GENEEFSE MINISTERSCONFERENTIE OP HET NIPPERTJE DOOR COMPROMIS GERED HAMOL-WEER OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Nu willen de Russen Polen en Tsjechen uitnodigen BONTMANTELS vandaag! HET WEER SCHRAVENDIJK Onthullend proces tegen boer in Zuid-Afrika aanhangig Misstanden te vergelijken met die uit zwartste tijden der slavernij 73e JAARGANG No 254 DINSDAG 12 MEI 1959 304e JAARGANG No 102 kamperman Meidagen zijn zelden zo warm Iets minder warm Geneefse postzegel gered Oefenvliegtuig neergestort, sergeant-vlieger overleden eforeyouvuy! I. C. HAAN ROTAN MEUBELEN Het woord is aan Nieuwe voorstellen van de Hoge Autoriteit Twee doden in het verkeer BEGKERING In de krant van heden: Nieuw kabinet is op papier gereed ALS. U GAAT VERHUIZEN Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Haarlems Dagblad Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 et., p. kwartaal 7.65, fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 et. Postgiro 273107, t. n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman (Van onze reisredacteur) GENèVE, 12 mei. Na een dag van hangen en wurgen is de conferentie van ministers van Buitenlandse Zaken der Grote Vier over de Berlijnse crisis en het Duitse probleem gistermiddag, drie uur over tijd, dan toch begonnen. Een dra matische dag, want de Russische eis, een dag voor de opening ingediend, om de Duitse delegaties als volwaardige deelnemers in stede van als onmondige waar nemers aan de tafel te krijgen, deed de conferentie al voor haar aanvang bijna stranden. Het Westen bood hardnekkig verzet en liet Selwyn Lloyd gisterochtend alle Russische voorstellen afwijzen. Om twaalf uur sprak men van uitstel, om één uur, aan de door het Geneefse stadsbestuur aangeboden lunch, arran geerde men een privé-bijeenkomst der vier groten. Die werd 's middags gehou den in een herenhuis van een Brits on derdaan ergens in een stille, ouderwetse straat. De fotografen buiten het Palais des Nations hadden hun camera's al in gepakt, want de Amerikaanse delegatie had laten weten, dat het Westen voet bij stuk zou houden en dat de conferentie tenminste een dag verdaagd zou worden. Een sensationele breuk? Om ruim vier uur trad Gromyko glimlachend naar bui ten, lichtte zijn hoed en zei: „Volledige overeenstemming over alle procedure kwesties, ook over de Duitsers. We ko men om zes uur bij elkaar", waarna hij in zijn zwarte Zis stapte. Tien minuten later kwamen drie triomfantelijke weste lijke woordvoerders naar buiten, de Amerikaanse onderstaatssecretaris An drew Berding, de lange Brit Peter Hope, de gladde Fransman Pierre Baraduc. En zo maar in die stille straat lieten zij het voor de journalisten uitschallen: het Westen had een grote diplomatieke over winning behaald. „De Duitsers blijven ad viseurs en worden geen volwaardige deel nemers", zei Hope. „Ze zitten niet aan tafel", kraaide Baraduc, en om zijn woor den te staven schetste Berding de tafel schikking, een ronde tafel voor de grote vier, twee langwerpige bijzettafeltjes voor de Oost- en Westduitsers. Maar daarna kwam ook het hoge woord eruit. De Duitsers (of anderen te hunnen be hoeve) mogen aan de voorzitter het woord vragen. Wanneer van de kant der grote vier geen bezwaren worden ge maakt, mogen zij dat woord nemen, komt er wel bezwaar dan moeten de grote vier privé uitmaken, of de Duitsers mogen snreken. Peter Hope voegde daar eerlijk aan toe: „Ik geloof dat die moeilijkheid zich in de praktijk niet zal voordoen". Er is inderdaad een gentlemen's-agreement der