Nationaal comité vanmorgen
door mr. Luns geïnstalleerd
Portugal zorgt voor volkskunst
Van dag tot dagj
J
Geen voldoening
Vluchtelingenjaar 1959-1960
HET POSTKAN
TOOR
UW SPAARBANK
Ook Koningin Juliana
sprak comitéleden toe
Mr. Beernink acht winst
van VVD niet blijvend
op Ieders Ifpl
rïïoe is het ontstaand
3
Gevestigd 4n 2200
postkantoren
Rente 3°/o
Tot f 10.000,-
rentegevend
Bovendien: u kunt er
practisch altijd terecht,
zolang 't kantoor
geopend is - dus ook
na drieën!
...Cf6
Twee doden in het verkeer
Noodtoestand afgekondigd
in Soedan
Rhesus-aapje Able overleden
na een operatie
Kerkelijk Nieuws
CHU-jaarvergadering
Kort nieuws
OP HAREN EN
SNAREN
WOENSDAG 3 JUNI 1959
De figuur van Sukarno in de huidige
Indonesische crisis herinnert aan die van
een goalgetter, die na een fraai en hard
schot op doel zich triomfantelijk omkeert
naar het publiek, doch dan tot de ontdek
king komt dat de bal nog net door de
vijandelijke keeper uit de hoek is gevist.
Sukarno is vertrokken voor een wereld
reis op het moment, dat hij zeker leek te
zijn van zijn overwinning op de lastige
parlementaire oppositie. Zijn nieuwe
staatsconceptie, neerkomend op dictato
riale bevoegdheden, is echter afgewezen
en de voornamelijk islamitische tegen
kanting is dus standvastiger gebleken dan
Sukarno en zijn kabinet hadden verwacht.
Er zijn twee factoren die deze ontwik
keling minder bevredigend maken dan ze
uit algemene overwegingen zou kunnen
zijn. Ten eerste: de oppositie is gekomen
uit een hoek, die niet vervuld is van on
buigzame voorkeur voor de parlementaire
democratie en eerbied voor de grondwet
telijke vrijheden, doch meer van op reli
gieuze gronden steunend, sectarisch fana
tisme. Het ideaal van een islamstaat (zon
der godsdienstvrijheid voor andere groe
peringen) is steeds weer de drijfveer ge
weest tot bestrijding van Sukarno's plan
nen en kan, evenzeer als de politieke in
tenties van het staatshoofd, als een doel
bewuste afbraak van de geldende vrijhe
den in Indonesië worden gezien.
Ten tweede is de mogelijkheid van een
uitschakeling der lastige oppositie door
ontbinding van het parlement en militaire
dictatuur thans nog dichterbij gekomen,
waarbij geen enkel vertrouwen mogelijk
is op een beduchtheid van Sukarno voor
dergelijke machtsgrepen.
Dat de Indonesisiche democratie gered
is, kan dus allerminst worden betoogd.
Veeleer kan men zeggen dat Sukarno de
weg der volksraadpleging heeft gevolgd
om de schijn van wettelijkheid op te hou
den en thans volledig bereid moet worden
geacht een van de andere wegen in te
slaan om hetzelfde doel te bereiken, na
melijk: eliminatie van de democratische
invloeden en verovering van de alleen
heerschappij.
Vandaar, dat de jongste ontwikkelingen
weinig of geen bemoedigende facetten
heeft voor degenen, die nog altijd op een
gezonder, stabieler en eerbaarder regiem
in Indonesi hadden gehoopt.
99
99
Advertentie
i«»N
gfh&g
i' !i
Op de Groene Hilledijk in Rotterdam is
de 67-jarige groentewinkelier H. Groene-
woud op zijn bromfiets aangereden door
een vrachtauto. Hij kwam onder het rech-
terachterwiel en was vrijwel op slag dood.
De winkelier passeerde een wielrijder, die
weer net een geparkeerde auto voorbij
reed. Op hetzelfde moment wilde de
vrachtauto de winkelier voorbijgaan.
De dertigjarige heer D. Meulenberg uit
Hillegom, loketbeambte bij de P.T.T. is
dinsdagmorgen overleden tengevolge van
verwondingen, die hij maandagavond bij
een ongeluk in Waddinxveen had gekre
gen. De heer Meulenberg, vader van vier
kinderen, had enkele dagen vrij genomen
om een kennis te vergezellen op een zaken
reis naar Duitsland. De door de kennis be
stuurde auto kwam maandagavond op de
terugweg bij Waddinxveen in botsing met
een tegenligger. De bestuurder werd ern
stig gewond. De inzittende heer Meulen
berg werd zeer ernstig gewond en is
later aan de gevolgen van de aanrijding
overleden.
