Scheveningse logger behaalt
overwinning in haringrace
Geheime diplomatie herneemt
haar rechten in Genève
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Radioactief gevaar
nog niet acuut
R
RIS "éefore you êuijl 1
HET WEER
Stijlvolle opera-uitvoering
besloot „Haagse dag"
Schravendijk
Ook in IJmuiden was een
Scheveninger de eerste
Nieuwe regering gaf galadiner
voor keizerlijke gast
Grote Vier staken de benen onder één
eettafel na een estafettezitting
Nauwkeurige controle in
Nederland en Europa
Overwegend zonnig
Haring voor de Sjah
Perzische onderscheiding
HET BEZOEK VAN DE SJAH
Het woord is aan
„Europair" vestigt zich
voorlopig in Parijs
STUURMAp COHEN
SCHILDER ÜET
J. j. VAN BOOTEN
In de krant van heden:
73e JAARGANG No 262
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
VRIJDAG 22 MEI 1959
Haarlems Dagblad
304e JAARGANG No 110
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 et., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 et. Postgiro 273107,
t. n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
De eerste Hollandse Nieuwe is binnen.
De Scheveningse logger SCH 55 „Noor-
el erkroon" heeft de haringrace gewon
nen. Het schip is om even over half tien
de Scheveningse haven binnengelopen
met 110 kantjes aan boord. Na de „Noor-
derkroon" is de SCII 225 „Deli" als
tweede logger de haven van Schcvenin-
gen binnengelopen.
Nog geen uur nadat dê „Noorderstroom"
van de rederij A. C. van der Toorn uit
Scheveningen de haringrace 1959 had ge
wonnen liep een andore Scheveningse ja
ger, de SCIi. 72 „Tonny" van de rederij
n.v. v/h Frans Vrolijk met tachtig kantjes
haring de vissershaven in IJmuiden bin
nen. Óm kwart voor elf werd aan de los
sing begonnen, hetgeen bijzonder snel ge
beurde. De kantjes werden bliksemsnel in
twee grote met vlaggetjes versierde vracht
wagens geladen, die daarop naar Scheve
ningen reden. Nauwelijks was de haring
van de Scheveninger gelost of de KW. 40
„Everhart Christina" van de R.K.P. kwam
met 47 kantjes de haven in. Dit was om
streeks elf uur. Heel sportief wuifden de
Katwijkers naar de Scheveningers, die
voor een Scheveningse overwinning had
den gezorgd. In de tussentijd was ook
burgemeester mr. M. M. Kwint van Velsen
gearriveerd, die schipper Karei Blok van
de SCH. 72 de legpenning van de gemeente
Velsen overhandigde met de daarbij be
horende oorkonde. Terwijl deze plechtig
heid plaats had liep de KW. 7 „Arend"
van de combinatie ADECO de pieren bin
nen om even later 78 kantjes te lossen.
De aankomst van de Hollandse Nieuwe
in IJmuiden werd door vele honderden
belangstellenden gevolgd. Een IJmuidens
jongetje liep opgewonden langs de kant.
„Ik heb de eerste twee nieuwe", riep hij
verheugd en liet een ieder opgetogen twee
haringen zien, die hij op de een of andere
wijze had weten te bemachtigen.
Prijzen
De eerste twee kantjes, die in IJmuiden
werden geveild, waren afkomstig van de
SCH. 72 en brachten twee keer 540 gulden
op. De volgende zeven kantjes gingen voor
540 tot 433 gulden van de hand. Twee
kantjes deden vervolgens twee keer 472
gulden.
Volgens mededelingen van het Rijksin
stituut voor de Volksgezondheid, het mi
nisterie van Sociale Zaken en het K.N.M.I.
is de mate van radioactiviteit in het Ne
derlandse luchtruim, de bodem en het wa
ter niet gestegen tot een punt, waarop
van acuut gevaar voor de volksgezond
heid kan worden gesproken.
De radioactiviteit wordt nauwkeurig ge
meten en een net van stions, dat zich over
heel Nederland uitstrekt, verschaft fre
quente gegevens over het peil der radio
activiteit, die worden uitgewisseld met
andere Europese landen. Ofschoon er
geen reden tot ongerustheid is, moet wor
den erkend dat een nauwkeurige en voort
durende controle een eerste vereiste is ge
worden en dat in Europees -erband bo
vendien moet worden gezocht naar mid
delen, die de stijgende radioactiviteit zul
len kunnen drukken of neutraliseren, als
mede naar scheikundige en technische
toepassingen ter zuivering van drinkwa
ter, bodemprodukten en voedsel.