grote vier, dat slechts bij ergerlijk propagandistisch misbruik zal worden ingegrepen. Russisch trekje Zij die reeds toen over de westelijke diplomatieke overwinning meejuichten, werden toch iets stiller toen tegen half- Advertentie BEWAREN REPAREREN Wagenweg 11 - Haarlem - Tel. 12921 (Van onze weerkundige medewerker Vele zomerdagen in juli en augustus zijn niet zo zonnig en warm als deze meidagen. Wij vergeten dat dit de IJsheiligen zijn (11, 12 en 13 mei) bekendstaande om hun vaak koud weer met nachtvorsten. In deze eeuw is nog slechts eenmaal in de maand mei 'n dergelijke warmteperiode voorgekomen. Dit ivas van 9 tot en met 13 mei 1945. Op de laatste dag van die warmtegolf (13 meisteeg in De Bilt het kwik tot ruim 30 C. Een periode met meer dan vier opeenvolgende zomerse meidagen (warmer dan 25 C.) is deze eeuw vóór 20 mei niet voorgekomen. Maar wellicht zal nu dit record gebroken worden. Temperaturen, zoals die zondag werden waargenomen van 24 tot 26 C. behoren rond 10 mei tot de warmste die de laatste honderd jaar in ons land op deze meidagen zijn opgetekend. Ook in 1947 begon het in deze meidagen plotseling warm te worden. Er volgde toen een droge en warme zomer. Advertentie Verwachting tot morgenavond: Zonnig en droog weer met een overwegend matige wind tussen oost en noordoost. Iets lagere temperaturen. Volledige weerrapporten op pagina twee. zeven de al haast afgeschreven openings zitting begon. In de conferentiezaal, met zijn felle wandschilderingen van oorlog en vrede, drentelden langzaam de delega ties binnen. Nonchalante Britten, attente Fransen, Amerikanen, samendrommend om Christian Herter, achter Gromyko de Russische gedelegeerden, van wie er een per ongeluk zijn hoed had meegenomen in de conferentiezaal. Hij poogde die ver legen te verbergen, totdat een collega het probleem oploste door erop te gaan zitten, daarmee het hoofddeksel vrijwel vernietigend. Een fijn trekje a la Gogol. En na die grote vier ineens een groepje onhandige, slecht geklede figuren achter een nerveus lachende, wat pokdalige man met een bril, de Oostduitse minister van Buitenlandse Zaken Lothar Bolz. De gro te vier schikten zich om de ronde tafel, volgens de wijzers van de klok, eerst de Amerikanen, dan de Fransen, de Britten en de Russen. En aan de twee bijzitta- fels, slechts door twee centimeter lucht geïsoleerd van de grote ronde tafel, de Duitsers, die van de DDR aan de linker hand van de Russen, die van de Bonds republiek aan de rechterhand der Ameri kanen. De delegaties der grote vier had den ieder tien man aan tafel en werden geruggesteund door hun deskundigen. De Duitse delegaties beschikten ieder over zes stoelen, maar bij de Westduitsers was er een leeg. Minister Heinrich von Brentano deed zijn woord gestand en bleef afwezig, ambassadeur Grewe com mandeerde nu een delegatie, die met leedwezen moest toezien, hoe datgene waartegen tien jaar gevochten is, nu ge schiedde: een Oostduitse delegatie (bij na) aan een tafel met de grote machten, op voet van gelijkheid met Bonn, met be voegdheid tot woordvoeren. Pankow heeft de facto zijn intrede in de wereldpolitiek gedaan. Duits trekje Selwyn Lloyd. voorzitter van de eerste toerbeurt, gaf terstond het woord aan Dag Hammarskjoeld, die als gastheer fungeerde. Hammarskjoeld mompelde wat gemeenplaatsen over de wenselijk heid van vredelievende oplossing der con flicten. Minister Herter fixeerde inmid dels de onbewogen Gromyko als mat hij diens kracht. Een Duitse fotograaf veins de de in het Engels en Frans