FORMEEL BLIJFT DE DEUR
IN GENEVE OP EEN KIER
Whip
Adenauer ziet zijn mening
door Genève bevestigd
Portugal is de tem van Europa
r
Psychopaat stichtte brand
in Westduits
parlementsgebouw
Spot en hardheid in de conferentie;
overleg achter de schermen
-Q
t
^Hoe is het ontstaan?^
3
Van dag tot dag
Ontwikkeling
Amerikaanse Senaat boycot
Eisenhower's benoemingen
Kroesjtsjev naar Albanië
Partijsecretaris Ulbricht nodigt Herter uit
J. F. Remming
Dit woord:
GEEUWEN
WOENSDAG 2 0 MEI 1959
De reorganisatie der departementen
die het gevolg is van het optreden ener
nieuwe regering, brengt mee dat men
voortaan niet meer van het departement
van Oorlog doch van Defensie zal spreken.
Hiermede is in de feitelijke situatie geen
wijziging gekomen, doch wel is de titula
tuur aangepast aan die situatie, wat toch
ook nog wel enige reden tot voldoening
geeft.
De minister van Oorlog heet dus voort
aan minister van Defensie. Ofschoon zijn
functie daarmee in geen enkel opzicht ver
andert, draagt deze bewindsman nu voort
aan een naam die in overeenstemming is
met de bedoeling van zijn beleid. Het is
namelijk niet zijn taak, oorlog'te voeren,
doch het defensie-apparaat zodanig te lei
den en te organiseren dat het dienen kan
tot verdediging der landsbelangen in laat
ste instantie.
De naam „Oorlog" stamt uit een tijd,
toen de daarmee belaste minister nage
noeg geen diplomatieke opdracht had doch
vrijwel uitsluitend in actie kwam nadat
de diplomatieke middelen waren uitge
put. Misschien herinnert men zich dat het
in het Duitsland van Bismarck de ge
woonte was, de minister van Oorlog te la
ten antichambreren terwijl de regering
over de vraag van oorlog of vrede discus
sieerde. PI ij kreeg pas de opdracht tot ac
tiviteit, wanneer die vraag beantwoord
was met: „oorlog!"
In onze tijd is aan de minister van De
fensie een belangrijke diplomatieke rol
toebedeeld. Minister Staf heeft in zijn
thans beëindigde loopbaan ontelbare di
plomatieke opdrachten vervuld en deelge
nomen aan vele internationale conferen
ties, waarbij het streven naar behoud van
de vrede op de voorgrond stond. Of men
het altijd eens kon zijn met de manier,
waarop hij dit streven meende te moeten
dienen, moge hier buiten beschouwing blij
ven. Een feit blijft het dat tijdens zijn be
wind de defensie nog duidelijker dan te
voren het accent van een vredesapparaat
heeft gekregen. In een beschouwing van
„Ons Leger," onafhankelijk orgaan voor
de Nederlandse Krijgsmacht, werd on
langs zelfs gesteld dat de individuele in
stelling van de goede soldaat voortaan
niet anders gericht kan zijn dan op „het
streven de oorlog overbodig te maken."
Wanneer dat van onze soldaten wordt ver
wacht, kan de minister slechts voorgaan.
Het schrappen van „Oorlog" uit de naam
van het departement kan men dan wellicht
als een symbolisch teken zien, dat een mo
derne ontwikkeling in de zin en de strek
king van het militaire apparaat onder
streept.
Wanneer men nu ook nog de praktische
betekenis van het woord „defensie" zoda
nig leert interpreteren, dat men de bur
gerverdediging bij de defensiebegroting
onderbrengt en haar als een primair on
derdeel van de landsverdediging gaat be
schouwen, kan men met recht gewagen
van een ontwikkeling die de realiteit op
de voet volgt.
(Van onze correspondent in Bonn)
Een dertigjarige psychopaat, een schilder
uit Brunswijk, meldde zich gistermorgen
bij de politie te Bonn met de mededeling,
dat hij het brandje in het Bondshuis, het.
gebouw van het Westduitse parlement aan
de Rijn, had gesticht. „Ik heb mijn op
dracht uitgevoerd," zo verklaarde hij.
