Uitgaan in Haarlem
De man aan de top
DE KONING DIE NIET SLAPEN KON
Agenda voor
Haarlem
Kort en bondig
11
Gala-opvoering van
Gianni Schicchi
Sterrengebergte
De radio geeft zaterdag
T elevisieprogramma
LEZEN EN LATEN
LEZEN
Unicum in Nederlandse
rechtspraak
Blinden onder leerlingen
van Technische school
Kerkelijk Nieuws
Losse melk wordt niet
goedkoper
n a t u u p I ij k
door
Cameron Hawley
VRIJDAG 22 MEI 195 9
Dank 7.ij de uitzending van de Neder
landse Televisiestichting zijn tienduizenden
in ons land mede getuigen geweest van de
opvoering van Puccini's opera „Gianni
Schicchi", die ter gelegenheid van het
staatsiebezoek van de Sjah van Perzië
donderdagavond in de Koninklijke
Schouwburg te Den Haag in tegenwoordig
heid van de vorst, Koningin Juliana, Prins
Bernhard, de Prinsessen Beatrix en Irene
en talrijke genodigden werd gegeven.
„Gianni Schicchi" is een van de drie korte
éénakters, die Giacomo Puccini tijdens de
eerste wereldoorlog (1914-1918) compo
neerde. „Suor Angelica" en „II tabarro"
zijn de andere twee spelen van de groep
van drie, die „II trittico" is genaamd. Dit
drietal wordt op 10 en 12 juli in het Hol
land Festival uitgevoerd. Veertig jaar ge
leden werd „II trittico" voor het eerst te
Rome gespeeld. Ons land beleefde in 1930
de première door een voorstelliing van de
Italiaanse Opera. Gianni Schicchi is een
waar meesterwerk van theaterkunst ge
worden, een muzikaal juweel, een voor
beeld van karaktertekening in klank en
in woord, een sarcastische, grimmig-
spottende uitbeelding van menselijke heb
zucht. en onbetrouwbaarheid, komisch
inderdaad, maar meer nog tragi-komisch
en op een luguber niveau gebracht door
de gang van zaken bij de centraal ge
plaatste testamentvervalsing.
De camera- en microfoonregie stond bij
deze uitzending voor een uiterst moeilijke
taak bij het oplossen van de technische en
artistieke problemen, die zich in deze
schouwburg zonder ook maar een mini
mum van televisie-accommodatie, voor
deden. Die problemen golden niet in eerste
plaats het opnemen van de aankomst van
de hoge gasten, hun ontvangst door de
autoriteiten en van het balkon, van waar
zij luisterden naar het spelen der volks
liederen van beide naties en de opvoering
van de opera konden volgen. De beelden,
die hiervan indrukken gaven, waren voor
treffelijk van scherpte en van compositie.
De moeilijkheden lagen vooral in het op
nemen van de taferelen op het toneel, wat
door de onbestemdheid van de zwart-wit-
contrasten en de vervagingen der con
touren, vooral bij de aanvang, een romme
lige, pakhuisachtige indruk gaf. Later
kwam hierin een aanzienlijke verbetering.
Ten aanzien van de klank stond men even
eens voor vraagstukken, in het bijzonder
akoestische. Al werden zij niet alle naar
wens opgelost, toch kon men tal van
ogenblikken beleven, waarop men van de
muziek zeer kon genieten. Paolo Gorin was
als Gianni Schicchi door uitnemende zang,
natuurlijke actie en typering de domi
nerende figuur. Uitstekende zang en aan
vaardbaar spel hoorde en zag men verder
van de sopraan Edith lyiartelli (als Lau
retta), van de tenor Ettore Babini als Ri-
nuccio, van de bas Guus Hoekman en van
de bariton Hans Wilbrink. Het orkest van
de Nederlandse Opera begeleidde- tech
nisch betrouwbaar, en. ga ^voorzover 'dit'ffe
beoordelen viel, ook ten aanzien van de
klank reden tot tevredenheid. De muzikale
leiding berustte bij de bekwame dirigent
Arrigo Guarnieri.
Beeldschermer
In het televisieprogramma van de NCRV
van zaterdag 23 mei a.s. zal een ingelaste
reportage worden opgenomen die door
Alfred van Sprang is gemaakt van de
Nederlandse expeditie naar het Sterren
gebergte in Nieuw-Guinea. Deze uitzending
volgt na het Scherzoprogramma en zal
ongeveer tien minuten duren.
Advertentie
bestellen
HILVERSUM I. 402 M. 7:00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Gewijde muz. 7.30 Voor
de jeugd. 7.40 Gram. 7.45 Morgengebed en lit. kal.