gedane me dedelingen van de voorlichtingsfunctiona rissen niet te verstaan en riep veronge lijkt: „Warum nicht Deutsch? es geht ja doch praktisch um uns Deutsche". Selwyn Lloyd sprak daarna, stelde dal Europa economisch en materieel sinds 1945 sterk voortuitgegaan is, maar dat er diepe politieke geschillen zijn blijven be staan. Hij zei dat men die niet ineens kan oplossen, maar dat de grote vier nu hun best zouden doen om het getij in de ver houdingen tussen Oost en West ten goede te doen keren. Daarop besloten de minis ters een bedankbriefje aan de Zwitserse regering te zenden en heden om halfvier weer bijeen te komen. De conferentie die de eerste stappen moet doen om de wereldvrede in stand te houden is aan de gang. Maar wat nu? De persconferentie van de woordvoer ders der delegaties wierpen daar enig licht op. Berding, Hope en Baraduc de den jolig-tevreden: een breuk was ver meden, de Russen hadden bakzeil ge haald, op de kleine puntjes van de ronde tafel en het spreekrecht der Duitsers na dan. De Rus Michael Kharlamov leek ook content, maar dan iets geheimzinni ger. Hij sprak toch van Duitse „deelne mers". Daarover op de vingers getikt, GENèVE (AFP) Om vier uur maandagmiddag kon de Zwitserse PTT een zucht van verlichting slaken. Op dat tijdstip werd namelijk bekend dat de openingszitting van de ministers conferentie in ieder geval nog op maandag zou worden gehouden. De posterijen hadden duizenden postzegels uitgegeven met het stempel: „Conferen tie van de ministers van Buitenlandse Zaken. Genève. 11 mei 1959", die bij verder uitstel vernietigd hadden moeten worden. zei hij, dat het nu niet het tijdstip was om de status van de Duitsers te specifi ceren. Hij voegde er ook aan toe, dat niet alle procedure-kwesties waren opgelost. De uiteindelijke samenstelling van de conferentie moest nog besproken worden, meende hij. Betekende zulks dat Rusland de Polen en de Tsjechen naar Genève wil halen? Op de zitting van heden zal blij ken, welke procedure-kwesties nog moe ten worden besproken, zei Kharlamov. Er staat dus nog wat te wachten voor vandaag. Een verdieping hoger liet de Oostduit se woordvoerder Kegel een triomfgehuil los in drie kwartier marxistische interpre tatie, waarin de feitelijke erkenning van de Oostduitse staat het hoofdthema was. Zelfs communistisch-Chinese journalisten vielen daar bijna van in slaap. Maar op mijn vraag, hoe Kegel nu de status der Op de St. Jorislaan te Eindhoven zijn verkeerslichten geplaatst die door verkeersbrigadiertjes worden bediend. Er waren namelijk weggebruikers, die zich niet stoorden aan de aanwijzingen van de „Klaar-Overs". Men hoopt nu maar, dat zij het rode lichniet zullen negeren. Advertentie GROTE HOUTSTRAAT 51 TUIN- en UGSTGELPARASOLS Opvouwbare en beknopte metalen TUIN- en KAMPEERSTOELEN SUNNY SEAT en andere merken. In een Deltabouwput in het Haring vliet bij Hellevoetsluis heeft de direc teur-generaal van de P.T.T., prof. ir. G. H. Bast, de eerste mapjes zomer- zegels verkocht aan drie mannen, die werkzaam zijn bij de bouw van het sluizencomplex. Prof. Bast verkocht daarna een mapje aan prof. ir. P .O. H. Jansen, hoofd van de Deltadienst. Oostduitse delegatie omschreef, sprak hij wat misschien ware woorden waren: „Deelnemers met adviserende stem". Dat was dan de oogst van de eerste dag. Hoe zoet, hoe bitter is zij voor het Westen. Som migen zeggen dat de Russen bijna al hun eisen hebben ingeslikt en dat de schade tot het uiterste beperkt is gebleven. Daar is veel voor te zeggen, maar anderen