Verdronken. Dinsdagmiddag heeft de
rijkswacht van Veldwezelt (België) uit het
Albertkanaal het stoffelijk overschot ge
dregd van de bijna 38-jarige landbouwer
J. Pruppert wonende aan de Pletserstraat
te Wolder bij Maastricht. De man was vrij
dag niet teruggekeerd in zijn woning.
Hedenmorgen is in het Vredespaleis in
Den Haag het „Nationaal Comité Vluch
telingenjaar 1959-1960" door minister Luns
geïnstalleerd. Nadat de installatie was ge
schied, richtte zcih ook Koningin Juliana,
die de plechtigheid bijwoonde, in een kort
woord tot het comité.
Minister Luns noemde in zijn installatie
rede het vluchtelingenprobleem „het meest
tragische begeleidende verschijnsel van
onze na-oorlogse wereld".
Nog steeds is het probleem verre van op
gelost. „Wel wordt bij een speciale gebeur
tenis het geweten van de wereld plotse
ling wakker geschud en worden nieuw ont
stane stromen van vluchtelingen geholpen.
Zo is het eens acute probleem van de tien
duizenden Hongaren vrijwel uit de we
reld. Maar des te bitterder is het lot van
de vele anderen, die soms al langer dan
tien jaar in kampen verblijven en hun kin
deren zien opgroeien in een ellende, die
zij voor zichzelf welhaast als normaal zijn
gaan beschhouwen".
De minister gaf vervolgens de volgende
feitelijke gegevens: erbevinden zich nog
40.000 vluchtelingen in kampen in Europa,
verspreid over Duitsland, Oostenrijk, Ita
lië en Griekenland. Daarnaast zijn er on
geveer 110.000 vluchtelingen buiten kampen
in Europa, in vaak nog behoeftiger om
standigheden. Onder deze Europese vluch
telingen vindt men Balten, Letten, Esten
en tallozen uit Midden- en Oost-Europa.
Op het vasteland van China bevinden zich
nog enkele duizenden vluchtelingen van
Europese origine, merendeeld oude men
sen, die in en na 1917 uit Rusland zijn
gevlucht. Versnelde hulp voor deze groep
is dringend geboden. In het Nabije Oos
ten leven ruim 900.000 Palestijnse vluch
telingen in primitieve omstandigheden.
Hun omstandigheden zijn goeddeels poli
tiek bepaald, maar terecht biedt de UNO
aan deze grote groep sedert jaren hulp.
Een meer recente categorie vormen de on
geveer 180.000 Algerijnse vluchtelingen in
Marokko en Tunesië, voornamelijk vrou
wen en kinderen. En ten slotte zijn er on
geveer 1 miljoen Chinezen geylucht uit het
vasteland van China en thans opgenomen
in Hongkong.
De minister verklaarde, dat het in de
moderne wereld met haar intensieve inter
nationale samenwerking en met haar
groeiend begrip voor elkanders sociale no
den mogelijk moet zijn, dit toch relatief
kleine en althans overzichtelijke pro
bleem tot een definitieve oplossing te
brengen.
Het is daarom een juiste gedachte ge
weest, om een grootscheepse internatio
nale campagne te voeren gedurende een
vastgestelde periode van een jaar, waar
in nog eens onze internationale solidari
teit met de minst fortuinlijken dezer we
reld tot uitdrukking kan komen. De rege
ring heeft dan ook van harte medege
werkt aan het besluit van de UNO dit
„wereldvluchtelingenjaar" in te stellen.
De beperktheid van ons grondgebied,
de bevolkingsdichtheid en de toelating in
het recente verleden van duizenden vluch
telingen en repatrianten stellen de rege
ring voor de noodzaak de Nederlandse
bijdrage te beperken tot een geldelijke.
Het is echter haar hoop, dat door een goed
vooi'bereide actie in Nederland de be
staande offervaardigheid van ons volk
tot een optimaal resultaat mag leiden.