8.00 Nieuws. 8.15 Gram. 8.50 Voor de huisvrouw.
9.35 Waterst. 9.40 Radio-rally 1959. 10.05 Voor de
kleuters. 10.20 Gram. 10.25 Radio-rally 1959. 10.30
3en je zestig? 10.55 Radio-rally 1959. 11.00 Voor
de zieken. 11.45 Gram. 11.55 Radio-rally 1959. 12.00
Middagklok - noodklok. 12.03 Metropole-orkest en
soliste. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33 Radio
rally 1959. 12.38 Gram. 12.50 Act. 13.00 Nieuws.
13.15 Zonnewijzer. 13.20 Lichte muziek. 13.45 Voor
de kinderen. 13.55 Radio-rally 1959. 14.00 Voor de
jeugd. 14.10 Accordeonduo. 14.30 Gram. 14.45 Ra
dio-rally 1959.: 15.40 Boekbespr. 15.50 Radio-rally
1959. 16.00 Gregoriaanse zang. 16.30 Voor de jeugd.
17.00 Engelse les. 17.20 Viool, altviool en contra
bas. 17.40 Filmmuz. 18.00 Journalistiek weekover
zicht. 18.10 Strijkork. 18.30 Voor de jeugd. 18.45
Vragenbeantw. 19.00 Nieuws. 19.10 Act. 19.25
Lichtbaken, caus. 19.40 Kamgrork. en solist. 20.35
Gevar. progr. 21.55 Een cultureel winterprogram-
ma samenstellen, caus. 22.05 Lichte muziek. 22.35
Wij luiden de zondag in. Aansluitend: Avondge
bed en liturg, kal. 23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws in
Esperanto. 23.22—24.00 Nouveauté's.
HILVERSUM II. 298 M. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA. 19.30 VPRO. 20.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.23 Gram. 8.00
Nieuws. 8.18 Gram. 8.55 Voor u en uw gezin, caus.
9.05 Gymn. voor de vrouw. 9.15 Gram. VPRO:
10.00 Tijdelijk uitgeschakeld, caus. 10.05 Morgen
wijding. VARA: 10.20 Voor de vrouw. 10.45 Gram.
10.50 Cabaret. 11.20 Buitenl. weekoverzicht. 11.35
Pianorecital. 12.00 Gram. 12.30 Land- en tuinb.
meded. 12,33 Orgelspel. 13.00 Nieuws. 13.15 Lichte
muz. 13.40 Muziekkiosk. 14.05 Voor de jeugd. 14.40
Madrigaalkoor. 15.05 Boekbespr. 15.25 Kamerork.
en solist. 16.20 Van de wieg tot het graf, caus.
10.35 Kinderkoor. 16.55 Gram. 17.30 Weekjournaal.
18.00 Nieuws en comm. 18.20 Gram. 18.45 Ham
mondtrio. 19.00 Artistieke staalkaart. VPRO: 19.30
Passepartout, caus. 19.40 In Bij heiland, caus. 19.55
Deze week, causerie. VARA: 20.00 Nieuws. 20.05
Gram. 20.35 Metropole-orkest. 21.15 Socialistisch
comm. 21.30 Gram. 22.00 Sportkron. 22.30 Zigeu
nerorkest. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Gram.
BRUSSEL. 324 M.
12.00 Gram. 12.30 Weerbericht. 12.35 Caus. 12.45
Gram. 13.00 Nieuws. 13.11 Muz.kaleidoscoop. 14.30
Journ. 15.00 Accord.muziek. 15.15 Volksmuz. 15.45
Accord.muz. 16.00 Gram. 16.45 Engelse les. 17.00
Nieuws. 17.10 Dagklapper. 17.20 Liturg, gezangen.
17.30 Gram. 18.00 Orgelconc. 18.30 Voor de sold.
19.00 Nieuws. 19.30 Gram. 20.00 Gevar. progr. 21.00
Gram. 21.15 Amus.muz. 22,00 Nieuws. 22.15 Ver
zoekprogramma. 23.00 Nieuws. 23.05—24.00 Gram.
VOOR ZATERDAG
NTS: 20.00 Journ. en weerbericht. NCRV: 20.20
Plus of min. 21.00 Cabaret. 21.15 Scherzo. 22.15
Dagsluiting.
TONEEL
Zaterdag 23 mei, Stadsschouwburg, 20 u.:
„Nina" van André Roussin wordt ten
tonele gebracht door de Nederlandse
Comedie onder regie van Johan de
Meester, die eveneens het decor ont
wierp. De hoofdrollen worden in dit blij
spel vertolkt door Mary Dresselhuys,
Henk Rigters en Guus Oster. De kos
tuums zijn van Dick Holthaus.