In de nacht van maandag op dinsdag
ontdekte een politiepatrouille vlammen in
het archief van het bondshuis. Daardoor
kon de brand in de kiem worden gesmoord.
Veel schade is er niet aangericht: een paar
archiefkasten zijn verkoold, wat boeken en
tijdschriften verbrand.
De brandstichter kon ongezien ontkomen.
Geen uur daarna meldde hij zich evenwel
bij de politie. Het bleek dat de man werk
loos en dakloos was. Sedert 1949 heeft hij
al vijf jaar in psychopatische inrichtingen
gezeten. De man was onlangs door Spanje
uitgewezen, omdat hij geen paspoort had.
Van enigerlei wraakneming met een poli
tieke achtergrond is, aldus de politie, geen
sprake. Ook bestaat er geen samenhang
met de brand, die enkele weken geleden in
een deel van het persdorp, dat tegenover
het parlementsgebouw is gelegen, heeft
gewoed. De oorzaak van die brand was een
defect in een elektrische leiding.
WASHINGTON (AFP-Reuter) De
Amerikaanse senaatscommissie van Han
del heeft met negen tegen acht stemmen
eindelijk haar goedkeuring gehecht aan de
benoeming van Lewis Strauss tot minis
ter van Handel. Strauss de voormalige
voorzitter van de commissie voor Kern
energie, werd al op 17 januari door Eisen
hower benoemd. De senaatscommissie had
felle critiek op deze en andere benoemin
gen van de president. De kwestie zal nu
door de Senaat zelf worden behandeld.
Eisenhower heeft gezegd dat de tactiek
van vertraging en de aanvallen in het
Congres inzake de integriteit van enkele
personen die hij kort geleden in openbare
functies benoemd heeft, niet alleen be
doeld kunnen zijn om een onderzoek in te
stellen naar de bekwaamheid van deze
personen. Hij deelde op zijn persconferen
tie mee dat het zijn begrip te boven gaat
waarom het Congres na vele maanden
nog niet de benoeming van Lewis Strauss
tot minister van Handel kan bevestigen.
De Senaatscommissie voor buitenlandse
betrekkingen heeft woensdag met 16 tegen
1 stem de benoeming van Douglas Dillon
tot onderminister van Buitenlandse Za
ken goedgekeurd.
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
GENÈVE,-20 mei De ministers van de Grote Vier in Genève hebben het
druk, want er zijn zo langzamerhand twee soorten overleg en twee conferenties
aan de gang. Er is enerzijds het privé-contact op officieuze ontmoetingen in de
ochtend en eterijtjes in de avond, waarop men praktische overeenkomsten inzake
Berlijn, stopzetting van kernproeven, agenda en datum van de topconferentie tot
stand probeert te brengen, er zijn anderzijds de officiële middagzittingen, waarop
Oost en West eikaars plannen bespotten, eikaars argumenten omdraaien, elkaar
om de oren slaan met vergeten uitlatingen van vroeger en juridische spitsvondig
heden van nu. In feite discussies van academische aard, waaraan deskundigen in
het volkenrecht genoegen kunnen beleven, maar die een overeenkomst geen stap
dichterbij brengen.
Ook gisteren na redevoeringen van Cou-
ve de Murville (Frankrijk), de Westduit
ser Grewe, Sehvyn Lloyd (Groot-Brittan-
nic) en Gromyko (Rusland) kwam men
niet verder dan een herhaling van de dia
metraal tegenovergestelde basispositie
Moskou zegt eerst een vredesverdrag met
de twee Duitslanden en dan hereniging te
willen. Het Westen beweert eerst een her
eniging en dan pas een vredesverdrag te
wensen. Die impasse duurt voort en zal
wel voort blijven duren.
