Weg en wiel
Nieuw Guinea-expeditie wacht op
aanvoer met hefschroefviiegtuigen
Instrumentarium is niet compleet,
verkenningen zijn al begonnen
Stukadoor bleef van zijn werk weg
EERST HELIPORTS „HAKKEN"
ANDER MODEL VOLKSWAGEN?
VAKANTIEREIS PER AUTO
GOED VOORBEREIDEN!
NAAIMACHINES
9
Karei de Grote-prijs voor
generaal George Marshall
In Rotterdam geen
trekhonden meer
Kerkelijk Nieuws
DINSDAG 5 MEI 1959
De „Frankfurter Algemeine Zeitungweet te vertellen, dat waarschijnlijk nog
dit jaar het. model van de Volkswagen veranderd zal worden. Sinds Hitier opdracht
gaf deze thans populaire auto te ontwerpen is het model, op een paar kleinigheden
na, onveranderd gebleven, maar desondanks heeft het tot dusverre de concurrentie
glansrijk weten te weerstaan. Maar omdat dit waarschijnlijk niet altijd zo zal
blijven, nu ook andere Duitse autofabrieken hun typen moderniseren, denkt de
Volkswagen-directie ernstig aan 'n verandering in het uiterlijk van haar produkten.
De president van de rechtbank te Am
sterdam, mr. U. W. H. Stheeman, behan
delde een kort geding tussen een stuka-
doorsbedrijf te Bussum en een stuka
door, die na in maart een snipperdag te
hebben genomen niet meer op zijn werk
was verschenen en in Duitsland was gaan
werken, waar hij meer kon verdienen.
Aan een aanmaning van zijn patroon om
terug te keren had hij geen gevolg gege
ven en achteraf had het Arbeidsbureau
ook geen ontslagvergunning aan de stuka
door verleend. De president werd ge
vraagd de stukadoor te veroordelen tot
werkhervatting op straffe van een dwang
som van 25 gulden per dag.
De gemachtigde van de stukadoor, mej.
L. de Groot, erkende dat de stukadoor
zich ten aanzien van de procedure voor
een ontslag niet gehouden heeft aan de
spelregels. Maar zijn patroon heeft geen
wezenlijk belang bij een voorziening in
kort geding. De arbeidsmarkt voor stuka
doors is thans beslist niet overspannen en
er is voldoende aanbod van geschoolde
arbeidskrachten. De patroon heeft al
dus de gemachtigde bovendien in de
zelfde periode dat de stukadoor wegbleef
zelf vrijwillig ontslag verleend aan enke
le stukadoors wegens vermindering van
werk.
Het argument van de patroon dat zijn
bedrijf stagneert door het wegblijven van
de stukadoor ging dan ook volgens mej.
De Groot niet op. Zij was van oordeel dat
als de dienstbetrekking verbroken is,
rechtmatig of niet, er geen dienstverband
meer is. De patroon kan met een actie tot
schadeloosstelling bij de kantonrechter
het door hem gewenste doel: het stellen
van een voorbeeld, bereiken. Zij gaf daar
aan de voorkeur en verzocht tenslotte de
president de gevraagde vordering niet toe
te wijzen.
De raadsman van de patroon, mr.
H. J. C. Vlug, betoogde dat het een vaste
stelregel is van het Arbeidsbureau, dat
als een werknemer wegblijft en daarna
pas ontslag aanvraagt, dit niet in behan
deling wordt genomen. De patroon wil de
stukadoor graag houden. Het is zijns in
ziens een feitelijke verbreking van het
dienstverband.
De president vond het „geen manier
van doen" zoals de stukadoor had gehan
deld. Hij zei echter dat de nog uit de be
zettingstijd stammende bepalingen niet
erg gelukkig waren. „Aangenomen dat de
man meer kan verdienen, dan moet men
hem die vrijheid laten" merkte hij op.
De stukadoor verklaarde, dat hij ver
geefs vele keren ontslag aan zijn patroon
gevraagd had. De president zal op 12
mei uitspraak doen.
WASHINGTON (UPI) De medaille
van de Karei de Grote-prijs van de stad
Aken is gisteren aangeboden aan generaal
George C. Marshall, als erkenning voor
zijn bijdrage aan het herstel van West-
Europa door middel van het Marshall-plan.
