Kongolese leiders willen nog
dit jaar onafhankelijkheid
hamol weer
Beverwijkse vismeelfabriek
door felle brand verwoest
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Minister Van Hemelrijck
geeft middenkoers aan
vandaag!
HET WEER
Lou Bandy overleden
Velser- en Hoogovenbrandweren
assisteerden bij blussingswerk
Plassenwater verdampt,
zeilboten lopen vast
Slachtoffer van de warmte
Het woord is aan
Afscheidsreceptie van
mej. mr. M. A. Teilegen
SCHILDER MET
Meer bewolking
Twee militairen gedood
bij explosie in tank
Een der slachtoffers was
een Haarlemmer
In de krant van heden:
Off. Dealer: J. J. VAN KQQTEN
I'AClj II Hl ('lllilllN ELEGANTE TASSEN EN BY0UX
Staatssecretaris Granval
biedt zijn excuses aan
Nederlandse scheepsbouw
treft Zeen blaam
Trein ramt vrachtauto op
overweg te Vinkeveen
Chauffeur zwaar gewond
11-jarig zoontje gedood
73JAARGANG No 291 'K
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
DONDERDAG 25 JUNI 1959
Haarlems Dagblad
304e JAARGANG No 139
Uitgave Grafische Bedrijven Damïate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Van onze correspondent in Brussel)
Gisteren hebben de minister van Kongo,
dr. Van Hemelrijck, en de gouverneur-
generaal van Kongo, dr. Cornelis, te Leo
poldstad, na een lange inspectiereis in de
Kongolese provincies, de inlandse leiders
van de nieuwe politieke partijen ontvan
gen. Enkele leiders werden naar het
ambtsgebouw van de gouverneur-generaal
gevolgd door dragers van opschriften,
waarvan de teksten tijdens een vooraf
gaande vergadering door de leiders waren
goedgekeurd. De manifestatie voor de
Kongolese onafhankelijkheid verliep op
uitdrukkelijk bevel van de Kongolese po
litieke leiders in een kalme sfeer. Op de
borden kon men lezen: Om de vrede te
handhaven in Kongo, een onafhankelijke
regering. Het jaar 1959: het laatste jaar
van het koloniale regime. De Kongo van
Bula Matari (de blanken) en var> de kolo
nialisten is dood.
De politieke leiders werden aangevoerd
door Patrice Lumumba, voorzitter van de
interfederale organisatie van de rassen in
Leopoldstad. Deze organisatie werd enke
le jaren geleden, bij de eerste gemeente
raadsverkiezingen te Leopoldstad, door de
concurrerende stam-organisatie van de
Bakongo's verslagen.
De leiders van de ontbonden organisa
tie der Bakongo-stam, de Abako, zijn, na
hun terugkeer uit Brussel, echter niet
werkloos gebleven. Joseph Kasavubu
werd door de gouverneur-generaal in zijn
ambt van burgemeester van de gemeente
Dendale te Leopoldstad hersteld. Kasavu
bu en zijn vrienden trachten de aanhan
gers van de ontbonden Abaka-organisatie
opnieuw te groeperen en de autoriteiten
te Leopoldstad lijken zulks oogluikend toe
te laten, daar zij van oordeel zijn, dat de
regering het bestaan van de Bakongo-
stam, die in Leopoldstad een meerder
heid vertegenwoordigt en een vooraan
staande rol 'speelt, toch niet kan blijven
loochenen.
Franse inmenging?
Kasavubu en zijn vrienden zouden ech
ter tegenover een Frans persagentschap
hebben verklaard, dat zij voorstanders
zijn van verkiezingen in het géhele gebied
van de Bakongostam (Leopoldstad, Ne-
der-Kongo, een deel van Frans Equato
riaal Afrika en Portugees Angola). Men
zou aldus vrije verkiezingen kunnen orga
niseren in het gebied waar één ras woont
en dat zou de eerste stap zijn naar de
oprichting van de centrale en sociale re
publiek van Neder-Kongo.
