Volksonderwijs" is verontrust
over ontwerp-Mammoetwet
HET WEER
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Nederlandse mijnenveger brengt
zeven Duitse vissersschepen op
Senaatsverkiezing in Algerije
bemoedigend voor De Gaulle
Ongrondwettige achterstelling van
openbaar onderwijs gevreesd
Zij visten binnen de
territoriale wateren
Hollandse „nieuwe" in Scheveningen
Koninginneharmg deze
keer uit Vlaardingen
Morgen opklaringen
„Mosborg" in Aden
In de krant van heden:
Kernwapenvrije zone in de
Balkan voorgesteld
Kroesjtsjev poogt Tito
ervoor te winnen
Indische burgers trekken
zich Tibet's lot aan
Het woord is aan
Vijf doden in het verkeer
Metro-staking in Parijs
Berging neus kegel
Aapjes overleefden ook haar
eerste persfonferentie
73e JAARGANG No 270
MAANDAG 1 JUNI 1959
304e JAARGANG No 118
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, TeL 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
In een rede op de jaarvergadering
van de Vereniging Volksonderwijs in
Zwolle heeft het hoofdbestuurslid,
dr. J. N. van den Ende, ernstige
kritiek doen horen op de „Mammoet
wet" van minister Cals tot regeling
van het voorgezet onderwijs. Op de
bijeenkomst werd een motie aange
nomen, waarin de vergadering haar
ernstige verontrusting uitsprak „over
de bevoordeling van het bijzonder on
derwijs in het wetsontwerp tot rege
ling van het voortgezet onderwijs".
Zij dringt er in deze motie bij de
Kamerleden, die voorstander zijn van
het openbaar onderwijs, op aan, het
wetsontwerp niet te aanvaarden vóór
deze achterstelling van het openbaar
onderwijs is opgeheven.
„De voorbereiding van deze onderwer
pen is gebeurd na inwinning van advies
bij talrijke verenigingen en allerlei ande
re instanties", zei dr. Van der Ende maar
de uitvoering is zo, dat van alle kanten
kritiek wordt geuit. In de manier waarop
de minister de openbare scholen en de
taak van de overheid ziet, bespeurde de
heer Van den Ende een groot gevaar voor
de openbare school en een duidelijk ver
schil met de geest van de grondwet. De
ze stelt, dat het onderwijs een voorwerp
van voortdurende zorg van de regering
is. Dit moge dan toch in de eerste plaats
gelden voor het van overheidswege gege
ven onderwijs, dus voor de openbare
(rijks- en gemeentelijke) scholen," aldus
spreker. De grondwet eist ook in elke ge
meente van overheidswege voldoende
openbaar algemeen vormend lager onder
wijs, gegeven in een genoegzaam aantal
scholen. De grondwet spreekt van lager
en middelbaar onderwijs, maar deze ter
men komen in het wetsontwerp niet meer
voor en daaraan worden consequenties
verbonden, die zeker niet alle door de beu
gel kunnen.
„De gemeentelijke verplichtingen schij
nen te zijn vervallen, nu de termen basis
onderwijs, l.a.v.o., m.a.v.o., h.a.v.o. en
v.w.o. zijn ingevoerd", aldus dr. Van den
Ende. Wij missen in deze wet de verplich
ting tot het geven van voldoende open
baar onderwijs en iedere nadere omschrij
ving van het openbaar onderwijs ont
breekt, behalve, aldus de heer Van den
Ende, het befaamde: de rector, de direc
teur en de leraren aan een openbare
school onthouden zich ervan iets te leren,
te doen of toe te laten, dat strijdig is met
de eerbied, verschuldigd aan de gods
dienstige begrippen van andersdenken
den.