Het comité, is samengesteld uit verte
genwoordigers van alle belangrijke gees
telijke en maatschappelijke groeperingen
van het Nederlandse volk. Voorzitter is
jhr. dr. C. G. C. Quarles van Ufford, oud-
Commissaris der Koningin, voorzitter
van de Nationale raad voor maatschap
pelijk werk.
De Koningin, die bij het Vredespaleis
ontvangen werd door de minister van Bui
tenlandse Zaken, de voorzitter van het
comité en door jhr. dr. A. W. L. Tjarda
van Starkenborgh Stachouwer namens de
Carnegiestichting, zeide, dat de instelling
van 't vluchtelingenjaar haar bovenmate
verheugde, zoals 't dat iedereen doet die
zich bewust is van de ereschuld van de
vrije landen aan de vluchtelingen. „Het is
immers zo, dat zij na hun behouden aan
komst veelal de teleurstelling van hun
leven krijgen te verwerken. Het is met
grote dankbaarheid, dat ik hier de enorme
inspanning wil gedenken die reeds is ge
schied te hunnen bate. Ik denk daarbij
aan de actie die destijds in ons eigen land
vier miljoen gulden opbracht, maar men
denkt daarbij ook onmiddellijk aan al wat
nog ongedaan is gebleven en aan het feit,
dat hun stroom niet ophoudt", aldus de
Koningin.
KHARTOEM (AFP) In Soedan is de
noodtoestand afgekondigd. De minister
van Voorlichting Taillat Farid, zei dat de
regering alle noodzakelijke maatregelen
had genomen om bewegingen van leger
eenheden ter voorbereiding van een nieu
we staatsgreep in de loop van de zomer
te voorkomen.
De noodtoestand volgt op de arrestatie
op maandag van twee ministers, beiden
generaals. Er bevinden zich reeds 23 offi
cieren in arrest. Zij zullen de volgende
week worden berecht wegens „rebellie en
samenzwering tegen het regime". Er zijn
ook 22 burgers gearresteerd na de poging
tot een militaire staatsgreep waarvan de
twee gearresteerde ministers zijn be
schuldigd. De noodtoestand zal van kracht
blijven voor de duur van het proces.
WASHINGTON (Reuter/AFP) Het
Rhesus-aapje Able dat samen met een
andere kleine apin, Baker, vorige week
een tocht naar de ruimte maakte, is tijdens
een operatie in een laboratorium voor
medisch onderzoek overleden.
Onder de huid van Able was een elek
trode aangebracht, die aanwijzingen re
gistreerde over de toestand van Able tij
dens de ruimtevlucht. Men was van me
ning, dat de elektrode moest worden
verwijderd. Er bestond geen aanwijzing
dat het dier deze kleine behandeling niet
zou kunnen doorstaan. Een voorlopige
lijkschouwing heeft uitgewezen dat er
geen tekenen zijn van verwondingen als ge
volg van de ruimtevlucht. Alles wijst er
op dat de dood het gevolg is van het op
hol slaan van het hart tijdens de nar
cose, iets dat weinig voorkomt doch
waarvoor elke chirurg bij operaties
vreest, aldus de bekendmaking.
De dood van Able legt enigszins een
schaduw over het succes van de ruimte-
tocht van de twee aapjes.
Geleerden en journalisten was het al op
gevallen dat Able minder -levendig was
dan haar ruimtegezel Baker. Zij herinner
den er ook aan dat Baker slechts twee of
drie uur in de ruimtecabine had gezeten,
Able had daarentegen voor het vertrek
reeds meer dan zeventig uur in deze
cabine doorgebracht.
(UPI) Ook Baker heeft gisteren een
eenvoudige operatie ondergaan, zonder
narcose, voor het verwijderen van een
elektrode uit haar lichaam, aldus heeft de
Amerikaanse marine medegedeeld. Baker,
een doodskopaapje, doorstond de operatie
goed, zij voelde kennelijk geen pijn toen
twee stukken draad van onder haar huid
werd verwijderd. Zij heeft nog twee elek
troden in haar lichaam.