Bovendien is men in wetenschappelijke
kringen van de Nederlandse landbouw
bezig met het ontwikkelen van methoden
en middelen om aanwezige radioactiviteit
te neutraliseren of zoveel mogelijk te ver
minderen.
(Zie verder pagina 3).
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 I
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL; 223596.
NIEUWE KLEUREN SUèDE JASJES
Verwachting tot morgenavond:
Droog en overwegend zonnig
weer, behoudens een kans op
onweer in het zuiden van het
land. Weinig verandering in
temperatuur. Matige, af en toe
krachtige oostelijke wind.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
De Sjah van Perzië heeft vandaag
Hollandse Nieuwe gekregen. Uit de
eerste aanvoer, die in Scheveningen is
binnengekomen, heeft de rederij A. van
der Toorn, voor wie de SCH 55 335 kant
jes aanvoerde, een vaatje naar Am
sterdam gebracht, waar hel in het pa
leis op de Dam door oud-schipper B.
Rog en zijn vrouw werd aangeboden.
Vanmorgen schrale vangst
Een van onze redacteuren aan boord van
de „Gorredijk" IJM. 75 meldde vanmorgen
radiotelefonisch dat het de „Gorredijk"
niet heeft meegezeten tijdens deze ener
verende race. De motor van dit schip ver
toonde om de haverklap kuren. De eerste
dag al had men te kampen met ernstige
motorstoring. Hierdoor kon het. de combi
natie ADECO niet tijdig bereiken. Het is
zelfs te betwijfelden of de „Gorredijk" de
zaterdagochtendmarkt wel zal halen.
Het was vanmorgen prachtig weer op
zee. Eerst waren er wel wat mistbanken,
maar die trokken al spoedig weg. De eer
ste dag had de combinatie weinig succes.
De vangsten waren erg schraal. De vang
sten zijn als volgt: IJM. 75 „Gorredijk"
16 kantjes: IJM. 283 „Martenshoek" 5
kantjes; KW. 2 „Mr. Donker Curtius" 33
kantjes; KW. 25 „Wilhelmina 1" 33 kantjes;
KW.5 3 kantjes; KW. 138 „Wilhelmina 2"
5 en de KW. 147 „Wilhelmina 3 11 kantjes.
De jager „Arend" van de ADECO-combi-
natie bracht de vangst naar huis. De „Gor
redijk" heeft sinds gisteravond geen con
tact meer met de Katwijker gehad. „Het
kan best zijn dat hij stiejjumpjes toch als
eerste IJmuiden binnenkomt", meende
men op de „Gorredijk". Hetgeen ook in
derdaad tot vanmorgen vroeg nog tot de
mogelijkheden behoorde, daar de race naar
IJmuiden tot het allerlaatste ogenblik zeer
spannend is geweest.
De Sjah van Perzië heeft ter gelegenheid
van zijn bezoek aan ons land een aantal
Nederlanders onderscheiden onder wie de
Commissaris der Koningin in de provincie
Noordholland, dr. M. J. Prinsen, die be
noemd is tot Groot-Officier in de orde Aan
de Kroon (Tadj).
Na het diner in de „Trèveszaal" te
Den Haag woonden de Sjah, Koningin
Juliana, Prins Bernhard en de Prin
sessen Beatrix en Irene donderdag
avond in de Koninklijke Schouwburg
te Den Haag een opvoering bij van de
opera van Puccini „Gianni Schicchi".
Achter het vorstelijk gezelschap onder
scheidt men minister-president en
mevrouw De Quay en minister en
mevrouw Luns.
DE TWEEDE DAG van het staatsbe
zoek van Zijne Keizerlijke Majesteit de
Sjah van Perzië is gisteravond op luister
rijke wijze besloten met een stijlvolle
voorstelling van Puccini's opera „Gianni
Schicci" in de met anjers, lathyrus en ro
zen tot een bloementuin herschapen Ko
ninklijke SchouwMirg in Den Haag. Hon
derden genodigden in schitterende avond
toiletten, in gala-uniform en in rokcos-
stuums, imlden de zaal: hoge regerings
functionarissen, militaire en burgerlijke
autoriteiten met hun dames, om aan deze
bijzondere gebeurtenis luister bij te zetten
en hun eerbied te betuigen aan de keizer
lijke bezoeker en zijn koninklijke gast-
vrouwe. Toen tegen kwart voor tien de
vorstelijke personen de schouwburg bin
nentraden, rezen de aanwezigen overeind
om staande de beide volksliederen aan te
horen. Daarna namen de Koningin en de
Sjah, die vergezeld waren van Prins Bern
hard, de Prinsessen Beatrix en Irene en
enkele leden van het gevolg, plaats in de
koninklijke loge, waarna ac ope.a een
aanvang nam.