Zondag 24 mei. Stadsschouwburg, 20 uur:
De Nederlandse Comedie geeft een voor
stelling van „Twaalf gezworenen van
Reginald Rose onder regie van Henk
Rigters. Medewei-kenden aan dit stuk
zijn onder anderen Johan Fiolet, Joan
Remmelts, Eli Blom, Jan Verkoren,
I.ouis Borel en Frans 't Hoen. De ver
taling is van Cees Nooteboom.
Dinsdag 26 mei, Minerva Theater, 20.15 u.:
Toneelgezelschap Johan Kaart met
„Nachtdienst".
Woensdag 27 mei, Stadsschouwburg. 20 u.:
Caro van Eyclc (links) en Anne-Marie
Heyligers in „Iphigeneia in Aulis",
waarvan Toneelgroep Theater op
zaterdag 30 mei een voorstelling geeft
in de Haarlemse Schouwburg.
„Brullen als een duif" van Lesley Storm
wordt onder regie van Cees Laseur ten
tonele gebracht door de Haagse Come
die. Medewerkenden aan dit stuk zijn
onder anderen Elisabeth Andersen,
Ineke Brinkman, Cees Laseur en aules
Croiset.
Zaterdag 30 mei, Stadsschouwburg, 20 u.:
Toneelgroep Theater brengt „Iphige-
r.eia in Aulis" van Euripides ten tonele.
De voornaamste rollen worden vertolkt
door Caro van Eyck, Mia Goossen, Mar-
tine Crefcoeur, Richard Flink, Anne-
Marie Heyligers en Robert de Vries.
Richard Flink is tevens de regisseur.
Zondag 31 mei, Stadsschouwburg, 20 uur:
Toneelgroep Theater geeft een voorstel
ling van „Het donker boven aan de
trap" van William Inge onder regie
van Jan Teulings en met medewerking
van onder anderen Anny de Lange, In
geborg Elzevier....Enn;y Molsde Leeuwe,
-Bernhard Dr'odg en" Ma-xiirr Hamel.
MUZIEK
Maandag 25 mei, Grote Kerk, 15-3016-30
uur: Beiaardbespeling door Arie Peters.
Het pi-ogramma wordt op de dag van
uitvoering bekend gemaakt.
Maandag 25 mei, Concertgebouw, 20 uur:
Het Symfonie-orkest „Haerlem" geeft
onder leiding van Mai-inus Adam een
concert. Het programma omvat werken
van Handel, Haydn en Max Bruch. So
list in dit concert is de violist Jo Juda.
Dinsdag 26 mei, aula Lourens Coster-
lyceum, 19.45 uur: Voor leden van de
Disco-club wordt een klassiek grammo-
foonplatenconcert gegeven met o.m.
werken van Ravel, Grieg en Tjaikofsky.
Dinsdag 26 mei, Concertgebouw, 20.15 u.:
Het Noordhollands Philharmonisch Or
kest geeft het laatste concert van de
Beethovencyclus. Solist is de pianist
Cor de Groot.
Dinsdag 26 mei, Grote Kerk, 20—21 uur:
Albert de Klerk geeft het eerste concert
van een César Franckcvclus. Het pro
gramma luidt: „Pièce Héroique", „Deu-
xième Choral", „Fantasie La majeur",
„Cantabile" en „Final".
Donderdag 28 mei, Grote Kerk, 1516 u.:
Albert de Klerk bespeelt gedurende een
uur het orgel. Hij brengt werken ten
gehore van Vivaldi. Bach, Jan Pietersz.
Sweelinck, Jehan Alain en Jean Lang-
lais.
Vrijdag 29 mei. Grote Kerk, 11.30 en 12.30
uur: Beiaardbespeling door Arie Peters.
1-Iet programma omvat ondermeer wei--
ken van Handel, Mozart, Henk Badings
en Schubert.
In 't Goede Uur, dagelijks 2122 uur:
klassiek grammofoonplatenconcert van
werken van Joseph Haydn.
DIVERSEN
Dinsdag 26 mei, hotel „Dreefzicht", 10 u.:
Bijeenkomst van de vrouwenbond van
de Partij van de Arbeid, waarbij onder
meer oud-minister J. Suurhoff een toe
spraak zal houden en mevrouw Cobi
Schreier enige volksliederen en balladen
ten gehore zal brengen.
Woensdag 27 mei, Frans Halsmuseum, 19.30
uur: Vereniging „Haerlem" houdt haar
algemene ledenvergadering, waarbij de
heer H. P. Baard zal spreken over „Het
Frans Halsmuseum van 19461959".