Een eigen huisDat ideaal hebben
de vrouwen op deze foto nog niet ver
wezenlijkt. Met nog honderden andere
vluchtelingen wachten zij, in het kamp
Goldshöfe, Oostenrijk, een van de
honderdveertig vluchtelingenkampen,
die Europa nog telt. In Nederland is
vandaag het vluchtelingenjaar 1959-
1960 begonnen met de installatie van
een Nederlands comité in tegenwoor
digheid van Koningin Juliana. Alle
bevolkingsgroepen zijn in dat Neder
lands Comité Vluchtelingen Jaar 1959-
1960 vertegenwoordigd. Zijn streven:
De vluchtelingenkampen in Europa
helpen opruimen en in samenwer
king met de regeringen van de be
trokken landen en met de Hoge Com
missaris voor de Vluchtelingen van de
Verenigde Naties zorgen, dat de
40.000 vluchtelingen in Europa dat
krijgen, waar zij nu nog tevergeefs
van dromen: een eigen sleutel, een
eigen huis.
Ned. Hen'. Kerk
Beroepen te Ureterp (toez.): J. Rienstra,
voorheen predikant te Beetsterzwaag,
woonachtig te Schingen. Aangenomen
naar Hijkersmilde-Kloosterveen: S. Ger-
brandy te Oudeschoot. Bedankt voor Op-
dankt voor Opheusden: W. L. Tukker te
Rotterdam.
Geref. Kerken
Beroepen te Avereest: J. J. Lamme te
's Gravenmoer; te Andijk (vac. J. Végh):
K. Ubels te Zwartebroek; te Zwolle (vijfde
predikantsplaats): A. L. Janse de Jonge
te Oostvoorne; te Wolphaartsdijk: W. A.
Jelsma te Woudsend: te Voorburg (vac. C.
W. Thijs): C. Goeman te Haarlem-Zuid.
Aangenomen naar Bodegraven (tweede
beroep): L. Loosman te Berlikum; naar
Brooks (Alberta. Canada): A. van der En-
de te Munnekeburen Bedankt voor Maas
dijk: W. Dekker te IJlst.
Geref. Kerken (Vrijgemaakt)
Aangenomen naar Houwerzijl: H. W.
Ophoff, kand. te Dalfsen, die bedankte
voor Ferwerd-Hallum, Almkerk-Werken-
dam en voor Oldenzaal.
Baptisten Gemeenten
Aangenomen naar Groningen-Noord: Ph.
Lindeman te Stavoren; naar Coevorden:
Th. van der Laan, kand. te Stadskanaal,
die bedankte voor Treebeek.
De voorzitter van de Christelijk-Histo-
rische Unie, mr. H. K. J. Beernink heeft
vanochtend in zijn rede ter opening van
de algemene vergadering der unie, die ge
houden wordt in „Gooiland" te Hilversum,
de hoop uitgesproken, dat het nieuwe ka
binet werkzaam zal zijn in het belang van
het gehele land en van het gehele volk.
Mr. Beernink hoopte, dat het kabinet erin
zal slagen het aantal bij de Unie aange
sloten burgemeesters te vergroten, aan de
landbouwhogeschool een bij de unie aan
gesloten hoogleraar te benoemen en bij de
instelling van staatscommissies de leden
van de unie niet te vergeten.
De passage uit de regeringsverklaring
over landbouwaangelegenheden heeft vol
gens de voorzitter weinig bevx-ediging ge
schonken. De C.H.U. zal er niet in berusten
dat de agrarische belangen als sluitstuk
worden beschouwd. Een voortgaande ach
teruitgang van de positie van werkgevers
en werknemers in de landbouw is voor
de C.H.U. onaanvaardbaar. Over de voor
rang, die de regerings volgens hem scheen
te willen verlenen aan de huurverhoging
boven verbetering van de lonen en arbeids
voorwaarden der werknemers, zei mr.
Beernink van mening te zijn, dat nog in
1959 de mogelijkheid dient te worden ge
opend om tot verbetering van lonen en ar
beidsvoorwaarden te komen.
Sprekend over het verlies van de unie
aan stemmental bij de verkiezingen der
laatste jaren merkte mr. Beernink op, dat
de oorzaak vooral is gelegen in een gevoel
van onbehagen, 'an wrevel en van onte
vredenheid, dat vele C.H.U.-aanhangers de
stem deed uitbrengen op de V.V.D., die de
laatste jaren de wind bijzonder heeft mee
gehad. „Ik heb zo'n idee, dat bij de vol
gende verkiezingen de V.V.D. zeker niet
meer op de steun van de vele duizenden
kiezers, die haar thans maar eens hebben
gestemd, zal kunnen rekenen. Ik zie name
lijk nog niet, hoe de V.V.D.-ministers erin
zullen slagen het gevoel van onbehagen
bij die velen in den lande, weg te nemen".
