Prof. De Quay belooft vrijere
lonen vóór huurverhoging
Grote treinramp in
West-Java
Schravendijk
Beer die zijn baas doodde neergeschoten
AAPJES OVERLEVEN REIS
DOOR DE RUIMTE
HET WEER
Kinderen eindelijk
op vrije voeten
éeè MORRIS beforeijouêiiLf!
Motie-Burger om eerst gevolgen van
bestedingsbeperking ongedaan te
maken door Kamer verworpen
Compromis voor Berlijn
volgens de NY Times
Belastingen
Langdurig werklozen
In de krant van heden:
Honderden doden en
gewonden gemeld
Dagelijks 50.000 forensen
van en naar Amsterdam
Het woord is aan
GOUDEN ARMBANDEN
STUURMAN COHEN
Dr. W. H. van den Berge
wordt staatssecretaris
van Financiën
Nu en dan zon
Radio-actieve stof bij een
brand in Londen ontsnapt
't is v& f!
73e JAARGANG No 268 VRIJDAG 29 MEI 1959 304© JAARGANG No 116
iU i - -
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 T TT 1 j I Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. "1^ B 1 B I Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- I I ff ff ff^ ff ff fl ff ff ff I J ff ff ff ff ff ff I ff ff ff Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 hb bi A hh n wed? wsa \j^L fr- pp, 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
(Van onze parlementaire redacteur)
Met 46 tegen 82 stemmen heeft de Tweede Kanier donderdagavond een
motie van de P.v.d.A. verworpen, waarin werd gezegd dat huurverhoging
niet aanvaardbaar is alvorens de gevolgen van de bestedingsbeperking voor
de loontrekkers zijn opgeheven. De Kamermeerderheid verwierp de motie
op grond van de verklaring van minister-president prof. dr. De Quay,
dat het kabinet op het standpunt staat, dat huurverhoging geen belemmering
mag zijn voor loonsverbetering en dat geruime tijd vóór de huurverhoging
wordt begonnen met de vrijere loonvorming, waardoor vermeerdering van
welvaart voor de loontrekkcnden mogelijk wordt. Vóór de motie stemden
P.v.d.A., P.S.P. en de communisten. Tegen stemden K.V.P. A.R., C.H.IJ.
V.V.D. en S.G.P. Volgende week reeds, had prof. De Quay meegedeeld,
opent de regering het overleg met het georganiseerde bedrijfsleven over de
„spelregels" van de vrijere loonvorming, opdat met loononderhandelingen
direct kan worden begonnen, wanneer in juni of juli in de kamer de nota
is behandeld over de plannen met de lonen, de huren en het subsidie op
melk. Bij de onderhandelingen per bedrijfstak of onderneming over loons
verhoging, zal rekening moeten worden gehouden met de looncompensatie
voor de huurverhoging volgend jaar en de afschaffing van het subsidie op
melk. Over de datum van invoering van de huurverhoging en de afschaffing
van het susidie op melk zal de zo spoedig mogelijk in te dienen nota op
heldering verschaffen. De datum zal zó worden gekozen dat de maat
regelen elkaar niet zullen verdringen.
Het kabinet staat op het standpunt dat
huurverhoging geen belemmering moet
zijn voor loonsverbetering. Uit de mede
delingen van de minister-president conclu
deerde prof. Romme (K.V.P.) dat de
loonsverbetering via de bedrijfstakgewij-
ze te voeren onderhandelingen, zal voor
afgaan aan de huurverhoging. Aan de mo
tie van de heer Burger had hij daarom
geen behoefte.
Hij had er zelfs bezwaar tegen omdatde mo
tie de valse suggestie zou wekken dat het
plan is van de regering eerst de huren
te verhogen en dat daarna pas de wel
vaartsvermeerdering aan de orde komt,
terwijl het juist andersom is.
Maar, interrumpeerde de neer Roemers
(P.v.d.A.), indien er bij de onderhande
lingen over de loonsverhoging rekening
moet worden gehouden met de huur
verhoging en de afschaffing van het
subsidie op melk, dan blijft er geen ruim
te meer over voor loonsverhoging in de
zin van vermeerdering van welvaart.
Er blijft wèl ruimte over, antwoordde
prof. Romme, want in de regeringsver
klaring staat, dat op een aanzienlijk
„deel" van de beschikbare ruimte beslag
wordt gelegd door de huurverhoging. Men
moet niet bij voorbaat zeggen dat er geen
ruimte overblijft. Dat is niet in het belang
van de arbeiders aan het begin van onder
handelingen over loonsverhoging.