Maar wat gebeurt er achter de scher
men?
a) De onderhandelingen over een tijde
lijke oplossing voor Berlijn gaan voort,
het officiële westelijke dementi ten spijt.
Lloyd had Gromyko al enige westelijke
concessies aangeboden: bereidheid de
Oostduitsers als vertegenwoordigers van
de Russische bezettingsmacht op de Ber-
lijnse toegangswegen te aanvaarden, stop
zetting van propaganda in de stad, enige
vermindering van de westelijke troepen
sterkte, garantie van de UNO of de Grote
Vier voor de vrijheid van West-Berlijn.
Gromyko heeft Lloyd inmiddels voor het
volgende alternatief gesteld:
1) Totale terugtrekking der westelijke
troepen.
2) Toevoeging van Russische eenheden
aan de westelijke troepen in West-Berlijn.
3) Een garnizoen van neutrale troepen.
Gromyko wenste in geen geval handha
ving van de status quo. Die standpunten
liggen zeer ver uit elkaar, maar zij lijken
toch niet onoverbrugbaar. Gisteravond
spraken Gromyko en Lloyd er verder over
bij een gezamenlijk diner.
Ernst
b) Het Brits-Amerikaans-Russisch con
tact om de slepende conferentie over
stopzetting der kernproeven weer op gang
pcyUuxs
Selwyn Lloyd
te helpen en daarmee een mogelijk
vruchtbaar agenda-punt voor 'n topconfe
rentie te scheppen werd gisteren door
Lloyd, Herter (Verenigde Staten) en Gro
myko voortgezet. De westelijken presen
teerden een voorstel tot 'n algemene stop
zetting in fasen en in het bijzonder een
wens tot bestudering van kernontploffin
gen op grote hoogte. Het overleg kwam
nog niet tot een besluit, maar de Ameri
kaanse minister van Defensie McElroy
komt de delegatie der Verenigde Staten
versterken. Het wordt dus ernst.
c) Hoezeer men aan de termen van een
topconferentie denkt, blijkt uit de bood
schap die Couve de Murville namens pre
sident De Gaulle aan Herter overhandigde.
De Gaulle wenst geen conferentie in Ame
rika en Herter zou zich daarbij hebben
neergelegd. De algemene prognose is
nu: Genève in de maand juli.
Harde noot
Dat waren de praktische en nuttige be
zigheden, die de ministers, zoals iedere
dag, om half vier des middags moesten on
derbreken om op de officiële zitting het
verplichte nummer voor te rijden. Deze ho
geschool van het fraaie, maar ietwat ste
riele woord, die zo langzamerhand een
beetje ridicuul begint te worden, werd gis
termiddag gered door Couve de Murville,
die een rede hield vol gallische logica en
in grote Franse stijl. Het was een harde
noot. Couve had zijn inspiratie tijdens het
pinksterbezoek aan Parijs bij De Gaulle
gehaald. Het mag zijn dat Herter (die al
les doet wat in zijn vermogen ligt om de
Anglo-Amerikaanse alliantie te herstellen,
die de werkelijke kracht van het Westen
uitmaakt) een voorzichtige toon aanslaat
op de conferentie, de Fransen zorgen er
wel voor, dat het kansloze westelijke pak-
ketvoorstel in ieder geval met de vlag in
top ten onder zal gaan. Couve de Murville
stelde vast, dat de Sovjet-Unie het weste
lijke voorstel compleet categorisch, zon
der voorbehoud en finaal verdoemd heeft,
maar hij constateerde ook, dat niet het
Westen om deze onderhandelingen ver
zocht heeft, dat het met recht kan zeggen,
dat de Russen met dwangeisen en bedrei
gingen zijn gekomen en een ernstige crisis
in Europa hebben veroorzaakt. Ondanks
dat heeft het Westen gepoogd een ernstig
plan op te stellen om aan de beduchthe
den van de Sovjet-Unie tegemoet te ko
men. Achter dat plan schuilt geen duiste
re bedoeling, ten hoogste een overmaat
van goede wil. In ruil daarvoor heeft de
Sovjet-Unie een oud plan ter tafel ge
bracht, dat keer op keer door het Westen
onaanvaardbaar is bevonden, dat zelfs
geen brokje bevat wat voor het Westen
aantrekkelijk zou kunnen zijn. Couve de
Murville deed zijn aanval op Gromyko als
een bokser, die met stoot op stoot zijn te
genstander langzaam murw slaat. Alleen
aan het einde, toen hij gereed leek te staan
voor een knock out, trok hij zijn vuist
terug. „De brute openhartigheid waarmee
Gromyko ons plan heeft behandeld, dwong
mij tot een duidelijke uitspraak. Ik geloof
echter dat het beter is voorlopig geen con
clusies uit onze twee overzichten te trek
ken".