AMATEURTONEEL
Maandag 25 mei, Stadsschouwburg, 20 u.:
Toneelvereniging „Thalia" geeft een
voorstelling van „Geef mij uw hand"
van Wim Dumont. Deze voorstelling
wordt op dinsdag 26 mei herhaald.
Vrijdag 29 mei, Stadsschouwburg, 20 uur:
Toneelvereniging „Nieuw Leven" met
„Singapore hotel".
TENTOONSTELLINGEN
Teylermuseum. Tekeningen uit de Hol
landse, Italiaanse en Franse school van
de zestiende tot de twintigste eeuw. Fos
sielen, mineralen, natuurkundige instru
menten 1017 uur.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat. Oude
religieuze kunst, schilderijen, middel
eeuwse beeldhouwwerken, 1017 uur,
zondagen 1316 uur.
Frans Halsmuseum: Permanente tentoon
stelling van werken uit de Haarlemse
school van de 16de eeuw tot op heden.
Dagelijks geopend tot en met augustus
van 1017 uur. Op zon- en feestdagen
van 1317 uur. Tot 23 mei dagelijks
ook zondags een bijzondere avond
openstelling van 20.3022.30 uur.
Voormalig woonhuis Jacobus van Looy
(KL Houtweg 103): op donderdagen ge
opend van 1012.30 en van 13.30—17 uur.
op zondagen van 1417 uur.
In 't Goede Uur: Expositie prof. Otto de
Kat. Dagelijks tot 1 juni 1022 uur.
Kunstzaal Ten BruggenCate: Exposi
tie Diana. Tot 1 juni dagelijks geopend
(behalve op woensdag) van 1117 uur,
zondag 1417 uur.
Galerie Espace: Expositie Karei A.ppel
van 23 mei tot 15 juni. Dagelijks ge
opend van 1117 uur. Des zondags ge
sloten.
„Het Huis Van Looy" (Kleine Houtweg
103): Expositie „Met Cornelis van Noor-
de door Haarlems vermakelijke lands
douwen". Van 23 mei tot 22 juni dage
lijks geopend van 1012.30 en 13.30
17 uur. Des zondags 1417 uur.
Cruquius-museum: Historische stoomma
chines en grote maquette van Neder
land met waterstanden en overzicht
overstromingsramp februari 1953. Ge
opend op werkdagen van 912,30 en
van 14.3017 uur-.
Lijst van door de Stadsbibliotheek aangeschafte
boeken.
Romans: Belcampo, Tussen hemel en afgrond;
van Dorp-Ypma, De vrijgezelle ouderling; Prato-
lini, Kroniek van arme gelieven; Reinecker, Tai
ga; Walschap, De verloren zoon; Werumeus Bu
lling. Jacob de Bijter, De kameel van koning
Balthazar; von Wiese. Die Kette der Kaiserin;
Huxley, Ape and essence; Raymond, Between the
stirrup and the ground; Rochefort, Le repos du
guerrier; Calvino, I) barone rampante.
Ontwikkelingsboeken: Wetenschap en leven;
Bleeker, Godsdienst voorheen en thans; Drucker,
Kengetal voor morgen: van Andel en van Andel-
Ripke, gezonde kinderen, evenwichtige mensen;
Stehli en Fischer, Planten verzamelen maar
juist!; Tenten maken; Rauwerda, Mijn huis
tochtvrij maken; Dosse, De transistor; Geslaagd
als chef., en waarom; van Rheenen, Prisma hon
denboek: Paardekooper, Beknopte ABN-spraak-
kunst; Simons, Goden, priesters en koningen, dl.
1; Cicognani, L'etè favolosa; Pool en Breman, Ik
zag hoe zwart ik was; Valeton, Nederlandse kle
derdrachten; De Nederlandse monumenten van
geschiedenis en kunst, dl. 4, De provincie Gel
derland. 2e stuk (leeszaal); Bulthuis, Zelf een
poppenspel schrijven; Kecnews and Grauer. A
pictorial history of jazz; Guide to London; Ever-
dijk Smulders. Waar het Oosten begint; Colvin,
Vlucht 777; Verberne, Geschiedenis van Neder
land in de jaren 181:5—1850, dl. 1; Dek. Genealo
gie der heren en graven van Egmond; Jahrbuch
der deutschen demokratischen Republik; Vest
dijk de redding van Fré Bolderhey; Belasting
druk in Nederland 1958.
Voor het gerechtshof in Amsterdam
heeft een zaak gediend, die, naar de pro
cureur-generaal opmerkte, uniek is in de
Nederlandse rechtspraak. „Hier is iemand
veroordeeld op grond van een dagvaar
ding, die niet bestond," zo luidde de merk
waardige uitspraak van deze magistraat.