Evenals de heer Bruins Slot (A.R.) vond
de heer Tilanus (C.H.U.) de motie van de
heer Burger overbodig omdat de huurver
hoging komt na de nieuwe loonpolitiek.
Volgens prof. Oud (V.V.D.) moet men niet
proberen tot bepaalde uitspraken te ko
men in een debat over de regeringsver
klaring, die slechts de algemene lijnen
van het regeringsbeleid aangeeft. De re
geringsverklaring is niet geschikt als ba
sis voor een debat, dat moet eindigen met
concrete beslissingen. Het is beter op de
toegezegde nota te wachten.
Met de verwerping van de motie van
de heer Burger is nog geen definitieve be
slissing gevallen. Het eigenlijke debat over
de lonen en de huurverhoging zal in juni
of juli worden gehouden.
In zijn beantwoording van de sprekers
heeft minister-president prof. dr. De Quay
voorts meegedeeld, dat de regering nog
geen beslissing beeft genomen over de op
heffing of verlenging van de tijdelijke be
lastingverhogingen na 1 januari 1960. Zij
heeft nog geen volledig beeld van de ver
moedelijke uitgaven en inkomsten in 1960.
Bij een gunstige ontwikkeling van de
conjunctuur zou ook zonder verlenging
van de belastingverhoging een hogere be
lastingopbrengst kunnen worden verkre
gen.
Bij de kabinetsformatie in 1956 zijn de
defensie-uitgaven tot en met 1960 vastge
steld op 1650 miljoen gulden per jaar. Over
het bedrag in de jaren daarna moet de
regering zich nog beraden. Over het resul
taat van dat bex-aad zullen mededelingen
worden gedaan bij de indiening (in sep
tember) van de defensiebegroting voor
1960. Omtrent het al of niet blokkeren van
de nieuwe huurverhoging wordt eerst het
advies afgewacht van de Sociaal-Economi
sche Raad. Belemmeringen op belasting-
Advertentie
Amsterdam, 29 mei 1959.
De naspeuringen naar de beste jongens- en
meisiesschoenen hebben eindelijk resultaat
gehad: wie HOLLAND IA CEMA-PATENT
koopt, garandeert zijn kinderen voor nu en
de toekomst bewegings-vrijheid door gezonde
voeten.
HOLLANDIA CEMA-PATENT schoenen -
een uitvinding van een onzer grootste schoe
nenfabrieken: - Hollandia - zijn soepel als
de voetzool zelf en speciaal ontworpen voor
voeten-in-de-groei. Ze kunnen bovendien
tegen een stootje, want, zo deelde de directie
van de Hollandia schoenenfabrieken ons
mede: „Elk van die talloze modellen (maten
2843 vanaf 15.90) krijgt een half jaar ga
rantie op de zolen mee
Wie zijn kinderen liefheeft, geve ze du6
HOLLANDIA CEMA-PATENT schoenen.
gebied voor de samensmelting van onder
nemingen zullen worden weggenomen, op
dat men zich kan aanpassen bij de om
standigheden als gevolg van de Europe
se economische gemeenschap.
Het in de afgelopen jaren gevoerde be
leid ten aanzien van Nieuw-Gunea zal wor
den voortgezet. De regering zal niet met
Indonesië in onderhandeling treden over
de status van Nieuw-Guinea. Het kabinet
wil gaarno op zijn daden worden beoor
deeld, verklaarde prof. De Quay. Voor een
kabinet zonder socialisten had hij geen
voorkeur, maar uit de gesprekken en de
correspondentie van prof. Becl met de
fractieleiders was gebleken, dat de voor
waarden voor herstel van de brede basis
niet aanwezig waren. Over de voetbalpool
zei prof. De Quay, dat het kabinet eens
gezind van mening is dat er een wettelij
ke regeling moet komen, waardoor paal
en perk wordt gesteld aan onbeperkte
speelzucht.
Tot een tweede motie van de P.v.d.A.-
fractie leidde de mededeling van prof. dr.
De Quay, dat het voornemen bestaat de
sociale voorzieningsmaatregelen voor
langdurig werklozen over te brengen van
het departement van Sociale Zaken naar
het departement voor Maatschappelijk
Werk. Over deze mededeling verklaarde
de heer Burger (P.v.d.A.) ontsteld te zijn,
want de langdurig werklozen worden op
die manier van de sociale rechtssfeer over
gebracht in een sfeer van liefdadigheid,
met de daarmee gepaard gaande bemoeie
nis met hun individuele en gezinsomstan
digheden. De maatregel vond de heer Bur
ger ook financieel niet juist, want de ar
beidsbemiddeling en de herscholing van
werkloze arbeiders blijft berusten bij het
departement van Sociale Zaken, zodat
twee departementen zich met dezelfde
man gaan bemoeien. Hij diende een motie
in, waarin de regering werd verzocht de
kamer een nota te doen toekomen met
de motivering van de overbrenging en,
in afwachting daarvan, de maatregel op
te schorten.