stellen dat de Russen in een dag de posi tie van het oostelijke kamp hebben ver sterkt, dat Gromyko met een geniale zet de Oostduitsers van te verwaarlozen bij zitters tot erkende woordvoerders heeft gemaakt, die op eigen, of Russisch, initia tief hun mond open kunnen doen om te bevestigen dat de Deutsche Demokrati- sche Republik bestaat. Daar zal, wat men het vetorecht der ministers van de Grote Vier zou kunnen noemen, in de praktijk weinig aan afdoen. Er is nog een ding. De barst onder het glazuur der westelijke eenheid begint nu al weer zichtbaar te worden. De Westduit sers deden in het openbaar tevreden en flink, trachtend de tanden op elkaar te houden, maar in privé-gesprekken ble ken zij geschokt. Zij wisten lat de Britten bereid waren tot concessies, zij rekenden op de nieuw verworven trouw der Fran sen. Dat klopte. Maar degene, die de door slag moest geven, Christian Herter, die zo moedig probeert zonder krukken te lopen ging volgens de Westduitsers door de knieën en men voelde hun angstig verlan gen naar die andere veelgesmade oude man die nu ver weg ongeneeslijk ziek ligt, naar John Foster Dulles. GENèVE, 12 mei. De Sovjet-Unie heeft zojuist de tweede tijdbom onder de procedure van de ministersconferentie in Genève gelegd. De Russische woordvoerder Kharlamov kondigde vanmorgen aan, dat Gromyko hedenmiddag op de conferentie de toelating van Polen en Tsjechoslowa- kije als „gelijke en volwaardige leden" zal eisen. Hij onthulde, dat Gromyko dit al officieus met de drie westelijke ministers besproken had, maar dat dezen geen posi tieve houding wilden innemen Daarom zou hij nu officieel de kwestie ter tafel bren gen. De Sovjet-woordvoerder weigerde in te gaan op vragen of de Sovjet-Unie in dat geval andere westelijke delegaties (men noemde in dit verband Italië en Neder land) zal accepteren, zoals de westelijke ministers zeker zullen eisen om hun meer derheid aan de ronde tafel te handhaven. Gromyko's nieuwe voorstel zal hedenoch tend zeker het onderwerp van gesprek hebben uitgemaakt op een strategische zit ting van de drie westelijke ministers, als mede tijdens het bezoek dat de Franse minister Couvé de Murville hedenochtend aan de Rus bracht en straks tijdens dc lunch, die de Amerikaan Herter met Gro myko zal hebben. Ook de dieren genieten van de vroege zomer, zelfs de wilde. Deze leeuwin koestert zich in een zonnetje, dat haar misschien aan de jungle van haar bakermat herinnert. In ieder geval trekt zij een gezicht alsof zij het leven nog niet zo kwaad vindt. Gstermiddag om kwart voor zes is op de vliegbasis Leeuwarden een vliegtuig van het type „Tiger Moth" neergestort. Het toestel maakte een oefenvlucht. Op geringe hoogte sloeg de motor af, tenge volge waarvan het vliegtuig neerstortte. Het raakte daarna onmiddellijk in brand. De piloot, de 26-jarige ongehuwde ser geant J. van Wieren uit Wymbritseradeel, werd ernstig gewond. Hij is later in de avond overleden. Sergeant Van W. oefende voor een de monstratie stuntvliegen, die hij vandaag boven Hindelopen zou geven ter gelegen heid van het 40-jarig bestaan van het Hindeloper museum. Advertentie BARTEL JORISSTR- HAARLEM TEL. 13439 LEIDSESTRAAT: (BIJ KONINGSPLElÓ)-AMSTERDAM TEL. 223596 STURKA TENNISKLEDING PRETORIA (UPI) Bij het hoogge rechtshof van Pretoria is een proces aan hangig gemaakt tegen een boer, wiens hem ten laste gelegde wreedheden tegen de zo genaamde „contract-arbeiders" aan de ergste uit de „Negerhut van oom Tom doen denken. De zaak betreft James Mu- sa Sadika, die verleden