Terechtstond een 45-jarige tandarts uit
Barneveld, die bij verstekvonnis van de
Utrechtse politierechter was veroordeeld
tot een boete van 50 wegens mishande
ling van een negenjarig meisje in zijn
spreekkamer. Hij zou het meisje hebben
geschopt en geslagen.
Tegen de dagvaarding, die door het
Openbaar Ministerie in Utrecht tegen hem
was uitgebracht, had de tandarts een be
zwaarschrift ingediend. De wet bepaalt
dat door het indienen van een bezwaar
schrift de dagvaarding van rechtswege
vervalt. Het bezwaarschrift was echter op
de griffie te Utrecht tijdens een verhui
zing zoek geraakt. De rechtszaak is in
Utrecht echter op grond van die dagvaar
ding gewoon doorgegaan, omdat de poli
tierechter van het bestaan van het be
zwaarschrift niets afwist.
De procureur-generaal eiste daarom
thans vernietiging van het vonnis en niet
ontvankelijkverklaring van de officier
van Justitie in Utrecht. Na in raad
kamer te zijn geweest deelde de president
van het hof mee. dat de wet in deze ex
ceptie (veroordeling op grond van een on
geldige dagvaarding) niet voorziet. Het
hof zal over veertien dagen beslissen hoe
in deze nu verder te handelen.
Vijf meisjes zullen in het komende leer
jaar deelnemen aan de cursus metaalbe-
werken, aan de lagere technische school
te Bussum. Dat is op zichzelf al iets unieks.
Maar het feit wordt temeer opmerkelijk
wanneer men weet dat het meisjes zijn
van het Koninklijk Instituut voor onder
wijs van Blinden te Huizen. Dit instituut
heeft al veel experimenteel werk gedaan
op het gebied van het blindenonderwijs.
Het is dé bedoeling, dat deze meisjes la
ter montagewerkzaamheden zullen ver
richten. In het verleden is reeds bewezen,
dat men op de LTS te Bussum goede resul
taten kan behalen met het opleiden van
blinden. De komende maand zal bij voor
beeld een blinde jongeman deelnemen aan
de examens. Hij is zo'n goede leerling,
dat hem het diploma wel zal worden uit
gereikt.
Advertentie
bestellen
Ja, de koning sliep! Als een roos!
En Zijne Majesteit snurkte er bij, alsof hij op een trombone speelde. Dat was het
vreemde geluid, waardoor de lakeien waren ontwaakt
Een wonder!", fluisterde de ene lakei. „De koning slaapt, dat is de laatste maanden
nooit gebeurd!"
„Ja", fluisterde de ander terug. „Maar ssstlaten we Zijne Majesteit niet wakker
maken, voorzichtig!"
Stilletjes keken de tvjee dienaren naar koning Didoro, die daar zo lekker lag te
slapen en er hij snurkte5253
Advertentie
bestellen
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Oosterwolde (Geld.)
Lengerak te Vinkeveen; te Eist (U.) A
Stekelenburg te Linschoten; te Breukelen
H. J. van Druten te Driebergen. Beroepen
te Wassenaar (vac. dr. H. J. Honders) J. J
F. Franck te Utrecht.
Geref. Kerken
Tweetal te 's-Gravenhage-Loosduinen
(6de pred.pl.) H. Tién te Nijkerk en J.
Wilschut te Zeist. Beroepen te Buitenpost
A. IJkema te 2e Exloërmond. Aangenomen
naar Wormerveer P. Noomen te Wester-
emden.
Chr. Geref. Kerken
Tweetal te IJmuiden G. J. Buys te
Papendrecht en M. V)ietstra te Eemdijk.
Geref. Kerken (Vrijgemaakt)
Beroepen te Armadale (Australië) (The
Free Chr. Ref. Church A. Veldman te
Rotterdam-Delfshaven. Bedankt voor
Stadskanaal D. Berghuis te Grootegast-
Gerkesklooster-Stroobos.