Met het eerste deel van de motie, waar
in een motivering wordt gevraagd, was
de heer Romme (K.V.P.) het eens, maar
niet met het aandringen op uitstel van de
maatregel.
De heer Bruins Slot (A.R.) zei dat ook
zijn fractie tegen de overbrenging zeer
ernstige bezwaren had en de heer Tilanus
(C.H.U.) oordeelde dat de maatregel als
buitengewoon pijnlijk zou worden gevoeld.
Men moet rekening houden met de psy
chologische factoren, verklaarde de heer
Oud (V.V.D.), al was hij overtuigd, dat
de langdurig werklozen bij Maatschappe
lijk Werk niet in de sfeer van „de bede
ling" zouden komen. Het kabinet moet de
maatregel nog eens terdege overwegen.
Over de departementale indeling heeft de
regering echter zelf in de eerste plaats te
beslissen en daarom zou hij niet zijn stem
aan de motie geven. Alleen in de K.V.P.
leek de mening over de maatregel ver
deeld, maar overigens had de gehele ka
mer er bezwaren tegen.
Minister-president prof. dr. De Quay
erkende, dat er aan de zaak psychologi
sche kanten zitten, maar hij zette uiteen,
dat er geen sprake is van een overgang
van de rechtssfeer naar de verzorgings
sfeer en dat de sociale status van de werk
loze niet wordt aangetast. De uitkeringen
worden afgestemd op het laatst genoten
inkomen. De minister-president was ech
ter bereid de bezwaren van de Kamer nog
eens ernstig te overwegen. Over enige
tijd zal dan een beslissing worden geno
men, die gemotiveerd ter kennis van de
kamer zal worden gebracht. De kamer
kan zich dan uitspreken. De motie van de
heer Burger werd hierna met 46 tegen 82
stemmen verworpen. Vóór de motie stem
den P.v.d.A., P.S.P. en de communisten.
Tegen stemden K.V.P., A.R., C.H.U.,
V.V.D. en S.G.P.
Advertentie
BARTÊLJÖRISSTR" HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
FALCON WOLLEN TWEEDMANTELS
pagina
Van Dag tot Dag 3
Op de Praatstoel 3
Agenda 15
Weerrapporten 1, 2
Radio en Televisie15
Economisch nieuws2
Uit stad en omgeving 5, 7, 9
Sport 19
Feuilleton15
Weekagenda voor Haarlem 15
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIER-EN-TWINTIG PAGINA'S
DJAKARTA (Reuter) Honderden
mensen zijn gedood of gewond bij het
neerstorten in een ravijn van een passa-
gierstrein in het gebied van Oost-Prian-
gan op West-Java, aldus heeft het Indo
nesische pei'sbureau Antara vandaag
bekendgemaakt.
Volgens dit persbureau is dit treinonge
luk het ergste in de geschiedenis van In
donesië. Regeringsfunctionarissen heb
ben zich naar het x-ampgebied begeven.
In een communiqué van het ministerie
van verbindingen is gezegd dat de ramp
gebeurde tussen de stations van de
plaatsen Tjipeundeuj en Tjiawai op de
spoorlijn naar Bandoeng, in een gebied
van talrijke ravijnen en bergkammen.
Als oorzaak is het breken van een kop
peling tussen de locomotief en de rest
van de trein aangegeven. De wagons
schoten uit de rails en vielen in de af
grond, aldus „Antara".
Volgens het Franse persbui-eau AFP
is het aantal doden 185 en het aantal ge
wonden 200.
Dagelijks trekken een kleine 50.000 fo
rensen heen en weer tussen hun woon-
of werkplaatsen enerzijds en Amsterdam
anderzijds.
Het aantal „werkforensen" (zij, die
elders wonen en in Amsterdam werken)
is de laatste jaren sterk toegenomen. Het
Centraal Bureau van Statistiek der ge
meente berekende, dat dit aantal in de
periode van 1947 tot 1956 steeg van onge
veer 16.000 tot bijna 28.000. Ruim 37.000
personen reizen dagelijks heen en weer
tengevolge van de woningnood in de
hoofdstad.