Geen breuk
De deur blijft dus formeel nog op een
kier. Met welke verbazing, verontwaardi
ging en spot de twee kampen eikaars plan
nen behandelen, er is nog steeds niet met
zoveel woorden gezegd: „Ik verwerp uw
voorstel definitief". Ook gisteren niet.
Kort samengevat brachten Couve de Mur
ville, Grewe en Lloyd gisteren het volgen
de over het Russische ontwerp-vredesver-
drag te berde:
1. Het is ook een pakketvoorstel.
2. Het discrimineert omdat het Duits
land op militair, politiek en economisch
terrein rechten wil ontzeggen, die het
UNO Handvest aan iedere staat toekent.
3. Het is een dictaat en niet een verdrag,
dat door vrije onderhandelingen met een
representatieve Duitse regering vrijelijk
tot stand is gebracht.
Couve de Murville zei het met harde
Franse helderheid, Lloyd deed het kort,
praktische en voorzichtig, Grewe greep
de gelegenheid aan om en passant te be
wijzen, dat de bondsregering Duitser is
dan die van kameraad Bolz en hij klom
langs alle vervoegingen van Duits en nog
Duitser naar het allerduitst.
Gromyko kwam daarop met een po
ging de westelijke argumenten te ontze
nuwen. Het Russische plan is geen pak
ket. Het Westen, dat helemaal geen vre
desverdrag wil, pleegt obstructie met ju
ridische argumenten. Internationaal
recht is gebaseerd op werkelijkheden. Als
de westelijke politici permissie van de
NAVO-generaals los kunnen peuteren, is
het Duitse probleem zo in orde.
Het Russische plan discrimineert niet.
Wil het Westen soms ongelimiteerde be
wapening van de Duitse revanchisten? Plet
westelijk voorstel bevat geen enkele con
cessie aan de Sovjet-Unie, maar tót slot
zei hij: „Laat ons niet over het verleden
twisten, maar naar de toekomst zien en
contact zoeken in concrete problemen. Het
zou pessimistisch zijn te zeggen, dat alle
mogelijkheden tot toenadering uitgeput
zijn." En ziet, ook Gromyko's deurtje blijft
open, niet voor het westelijke pakketvoor
stel, maar wel voor het overleg achter de
schermen, over een beperkt akkoord. Zo
lang dat overleg voortgaat, kan men in
de conferentiezaal niet tot een volledige
breuk komen. Dus maak de borst maar
nat, er komen nog meer woordenstromen
uit Genève. Vandaag spreken Herter en
Lloyd om Gromyko, die het westelijke
voorstel niet begrepen heeft, tekst en uit
leg te geven, zei de Amerikaanse woord
voerder en hij glimlachte er niet eens bij.
Advertentie
MOSKOU (AFP-UPI) Premier
Kroesjtsjev zal van 25 mei tot 6 juni een
bezoek aan Albanië brengen, aldus bericht
het Russische persbureau Tass, op uitno
diging van de Albaanse premier Enver
Hodja.
Dit betekent, dat Kroesjtsjev niet in Rus
land zal zijn, als het Russische ultimatum
ten aanzien van West-Berlijn op 27 mei af
loopt.