jaar oktober een voudig verdween en verwikkeld bleek te zijn geraakt in het „contract-arbeidssys- teem" waarbij veroordeelden aan boeren worden verhuurd, die dan optreden als werkgever en cipier. Afrikaanse nationalisten en niet-Europe- se bladen hebben herhaaldelijk gewezen op de verschrikkelijke toestanden waar onder deze arbeiders op de boerderijen moeten leven, maar nimmer vonden hun beschuldigingen gehoor. Na maanden van koortsachtig zoeken vond de vrouw van James Musa Sadika haai man op een boerderij dkhtbij Heidelberg jn Transvaal. Zij wist de hulp te verkrij gen van een der briljantste advocaten van Zuid-Afrika, Isaac A. Meisels, die prompt een bevelschrift om een gevangene voor verhoor voor te leiden aan het hoogge rechtshof van Pretoria verzocht. Advertentie Complete meubilering - Opgericht 1853 Barteijorisstr. 39 - 41 - Haarlem - Tel. 10250 Advertentie De waarnemend rechter J. H. Snyman verklaarde Sadika in april tot „een vrij man", waarop Sadika onmiddellijk be schuldigingen van moord en wreedheid te gen P. J. Potgieter, eigenaar van de boer derij waar Sadika had gewerkt, indiende. Potgieter ontkende alle tegen hem in gestelde beschuldigingen. Sadika's be schuldigingen worden ondersteund door beëdigde verklaringen van vier Afrikaan se arbeiders op Potgieters boerderij, waarin de boer en zijn voormannen be schuldigd worden van moorden, dagelijk se mishandelingen en mensonterende be handeling van de arbeiders. Vijftig Afrikaanse arbeiders moesten in een van ongedierte krioelende kamer op de cementen vloer slapen, zonder licht of water. De drie dagelijkse maaltijden beston den uit pap en koffie, en zondags uit be dorven vlees. Verscheidene getuigen za gen een arbeider doodranselen. Mishande lingen kwamen dagelijks voor. Men sneed zelfs in de voeten van de arbeiders om hen het weglopen te bemoeilijken, zo ver klaarde hij. Deze toestanden zouden algemeen zijn onder de duizenden Afrikaanse veroor deelden, die aan boeren worden verhuurd, vooral in de provincie Transvaal en de kaapprovincie. Volledige statistieken van gevangenen, die daarbij betrokken zijn, zijn niet be schikbaar. Maar in de eerste helft van 1958 werden 36.608 gevangenen aan boeren in Transvaal verhuurd. De slachtoffers van het contract-ar- beidssysteem zijn te verdelen in diie ca tegorieën: Afrikanen, die in stadsdistricten worden gearresteerd omdat zij niet 'n het bezit zijn van een speciale pas, die iedere Afri kaan in een door blanken bewoond gebied bij zich moet hebben. Afrikanen, die bij het departement voor niet-Europese zaken om werk vroegen en „mochten" kiezen of zij op een boerderij wilden werken als contract-arbeider, in een lei-groeve tegen 60 cent per dag, of teruggezonden wilden worden naar de overbevolkte reservaten van naturellen. En ten derde: veroordeelden, die door de regering aan de boeren worden verhuurd tegen 40 cent per dag. De regering heeft een gedetailleerde om schrijving gegeven van voedsel en ar beidsvoorwaarden, maar wegens het ge brek aan inspecteurs kon niet gecontro leerd worden of aan deze bepalingen wel goed de hand wordt gehouden. In geheel Transvaal is slechts één inspecteur, in de westelijke kaapprovincie geen een. De in specteurs daar hebben het horen van de klachten van arbeiders opgegeven daar de boeren er bezwaar tegen hadden. Armour: Winter is datgene, wat menin een gloeiende zomer niet zo kwaad vindt en omgekeerd. De kolencrisis De Hoge Autoriteit van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal heeft besloten de raad van ministers der ge meenschap nieuwe voorstellen tot over winning van de moeilijkheden op de kolenmarkt te doen. De raad van ministers zal zich over deze voorstellen uitspreken in zijn bijeenkomst van 14 mei te Straats burg. Van goed-ingelichte zijde te Luxem burg wordt vernomen dat het nieuwe anti- crisisprogramma van de Hoge Autoriteit de volgende belangrijke punten omvat: 1. Een gezamenlijke produktie der E.G.K.S.