„Gianni Schicci", uitgevoerd door de Ne
derlandse Opera, is een van de weinige
korte werken uit het operarépertoire. De
beperkte duur (minder dan een uur) het
vrolijke gegeven en het feit, dat de Ne
derlandse Opera het werk reeds verschei
dene malen opgevoerd heeft, zullen de
reden van deze keuze geweest zijn. (Voor
een bespreking zie men onze rubriek „Ho
ren en Zien").
Diner in de Trèveszaal
In de Trèveszaal op het Haagse Binnen
hof hebben de Sjah, de Koningin, Prins
Bernhard en de Prinsessen Beatrix en
Irene gisteravond aangezeten aan een
diner, hun door de raad van ministers
aangeboden. Op het smetteloos witte da-
Het hospitaalschip „J. Henry Dunant"
zal zaterdag op de Nieuwe Waterweg
door de n.v. Scheepswerven v/h Bode-
ives te Millingen aan de Rijn worden
overgedragen aan het Nederlandse
Rode Kruis, dat er een belangrijke
aanwinst voor zijn menslievende ac
tiviteit in zal krijgen.
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
GENÈVE, 22 mei De geheime diplomatie hernam gisteravond eindelijk haar
rechten in Genève, toen de ministers Herter, Lloyd, Gromvko en Couve de
Murville, ieder vergezeld van twee topadviseurs, in de villa van de Amerikaanse
minister hun benen onder één eettafel staken om onder het diner, en later bij
koffie en cognac, te proberen tot zaken te komen. Dit was de eerste van een
serie van besloten bijeenkomsten, die de ministers noodzakelijk achten om hun
werkelijke opdrachten uit te voeren. Die van Kroesjtsjev aan Gromyko luidt
eenvoudig: „Bezorg mij een topconferentie tegen een zo laag mogelijke prijs."
Die van de westelijke ministers zo ongeveer: „Voorkom een conflict in Berlijn,
schroef de prijs voor onze deelneming aan een topconferentie zo hoog mogelijk
op." Dat dit loven en bieden niet in het schelle licht van de publiciteit kan
geschieden, is overduidelijk. Daar in de officiële zittingen spreekt men, terwijl
het in werkelijkheid om beperkte akkoorden gaat, over allesomvattende oplossin
gen van het gecompliceerde probleem der machtsverhouding van Oost en West
in Europa, oplossingen, die nog onbereikbaar zijn.
Dat deed men ook gistermiddag, hoewel
Selwyn Lloyd (Groot-Brittannië), mis
schien proberend het klimaat voor het ta
felgesprek te verbeteren, een uitzonder
lijke poging deed om principiële overeen
komsten tussen het westelijke vredespak-
ket en het Russische ontwerpverdrag met
de twee Duitslanden te vinden. Het hielp
hem weinig. Gromyko zette de propa-
gandakraan eens wijd open, fulmineerde
tegen de aanvalszucht van de NAVO, te
gen de ■wraaklust van de Westduitsers en
tegen de raketbases in de bondsrepubliek.
Hij werd zo scherp dat Herter (Verenigde
Staten), tegen zijn aanvankelijke bedoe
ling in, het woord nam om hem terecht te
wijzen. Herter zei, haast dreigend,: „Als
wij op deze conferentie zo gaan denken en
praten, dan vinden wij in de geschiedenis
van de laatste tien jaar stof genoeg om
zeer lang te praten. Het Westen heeft een
verdedigingsstelsel opgebouwd in ant
woord op zekere Russische acties. Deze
scheldpartijen zouden tot diepe ergernis en
zeer ernstige spanningen op de conferentie
kunnen voeren."