De prijsverlaging met 1 cent per liter
voor losse consumptiemelk in het westen
des lands in de gesaneerde en niet-gesa-
neerde gebieden zal niet doorgaan. Dit
heeft het ministerie van Landbouw aan
het Produktschap .voor Zuivel medege
deeld. Verklaard wordt dat als de rege
ring het S.E.R.-advies betreffende de con
sumentensubsidie op melk geheel of ge
deeltelijk zou opvolgen, dan zou een ver
laging per 31 mei op een later tijdstip tot
een grotere prijsopdrijving noodzaken,
hetgeen minder gewenst moet worden ge
acht. Een andere overweging is dat de
prijsverhoging, voor flessenmelk per 18 ja
nuari 1959 destijds nigt is doorgegaan. Zij
wérd opgevangen door het verlenen van
een extra subsidie. Door de samenhang
van enerzijds de prijsverhoging voor de
flessenmelk en anderzijds de prijsverla-
ging voor de losse melk, moet het thans
redelijk worden geacht, indien van de
voorgenomen prijsverlaging voor de los
se melk eveneens wordt afgezien, aldus
het ministerie.
Het bestuur van het produktschap heeft
zijn bevreemding uitgesproken over deze
gang van zaken. Het bestuur zal zijn stand
punt in overleg met de prijzencommissie
bepalen en aan het ministerie doen toeko
men.
gaat
Advertentie
bestellen
9. De Burgeroorlog bi-acht enige vertraging in de ach
teruitgang van de stad, maar daarna voerde de weg
almaar verder omlaag. Slechts drie plaatselijke in
dustrieën van enig belang oveideefden de ineenstorting
van 1873 dat waren de Mills Wagenfabriek, waar
mede geen enkele afstammeling van John Mills meer
geassocieerd was, de Mills Ijzergieterij, nu eigendom
van de familie Krautz, en de Katoenspinnerij Ever
ett-English, die de regelrechte afstammeling was van
de weefloods, waar John Mills het doek voor zijn huif
karren had laten maken. De Tredway Meubelmaat
schappij stond toen nog niet te boek als een belangrij
ke Milïbux-ghse industrie, maar zijn advertentie-slag
zin: „Gevestigd in 1788" is historisch juist. Josiah
Tredway, een schrijnwerker van beroep, kwam in
1766 uit Engeland om het houtsnijwerk te verzorgen
van de schoorsteenmantels van Cliff House en hij bleef
in Millburgh. In 1788 opende hij een winkel in de straat
achter Cromwell Street tussen de George en de Fre
derick Street, waar thans de Tredway-toren verrijst;
hij maakte tafels, stoelen en kabinetten in Engelse
stijl en zoals hij zei „van de beste kwaliteit".
De winkel werd voortgezet door zijn zoon George en
gedurende de eerste jaren van de negentiende eeuw-
was het feit, dat één op de twaalf kleine éénmans-win-
keltjes in Millburgh een meubelzaakje was, te wijten
aan het natuurlijke gevolg van het feit, dat velen van
de mannen, die John Mills uit Engeland had mee
gebracht voor zijn wagenfabriek, schrijnwerkers wa
ren geweest. Sedert 1788 hebben verscheidene Tred-
ways in de Millburghse belastingarchieven te boek ge
staan als „schrijnwerker". De omschrijving fabrieks
eigenaar" vei-scheen pas met Oliver Tredway in 1874.
Geholpen door de depressie, die een gevolg was van
de ineenstorting van 1873, wist Oliver Tredway een
van de oude stenen pakhuizen, die meer dan honderd
jaar geleden door John Mills waren gebouwd, in zijn
bezit te krijgen; het gebouw werd uitgerust met af
gedankte machines uit een van de oude zaagmolens en
hij haalde een stel geschoolde houtbewerkers uit de
rijen mannen, die dagelijks in South Front Street ston
den. De maatschappij gedijde en in 1910, toen Orrin
Tredway de leiding in handen kreeg, was deze Mill-
burghs grootste industrie; een onderscheiding, die de
maatschappij niet alleen had verkregen door zijn ex
pansie, maar ook door de gebreken van zijn rivalen.
De crisis van 1907 veroorzaakte de sluiting van Mills
Wagenfabriek. Kort daarna verhuisden de eigenaars
van de katoenspinnerij hun machines en vestigden
zich in Noord-Carolina. Alleen Ki-autz Staalmaat-
schappij de vroegere Mills Ijzergieterij bleef
over, maar haar dagen waren geteld. Bij een poging
om met de staalfabrikanten van Pittsburgh te con
curreren, had George Krautz de lonen laag gehouden
en bevocht hij de eenwording van zijn arbeiders met
dezelfde onbuigzame onafhankelijkheid, die hem er
ook eens van weerhouden had zich te verkopen aan
een van de grote staalcombinaties. Het uiteindelijke
gevolg was een staking, die zich voortsleepte en die
vaak tot geweld oplaaide. Op een ochtend, toen een
man gedood was in een twist met een stakingspost,
klom de oude George Krautz op het dak van het kan
toorgebouw en hij schreeuwde tegen de menigte man
nen beneden, dat, als ze niet onmiddellijk aan het werk
gingen, hij nog dezelfde dag de fabriek voor altijd zou
sluiten. De mededeling werd met spottend gefluit ont-
vange. George Krautz was een man van zijn woord. De
fabriek opende nimmer meer haar poorten. De machi
nes werden weggehaald en de spookachtige geraam
tes van de gebouwen werden weggevreten door de rode
kanker van de roest; heel traag lieten zij hun plaat
ijzeren huid in het hoogopgeschoten onkruid van het
emplacement vallen.