De spreker zeide van oordeel te zijn,
dat de volgende punten in de nieuwe wet
moeten worden opgenomen, a. Openbaar
onderwijs wordt gegeven in een genoeg
zaam aantal scholen, die voor alle kinde
ren zonder onderscheid van godsdienstige
gezindheid toegankelijk zijn., b. Het open
baar onderwijs wordt onder het aanleren
van gepaste en nuttige kundigheden
dienstbaar gemaakt aan de ontwikkeling
van de verstandelijke vermogens der leer-
In de afgelopen nacht om drie uur is in
de Koningin Wilhelminahaven te Vlaar
dingen binnengekomen de stoomlogger
VL 216, Henny onder schipper H. van
Roon van de visserijmaatschappij „Vlaar
dingen". met 34 last Hollandse Nieuwe.
Deze haring was van zulke kwaliteit, dat
hieruit door de heer W. J. van der Windt,
hoofdcontroleur van de Nederlandse
haringcontrole, de haring kon worden uit
gekozen, geschikt voor aanbieding aan de
Koningin en Prinses Wilhelmina.
Om 09.15 uur vertrokken twee met vlag
gen versierde auto's van het Vlaardingse
stadhuis om het zeebanket, verpakt in de
traditionele oranje gekleurde vaatjes, te
gaan aanbieden.
Om half elf arriveerde de deputatie op
Soestdijk. De Koningin onderhield zich een
half uur met de heren, waarbij de „ko-
ninginneharing" ook geproefd werd. Van
daar vertrok men naar paleis Het Loo,
waar de Vlaardingers om half een hoopten
te zijn.
Behalve de aanbieding van de haring
werden er ook enkele platelen overhandigd
door de burgemeester van Vlaardingen,
die een humoristische voorstelling geven
van Vlaardingen als haringstad.
Verwachting tot morgenavond:
Aanvankelijk zwaarbewolkt
met plaatselijk enige regen, mor
gen overdag opklaringen. Matige
tot vrij krachtige wind uit wes
telijke richtingen. Dezelfde tem
peraturen als vandaag of iets
lagere.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
lingen en hun lichamelijke oefening, aan
hun esthetische vorming en aan hun op
leiding tot alle christelijke en maatschap
pelijke deugden., c. Het openbaar onder
wijs wordt gegeven met eerbiediging van
ieders godsdienstige opvattingen
Welke organisaties?
Wat betreft de stichting van scholen
wordt in het wetsontwerp gesproken van
het inschakelen van organisaties, die hun
werkzaamheden uitstrekken over het hele
land. „Maar deze organisaties ontbreken
nog", aldus spreker, „en de minister rept
met geen woord van de organisatie, die de
belangen van het openbaar onderwijs zal
behartigen, laat staan dat er een regeling
voor is getroffen.
„Hier moeten ophelderingen worden ge
vraagd", zo zei de heer Van den Ende, en
eigenlijk moet worden geëist, dat de orga
nisaties, die voor de overheidsscholen kun
nen of moeten werken, duidelijk worden
aangewezen en ook een behoorlijke wette
lijke regeling krijgen. Uit de behandeling
van het gemeentelijk onderwijs in het ont
werp, blijkt een niet onbelangrijke be
knotting van de gemeentelijke autonomie
en de vrijheid. Nadat de heer Van den En
de vervolgens ondermeer de financiering
had besproken, belichtte hij 't schema van
het onderwijsstelsel, waartegen hij een
aantal bezwaren te berde bracht. Tot slot
wees hij op de wenselijkheid op korte ter
mijn aan de Tweede Kamer een adres te
zenden, waarin de besproken punten wor
den gesignaleerd en vooral die, welke be
trekking hebben op de positie van de open
bare school en op de verschillende in be
handeling van het openbaar en het bijzon
der onderwijs.
Maandagochtend zijn de sleepboten
Cycloop, van bureau Wijsmuller te IJmui-
den en de Maas van Smits Internationale
Sleepdiensten met de 12.000 ton metende
Noorse tanker Mosborg in Aden aange
komen. Dit is sneller dan verwacht werd.