Te Brussel kon geen bevestiging worden
verkregen over de achtergrond of de
waarheid van dit vraaggesprek. Wanneer
de inhoud juist is, aldus enkele Belgische
waarnemers, zal het inderdaad betekenen
dat men voor het eerst staat voor een
interventie van de Franse regering in de
zaken van Belgisch Kongo.
Dr. Van Hemelrijck, die in de loop van
dit weekend in Brussel wordt verwacht,
zal volgende week voor het parlement een
uitvoerige verklaring afleggen over de re
sultaten van zijn reis. Intussen zullen de
leden van de commissie voor Kongolese
zaken van de Tweede Kamer naar Leo
poldstad vertrekken voor een studiereis.
Voor de Kongolese pers heeft dr. Van
Hemelrijck verklaard dat de regerings
verklaring van 13 januari trouw en vol
ledig zal worden uitgevoerd. Hij zei dat
hierover tussen hem en de gouverneur-
generaal geen enkel meningsverschil be
staat. De kalender van de onafhankelijk
heid zal worden aangehouden. In decem
ber zullen de gemeenteraadsverkiezingen
en gewestelijke verkiezingen in geheel
Kongo worden gehouden en in maart 1960
provinciale verkiezingen.
Men voelt aldus waarnemers, dat de in
heemse politieke leiders hebben willen be
wijzen, dat zij politieke manifestaties in
orde en rust kunnen doen verlopen, zulks
in tegenstelling met de vrees van de over
heid, die tot gisteren nieuv/e onlusten ver
wachtte. De organisaties der blanken heb
ben tot nu toe niet gereageerd op de ver
klaringen van minister Van Hemelrijck,
waar deze nochtans in zijn rede gewag
maakte van de belangrijke rol, welke de
blanke kolonisten in het economische le
ven van de Belgische Kongo moeten blij
ven vervullen.
De conservatieve Libre Belgique, die
dooi-gaat voor de spreekbuis van sommi
ge personaliteiten van het hof van koning
Boudewijn, verwijt de minister tot nu toe
veel te weinig te hebben gedaan om het
vertrouwen en de sympathie van de blan-
Advertentie
ken te winnen. Het blad schrijft dat de
minister wel genoeg moed. maar niet ge
noeg diplomatie en ploeggeest bezit. De
gezagscrisis in Kongo, aldus de Libre Bel
gique, is nog niet ten einde. Overal heeft
men de indruk van onzekerheid. Men weet
niet of het conflict tussen de minister en
de gouverneur-generaal werkelijk is op
gelost. De hervormingen blijven steken.
De budgettaire toestand is gespannen, de
economische toekomst onzeker. Het con
servatieve blad meent dat het opportuun
zou wezen om in Leopoldstad een gemengd
Belgisch-inlandse uitvoerende macht op
te richten, om de regeringsverklaring uit
te voeren, daar het mogelijk moet zijn om
een sterk gezag te doen samengaan met
een ruim begrip voor de noden van de
inlanders en de psychologie van de blan
ken.
Burgerlijke vrijheden
(Belga) Minister Van Hemelrijck,
heeft te Leopoldstad verklaard dat Kongo
nog een overgangstijd doormaakt waarin
er gemakkelijk verwarring in de geesten
ontstaat. Enkelen klampen zich vast aan
het regime dat de Belgische regeringsver
klaring over de toekomst van Kongo naar
het verleden heeft verwezen. Zij trachten
de loop van de geschiedenis tegen te hou
den door incidenten en valse geruchten.
Anderen pogen de gebeurtenissen te ver
haasten en de ontwikkeling van Kongo
naar onafhankelijkheid te doen geschie
den in een tempo dat niet overeenkomt
met de belangen van de bevolking van het
land. Sommigen aarzelen niet hun toe
vlucht te nemen tot ondermijnende pro
paganda. Dit zal niet worden geduld. Tus
sen deze twee uitersten rnaakt het ware
Kongo, zich ongerust over zijn toekomst,
aldus dr. Van Hemelrijck. Het is gebleken
dat Belgen en Afrikanen het over essen
tiële punten volkomen eens zijn. Over en
kele dagen zullen de ontwerpen van be
sluit tot instelling van de vrijheid van
drukpers en van vereniging en vergade
ring bij de gouvernementsraad worden in
gediend. De vrijheid van vereniging slaat
onder meer op erkende politieke partijen.