De Tredway Meubelmaatschappij, die Orrin Tredway
van zijn vader Oliver erfde, was een gezonde en solie-
de onderneming. In de uitgave van 1910 van „Whitta-
ker's Index", staat de maatschappij als achttiende
in grootte genoteerd tussen de meubelfabrieken van
het hele land. Als er een lijst in had gestaan, geba
seerd op de grootte van de winst, zou de Tredway op
een heel wat hogere plaats gestaan hebben. Oliver
Tredway was in zijn tijd een soort van genie in de
kunst om goud uit hout te maken. Er zijn maar wei
nig mannen geweest, die fortuin gemaakt hebben in
de meubelbranche. Oliver Tredway was één van die
weinigen. Een groot deel van zijn succes was te dan
ken aan zijn vernuftigheid op het gebied van machi
nerieën. Gedurende het grootste gedeelte van de eer
ste vijf-en-twintig jaar van het bestaan van de maat
schappij, waren meubels in rococo, Turkse en Franse
stijlen zeer in de mode. Oliver Tredway vond machi
ne na machine uit om de kosten van het bewerkelijke
houtsnijwerk, het draaien en het aanbrengen van het
lofwerk, te drukken. Toen het publiek eindelijk in op
stand kwam tegen het overdadig versierde meubelwerk
en zich tot de streng-eenvoudige „Mission"-stijl keer
de, construeerde Oliver Tredway een gemechaniseer
de arbeid in een mate, zoals nooit tevoren in de in
dustrie aanschouwd was. De arbeidskosten werden
daarbij zó laag, dat een aantal andere fabrieken van
hem kochten, omdat, zelfs nadat Oliver Tredway een
aanzienlijke winst in z'n zak had gestoken, zijn ver
koopsprijzen nog altijd onder hun produktiekosten la
gen. Oliver Tredway had met velen van zijn mede
fabrikanten gemeen, dat hun eerste interesse in de
fabriek lag. Zijn kantoor werd zelden gebruikt. Het
grootste deel van zijn werkdag bracht hij door met in
de fabriek ronddwalen, waarbij hij dikwijls zijn gekle
de jas en zijn hertenleren handschoenen uittrok om een
handje te helpen bij het in gebruik stellen van een
nieuwe machine. Die handschoenen waren een conces
sie, zoals al zijn vrienden wisten, aan het decorum,
dat een eigenaar van een grote fabriek nu eenmaal
niet met de smeer op zijn handen liep. Als Oliver
Tredway zijn handschoenen droeg kon niemand de on
uitwisbare sporen zien.
Orrin Tredway erfde maar weinig van zijn vader,
behalve dan zijn rijkdom en de zeggenschap over de
maatschappij. Vader en zoon hadden zulke uiteenlo
pende karakters, als maar enigszins mogelijk is voor
twee mannen om van elkaar te verschillen. Millburgh
verklaarde dit feit door te zeggen, dat Orrin „hele
maal zijn moeder was", hetgeen zelden als critiek
bedoeld was, want Orrin's moeder was een Elwood ge
weest en de Elwoods waren een van de oudste en meest
gedistingeerde North Front-families. Ze had gewild,
dat Orrin, evenals zijn voorvaderen van moederszij
de, rechten had gestudeerd, teneinde als advocaat een
hoge regeringspost te kunnen bekleden, maar zijn ja
ren in Harvard toonden wel aan, dat het talent van
de jonge Orrin Tredway beter paste bij het leven van
een dilettant in de kunst dan bij een procureur.
(Wordt vervolgd)
Drie jaar voor inbreker. Het Haagse
gerechtshof heeft een gevangenisstraf van
drie jaar opgelegd aan een 32-jarige Rot
terdamse koopman wegens het plegen van
een lange reeks van inbraken in geheel
Nederland. De Rotterdamse rechtbank
had hem tot 6 jaar veroordeeld. De man
was met een kameraad per auto door het
land getrokken. Totaal maakte hij ruim
een halve ton buit met het forceren van
brandkasten.