Het lijkt echter onwaarschijnlijk, dat
Rusland zijn dreigement zal uitvoeren, ter
wijl Kroesjtsjev in het buitenland ver
toeft.
STOCKHOLM (UPI) Volgens de
Zweedse kranten zal Kroesjtsjev, worden
uitgenodigd voor een lunch met koning
Gustaaf Adolf wanneer hij in augustus
Zweden bezoekt.
de
Genie
Eerlijk, ik hou niet van moppen. Ik heb
collega's, als ik die in de verte zie aan
komen, ga ik al een straatje om, want ik
hoor ze al: „Heb ik je die al verteld.
Voor ze nog een woord verder hebben
uitgebracht heb ik al met een afwerend
gebaar „ja!" geroepen.
Maar nou deze. Een historische, die ver
dient aan de vergetelheid te worden ont
rukt.
De beroemde dirigent Otto Klemperer
wandelde eens met zijn vriend en gast
heer Mendelssohn, een bekende en schat
rijke New Yorkse bankier, door het Cen
tral Park. Klemperer had er zich al uren
het hoofd over gebroken hoe hij zich voor
de gastvrijheid van zijn genereuze vriend
zou kunnen revancheren.
„Kom. mee!", zei hij plotseling, en hij
trok zijn vriend mee naar de Fifth Ave
nue, waar zij een grammofoonplaten-
paradijs betraden.
„De vijfde symfonie van Beethoven, on
der Otto Klemperer", gaf de beroemde
dirigent op aan de allercharmantste goud-
gekrulde verkoopster.
Zij legde de gevraagde symfonie, met
een gracieus gebaar voor hem neer op de
toonbank. Het was „de vijfde" maar ge
dirigeerd door Monteux.
„Néé!", reageerde Klemperer geërgerd,
„niet onder Pierre Monteux, maar onder
Otto Klemperer!", en hij sloeg zich daarbij
wanhopig op de borst.
Bankier Mendelssohn vertaalde alles in
behoorlijk New Yorks voor het meiske,
dat nu, met een gezicht van „O! Bedoel
je dat!" de vijfde van Beethoven onder
leiding van Van Beinum op de toonbank
deponeerde.
„Maar mens'.", sprong Klemperer nu uit
zijn vel, „weet u niet wie ik ben? Ik moet
Beethovens vijfde symfonie hebben onder
Otto Klemperer!" En dan, met een wan
hoopskreet er achter aan: „Ik ben
Otto Klemperer!!"
„Ja! Vertel mij wat!", reageerde het ver
koopstertje rustig. „Als u Otto Klemperer
bent, dan is die meneer zeker Mozartü!"
„Néé, stommeling!", gilde Klemperer,
„Dat is Mendelssohn!!!"
Ik zeg maar: Als het niet waar is,
och, dan is het toch óók wel aardig.
Jan van Ees
(Van onze correspondent in Bonn)
Op beide pinksterdagen heeft staats
secretaris von Eckhardt, perschef van
de Westduitse regering, bondskanselier
Adenauer te Rhöndorf bij Bonn op de
hoogte gesteld van de gang van zaken te
Genève. Men zegt te Bonn, dat het ver
loop van de conferentie, tot djxsver de
zienswijze van Adenauer volledig heeft
bevestigd, ook al is het Geneefse over
leg in feite pas begonnen.
Adenauer zou door het afwijzen van de
westelijke voorstellen meer dan ooit
overtuigd zijn geraakt van de mening,
dat de Russische minister-president
Kroesjtsjev van de Duitse hereniging
niets wil weten.
Het gaat er, volgens Adenauer's me
ning. voor de Russen in de eerste plaats
om, het Oostduitse regime in de interna
tionale wereld erkend te krijgen en om
de Duitse splitsing, via een vredesver
drag met twee Duitse staten, te bevesti
gen. Voor Adenauer en de zijnen blijft
het eerste gebod: vasthouden aan het
„Dit is dus Portugal. Het
ruikt lekker." De enige Por
tugese prozaschrijver van in
ternationale betekenis, Ega de
Quieroz, legt deze woorden in
de mond van een zijner ro
manfiguren, Jacinto, wanneer
hij de grens overschrijdt.