Een vereniging waarvan de politieke ac
tiviteit de orde en openbare rust in ge
vaar brengt, zal worden ontbonden. Een
afwijking van de regeringsverklaring zal
niet worden geduld.
De minister zei er niet zeker van te zijn
dat de pers zich altijd bewust is van de
opbouwende rol die zij bij de evolutie van
Kongo kan vervullen.
(Reuter) Vertegenwoordigers van
de Kongolese politieke partijen hebben in
een memorandum aan Van Hemelrijck
verkiezingen bij algemeen kies: echt ge-
eist voor een regering zonder benoemde
leden. Zij verklaren dat er geen Kongo
lese organisaties zijn geraadpleegd voor
de voorbereiding van de regeringsverkla*-
ring, die „schuchter" was en niet alle
stadia omschreef die nodig zijn om Kongo
tot onafhankelijkheid te voeren. In het
memorandum wordt gezegd, dat er in
juni van het volgende jaar algemene ver
kiezingen moeten worden gehouden voor
een parlement en een „verantwoordelij
ke regering".
De waterstand op de Loosdrechtse plas
sen is reeds meer dan dertig centimeter
gedaald tengevolge van verdamping van
het water. Boten met een diepgang van
meer dan een meter, zoals kajuitschepen,
lopen vast.
De warmte heeft in Rotterdam een
slachtoffer geëist. De 41-jarige H. J. Bor-
man zat gistermiddag op het dak van zijn
woonschip te zonnebaden, toen hij plotse
ling onwel werd. Hij werd naar een zieken
huis vervoerd, waar hij enkele uren later
overleed. Aangenomen wordt, dat zijn zon
nebad hem fataal is geworden.
Mark Twain:
De mens is het enige wezen dat bloost
en ook het enige dat er reden toe
heeft.
Op 1 juli legt mej. mr. M. A. Teilegen
haar functie van directeur van het kabinet
der Koningin neer. Haar is met ingang van
die datum eervol ontslag verleend met
dankbetuiging voor de vele en gewichtige
diensten aan de Koningin en den lande
bewezen.
In het gebouw van het kabinet in Den
Haag is gisteren een receptie gehouden,
waar velen van mej. Teilegen afscheid
kwamen nemen. Tot hen behoorden tal
van leden van het corps diplomatique, vele
leden van de hofhouding, de voorzitters
van Eerste en Tweede Kamer, de griffiers
der beide Kamers, de leden van het kabi
net, de gevolmachtigde ministers van de
Nederlandse Antillen en Suriname, de vice-
president van de Raad van State en ver
scheidene leden van dit college, de presi
dent van de Hoge Raad, prof Beel, de bur
gemeester van Den Haag, en vele anderen
Advertentie
SIKKENS-TJALLEM A PRODUKTEN
vraag gratis boekje 'gezelligheid door kleur'
(32 pagina's in kleuren) bij postbus 2 - Leiden
Verwachting tot morgenavond:
Minder zon en plaatselijk een
regenbui of onweer. Zwakke tot
matige wind, aanvankelijk in
hoofdzaak oostelijk, later ver
anderlijk. Iets lagere middag-
temperaturen.
Volledige weerrappovten op pagina twee.
Vanmorgen heeft een hevige brand de
chemische fabriek „Noordholland" aan de
Pijpkade te Beverwijk in de as gelegd. De
fabriek bestond uit twee delen, die geschei
den waren door een brede tussenruimte.
Het laboratorium, de grote opslagplaat
sen, de mengerij voor vismeelprodukten
en een voorraad van ruim vijftigduizend
balen vismeel zijn verloren gegaan.