Mevrouw Marshall en generaal-majoor
Heaton, hoofd van het Walter Reed leger-
hospitaal, namen de onderscheiding in ont
vangst namens Marshall die in het hospi
taal wordt verpleegd.
BASISKAMP SIBIL, 21 april Het is niet zo eenvoudig om van Hollandia uit
ons basiskamp te bereiken. De deelnemers uit Nederland probeerden het op
10 april, maar toen was de regenval te Sibil te groot geweest en de Twin Pioneer
vertrok niet van het vliegveld Sentani. Op 11 april vertrok het vliegtuig wel, maar
vlak voor de waterscheiding in het centrale bergland werd het weer te slecht en
men keerde naar Hollandia terug. Op zondag 12 april werd niet gevlogen en op
maandag was de Twin nodig voor de bevoorrading van de Baliemvallei. Zo
duurde het tot 14 april voordat de Nederlandse deelnemers en de gouvernements
arts Romijn te Sibil aankwamen. Sedertdien hebben wij geen Twin meer gezien,
wan het weer speelde ons parten. Op dagen dat er niet gevlogen wordt, is het
weer er juist geschikt voor en tegen dat wij weer aan de beurt zijn gaat het weer
mis. Dat is nu eenmaal de gewone gang van zaken, als er over het bergland moet
worden gevlogen. Zondag 19 april hadden wij hier de eerste zomerse dag. Het
bleef de gehele dag stralende zonneschijn en er wordt beweerd, dat de tempera
tuur (enigszins in de zon) tot 32 graden celsius steeg. Van zaterdagmorgen tot
zondagmorgen viel er dan ook maar 1 mm neerslag. Vandaag waren wij weer
tot normale regenval (26 mm) teruggekeerd.
Het is weer de tijd dat menige automobilist aan een vakantiereis in het buiten
land gaat denken. Maar niet iedereen is het gegeven, zelf zo'n reis te projecteren
en met fantasie en improvisatietalent zó uit te voeren, dat alles goed verloopt. Een
reis op stapel zetten vergt voorbereiding. Maar die voorstudie is op zichzelf bij
zonder prettig. Leerzaam eveneens, mits men zorgt voor een goede documentatie.
Dat behoeven heus niet allemaal kostbare boeken te zijn. Bij de toeristenbonden
van de meeste landen is dikwijls (gratis of voor weinig geld) een schat aan toeris
tische documentatie te krijgen. Ook moet men eens gaan neuzen op de boeken
markt. Vroegere heel dure reisboeken zijn er voor een prikje te krijgen. Ver
ouderd natuurlijk, maar de omgeving, de natuurlijke historie, de artistieke ken
merken en zoveel andere details blijven in wezen onveranderd, of men een stad nu
Bolzano noemt of Bozen. En de karakteristieken van de bergen, waardoor toen
de Dolomitenstrasse liep en nu de Strada del Dolomiti, zijn ook al niet veranderd.
Voor de up to date documentatie kan men terecht bij de ANWB of de KNAC,
die u weibeslagen uw reis doen beginnen en u ook nauwkeurig op de hoogte
brengen van de formaliteiten bij de grenzen, de benzinebonnen (om goedkoop uit
te zijn) en nog veel meer, zoals de in het buitenland vaak afwijkende verkeers
regels. Bij uw autoclub of -bond kunt u natuurlijk ook allerlei brochures, boeken,
kaarten en gidsen inkijken, kortom de grondslagen leggen voor uw toeristische
documentatie, die de basis zal zijn van het reissucces. Zo zult u dan over enkele
weken, als de auto in goede staat, is gebracht, de grote trek gaan beginnen. Het
is plezierig en leerzaam, met de ogen wijd open het vreemde land in te trekken,
vooral indien u dus in grote trekken op de hoogte bent van hetgeen u te zien zult
krijgen. Zo zult u veel meer zien en heel wat meer genieten. U zult door een
critische keuze zelfs midden in het drukke seizoen wegen weten te vinden, die
niet overvol zijn, in plaatsen overnachten, waar u niet hebt besproken. Bij het
voorbereiden van uw reis moet u er van meet af aan rekening mee houden, dat
langs de uitgestippelde route links en rechts stellig ook andere liggen, die mogelijk
door kleinere stadjes en dorpjes voeren. Routes, waarheen u het stuur kunt
wenden als het op de hoofdroute te druk blijkt te zijn. Kiest u de Duitse auto
banen om snel een heel eind weg te komen, vergeet dan de nadelen niet: het
verkeer is er druk en rommelig. Meestal is het geen vakantiegenot, vele honderden
kilometers aan één stuk over die snelwegen te jagen, waar u soms langzamer voor
uitkomt, dan u zoudt denken. Wie naar Bazel wil, bereikt meestal geen tijdwinst
via de autobaan. Hij zal veel meer genieten en bijna even snel vooruitkomen over
de veelal vrijwel verlaten liggen Franse Routes Nationales in het oosten, waar
dan bovendien zulke prachtkansen zijn voor kleine excursies in het Vogezenland.