-mijnen van ongeveer 239 mil joen ton in 1958 tegen een produktie van 246,4 miljoen ton in 1958. 2. Mijnen kunnen elkaar produktierechten overdragen. 3. Bij overschrijding van het produktie- programma moet een boete worden be taald van 5 dollar per ton boven de li miet geproduceerde kolen. 4. Voor het opslaan van kolen zal vol ledige vrijheid bestaan. 5. De invoer wordt dit jaar beperkt tot 17,4 miljoen ton kolen vergelegen met een invoer van 31,6 miljoen ton in 1958. 6. Financiële hulp voor alle mijnwerkers in de E.G.K.S., die getroffen worden door gedeeltelijke werkloosheid. 7. Bijzondere maatregelen ten gunste van de Belgische markt. 8. Een beperkte herziening van het ver drag der E.G.K.S. in hoofdzaak voor wat betreft het artikel, dat betrekking heeft op de Belgische kolenmijnen. Naar het ANP nog verneemt in kringen van de Hoge Autoriteit heeft het gezags orgaan tot deze amendementen op het door de ministerraad der gemeenschap gewei gerde oorspronkelijke plan besloten, nadat door hoge regeringsambtenaren der zes landen met deskundigen der gemeenschap verdere besprekingen zijn gevoerd. De 57-jarige gemeentewerkman L. T. van der Geer uit Bussum is toen hij met zijn bromfiets de rijksweg bij Naarden wilde oversteken, door een auto aangere den. Hij kreeg zeer ernstige kwetsuren aan het hoofd, waaraan hij in de loop van de avond in het Diaconessenhuis is bezweken. In Hoogland is het zesjarig zoontje van de familie Voskuilen uit Hooglanderveen door een tractor overreden. De jongen was onmiddellijk dood. Advertentie de handschoen die ook u „aantrekt". HAARLEM: GROTE HOUTSTRAAT 52 AMSTERDAM - DEN HAAG pagina Uit stad en omgeving5 7 Van dag tot dag3 Op de Praatstoel 3 Feuilleton 4 Agenda 4 Kunst 11 Monsters in een paleistuin3 Mensen in Amerika 3 Economisch nieuws 2 Weerrapporten 1 2 Glubb Pasja in Nederland9 Sport 13 DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN PAGINA'S (Van onze parlementaire redacteur) Prof. Beel heeft zich tot taak gesteld de moeilijkheden op te lossen voor prof. De Quay, de toekomstige minister-president Hij heeft gisteravond in 's-Hertogenbosch een langdurig onderhoud gehad met prof. De Quay. Het nieuwe kabinet is op papier gereed. Prof. Beel wacht nog op enkele antwoorden, die hij vandaag tegemoet ziet. De onzekerheid betreft voornamelijk de bezetting van de zetel van Sociale Za ken. De heer W. D. Lelieveld, algemeen secretaris van de K.A.B., wenst daarvoor niet meer in aanmerking te komen. Prof. Beel heeft enige andere figuren op het oog, met wie hij reeds contact heeft opge nomen. Het wachten is op een bevesti gend antwoord. Over het inmiddels uitgewerkte rege ringsprogram bestaan geen moeilijkhe den. Men is er in Den Haag daarom van overtuigd, dat prof. Beel spoedig met zijn taak gereed zal zijn en aan de Koningin rapport kan uitbrengen. Advertentie dan laat u toch die verhuizing uitvoeren door een vakman 1 Waarom zou u risico lopen Vraag ons eens geheel vrijblijvend inlichtingen. F. DAMIAANS EN ZN. Zijlvest 41 - Haarlem - Tel. 12456-14155-52514

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 1