Het aantal „woonfoi-ensen", dat zijn
zij. die in Amsterdam wonen en eldex-s
werken, is in de periode van 1947 tot 1956
sterk gedaald en wel van ongeveer 19.000
tot ongeveer 15.000.
Al deze cijfers hebben uitsluitend be
trekking op hoofden van huishoudens en
alleenstaanden.
Russisch spreekwoord:
Niet hij die het langst leejt, leeft het
meest.
NEW YORK (Reuter) De „New York
Times" meldt uit Washington dat de
drie westelijke ministers van Buitenland
se Zaken overeenstemming hebben be
reikt over vier beginselen die aan hun
Russische collega, Gromyko, zullen wor
den voorgelegd en die een spoedig einde
van de Geneefse conferentie, waarschijn
lijk tegen het einde van de volgende
week, mogelijk zullen maken.
Eén van de westelijke ministers heeft,
aldus de „New York Times" gezegd, dat
een gezamenlijke opsomming van deze
beginselen ruimte laat voor de essentiële
meningsverschillen van Oost en West,
maar formeel het Russische ultimatum
van 27 november van vorig jaar onge
daan maakt en de Sovjet-Unie verplicht
de status quo in Berlijn te erkennen tot
dat er een nieuwe overeenkomst tussen de
vier grote mogendheden zal zijn gesloten,
gewijzigd met instemming van alle vier
landen het recht in Berlijn te blijven en
kan de bestaande toestand alleen worden
gewijzigd met instelling van alle vier
de landen, moeten de mogendheden zich
verplichten hun meningsverschillen over
Berlijn op vreedzame wijze uit de wereld
te helpen, en dienen de grote mogend
heden hereniging van Duitsland als doel
te aanvaarden en te erkennen dat in een
bepaald stadium van deze procedure
vrije en geheime verkiezingen gehouden
zullen worden. Vex'dev worden de onder
werpen aangegeven die op een topconfe
rentie besproken dienen te worden, zoals
de toekomst van Berlijn en Duitsland,
ontwapening en internationale hulp aan
minder ontwikkelde landen.
Advertentie
GROTE HOUTSTRAAT 51
TUIN- en LIGSTOELPARASOLS
Opvouwbare en beknopte metalen
TUIN- en KAMPEERSTOELEN
Sunny seat en andere merken.
Advertentie
Start van de Jupiter-raket van de
Amerikaanse basis Cape Canaveral in
Florida, met de twee aapjes in de neus.
De raket kwam na een vlucht van een
kwartier, met een snelheid van on
geveer 16.000 kilometer, 480 kilometer
hoog en 2400 kilometer ver.
Een Rhesus-aapje van de verzameling
proefdieren van de basis Cape Ca
naveral, demonstreert hoe „Able" er
in haar ruimtepakje met helm in de
capsule van de neuskegel uitgezien
heeft. Het ruimteharnas, een kussen
van vezelglas en rubber, moet de
dieren tijdens de korte periode van
gewichtloosheid tegen in- en uitwen
dige beschadigingen beveiligen.
CAPE CANAVERAL (Reuter) De
twee vrouwtjesapen, Able en Baker, heb
ben zonder letsel een vlucht door de ruim
te doorstaan. Zij bevonden zich in de neus
kegel van de Jupiterraket, die van de ba
sis Cape Canaveral in Florida werd afge
schoten en in de buurt van het eiland As-
cunsion in de Atlantische Oceaan terecht
kwam. Het was de eerste maai dat een
dergelijke proef van de Verenigde Staten
met succes werd bekroond. Volgens Ame
rikaanse geleerden hebben de apen weinig
te lijden gehad van hun reis, waarop zij
gedurende ongeveer negen minuten niet
meer aan de zwaartekracht onderworpen
waren. Het slagen van de proef wordt be
schouwd ais een grote stap in de richting
van een ruimtevlucht door een mens.
Een woordvoerder van het Amerikaan
se bureau voor lucht- en ruimtevaart (NA
SA) deelde mee, dat het Rhesusaapje Able
al 77 uur voor de lancering van de raket
in de neuskegel werd geplaatst met het
oog op het aanbrengen van zeer ingewik
kelde apparaten. Het dier was in de tus
sentijd gevoed met een oplossing van zout
en glucose. Volgens de woordvoerder had
het zich op zijn gemak gevoeld in zijn iso
lement, daar het hieraan tevoren was ge
wend. De andere ruimtex'eiziger, een eek-
Advertentie
houdt nu een schilderfeest met
hoornaapje, was zes uur voor de lancering
in de raket gezet.