Op de autobanen komen nogal veel ongelukken voor. Ook sneuvelen er veel
automobielmotoren. Want een auto, die het gehele jaar in eigen land op korte
trajecten prima loopt, krijgt het zwaar te verantwoorden als hij uren achter elkaar
op de autobaan volgas moet draaien. En ook banden, die voor „huis-tuin-en-
keukengebruik" nog „best goed zijn", gaan op een geiorceerde vakantiereis even
vervelend doen als de passagiers, indien u het kilometerrantsoen te groot maakt.
Een andere reisfout is het te late vertrek. Hoe aangenaam het ook is, laat op te
staan (we zijn immers uit), de late start is niet aanbevelenswaardig, evenmin
trouwens als een te zware lunch, die de oogleden in de middag zwaar maakt.
Sterk af te raden zijn dan verder de avondkilometers: u moet proberen niet te
laat te arriveren in uw eerste pleisterplaats.
Indachtig aan het feit, dat vreemd geld nog gemakkelijker uw zak uitvliegt dan
guldens, is het dikwijls van groot belang om tegen het einde van de reisdag uit
te kijken naar kleine pensions. In de bergen zijn vele gelegenheden te vinden,
waar men kamers verhuurt en waar men soms bovendien redelijk goed en niet
duur kan eten. Vaak zijn die kamers voorzien van uitstekende bedden en stromend
water. Andere mogelijkheden om goedkoop te reizen zijn op kampeergebied te
vinden, maar dat is een onderwerp op zichzelf.
Een grote schat van reisgegevens, speciaal voor automobilisten, is te vinden in
de „Auto-Hogeschool", een uitgave die in elke boekhandel verkrijgbaar is. Daarin
worden ook alle geheimen van het rijden in bergterrein on* huid. Maar hoe dan
ook: néém de tijd voor een deugdelijke voorbereiding. Daarvan hangt een be
langrijk deel van het welslagen van uw vakantiereis af.
Ja, het is verleidelijk, om in zijn vakantie flinke
stukken van de Duitse autohanen te verslinden.
Het is een feit, dat men zo per dag enorme af
standen kan afleggen, maar of het dan óók nog
een vakantiedag blijft is een andere kwestie.
Het verkeer is er druk en opvallend rommelig.
De autobaankoorts heeft de meesten te pakken:
men jaagt en jaagt en jaagtom misschien
de motor over zijn toeren te jagen. Vervelend
en tijdrovend zijn diktvijls de lange files. Het
heeft dan geen zin, om in te halen.
Voor alle personenauto's (PKW Personen-
KraftWagen) en motorrijwielen (ook scooters)
geldt 100 km per uur als maximum. De controle
is scherp en de boete hoog.
Vele kettingbotsingen komen er op de autobanen
voor. Op de grote foto ziet u bovenaan een
haastige wagen (met wit dak), die een voorligger
het recht misgunt, om op „zijn" baan te rijden.
En de onderste foto van de combinatie toont,
dat de „opjager", als hij nu eindelijk zijn zin
heeft, toch nog een geweldige file voor zich
heeft. Het is dit jachten, dat het rijden op de
autobanen erg ongezellig en soms ook gevaarlijk
maakt!