Op 18 mei raakte de Mosborg in brand
voor de kust van Oman, 1200 mijl van
Aden. De Cycloop maakte 20 mei vast, een
dag daarna kwam de sleepboot Maas
De schepen kwamen op 24 mei in een
cycloon, windkracht tien tot twaalf,
terecht. Op verzoek van de Noorse rederij
maakte toen ook nog de Rode Zee van
Smit vast.
pagina
Conferentie van Genève .3
Economisch nieuws 2
Agenda 4
Feuilleton4
Weerrapporten 1, 2
„Toch is het zo" 2
Radio en Televisie 4
„Op de PraatstoeT' -3
Uit stad en omgeving-5, 6
Sport 7, 9 11
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S
De mijnenveger „Meppel" heeft zater
dagmiddag zeven Duitse vissersschepen,
die in de Nederlandse territoriale wateren
aan het vissen waren, aangehouden en op
gebracht naar Den Helder. De vissers zijn
afkomstig uit de Duitse Oostzeehaven Hei-
ligenhafen. De Koninklijke Marine heeft
het onderzoek in handen gegeven van de
gemeentepolitie.
Krachtens een wet. van 1889 is het vis
sen in deze wateren door buitenlandse vis
sersschepen verboden. Tengevolge van de
grote vangsten van zandspiering brachten
veel Duitse vissers hun spiering naar de
haven van Den Helder om vlugger op de
visgronden terug te keren. Hiertegen be
stond geen enkel bezwaar, maar de Duitse
vissers wilden het te vlug doen en gooiden
hun netten uit in de Nederlandse territo
riale wateren. Het gevolg was een proces
verbaal, inbeslaggenomen vis en betaling
van een waarborgsom. Pas hierna zullen
zij hun netten weer mogen uitgooien, maar
dan buiten het Nederlandse territorium.
De commandant van de „Meppel" is
waarschijnlijk door Nederlandse vissers
op de buitenlandse overtreding attent ge
maakt.
Zondag lagen de opgebrachte Duitse vis
sersschepen nog steeds in Den Helder. De
in beslaggenomen vis is in de nacht van
zondag op maandag gelost en zou met
machtiging van de officier van justitie ver
kocht worden in overleg met de provincia-
le voedselcommissaris. De opbrengst zal
worden gestort bij de commissaris van
politie te Den Helder, die als waterschout
fungeert. De vissers moeten een waar
borgsom van 300 per schip betalen als
schikkingsbedrag plus de door een des
kundige op 500 gulden geschatte waarde
van het vistuig, dat volgens de wet in be
slag genomen dient te worden. Hiervoor
is contact met het Duitse consulaat te Am
sterdam opgenomen. De Duitse consul is
zondagmiddag in Den Helder geweest om
de zaak met de vissers te bespreken.
Als te zijner tijd de overtredingen zijn
berecht, zullen de gestorte waarborgsom
men in mindering worden gebracht van de
eventueel opgelegde boeten.
Niet de eerste keer
Het was niet de eerste keer-, dat de
Duitse spieringvissers zo dicht onder de
kust zaten. Het kwam geregeld voor, dat
de Duitsers zich tussen de Nederlandse
collega's nestelden en dan in de Neder
landse territoriale wateren gingen vissen.
Op deze zaterdag kon men van de kust bij
Katwijk duidelijk zien, dat de Duitsers het
weer eens probeerden. Tot de mijnenveger
Meppel kwam aanstuiven en de schepen
sommeerde onder zijn escorte naar Den
Helder te varen. Drie schepen gingen er
vandoor, maar de „Fadengrund", de „Ka-
the Heisier", de „Anne Marie", de „Ru-
dolf Herrmann", de „Godewind", de „Kehr-
wieder" en de „Peter van Danzig" de
eerste zes uit HeiTigenhafen, de zevende
uit Travemünde volgden het bevel op.
De Duitsers waren ongetwijfeld op de
hoogte van het feit, dat men hen al lang
controleerde. Marineschepen en met name
het. politievaartuig, de fregat „Hermelijn",
hielden de Duitsers in de gaten, omdat zij
geregeld binnen de grens een spierinkje
mee trachten te pikken.