Deze uiting is meer dan een
stukje litterair versiersel. Er
schuilt een opvallende waar
heid in: Portugal ruikt inder
daad lekker. Dat blijkt on
middellijk bij het binnenko
men, bijvoorbeeld uit de rich
ting van Salamanca. De be
lachelijk slechte landweg
(nota bene dé verbinding tus
sen Frankrijk en Portugal)
verandert aan de westelijke
kant van de tolboom meteen
in een moderne autostrada,
waarover men ui'enland in de
meest lettei'lijke zin van het
woord temidden van bloemen
rijdt. Gele en witte brem, ro
de en witte klimrozen, papa
vers, wilde narcissen, koren
bloemen, paarse dophei, ma
delieven en goudsbloemen
glijden in een ononderbroken
schakering voorbij. Zij vor
men een prachtig kleurenpa
let in combinatie met de tien
tallen tinten gx-oen en de
roestbruine aarde. Het land
doet zijn uiterste best de rei
ziger aangenaam te ontvan
gen door een machtig vertoon
van een selectie uit de meer
dan zevenentwintighonderd
bloemensoorten, die er voor
komen. Tweehonderd hiervan
zijn in Spanje onbekend, hon-
dei-d specimina zijn inheems.
De geuren zijn bijna even
gevarieerd als de soorten.
Laat ik beginnen met een
zeer karakteristieke geur, die
van het bazielkruid. Wanneer
de volgende maand in Portu
gal de naamdagen van de
„santos populares" (Sao Joao,
De uitbundige flora van de zuidelijke landen bereikt in
Portugal ongetwijfeld haar hoogtepunt. Niet voor niets is in
alle boeken en geschriften over dit land sprake van de over
weldigende bloemenrijkdom. De bloem neemt ook een voor
aanstaande plaats in als element in poëzie en folklore.
Sao Antonio en Sao Pedro)
worden gevierd, zal de cultus
van deze kamerplant weer
een hoogtepunt bereiken -
overigens meer in de steden
dan op het platteland. Het
scherp-zoete aroma van dit
kruid moet dan in alle huizen
hangen, tot het nederigste toe.
Deze plant wordt behan
deld met een liefde, die van
heidense oorsprong is. Nooit
zal men vex-geten haar 's
avonds water te geven en
daarna wordt ze op de veran
da of vensterbank geplaatst,
om de volle gelegenheid te
krijgen de heilbrengende och
tenddauw te vangen, 's Mor
gens wordt de pot weer bin
nengehaald, opdat de zon het
bazielkruid niet zal verbran
den.
In het begin merkt men de
geur niet zo op. De bladeren
moeten worden gestreeld of
- beter nog - men moet de
zachte, ronde bolletjes tussen
de vingers wx-ijven, waardoor
het doordringend aroma zich
aan de hand meedeelt. Deze
behandeling heeft de plant
ti-ouwens nodig; als dat niet
wordt gedaan, vex-lept zij.
Alsof de Portugezen aan
voelen, dat het bazielkruid
eigenlijk een eeuwigdux-ende
bloem moet dragen, steken zij
van papier gemaakte anjers
midden in de bloempotten.
Ook worden er wel kleine
vlaggetjes in de aarde ge
plant, vaak met amoureuze
rijmpjes erop gedrukt. Deze
zorg voor een plant en de ge
woonten eromheen maken
een merkwaax-dig stuk folklo
re uit. Het lijkt alleen maar
vreemd, dat het Portugese
woord voor bazielkruid, man-
gerico, mannelijk is. Hier
klopt ergens iets niet: de
vrouwelijkheid van de Por
tugese natuur, in tegenstel
ling met het mannelijk-harde
van het Spaanse landschap,
wordt door alle Pox-tugalken-
nei-s als een der sprekendste
eigenschappen van het land
naar voren gebracht.