In Rotterdam zijn de trekhonden uit
het stadsbeeld verdwenen. In 1938 waren
er nog 226, in 1947 54. Volgens het Trek-
hondenbesluit van 1911 moesten dergelij
ke honden ieder jaar gekeurd worden.
Enige jaren geleden is dit besluit inge
trokken, maar de keuring bleef gehand
haafd. Dezer dagen werd weer de jaar
lijkse keuring in de Maasstad gehouden.
Twee honden werden daarvoor aangebo
den. Beide werden afgekeurd. Rotterdam
heeft dus geen trekhonden meer.
Beroepen te 's-Gravenhage (wijkgemeen-
te 21) A. J. Jörg te Delden; te Boven-Har-
dinxveld A. J. Timmer te Huizen (N.H.); te
Klazienaveen (toez.) P. Klap te Lemele.
Aangenomen naar Schagen J. S. Krol te
Sappemeer.
Geref. Kerken
Beroepen te Garijp A. van Egmond te
Oosterbeek.
Aangenomen naar Zutphen (vac. dr. J.
van den Berg) A. J. Dondorp te Domburg-
Westkapelle.
Tweetal te Huizum B. Petersen te Oude-
mirdum en H. R. Zijlstra te Koudekerk
a. d. Rijn.
Bedankt voor Beverwijk (2de pred.pl.)
K. Ubels te Zwartebroek; voor Oegstgeest
A. L. Janse de Jonge te Oostvoorne.
Geref. Gemeenten
Bedankt voor Middelharnis K. de Gier te
's-Gravenhage; voor Sint Catrincs A. Ver-
gunst te Rotterdam.
Geref. Kerken (Vrijgemaakt)
Bedankt voor Sliedrecht L. W. G. Blok
huis te Zevenbe?:gen.
Advertentie
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtslr. 181,. Tel. 14446
Advertentie
(door dr. L. D. BRONGERSMA,
wetenschappelijk* leider)
Het wachten is nog steeds: op de'heli
kopters. Uit Tanah Merah horen wij, dat
zij vliegen en dat zij de geologische groep
van dr. Ch. B. Bar bevoorraden. Voor zij
ook hier kunnen komen, moeten er langs
de route op afstanden van vijf kilometer
open plekken in het bos worden gekapt,
die als landingsplaatsen dienst kunnen
doen. Ten dele zijn dit uitwijkhavens, ten
dele moeten de helikopters daar kunnen
landen om exploratiegroepen te bevoor
raden en verzamelingen op te halen. De
groep-Bar is nu een dag of veertien op
mars en zij was eergisteren gevorderd tot
de kloof, waardoor de Oost-Digoel van 't
gebergte uit het laagland instroomt. Het
terrein is zeer moeilijk en men kan dus
maar langzaam vooruit komen. In enigs
zins zwaar bos is het ook niet eenvoudig
qm een open plek te kappen met een straal
van dertig meter. Bovendien moet daarin
nog een platform van zes bij zes meter
worden gemaakt, waarop de helikopter
moet kunnen landen zonder zijn drijvers
te beschadigen. Tussen het begin van de
kloof en Katern (aan de samenvloeiing van
de Ok Iwoer en de Oost-Digoel) moeten
nu nog tien van die open plekken worden
gekapt. Tussen Katern en Sibil nog eens
vijf of zes open stukken. Om het werk te
bespoedigen zonden wij eergisteren een
politiepatrouille uit onder commando van
de heer R. Kroon, de commandant van het
detachement mobiele politie te Sibil. Met
hem gingen mee vier Papoea-politieagen
ten, een marinier, zes moejoes en zestien
dragers uit de Sibilvallei. Als zij flink op
schieten, gaan zij van Katern nog een
eindje langs de Oost-Digoel om daar ook
nog open plekken te kappen. De verbin
ding door middel van helikopters komt
dan spoedig tot stand.