Er worden pogingen in het werk gesteld
om te komen tot een christelijk historisch
dagblad, dan wel tot een christelijk-histo-
rische editie van een bestaand dagblad.
Een land met een achter
stand heeft in bepaalde op
zichten veel voor. Dat lijkt
misschien een wat gewaagde
uitspraak, maar dat is het in
wezen toch niet. Een tijdje ge
leden las ik in een Ameri
kaanse krant iets over het
voordeel van China's econo
mische achterlijkheid. De
schrijver bedoelde hiermee,
dat het op dit terrein hoog
ontwikkelde westen een na
tuurlijke handicap heeft voor
het invoeren van verbete
ringen en moderniteiten, al
was het alleen maar, dat er
zulke enorme bedragen in het
oude zijn geïnvesteerd. Het ge
volg is. dat China de kans
krijgt uit vrijwel niets een
hypermodern apparaat op te
bouwen.
U moet mij deze uitweiding
maar vergeven. Ik liet mij
even gaan, omdat ik daardoor
wilde komen op mijn onder
werp van vandaag. De zaak
is namelijk, dat ook Portugal
op menig terrein bij de
Noord-Europese landen ach
terstaat. Daar moet ik dan
meteen op laten volgen, dat
het me niet moeilijk zou val
len ettelijke voorbeelden te
geven, waarnaar wij bijna met
een tikje afgunst en zeker met
oprechte bewondering kunnen
kijken. Het immense nieuwe
ziekenhuis van Lissabon is
volgens de allerlaatste zake
lijke en medische principes
ingericht. Onlangs is in de
zelfde stad een Ritzhotel ge
opend, waarvan de bouwkos
ten zevenentwintig miljoen
gulden hebben bedragen. En
een wat banaler voorbeeld
biedt de gemiddelde kapsalon
in dat land. Ik heb bepaald de
indruk, dat dit onmisbare in
stituut zich glansrijk kan
meten met de onze, althans
Tien jaar geleden heeft Portugal een speciaal museum ge
sticht voor zijn rijk gevarieerde volkskunst. Het is een uiterst
modern, aangenaam opvallend bouwwerk, gelegen aan de
Taag. Geen enkel land ter wereld bezit op dit gebied een zo
uitgebreide verzameling.
wat het interieur betreft. De
hygiënische kant is niet altijd
zó verzorgd. Dat treft vooral
op het platteland. Wanneer
men daar zijn haren een goede
beurt wil laten geven, komt
men in de regel terecht in een
omgeving, die men daar niet
zou hebben verwacht. Won
derlijk werkt dan het contrast
met wat men wellicht aan de
overkant van de weg ziet:
daar komen slome ossen de
boer te hulp, zoals vijfhonderd
jaar geleden, daar wordt de
landbouw volgens uitge
sproken primitieve methoden
uitgeoefend.
En nu ben ik helemaal
waar ik zijn wil op het
platteland, van oudsher de
bron van de volkscultuur. Wat
hiervoor in Portugal wordt
gedaan, dwingt grote eerbied
af. Zeker, wij doen ook wel
het een cn ander voor de in
standhouding en verbreiding
ervan, al is de overheidshulp
in veel gevallen te laat ge
komen. De (dictatoriale) Por
tugese regering, in casu de in
stelling, aangeduid met de
langademige betiteling Se-
cretariado Nacional da ïnfor-
magao, Turismo e Arte Popu
lar, begon van meet af aan
met een forse daad. In 1948
werd een museum gesticht,
dat vermoedelijk in de hele
wereld zijn weerga niet heeft.
Bij het streven tot conservatie
van folklore werd men gehol
pen door de omstandigheid,
dat in het bijzonder de afge
legen gebieden veel hardnek
kiger dan wij hebben vastge
houden aan oude zeden en ge
woonten. Men kon plukken uit
een weelderige tuin van volks
kunst; niettemin neemt dat de
verdienste niet weg van de
genen, die enthousiast aan de
opbouw van dit museum be
gonnen. Zij zetten schuin
tegenover het fantastisch
mooie klooster Jerónimos een
sierlijk wit gebouw neer en
brachten hierin pijnlijk nauw
gezet alle uitingen van lande
lijke kunst onder. Dit jaar be
staat het Museu de Arte Po
pular dus tien jaar.