De brand, die ontstaan is door broei in
enkele balen vismeel, werd omstreeks ne
gen uur ontdekt. De Beverwijken brand
weer verscheen zeer snel met twee motor
spuiten, maar doordat het vuur werd aan
gewakkerd door de oostenwind stond het
gebouwencomplex toen al bijna van voor
tot achter in lichterlaaie. De Beverwij-
ker brandweer riep de Velser brandweer
te hulp, die onmiddellijk met twee motor
spuiten uitrukte. De burgemeester van
Velsen, mr. M. M. Kwint, de loco-burge
meester van Beverwijk, wethouder W.
Vessies en wethouder E. Gerritse sloegen
met vele honderden kijkers het blussings
werk gade. Maar ook de versterking uit
Velsen bleek niet voldoende. Per mobilo
foon werd daarom aan de brandweer te
Velsen om nog twee motorspuiten ver
zocht, aan welk verzoek prompt werd vol
daan. Maar nog kon men het vuur niet
bedwingen. Een vonkenregen, die door de
wind over het vaarwater de Pijp heenge
blazen werd zette het weiland en bos aan
de overzijde in vlammen.
De Beverwijker schooljeugd, die zich in
groten getale naar de brand had begeven
begon daar frenetiek de vlammen uit te
slaan of deed althans een poging daar
toe. Een beroep werd gedaan op de hoog
ovens, die twee motorspuiten zonden. De
gecombineerde brandweren gingen de
loeiende vuurzee met twintig stralen te
lijf. Maar dit alles kon niet verhinderen,
dat ook grote partijen balen rnet vismeel,
die aan de Pijp waren opgeslagen, vlam
vatten. Een nog groter gevaar echter le
verde het grote fabriekscomplex van de
Beverol-smeeroliefabriek op. Ook hier be
gon het spoedig te branden. De verenigde
brandweren concentreerden thans hun
spuiten op deze panden, waar duizenden
vaten olie waren opgeslagen. Met meer
dan tien stralen werd de brandbare vloei
stof natgehouden. In het laboratorium van
de vismeelfabriek was een vijftal zuur
stofcilinders opgeslagen. Deze explodeer
den kort achter elkaar, hetgeen gepaard
ging met enorme knallen.
Toen de brand begon, bevonden zich in
het laboratorium en in de opslagplaatsen
tien mensen. Op één na slaagden zij er
in zich via de uitgangen in veiligheid te
stellen. Minder geluk had dr. Muijtjens.
Deze kon zijn laboratorium niet meer via
de normale uitgang verlaten. Resoluut
trapte hij een venster in om daarna van
vier meter hoogte naar buiten te springen.
Gelukkig belandde hij op een stapel vis
meel, waardoor hij geen ernstige verwon
dingen heeft opgelopen. Het gehele labo
ratoriumwerk van dr. Groot is verloren
gegaan. Ongeveer driehonderd kuikens,
die als proefdieren werden gebruikt, zijn
om het leven gekomen. Een zeer kostbare
mengmachine is eveneens door het vuur
verwoest. Het installeren van een derge
lijke machine vergt meer dan een jaar.
De schade wordt geraamd op anderhalf
miljoen gulden.
Het nablussen van het in de as gelegde
gebouw en de resten van de inhoud zal nog
wel enkele dagen in beslag nemen. De
smeulende vismeel- en andere produkten
verspreidden een bijna ondragelijke stank
die tot ver in de omtrek wordt waarge
nomen.
Advertentie
Voor de zomerse dagen en voor
Uw vakantietrip naar het zuiden
een heerlijk dun trevira costume
(tropisch uitgevoerd)
Khaki en witte pantalons, shorts
schillerhemden
Specialisten in tropenkleding
ZDLSTR. 7t - HAARLEM - TEL 16963
Mej. Teilegen op haar afscheidsrecep
tie in gesprek met prof. Beel.
met wie mejuffrouw Teilegen in haar
functie van directeur van het kabinet, die
zij sinds 1945 heeft vervuld, in aanraking
kwam. ook personen uit het verzet, die in
de jaren 1940-1945 met haar hebben samen
gewerkt.