Nu er geen helikopterverbinding is,
hebben wij nog lang niet de gehele uitrus
ting ontvangen voor het wetenschappe
lijke werk. Niettemin is er al heel wat ge
daan. De anthropoloog dr. A. G. de Wilde
neemt van de Sibillers vinger- en hand-
palmafdrukken. Dat gebeurt voor een deel
hier in het kamp als aan het einde van de
dag de lonen worden uitbetaald. Dit heeft
het voordeel, dat de namen en de woon
plaatsen bekend zijn en dat later dezelfde
mensen gemeten kunnen worden als de
uitrusting er is. De botanici zijn evenals
de zoölogen ijverig aan het verzamelen. In
het begin leverde het drogen van de ver
zamelingen moeilijkheden op, maar thans
is daarin voorzien. Het kan hier 's avonds
behoorlijk koud zijn en men heeft daarom
van een lege drum een kachel gemaakt
(lie in het onderzoekersbivak staat. Niet
alleen is het daar nu 's avonds behaaglijk,
maar de warmte komt goed te pas voor 't
drogen van planten en insecten. Zo staan
er alweer enige blikken en pakken voor
verzending gereed. De fysische geograaf
dr. Th. Verstappen en de agrogeoloog ir.
J. Reynders bestuderen de terrassen van
de Sibilvallei. De taalkundige dr. J.
Anceaux en de ethnoloog dr. J. Pouwer
laten zich, voorlopig nog met behulp van
de Moejoe-tolk Kotanon, voorlichten over
de taal en gebruiken van de Sibilbevol-
king. Zij zijn nu naar de kampong Kigon-
mediep om daar een dag of vijf een studie
van gewoonten en de verwantschappen te
maken. Morgen gaan ir. J. Reynders, dr.
Th. Verstappen en de zoöloog dr. W. Ver
voort een tocht van een dag of vijf maken
naar het dal van de Ok Tsjob, ten noor
den van ons kamp.
Zo is dus iedereen bezig met in de om
geving van het basiskamp het terrein te
verkennen. Een aantal kampongs is daarbij
al bezocht, zoals Kigonmediep en Toelo aan
de zuidzijde van het dal, Koèkding, Beta-
bip en Woldingaan de noordzijde., van het
dal. Al deze 'kampongs liggen vrij hoog
tegen de helling van het gebergte, gemak
kelijk te bereiken zijn zij niet. De paden
zijn steil en hier en daar spekglad. De
kampongs zijn over het algemeen klein, in
het midden is een cirkelvormig pleintje,
dat omgeven is door een lage omheining
van horizontaal gelegde boomstammetjes.
Binnen deze omheining staat aan de ene
kant het iwool (het sacrale huis), waarin
alleen de mannen mogen komen. Ons werd
het echter niet vergund om er een kijkje
in te nemen. Builen de omheining staan
dan nog vier of vijf gezinswoningen. Deze
woningen zijn tegen de omheining ge-
Van kust tot Sterrengebergte: de totale
opmarsweg van de Nederlandse
wetenschappelijke expeditie op Nieuw-
Guinea. Het basiskamp Sibil, de op
slagplaats Tanah Merah aan de Digoel-
rivier en Kawakit, tvaar de motorboten
niet verder kunnen en prauwen het
werk doen, zijn thans centra van
bedrijvigheid.
plaatst en aan de pleinzijde is een vier
kante opening, waardoor de mannen ln en
uitgaan. Aan de achterzijde is een grotere
opening met een loopplank, waardoor de
vrouwen gaan. De vrouwen mogen alleen
op het plein komen als er een dansfeest is.
Zij mogen slechts op een bepaalde plaats
over de omheining komen en nooit door de
ingang voor de mannen gaan. Soms staat
er binnen de omheining nog een speciaal
keukenhuis. In elk huis is een stookplaats,
waar kladiknollen en bataten worden ge
roosterd.
De bevolking is, zoals gebruikelijk in dit
land, slechts schaars gekleed. De mannen
dragen een kokervormig stuk kalebas, dat
met een stukje touw om het middel is be
vestigd. Om de buik is dan nog een smalle,
gevlochten, zwarte band gewonden. Soms'
wordt een ketting van varkenstanden om
de hals gedragen. Het schijnt dat de lieden,
die een dergelijke ketting van varkens
tanden dragen belangrijke personen zijn.