Dat was het scherpe einde van de esta
fette-zitting, waaraan deze keer beide
groepen, inclusief hun Duitse hulpjes, vol
tallig deelnamen. Voor het Westen
droegen in deze volgorde Couve de Mur
ville, (Frankrijk) Lloyd Grewe (West
Duitsland) en Herter het westelijke stokje
naar de eindstreep, slechts bescheiden ge
assisteerd door Bolz (Oost-Duitsland) le
verde Gromyko een ware Zatopek-presta-
tie: hij sprak 62 minuten en verbeterde
daarmede zijn vorige record met 3 minu
ten.
Dit waren de hoogtepunten uit de toe
spraken:
Couve de Murville (die per ongeluk in
het Engels startte, toen „sorry" zei en in
het Frans opnieuw begon): het Russische
ontwerpverdrag is geen basis voor een
werkelijke vrede. Zo lang die vrede niet
door een verdrag wordt bereikt, is het
handhaven der huidige balans van krach
ten misschien de enige weg om de vrede
te bewaren.
Lloyd (die als voorzitter fungeerde):
Ik haal uit Gromyko's eerdere verklarin
gen drie punten naar voren. De Sovjet-
Unie wenst geen permanente verdeling
van Duitsland. Zij is in principe geen te
genstandster van vrije verkiezingen of
een plebisciet. Zij erkent in artikel 22 van
haar ontwerpverdrag toch dat de Grote
Vier, althans enigermate, bij de Duitse
hereniging betrokken moeten zijn. Welnu,
het Westen wil Duitse eenheid, het is be
reid tot maximaal uitstel van twee en een
half jaar der vrije verkiezingen. Het Wes
ten erkent de D.D.R. niet, maar is wel be
reid de huidige autoriteiten van Oost-
Duitsland via een gemengde Duitse com
missie bij de Duitse hereniging te betrek
ken. De SoA'jet-Unie acht toezicht op de
verkiezingen beledigend voor het Duitse
volk. Welaan, de Sovjet-Unie is niet erg
op de bondsrepubliek gesteld en men kent
onze mening over de D.D.R. Om de Duit
sers vertrouwen in de verkiezingen te
schenken is enig onpartijdig toezicht dus
nodig. Terwijl wij op al deze punten toch
enige mate van overeenstemming zien,
lijkt het mij dat er een nuttig terrein van
gesprek voor ons ligt.
Gromyko: Hoe komen wij nader tot el-
mast was gedekt met een servies van Ro-
senthalporselein en het tafelzilver van de
Tweede Kamer. De tafel, in hoefijzervorm,
was versierd met antieke zilveren kande
laars. In grote zilveren manden waren
bloemstukken geschikt, bestaande uit
teerroze lathyrus, dieper rose rozen, roze
rode pioenen met hier en daar een takje
ixia's. Van de wanden keken de portret
ten van de oranjevorsten Prins Willem I,
Prins Maurits, Prins Frederik Hendrik,
Willem II en stadhouder-koning Willem
III op de galatoiletten der dames en de
uniformen der heren neer.
Even na zeven uur arriveerden de hoge
gasten. Uit de eerste hofauto stapten de
Sjah, Koningin Juliana en Prins Bern
hard, uit de tweede auto de Prinsessen
Beatrix en Irene. Het gezelschap werd
onder een baldakijn van oranje doek, aan
de ingang geflankeerd door de Perzische
en Nederlandse vlaggen, ontvangen door
de minister-president en minister Luns.
Even bleven de Sjah en de Koningin
staan, terwijl Hare Majesteit haar gast
wees op de schoonheid van de oude Rid
derzaal. Daarna begaf het gezelschap zich
naar binnen.
De Koningin was gekleed in een japon
van goudgele organza met toefjes bloe
men geborduurd, waarover zij een nertz-
cape droeg. Prinses Beatrix droeg een
toilet van goudbrocaat met lange rode
fluwelen mantel en Prinses Irene een toi
let van zachtgroen satijn met een witte
brocaatcape, omzoomd met nertz. De Ko
ningin droeg een prachtige diamanten
tiara, de prinsessen diamanten diademen
De Sjah droeg een gala-uniform, Prins
Bernhard was in rokcostuum.
Luid en enthousiast werd het gezel
schap toegejuicht door het publiek. De
hoge gast uit Perzië glimlachte verrast
door deze spontane hartelijkheid.
De Sjah, die ter rechterzijde van de
Koningin was gezeten, had aan zijn rech
terzijde mevrouw De Quay, daarnaast
zat Prins Bernhard, naast hem Prinses
Irene, die minister Luns aan haar rech
terhand had. Aan de linkerzijde van Ko
ningin Juliana was de minister-president
gezeten, die Prinses Beatrix als tafeldame
had.