Bij beproeving van een kanon van een
Shermantank is op de afsluitdijk bij Korn-
werderzand een granaat ontploft, waar
door twee onderofficieren, behorende tot
een inspectieploeg van de Technische
Dienst Basis Veldherstel compagnie uit
Amsterdam om het leven zijn gekomen.
Het zijn de 31-jarige sergeant eerste
klasse P. Hopman, gehuwd, vader van
een kind, wonende te Amsterdam, en de
35-jarige sergeant eerste klasse W. C. P.
Kat gehuwd en vader van twee kinderen,
wonende te Haarlem. De oorzaak van de
explosie is nog niet vastgesteld. Omdat
men voor een raadsel staat heeft men ko
lonel W. G. Vrind, een deskundige van de
commissie van proefnemingen uit 's-Gra-
venhage verzocht, samen met de mare
chaussee een onderzoek in te stellen.
De Shermantank was opgesteld in een
der kazematten op het oefenterrein ter
plaatse. Er waren reeds twee schoten ge
lost op eén op zee drijvende schijf. Bij
het derde schot ontstond de ontploffing in
de tank, die aan de beide militairen het
leven kostte.
Soldaat verdronken
Tijdens de militaire oefening „Panta
Rei" die op het ogenblik in het zuiden
des lands wordt gehouden, is gisteravond
om half elf een militair om het leven ge
komen. De dienstplichtige soldaat E.
Bunskoek, die deel uitmaakte van een pa
trouille, die als infiltratiegroep optrad, is
tijdens het zwemmend oversteken van de
Maas nabij Putterswijk verdronken. Naar
de Legervoorlichtingsdienst mededeelt
wordt aangenomen dat de soldaat, die
plotseling wegzakte, kramp heeft ge
kregen. Kunstmatige ademhaling, die di
rect werd toegepast heeft niet kunnen ba
ten.
Soldaat Bunskoek was 19 jaar. Hij was
niet gehuwd. Hij woonde in Glanerbrug en
behoorde tot het 46e bataljon infanterie
uit de legerplaats Steenwijkerwold.
pag
Lou Bandy overleden1, 9
W eerrapporten 1, 2
Economisch nieuws2
Op de Praatstoel3
De Kleine Wereld 3
Van Mensen en Dingen5
Examen uitslagen 5, 7
Uit stad en omgeving 5, 7, 9
Beurs 7
Wegenwachters per auto 9
Holland Festival9
Agenda11
Sport 13
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
Advertentie
SOLEX DE LUXE
DF VEILIGSTE BROMFIETS nu f 375 -
Houtplein 18-20 - Tel. 16615 - 12000
Grote Houtstraat 140 - Tel. 12349
(Ook op gemakkelijke betalingscondities)
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BI) KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
SUÈDE DAMESJASJES in kleuren
Advertentie
REISARTIKELEN - KOFFERS - TASSEN
GR HOUTSTRAAT 18a HAARLEM TELEFOON 2041S
De cabaretier Lou Bandy, wiens eigen
lijke naam L. F. Dieben luidde, is woens
dagmiddag op 69-jarige leeftijd in zijn
woning in Zandvoort overleden.
Lou Bandy werd op 19 april 1890 in Den
Haag geboren. Na de lagere school te heb
ben doorlopen was hij achtereenvolgens
werkzaam in het hotelbedrijf, de zee
vaart en als orgelman-straatzanger in
Londen. In 1915 trad hij voor de eerste
maal officieel als artiest op in een zang
en dansnummer samen met zijn broer
YVilly Derby. Na korte tijd ging Lou Ban
dy echter zelfstandig werken, eerst in
militaire kampen en kleine cabarets,
daarna in de grotere theaters als zanger
en komiek.
Via vele omzwervingen belandde hij in
het Grand Gala Cabaret in Amsterdam
waar hij ontdekt werd door mevrouw
Nöggerath, die hem liet debuteren in haar
theater „Flora" in de Amstelstraat.
Bandy verwierf steeds grotere bekend
heid en kreeg contracten met alle grote
variété-theaters, maar hij vestigde zijn
naam voorgoed door zijn optreden in de
revues van Bob Peters, René Sleeswijk en
mevrouw Bouwmeester. De titels van de
ze revues „Zoek de zon op", „Lach iede
re dag" en „Dat zou je wel willen" roe
pen ook nu nog vele plezierige herinne
ringen op.