Niet voor niets noemt men
Portugal de tuin van Europa,
grenzend aan de zee. Eerlijk
gezegd is deze kwalificatie
met door een van bewonde
ring vervulde vx-eemdeling
uitgevonden; meer dan een
halve eeuw geleden gebruikte
de Portugese dichter Thomas
Ribeix-o deze woox-den voor
het eerst. Hij had in alle op
zichten gelijk, ook toen al. En
daarbij doelde hij niet alleen
op de duizenden variëteiten
bloemen, die in het wild
groeien en het land tot één
grote tuin maken, rrxaar ook
op de aangeboren zin voor
tuin- en parkaanleg van zijn
medeburgei-s. Ongevraagd
krijgt hij steun van de Brazi
liaanse schrijver Gilberto
Fx-eyre, die in een verhande
ling over culturele samen
werking zegt: „Het nieuwe
tijdperk, waarin de Europese
tuinarchitectuur is getreden,
werd hoofdzakelijk door de
Portugezen ingeluid". En op
een andere plaats stelt hij:
„Nergens ter wereld heb ik
fraaier tuinen gezen dan in
Lissabon, Sintra, Remfica en
Coimbra. Ik betwijfel of ex-
buiten Lissabon wel een tuin
bestaat als die van Sao Pedro
de Alcantara." Hij voegt er
aan toe, dat Braziliaanse bloe
men en planten belangrijk
hebben bijgedragen tot de
gx-ote naam van Portugal op
dit gebied. „Door hun weel
derigheid en variatie waren
zij moeilijk aan te passen aan
de westex-s-klassieke of Ara
bische geometrische patro
nen. De Portugezen echter,
met hun onfeilbaar gevoel
voor schoonheidswaarden,
wisten hoe zij deze planten
met de inheems-Europese
moeten vermengen om ze
passend te maken in het ka
der van de Europese tuin. Zij
ontdekten nieuwe en gelukki
ge mogelijkheden. Daardoor
zijn de Portugese tuinen zo
roxuantisch en lyrisch en vor
men zij zo'n treffend contrast
met de strenge geometrische
en symmetrische lijnen in an-
dei-e Europese tuinen."
Mag ik nog een auteur aan
halen? De Fransman René
Bazin, schi'ijvend over zijn
verblijf in de bosrijke omge
ving van Monserrah*, xoept
verrukt uit: „Een uur lang
waande ik mij in Brazilië. Ik
zocht om mij heen naar pa
pegaaien met hun gouden
kuiven, ik dacht aan tijgers
(nou, nou), ik luisterde naar
de fonteinen en dronk de
krachtige, koppige geuren in."
Hierbij mag nog wel wor
den opgemerkt, dat omgekeerd
Brazilië enorm heeft geprofi
teerd van Pox-tugese expox-t.
„Waren de insecten, speciaal
de mieren, niet zo destructief
te werk gegaan, dan zouden
de meeste Portugese bloemen
en planten al in de zestiende
eeuw vaste voet hebben ge
kregen," aldus een.'aatste ci
taat van Luis de Gra.
Geen wonder, dat de bloem
een geliefd onderwerp is in
de poëzie. Waar tijm, kamper
foelie, mirt, lavendel, klimop,
rosmarijn, akelei, brem,
oleanders, vingerhoedskx-uid,
papavers, leliën, vergeet-me-
nieten, Afi'ikaantjes en boter
bloemen de velden, huizen en
bomen in ongekende over
vloed bedekken, moesten er
ook wel veel verwijzingen
naar bloemen in Portugese
gezegden en volksliedex-en
worden opgenomen. Dit te
eex-der, omdat de benamingen
in de landstaal zo dichterlijk
van klank zijn. Hoe charmant
de flora te pas wordt ge-
bx-acht in de volkspoëz-e, mo
ge tenslotte blijken uil twee
voorbeelden - zeer vrije be
werkingen van oorspronkelijk
drie-regelige versjes. Ontroe-
rend is deze spx-eekwijze van
hei'dei's:
Wanneer men zijn schapen
weidt,
mag men nooit lavendel
zoeken
want de Maagd heeft
bakerdoeken
daar te drogen uitgespreid.