Aanbesteding. Namens het gemeente
bestuur van Groningen is de bouw van
een nieuw gebouw voor de G.G.D. en de
dienst voor Sociale Zaken aanbesteed. Er
waren 39 inschrijvingen. Laagste was die
van het bouwbedrijf gebroeders Trebbe te
Enschedé voor 2.877.600.—, hoogste die
van bouwbedrijf v/h C. Oostinga te Gro
ningen voor ƒ3.318.000,—.
Bromfietstank ontploft. In Naarden
heeft een 17-jarige jongen ernstige brand
wonden opgelopen toen hij bij het schoon
maken van zijn bromfiets in een schuur
de benzinetank ontplofte. De brandende
benzine liep over de vloer en zette spoedig
het gebouwtje in lichterlaaie. De schuur
brandde geheel uit. De jongen moest in
een ziekenhuis worden opgenomen.
Overleden. In het ziekenhuis te
Rotterdam is overleden een 18-jarige
Zweedse zeeman, opvarende van het
Zweedse schip „Reine Astrid". Maandag
nacht werd hij gewond op straat aange
troffen. Men vermoedt, dat de Zweed is
aangereden.
Aankoop. De gemeente Nijmegen
heeft voor 275.000 de aandelen van n.v.
Concertgebouw „De Vereniging" gekocht.
De gemeenteraad heeft met algemene
stemmen een voorstel daartoe aangenomen.
De gemeente krijgt nu ook volledig mede
zeggenschap in de exploitatie van het
concertgebouw en ook in de exploitatie
van de (in aanbouw zijnde) schouwburg.
Advertentie
bestellen
Stadsschouwburg: vandaag 20 uur: To
neelgroep Ensemble met „Zingend in de
wildernis". Zaterdag 20 uur: Nederlandse
Comedie met „Nina".
Concertgebouw: vandaag 19.30 uur: leer
lingen-uitvoering Haarlems Muziekinsti
tuut.
Grote Kerk, zaterdag 20 uur: beiaardbe
speling door Arie Peters.
BIOSCOPEN
Cinema Palace: vandaag 19 en 21.15 uur
en zaterdag 14, 16.15, 19 en 21.15 uur:
.Vrouwengevangenis", 18 jr.
Frans Halstheater: vandaag 19 en 21.15
uur en zaterdag 14.30, 19 en 21.15 uur:
.Drie Franse katjes", 18 jr.
Lido Theater: vandaag 19 en 21.15 uur
en zaterdag 14, 16.15, 19 en 21.15 uur:
„Liefde is mijn beroep", 18 jr.
Luxor Theater: vandaag 19 en 21.15 uur
en zaterdag 14, 19 en 21.15 uur: „Opstandig
Afrika", 14 jr.
Minerva Theater (Heemstede): vandaag
20.15 uur en zaterdag 19 en 21.15 uur: „Mijn
man is een moordenaar", 18 jr. Zaterdag
14.30 uur: „Door dik en dun", a.l.
Rembrandt Theater: vandaag 19.15 en
21.15 uur en zaterdag 14, 16.15, 19 en 21.15
uur: „Das Dreimaderlhaus", a.l.
Roxy Theater: vandaag 19 en 21.15 uur
en zaterdag 14.30. 19 en 21.15 uur: „De dag
der geweldenaars", 14 jr.
Studio Theater: vandaag 19 en 21.15 uur
en zaterdag 14.15, 19 en 21.15 uur: „Het
dal van de vrede", 14 jr.
Theater Monopole (Zandvoort) vandaag
en zaterdag 20 uur: „Die Beine von Dolo
res", a.l.
TENTOONSTELLINGEN
Galerie Espace (Klein Heiligland 36) op
werkdagen van 11—17 uur: werken van
Karei Appel. Opening hedenavond 20.30
uur.
In 't Goede Uur (Korte Houtstraat 1):
dagelijks van 10—21 uur: werken van
prof. Otto de Kat.
Kunstzaal Ten BruggenCate (Reitz-
straat 4): op werkdagen (behalve woens
dag) van 1117 uur: werken van Diana.
Het Huis Van Looy: van 23 mei tot en
met 21 juni dagelijks van 1012.30 en van
13.3017 uur, zondags van 1417 uur ten
toonstelling „Met Cornelis van Noorde
door Haarlems vermakelijke landouwen".
Openluchttheater (Bloemendaal): ten
toonstelling van werken van beeldende
kunstenaars uit de gemeente Bloemendaal.
DIVERSEN
Grote Markt: zaterdag 21 uur: Taptoe
door 6 Haarlemse muziekkorpsen en een
drumband.
(Verder raadplege men de rubriek „Uit
gaan in Haarlem" elders in dit blad).
Advertentie
I i C i bestellen