Verder trad hij op in diverse films, zo
als „Het meisje met de blauwe hoed" en
,,'t Leven is niet zo kwaad" en in toneel
stukken „Het cafeetje" en „De drie vrij
gezellen".
Ter bestudering van het theaterleven
maakte hij reizen naar Engeland, Frank
rijk en Amerika en in 1947 maakte Bandy
een tournee door Indonesië.
De begrafenis van het stoffelijk over
schot van Lou Bandy zal zaterdag 27 juni
om twaalf uur plaats hebben op de oude
algemene begraafplaats in Doorn.
(Men zie ook pag. 9)
(Van onze correspondent in Parijs)
„Ik heb ik geen enkel opzicht een
blaam willen werpen op de Nederlandse
scheepsbouw, maar ik heb alleen een goed
woord willen doen voor de Franse scheeps
bouw, die op het ogenblik in een crisis ver
keert", aldus heeft Gilbert Granval, de
Franse staatssecretaris voor de Scheep
vaart, gisteren verklaard teneinde de
storm te bezweren, welke was opgestoken
na zijn weinig tactvolle verklaringen tij
dens een diner te La Rochelle. De Fran
se reder, die zijn schip de „Ipse" in Ne
derland had laten bouwen en die zich door
de woorden van de staatssecretaris „ik
had aan de feesten liever deelgenomen
op een opgelapt Frans wrak dan op een
trawler, die in Nederland is gebouwd"
beledigd achtte, heeft uit de doeken ge
daan waarom hij zijn order niet aan een
Franse werf had gegeven. De prijzen van
het buitenland liggen tussen de dertig en
veertig percent later dan de Franse. De
levertijd wordt precies aangehouden en
prijsverhoging is uitgesloten (hetgeen bij
een Frans contract nooit vaststaat). „Ik
heb", zo zei de reder verder, „aan een
Franse werf f75.000.- meer geboden dan
de prijs die de Nederlandse werf mij
vroeg, hopend daarmee de order in Frank
rijk te kunnen plaatsen. Men heeft dat ech
ter geweigerd. Wel is de gehele machine
rie van mijn schip, veertig percent van
de kostprijs uitmakend, Frans fabrikaat.
Daarna bleef er voor Granval weinig an
ders mogelijk, dan zijn woorden in te trek
ken, althans zijn verontschuldiging aan
te bieden, hetgeen hij dus heeft gedaan.
Vanmorgen, even voor half zeven, is op
de onbewaakte overweg te Vinkeveen een
auto tegen een goederentrein gereden. De
bestuurder van de auto werd gewond, zijn
zoontje, dat ook in de auto zat, kwam om
het leven.
Het slachtoffer is de 11-jarige J. Rijdes
uit Vinkeveen. Zijn vader, die de vracht
auto bestuurde, de 51-jarige L. Rijdes,
kreeg zeer ernstige verwondingen en is in
zorgwekkende toestand naar het Diaco-
nessenhuis te Utrecht overgebracht.
De heer Rijdes, een bloemist uit Vin
keveen, had vlak bij de overweg in het
Haarlemmermeer-goederenlijntje, waar
per dag slechts zes treinen passeren, sterk
geremd omdat aan de overkant van de
overweg juist een cementauto de weg op
draaide. Hij concentreerde zijn aadacht
op de cementauto en reed zeer langzaam
de overweg op, niet bemerkend dat juist
een goederentrein naderde. Met een hevi
ge klap botste de dieselelektrische locomo
tief tegen de auto van de bloemist en sleur
de het voertuig vijftien meter mee. De
trein reed met een snelheid van 25 km. per
uur.
De chef van het goederenstation Vinke
veen, die het ongeluk zag gebeuren, ver
klaarde dat hij niet anders verwachtte
dan dat de auto voor de trein ging stoppen,
zo langzaam reed hij naar de overweg.