Het „eenvoudige landvolk"
kan op zijn tijd ook ondeu
gend zijn:
Vrees geen laster of
verraad,
als je met je liefje stoeit
waar de witte lelie bloeit:
't Is een bloem, die
nimmer praat.
westelijke voorstel betreffende een vre
desverdrag met een Duitse regering, die
via vrije vex-kiezingen tot stand is geko
men. De bondskanselier is voorts nog al
tijd niet bereid ook maar een stap ver
der te gaan dan de vorming van een Oost-
Westduit.se gezamenlijke commissie,
waax-in het westelijke vredesplan voox--
ziet. Een confederatie met Oöst-Duitsland,
in welke vorm ook, blijft hij afwijzen.
In socialistische kringen te Bonn is men
nog altijd wat verbaasd over de weste
lijke plannen te Genève, die de socialis
tische verwachtingen verre hebben over
troffen, ook al oefent men in SPD-krin-
gen critiek uit op onderdelen.
Potsierlijk
De secretaris van de Oostduitse com
munistische partij, Walter Ulbricht, heeft
verklaard dat West-Duitsland hetzelf
de uitgangspunt moet nemen, zoals na 1945
in de door de Russen bezette zone be
stond. Hij herinnerde eraan, dat „de op
bouw van het socialisme" in Oost-Duits-
land meteen na 1945 is begonnen en dat
communisten, socialisten en burgerlijke
partijen geruime tijd hadden „samenge
werkt" om tot de „huidige dictatuur van
de ai'beidersklasse" te komen.
Ulbricht herhaalde de Russische eisen
betreffende een vredesverdrag en nodig
de de Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken Herter uit eens een kijkje
in Oost-Duitsland te nemen. Ietwat pot
sierlijk klonken zijn woorden, dat de wor-
tels van het militarisme in Oost-Duits
land zijn uitgeroeid, want hij sprak deze
woorden uit voor het congres van de com
munistische jeugdgroep FDJ, waarvan
tali-ijke geüniformeerde aanwezigen gewa
pend waren met geweren en pistolen.
Routine-oefeningen
FRANKFORT (UPI) Het Ameri
kaanse zevende leger houdt op grote
schaal „routine"-oefeningen langs de
grens met Oost-Duitsland. Bij Fulda
staan twee atoomkanonnen opgesteld.
Een woordvoerder van het Amerikaanse
leger wilde geen commentaar geven op
berichten in de Westduitse pers. als zou
den de oefeningen verband houden met
de datum van 27 mei. De Sovjet-Unie
heeft voorgesteld West-Berlijn een vrij
stad onder toezicht van de UNO te ma
ken, en zij zal haar bevoegdheden in
Oost-Berlijn aan Oost-Duitsland overdi-a-
gen wanneer op 27 mei geen onderhande
lingen aan de gang zijn. In Noord-Beieren
oefenen Amerikaanse troepen in de ver
dediging van strategische punten als krui
singen van wegen en bruggen.
Vergelijking met andere talen leert
ons dat de wortel van het werkwoord
geeuwen vroeger luidde: ghi of ghe.
Daarnaast stond in dezelfde betekenis
de wortel gha. Vandaar dat geeuwen en
gapen thans synoniemen zijn. Kijken
wij naar het Latijn, dan zien we daar
het werkwoord hiare: geeuwen. Ik
geeuw is: hio, wat wel een klankna
bootsend woord lijkt. Van hiare is af
geleid: hiatus vexmederlandst tot: hiaat
in de betekenis: gaping opening,
kloof. Een woord dat men met de ge
noemde niet zo gauw in verband zou
brengen is: gesp, eigenlijk iets wat
openstaat. Te vergelijken is het En
gels to gasp: naar adem snakken, hij
gen, dus ook: met open mond staan.