Voor het diner gebruikte het gezelschap
het apéritif in de vergaderzaal van de
Staten Generaal, naast de Trèveszaal ge
legen.
Advertentie
GROTE HOUTSTRAAT 51
TUIN- en LIGSTOELPARASOLS
Opvouwbare en '-eknopte metalen
TUIN- en KAMPEERSTOELEN
Sunny seat en andere merken.
kaar? Door verheldering te scheppen,
derhalve door te praten over een vredes
verdrag. Maar het Westen verschuift die
kwestie steeds naar de achtergrond en dat
terwijl het militairisme in West-Duits-
land herleeft, terwijl een deel van West-
Duitsland bezaaid raakt met lanceerplaat-
sen voor raketten. Men moet aan de recht
matige bezwaardheid van de Sovjet-Unie
voor haar eigen veiligheid denken. Daar
om: een vrij Duitsland, vrij van buiten
landse troepen en bases. Ook Goering en
Goebbels zeiden de vrede te willen, maar
bereidden de oorlog voor. Wil de heer Cou
ve de Murville, die de status quo blijkbaar
zo ideaal vindt, soms een rookgordijn
over de Duitse raketbases leggen? Hij
vindt mijn verwerping van het westelijke
plan „brut", ik vind mijn reactie op dat
plan zeer gematigd.
Dit waren de woorden, waartegen Her
ter bij het scheiden van de markt yan
leer trok.
(Voor vervolg zie pag. 3)
Prof. Marjorie Nicholson:
De grondoorzaak van het feit dat vrou
wen niet zoveel tot stand brengen als
mannen, is het feit dat zij geen
vrouwen hebben.
Europees touwtrekken om de KLM
(Van onze correspondent in Parijs)
Op een vergadering van president-di
recteuren van de Franse, Italiaanse,
Westduitse en Belgische luchtvaartonder
nemingen is gisteravond in Parijs offi
cieel de Europair ten doop gehouden. Er
is bij die gelegenheid te\'ens bekendge
maakt dat het voorlopige secretariaat
A'an de vier samenwerkende maatschap
pijen in Parijs zal worden gevestigd.
Van de zijde van de nieuwe Europair
wordt het besluit van de KLM om zich
terug te trekken nog altijd betreurd. Men
hoopt in Parijs echter, dat er alsnog een
formule van samenwerking zal kunnen
worden gevonden, die ook voor de Ne
derlanders aanvaardbaar zou zijn. En die
hoop wordt te duidelijker te kennen gege
ven, waar van Britse zijde al een tegen
offensief is ingezet. De president der En
gelse luchtvaartmaatschappeij, Lord
Douglas, heeft namelijk momenteel een
reis langs de Scandinavische hoofdsteden
ondernomen en in Parijs ziet men beslist
liever niet, dat de K.L.M. in een concur
rerende Europese organisatie zou worden
opgenomen.
De vier leden van de Europair hebben
intussen een akkoord bereikt over het
aandeel, dat ieder aan het gemeenschap
pelijk beheer zal bijdragen. Bovendien
zijn de lijnen vastgesteld, die in dit raam
gecoördineerd zullen worden. In de lan
den, die niet in de Europair vertegen
woordigd zijn, zullen, om te beginnen, de
vier bureaus worden samengevoegd om
zo op een belangrijke post van de exploi
tatie aanzienlijk te kunnen bezuinigen.
Advertentie
f*- c n ZILMETA
GERO 21LVIUM
1UWEUERS - Houtplein 15 - HORLOGERS
Advertentie
SI KKENS-TJALLEM A-PRO DUKTEN
vraag gratis boekje 'gezelligheid door kleur'
(32 pagina's in kleuren) bij postbus 2 - Leiden
Advertentie
Citroën vanaf ƒ3987.
BMW vanaf 3295.—
Vraagt demonstratie.
HOUTPLEIN 18 - TEL. 12000 - 16615
t/m zaterdag tot 10 uur geopend.
Advertentie
Radio-activiteit in ons land 13
Het bezoek van de Sjah1 13
De Geneefse conferentie1
De nieuwe haring gearriveerd 1
Economisch Nieuws 2
Van Dag tot Dag 3
Op de Praatstoel3
Agenda van de dag en de week
(Haarlem)11
Feuilleton11
Sport15
Radio en Televisie11
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