Enkele mannen dragen een versiering van
casuarisveren of van veren van de wimpel
drager (een soort paradijsvogel) op het
hoofd. Bij de meesten is het neustussen-
schot doorboord en daarin wordt een cy-
lindervormig stuk steen, een varkensstand,
of een stukje bamboe gedragen. Hier laat
de beschaving haar invloed gelden en er
zijn mannen, die een lege jodiumstift of
een leeg buisje van vuursteentjes door de
neus dragen.
Merkwaardig is de versiering, die ver
ticaal in de neusvleugels wordt gestoken.
Soms zijn dit twee dunne staafjes, een
centimeter uit elkaar en ter weerszijden
van de neusrug geplaatst. Een van de man
nen heeft op de staafjes de kop van een
neushoornkever met een zeer lange, ge
bogen hoorn gezet. Een andere draagt er
twee vogelveertjes in. Bij veel mannen is
de oorlel doorboord en uitgerekt. Oor
spronkelijk hoort daar een schijf bamboe
in gedragen te worden, maar nu hebben
leukoplastrolletjes veel aftrek.
De vrouwen en meisjes dragen schort
jes, gemaakt van 'n soort riet. Elk schort
je bestaat uit verschillende lagen boven
elkaar. Het zijn niet de elegante, golvende,
lange grasrokjes die men in de omgeving
van Tanah Merah aan de Digocl ziet, maar
korte, stugge gevallen. Tot de uitrusting
van man, vrouw of kind behoort het grote
draagnet, waarin allerlei bezittingen wor
den meegedragen. Het net hangt aan een
lange band, die over het voorhoofd wordt
gedragen. Soms wordt het ook als schep
net gebruikt voor het vangen van kikker
visjes, die rauw worden gegeten.
De taal zijn wij nog steeds niet machtig.
Wel hebben wij enkele korte zinnetjes ge
leerd, maar dan leveren de antwoorden
weer moeilijkheden op. Om de bevolking
duidelijk te maken wat wij doen, heeft het
bestuur namen voor ons ingevoerd. Zo ben
ik toean Kolson Awotson, ofwel de heer
van de kikkers en hagedissen. Langzamer
hand begint het door te dringen, dat ik
koper van deze dieren ben en er komt al
een enkele keer een jongen met een uit
zijn mond gespaarde kikker of hagedis om
die te ruilen tegen een felgekleurde knoop.
De ouderen vinden dat nog verkwisting.
Toen ik met een heel klein hagedisje in
mijn hand liep, mompelde een oude man
„namnam", hetgeen „eten" schijnt te be
tekenen.
Er zijn ook gebruiken, waarvan wij de
bedoeling nog niet kunnen doorgronden.
Enkelen van ons kregen ergens aan een
riviertje van een man een paar pisangs.
Die werden niet rechtstreeks overhandigd,
maar eerst in het water gegooid, en er
weer uitgevist en toen aan de Europeanen
gegeven. Het is geen gewoonte iemand te
vragen hoe hij heet, dat doet men aan de
man, die naast hem staat. Dit gebruik
raakt er wel een beetje uit, nu er voor de
werkzaamheden in het kamp Sibillers
worden aangenomen en er dus een soort
loonadministratie moet worden bijgehou
den Als zij hun loon komen halen, zijn zij
meestal wel bereid om hun naam te zeg
gen. Bij het werk zijn belangrijke per
sonen, die niet de moeite doen om zelf
stenen uit de rivier te halen. Zij gaan op
het vliegveld zitten en krijgen dan van de
anderen wel zo nu en dan een steen. Als
zon' vrachtje bij elkaar is, brengen zij het
naar het kamp om toch hun loon in ont
vangst te kunnen nemen.
In het begin gaven wij Sibilse bezoekers
aan onze huizen nog wel eens een sigaret,
maar dat is afgelopen, want zij komen er
nu om vragen. Te royaal zijn is verkeerd,
want dan komt er een devaluatie in de
ruilartikelen. Enkele Sibillers hebben een
broek gekregen, maar dat is meestal geen
succes, omdat zij er geen idee van hebben,
dat zo'n broek ook wel eens moet worden
gewassen. Bovendien is het een vreemd
gezicht om iemand met een broek te zien
rondlopen, waaruit óók nog de gebruike
lijke kalebas steekt
Advertentie