De grootste verdienste voor
het inrichten van de verzame
ling komt toe aan de eerste
directeur, de ethnograaf
Francisco Lage. Kort voor zijn
dood in 1957 heb ik nog eens
een langdurig gesprek met
hem gehad. Hij was een wat
kleine, slordig geklede oude
man. die op het eerste gezicht
niet de indruk maakte enig
enthousiasme voor wat dan
ook te kunnen opbrengen.
Maar die indruk veranderde
op slag, toen hij mij rondleid
de door zijn schepping. Zijn
kennis van zaken was onuit
puttelijk en hij kon in ly
rische bewoordingen praten
over de inderdaad fraaie
wandschilderingen, een kun
stig bewerkt ossejuk of de in
richting van een vertrek in
een boerenhuis.
De schilders Manuel Lapa
en Thomaz de Mello mochten
in de harmonieuze hal vol
komen hun gang gaan. Als
hoofdthema kozen beide ar
tiesten enkele karakteristieke
klederdrachten en sommige
belangrijke activiteiten van
het Portugese volk. waaruit zij
een synthese creëerden, die
uitstekend als inleiding dient
tot het overzicht der volks
kunst in de volgende zalen. De
imposante wandschildering is
in fraaie pasteltinten uit
gevoerd.
De provinciegewijze in
deling van de collectie geeft
een helder beeld van de va
riaties en ook overeenkomsten
in de verschillende delen van
het land. De streek tussen de
Minho en de Douro, het noor
den, vraagt het eerst de aan
dacht. Hier hebben de ossen
de wijdst gespreide horens en
deze natuurlijke decoratie
krijgt dan nog een goed afge
stemde aanvulling door fraai
gesneden en geschilderde juk
ken. In zes vitrines bewon
deren we voorwerpen, die min
of meer verband houden
met feestelijke manifestaties:
mooie voorbeelden van bloem-
sierkunst, hoeden voor de
vlasoogsters. enkele magni
fieke stukken goudsmeed
kunst en typische muziek
instrumenten voor de begelei
ding der rondedansen. Na
tuurlijk ontbreken ook de kos
tuums niet (smaakvol op pop
pen), evenmin als staaltjes
rietvlecht- en aardewerk,
schoeisel en wijnhorens.
Nemen we nu even het
tegenovergestelde deel van het
land, de nog altijd Moors aan
doende provincie Algarve,
dan staan we stil bij de water-
kar dit kostelijke en kost
bare vocht wordt er nog huis
aan huis in poreuze kannen
verkocht. Matten van palm
bladen, regionale lekkernijen
van amandelen en vijgen, be
werkte kurken voorwerpen en
talrijke met kleurig wol door
werkte mandjes zijn kenmer
kend voor dit gebied.
Het gaat niet aan de rond
gang op de voet te volgen,
daarvoor is de verzameling te
uitgebreid. Trouwens, wie
maar een beetje belangstelling
heeft voor het traditionele,
komt hier in één dag niet
klaar. Zeker niet met een des
kundige gids als Francisco
Lage, die nu eens wijst op
een natuurgetrouwe recon
structie van een slaapkamer
uit de provincie Beiras, dan
weer van geestdrift struikelt
over zijn woorden als hij de
lof bezingt van modellen van
ossekarren of van boten, die
de Aviro-delta bevaren. Elk
potje, elk spinnewiel en elke
fijn geborduurde zakdoek is
zijn kind, dat hij met de uiter
ste zorg omringt.
En in alle zalen gaan onze
ogen het eerst naar de symbo
lische muurschilderingen. Ma
nuel Lapa en Thomas de
Mello hebben er een grootse
opdracht aan gehad, maar
men vindt er ook menig werk
stuk van Eduardo Anahory,
Carlos Botelho en Estrela Fa-
ria namen, die klinken in
Portugal. Prettig is, dat deze
collectie zo ruim is opgesteld
en dat ettelijke voorwerpen
zoveel meer zeggen, doordat ze
een functie hebben in hun na
tuurlijke omgeving.
Moeten we nu minder trots
zijn op ons Arnhemse Open
luchtmuseum? Welnee, na
tuurlijk niet. Maar het Museu
de Arte Popular heeft alles op
zijn speciale gebied en zover
zijn wij echt niet. En daarbij
ik herhaal het tot goed be
grip Portugal heeft zoveel
meer bewaard. Daarom is het
waarachtig niet onlogisch te
zeggen, dat achterstand een
voordeel kan zijn.