Het aapje „Baker" zal langdurig wor
den onderzocht in het medisch instituut
van de marineluchtvaartdienst te Pensa-
cola, terwijl „Able" in observatie gaat in
het medisch instituut van het leger te
Washington. Zaterdag worden de diex-én,
volgens UPI, in Washington tentoonge
steld.
(UPI) Able lag in haar capsule op
de rug met opgetrokken knieën, om de
grootst mogelijke weerstand te kunnen
bieden aan de spanning bij net afvuren,
die acht tot negen maal zo gi-oot is als
die van de zwaartekracht en 30 tot 40
maal de zwaartekracht bij het weer bin
nenkomen van de atmosfeer rondom de
aarde. Gedurende de kritieke periode,
voordat de neuskegel weer de atmosfeer
binnenkwam, was haar rug gekeerd in de
richting van de voorwaartse beweging
van de neuskegel, om een maximum van
bescherming te krijgen bij de vaart-ver-
mindering. De capsule van Able kreeg
iedere minuut tweemaal een volledige
luchtverversing.
Advertentie
\*A-
JUWELIERS - Houtplein 15 - HORLOGERS
SIKKENS-TJALLEMA PR0DUKTEN
vraag gratis boekje 'gezelligheid door kleur'
(32 pagina's in kleuren) bij postbus 2 - Leiden
Verwachting tot morgenavond:
Wisselende bewolking en op de
meeste plaatsen droog weer.
Matige tot zwakke wind, aan
vankelijk noordelijk, later ver
anderlijk. Koude nacht, morgen
overdag dezelfde temperaturen
als vandaag of iets hogere.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
LONDEN (UPI) In het Londense
Liverpool Street-station heeft een brand
gewoed in de bagage-afdeling, die paket-
ten met radioactief materiaal bevatte.
Een brandweerman werd ziek nadat hij
in contact was gekomen met twee loden
capsules, die thorium bevatten. Acht an
dere brandweerlieden die met geigertel
lers worden onderzocht, bleken niet ra
dioactief besmet te zijn. Een stations
employé zakte ineen toen hij getracht
had de loden capsules te openen. Hij is
voor medisch onderzoek in het zieken
huis opgenomen.
Advertentie
De mannetjes-beer, die toch nog zou
uitbreken, in de loopgang.
Naar het ANP verneemt is tot staats
secretaris van Financiën benoemd dx\ W.
H. van den Berge, die thans de destijds
geschapen functie vervult van regerings
commissaris voor de belastingen. Deze
functie vervult hij sinds 5 november 1956.
Van 1 febx-uari 1953 tot 13 oktober 1956
was dr. Van den Berge eveneens bekleed
met het staatssecretariaat van financiën.
De nieuwe staatssecretaris is niqj; aange
sloten bij een politieke partij.
De directeur van de Internationale cir
cusshow Tonny Boltini heeft van Put's
Miniatuur-diex-entuin in Apeldoorn de
twee Hymalaja-beren gekocht, waarvan
hei mannetje vorige week de eigenaar van
de tuin, de heer Put, heeft aangevallen.
De heer Put is daags daarna aan de ge
volgen daarvan overleden.
Donderdagmox-gen kwam de heer Bol
tini naar Apeldoorn om de beide dieren
op te halen. Bij het overbrengen van de
beren naar de grote getraliede vracht
wagen via een veex-tig meter lange loop
gang rukte de mannetjesbeer zich los en
werkte zich vervolgens tussen de centi
meters dikke spijlen van de loopgang heen.
Het dier probeerde te ontvluchten naar de
Zwolse weg, waar tientallen mensen naar
het gebeurde stonden te kijken.
De rechercheur Tabak van de gemeente
politie schoot bij een poging, het dier te
doden, een stuk uit de ondex-kaak van het
dier, waarna een schex-pschutter van de
Apeldoox-nse politie, de hoofdagent Sche-
Tonny Boltini en zijn assistent hebben
de vrouwtjes-beer gebonden.
pel, met een goed gericht schot het dier
definitief neexdegde.
De dompteur Bubby Althoff en zijn
assistent Jan Yonke en later ook Tonny
Boltini zijn vervolgens de kooi ingegaan
om het vrouwtje met touwen vast te bin
den, alvorens haar naar de wagen over te
brengen. Het dier wist zich echter steeds
weer los te werken, zodat men tenslotte
een hok heeft laten brengen, dat voor de
ingang van de kooi kon worden geplaatst,
waarna men met het dier weinig last meer
heeft gehad.
I