„Men heeft het deze maal gedurfd, om
dat het zaterdagmiddag was. Het moet
LONDEN (UPI) De regeringen van
de Sovjet-Unie en Albanië hebben een ge
meenschappelijke verklaring gepubli
ceerd, waarin de instelling van een kern
wapenvrije zone op het Balkanschiereiland
en het gebied van de Adriatische Zee
wordt aanbevolen. Voorts verklaren bei
de partijen zich bereid hun betrekkin
gen met Joegoslavië „op basis van we
derzijds respect, gelijkwaardigheid en
niet-inmenging in eikaars binnenlandse
aangelegenheden" te ontwikkelen.
Kroesjtsjev's bezoek aan Albanië wordt
thans algemeen geïnterpreteerd als een
poging de vijandige houding tussen Joe
goslavië en Albanië te verzachten. Het
voorstel van een kernwapenvrije zone in
de Balkan zou Joegoslavië nauwer aan het
Russische blok kunnen binden. Aan de
voorbereidende besprekingen zou ook door
Italië, Griekenland en Turkije kunnen wor
den deelgenomen. Ook de Joegoslavische
regering is weinig ingenomen met de ves
tiging van raketbases in Italië, Turkije en
Griekenland. Italië en Turkije hebben
reeds toegestemd in de vestiging van ba-
Zaterdagmiddag is in Scheveningen
het badseizoen geopend met de tradi
tionele wedloop naar zee. Onvervaard
stortten de „eersten van het seizoen"
zich in het kille zilte nat.
Advertentie
BARTEUORISSTR. 'HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
SUèDE DAMESJASJES IN KLEUREN
Advertentie
ZO JUIST BINNENGEKOMEN
nieuw model V E S P A G.L.
Kostenbesparend rijden
door mengverh. van 1 op 50.
J. J. VAN KOOTEN
PLEIN 18-20 - TEL. 12000
GROTE HOUTSTR. 140 - TEL. 12349
ses, de Griekse regering bestudeert de
kwestie nog.
Kroesjtsjev heeft alle vooraanstaande le
den van de delegatie waarmee hij vorige
week in Albanië aankwam naar huis la
ten gaan op zijn minister van Defensie,
Rodion Malinovski, na.
CALCUTTA (Reuter) In Calcutta is
een tweedaagse vergadering gehouden ter
bespreking van het lot van Tibet, waaraan
door vertegenwoordigers van alle delen
van India is deel genomen. De afgevaar
digden hebben hun voorzitter, Jaja Pra-
kasj Narain gemachtigd een Afrikaans-
Aziatische commissie in te stellen, die tot
taak zal krijgen de openbare mening in
de Afrikaanse en Aziatische landen met
klem opmerkzaam te maken op het recht
Der Tibetanen tot zelfbeschikking.
De commissie zal ook tot taak krijgen
een internationale commissie uit haar mid
den te vormen, die de aandacht der neu
trale landen moet vestigen op de schen
ding der menselijke rechten in Tibet door
de Chinese communisten.
(UPI) In een bericht uit Tibet meldt
radio Peking dat het Chinese leger in Lha
sa zaterdag 96 burgers heeft vrijgelaten
die tijdens de opstand in Tibet gevangen
genomen waren. Het totaal der vrijgela
tenen is daarmee op 515 gekomen, aldus
radio Peking. De vrijgelatenen degenen
onder hen die ver van Lhasa wonen kre
gen reisgeld mee hebben allen berouw
getoond, en beloofd de orders van de mi
litaire controlecommissie te volgen, en na
hun terugkeer thuis deel te nemen aan de
produktie en een nieuw leven te beginnen
aldus radio-Peking.