J. J. F. Kemming
0/5 de
raatótoel
Eindexamen
De krant Het Vaderland heeft, in een
bijlage, alle eindexamenopgaven gepubli
ceerd. Met een gevoel van innig welbe
hagen heb ik die bekeken, een welbehagen
voortkomend uit het heerlijk-veilige ge
voel, dat ik er niets mee te maken heb en
er ook nooit meer iets mee te maken zal
hebben. Zelf ben ik, eeuwen geleden, de
eerste keer voor mijn eindexamen gezakt
en nog jaren nadien heeft dat menselijk
drama in mijn dromen na-gespookt. Ten
minste twintig jaar lang heb ik tenminste
tienmaal per jaar gedroomd, dat ik weer
eindexamen moest doen. Het ontivaken
bracht dan de verlossing. Het was het ver
rukkelijkste gevoel van de wereld, dat al
les maar een droom was geweest en dat ik
nooit meer eindexamen zou behoeven te
doen.
De enige eindexamen-opgaven, waarvoor
ik nu nog een redelijk cijfer zou kunnen
behalen, zijn de vertalingen uit de mo
derne talen. Latijn zou er misschien nog
wel met een dun drietje afkomen; maar
Grieks zou een debacle worden en alles
wat wiskunde betreft: een grote nul; daar
van begrijp ik zelfs de opgaven niet meer.
Hoe beter ik het leven en de eisen, die
het de mens stelt, leer kennen, hoe meer
ik tot de overtuiging kom, dat totaal an
dere factoren dan eindexamencijf ers de
carrière of niet-carrière bepalen.
Dit is een afgezaagd discussie-onder
werp en ik denk er dan ook niet aan het
aan de orde te stellen, al blijf ik het onbe
grijpelijk vinden, dat zovele anderen zoveel
waarde blijven hechten aan examen-
doen en aan examen-cijfers. Natuurlijk
begrijp ik, dat men verschillende dingen
moet weten en kennen als ondergrond
voor het latere leven, maar de dingen
waar het daarna zo op aankomt worden
op school niet onderwezen: omgang met
mensen; begrip van en voor de eisen, die
het dagelijkse leven stelt; karaktervast
heid; wijsgerig inzicht in de zin der ons
omringende dingen en omtrent de zin van
ons leven hier op aarde. Lessen in levens
kunst lijken mij oneindig veel belangrijker
dan die in Grieks, algebra en meetkunde.
Maar op dat terrein waagt de school zich
niet. Naar mijn bescheiden mening: vol
komen ten onrechte.
Als ik die examenopgaven lees, kan ik
niet aan de indruk ontkomen dat school en
leven steeds verder van elkaar verwijderd
geraken; dat de school op haar plaats is
blijven staan, doch dat liet leven een ge
heel andere richting heeft genomen, zodat
het verband is zoek geraakt.
Als ik die eindexamen-op gaven lees,
krijg ik het gevoel te leven in een syn
thetische wereld, die nauwelijks meer een
aanrakingspunt met de werkelijkheid
heeft.
Floris Flaneur
Advertentie
Chief
Whip
Huizen kijken. De commissie voor
wederopbouw van de volksvertegenwoor
diging van Nordrhein-Westfalen brengt op
4 en 5 juni een bezoek aan ons land. Het
gezelschap zal in Amsterdam, Vlaardingen
en Rotterdam de woningbouw in ogen
schouw nemen.
De vraag vanwaar de zegswijze: alles
op haren en snaren zetten stamt, kan
niet bevredigend beantwoord worden.
De betekenis der uitdrukking maakt
verband met de haren van de strijk
stok en de snaren van een muziekin
strument wel zeer onwaarschijnlijk.
Evenmin zal men moeten denken aan
de boog die over de pees (snaar) wordt
gespannen. Wellicht is er verwantschap
met een oud werkwoord haren: barsten,
dat dialectisch, bijvoorbeeld in Twente
nog schijnt te bestaan. Dan zou in: op
haren en snaren het tweede deel alleen
zijn toegevoegd terwille van het rijm,
zoals ook in: met hutje en mutje, tegen
heug en meug of met alliteratie in:
bij kris en bij kras. De betekenis van
de zegswijze is: hemel en aarde bewe-
^er^rr^ijr^doeMe^ereiken^^^^^^^