De zeven Duitse vissersboten, opge
bracht wegens vissen binnen de
Nederlandse territoriale wateren bij
Katwijk, gemeerd in Den Helder.
vöor de Duitsers een donderslag bij hel
dere hemel zijn geweest, dat er op zater
dagmiddag een marinevaartuig op kwam
dagen", zegt men bij de Marinevoorlich
tingsdienst.
Het wachten is nu op de verkoop van de
zandspiering. Deze is niet voor menselijke
consumptie bestemd en zal tot vismeel
worden verwerkt. Hoogstwaax-schijnlijk zal
de Nederlandse vissersbond, die coöpera
tief zandspiering exporteert, de zorg voor
de spiering van de Duitsers op zich nemen.
De zaak krijgt dan een pikant tintje, want
de coöperatieve vereniging van deze kust-
vissers exporteert de zandspiering vrijwel
in zijn geheel naar Duitsland, omdat men
er in Nederland niet genoeg voor krijgt
Maandagmorgen is de spiering gelost in
Den Helder. „Het wachten is nu nog op
het storten van de borgsom", vertelt hoofd
inspecteur J. Schwantje. „Als het geld be
taald is kunnen ze vertrekken", zegt hij,
„hoe eerder hoe liever".
Want kennelijk zit ook de politie in Den
Helder wel wat omhoog met deze zaak,
die veel stof heeft doen opwaaien.
Goethe:
Niemand mag mensen uitlachen dan
degene, die hen werkelijk liefheeft.
De 29-jarige mevrouw E. J. N. Kuys-
Nix, moeder van vier kinderen, is op een
spoorbaan bij het. station in Hillegom dode
lijk verongelukt. Tijdens haar bezoek aan
kennissen, liet zij even een hond uit. Zij
ging het dier op de spoorbaan achterna,
toen het ervan door ging en heeft de trein
blijkbaar niet opgemerkt.
De 52-jarige landbouwer D. C. van Ke-
kem uit Lexmond bij Vianen is toen hij
zonder op te letten met zijn rijwiel de
Heicoppersteeg in Lexmond overstak, door
een Utrechtse auto met aanhangwagen
aangereden en was op slag dood.
De 42-jarige kelner G. B. uit Amsterdam,
die op de Nieuwezijds Voorburgwal fietste,
is aangereden door een autobus van het
Gemeentelijk Vervoerbedrijf. De man is
ter plaatse overleden.
Op de hoek van de Wisselseweg en de
Gagelstraat te Epe is de 53-jarige brom
fietser A. Bosch uit Vaassen "bij het over
steken door een Vaassense expeditie-auto
aangereden en daarbij zodanig gewond, dat
hij kort na zijn overbrenging naar het St.
Liduinaziekenhuis te Apeldoorn overleed.
In het Canisiusziekenhuis te Nijmegen
is het. zevenjarige jongetje J. Kersten uit
Groesbeek, die in de afgelopen week door
een auto uit Nijmegen werd overreden
toen hij plotseling de weg overstak, over
leden.
Voor de zestigste maal sedert de laat
ste oorlog hebben de Parijzenaars van
morgen via de radio en de kranten de
boodschap meegekregen, dat zij vandaag
maar beter niet al te vast moesten reke
nen op de diensten van de ondergrondse
wanneer zij de plaats hunner bestemming
wilden bereiken. Voor 24 uren heeft een
deel van het personeel van de métro een
staking om looneisen afgekondigd.
(Reuter). Vanochtend reden slechts
dertig van de ongeveer 170 métro-treinen.
(Van onze correspondent in Parijs
Ruim een maand na Frankrijk, zijn gis
teren in Algerije de senaatsverkiezingen
gehouden, waarbij een zesduizend kies
mannen 23 senatoren, onder wie twee
derde deel van mohammedaanse oor
sprong, hebben aangewezen. Van de acht
kiesdistricten had in de eerste ronde
slechts de Franse burgemeester van Mas
cara, Sernand Male, de volstrekte meer
derheid verworven, waardoor hij onmid
dellijk was gekozen. In de zeven overige
districten werd, na de gebruikelijke
transacties tussen de kandidaten en hun
partijen, een tweede maal gestemd,
waarbij een relatieve meerderheid vol
doende was voor de overwinning.
In de meeste gevallen gingen toen kan
didaten van gematigde huize met de zege
strijken. De algemene tendens van deze
eerste verkiezingen in Algerije voor de
Franse senaat is wel dat de kandidaten
voor het centrum, zo wel over de activis
ten van rechts, die een volledige integra
tie met Frankrijk voorstaan, als over de
liberalen die de Algerijnen eventueel een
vorm van binnenlands zelfbestuur zou
den willen toekennen, hebben gezege
vierd.
De eertijds almachtige directeur van het
dagblad „Echo d'Alger", Alain de Sé-
rigny, een der voornaamste gangmakers
van de putsch van 13 mei 1958, moest
zich voortijdig uit de competitie terug
trekken, terwijl ook de extreem-rechtse
voormalige minister van Defensie, André
Morice, in het Algerijnse zand moest bij
ten. De kabinetschef van de activistische
minister van staat Jacques Soustelle,
Claude Dumont, nam daarentegen al da
delijk de leiding en werd bij de tweede
ronde gemakkelijk verkozen. Over zijn
kandidatuur was tijdens de verkiezings
campagne nogal wat te doen geweest.
Dumont had gedreigd een scheuring in
de Unie van de Nieuwe Republiek te ont
ketenen, omdat zijn beschermer Soustel
le hem, tegen de zin van de meerderheid
van het partijbestuur, als officiële kandi
daat wenste te handhaven.
Deze persoonlijke voldoening voor
Soustelle wist echter nog de reeds ge
signaleerde algemene indruk niet uit, dat
het getij voor de fascisten en andere ex
tremisten van rechts in Algerije aan het
verlopen is. Voor generaal de Gaulle
steekt er in dit resultaat een element van
bemoediging, te meer waar deze week het
pai-lement in Parijs de Algerijnse politiek
van de regering in onderzoek zal nemen.
WASHINGTON (Reuter) De eerste
twee aardse wezens die een tocht door
de ruimte maakten hebben zich zaterdag
te Washington op een persconferentie on
danks alle drukte onverstoorbaar gedra
gen. Grijzend knipperden ze tegen de fel
le fotolampen en kauwden pinda's. De
directeur van de Amerikaanse dienst voor
lucht- en ruimtevaart, dr. Gleith Kennan,
verklaarde dat de proefneming, evenmin
als deze confrontatie met de pers, als
„stunt" was bedoeld.
Ter conferentie werd nog een raadsel
tot oplossing gebracht. Able had geen sei
nen uit de ruimte gegeven zoals men
haar had geleerd te doen. Het bleek dat
men voor de lancering ontdekt had dat
aap en seinapparatuur niet allebei in de
capsule pasten. Dus had men het instru
ment er maar uitgelaten
Able en Baker rustten zondag in het
militaire medische centrum in Washing
ton uit van hun persconferentie die vol
gens een functionaris misschien een gro
tere straf voor haar was dan de ruimte-
vlucht.
Volgens functionarissen van de Ameri
kaanse vereniging voor lucht- en ruimte
vaart had de ruimtevlucht weinig invloed
op het gestel van de dieren gehad. Able
en Baker blijven echter nog onder con
trole. Over de betekenis van het resul
taat zeiden de functionarissen: „Wij moe
ten nog veel leren. Er is nog te veel ge
vaar verbonden aan het zenden van men-
1 sen naar de ruimte".
De neuskegel van de Jupiterraket,
waarin de beide aapjes Able en Baker
donderdag van Cape Caneveral in
Florida werden afgeschoten ivordt uit
naar Porto Rico bracht.
de Atlantische Oceaan gevist en aan
dek gezet van de Amerikaanse oorlogs
bodem „Kiowa". De kegel werd op de
Kiowa geopend, die de ruimtereizigers
