Kennemer streekschool assepoester
van het ministerie van Onderwijs
Honderd jaar geleden heerste
noodtoestand op Schiermonnikoog
Haarlemse opleiding voor kleuterleidsters werkt onder
ongunstige omstandigheden
WOLLANA ruimt op!
Moeilijke positie
Zware opleiding
Burgerlijke Stand
van Haarlem
Studerende com missie
UjWLciïna Tempeliersstraat
Jaarverslag Werkplaats tot
herstel antieke textiel
Straver winnaar van
klassementswedstrijd
Lichtmeter gestolen:
twee weken gevangenis
Sproeivliegtuig
verongelukt
Vanavond vuurwerk
Ongeluk in Frankrijk
Soldaat moet een oog missen
Jongetje overreden
op autoweg
Koningin en Prins met twee
prinsessen naar Italië
In de Grote Kerk
Orgelbespeling door
Gustav Leonhardt
DROGE ZOMER IN 1859
Loonsverhoging voor
havenarbeiders
Mgr. Gemelli overleden
Kort nieuws
WOENSDAG 15 JULI 1959
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onze Haagse redacteur).
Het ziet er nog niet naar uit, dat de
Kennemer Streekschool voor kleuterleid
sters te Haarlem binnen afzienbare tjjd
tot de door het rijk gesubsidieerde oplei
dingsscholen gaat behoren. Niet alleen
laten de financiële mogelijkheden dit niet
toe, maar men gaat er in Den Haag ook
van uit, dat de zesendertig opleidings
scholen welke thans wel worden gesubsi
dieerd reeds voldoende in de behoefte
aan kleuterleidsters voorzien.
Deze indeling der opleidingsscholen
in door het rijk gesubsidieerde en niet-ge-
subsidieerde instellingen vormt een van
de drie punten welke door het ministerie
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen sinds het van kracht worden van de
wet op het kleuteronderwijs op 1 januari
1956 nog steeds niet bevredigend zijn op
gelost. De maatstaven welke daarbij wer
den gehanteerd heten gebaseerd te zijn
op de behoefte en de regionale spreiding,
hoewel men anderzijds zegt, dat er geen
aanwijsbare reden is waarom de ene
school wel wordt gesubsidieerd en de an
dere niet. Een enkele vergelijking hoe het
in werkelijkheid met die „regionale sprei
ding" gesteld is, leert dat in Noordhol
land slechts één algemene (openbare) op
leidingsschool word) gesubsidieerd, na
melijk die te Amsterdam. Er worden
echter drie rooms-katholieke scholen in
deze provincie door het ■.•ijk gesteund, na
melijk in Haarlem, Amsterdam en Alk
maar. Verder wordt in Amsterdam ook
een protestants-christelijke school gesub
sidieerd. hetgeen de verhouding voor het
algemene onderwijs nog ongunstiger
maakt. In Zuid-Holland daarentegen wor-
Hr-n drie algemene opleidingen gesubsi
dieerd, in Rotterdam, Den Haag en Lei
den. plaatsen waartussen de onderlinge
afstanden met die tussen Haarlem en
Amsterdam vergelijkbaar zijn, met dien
verstande dat Den Haag en Leiden nog
veel dichter bij elkaar liggen dan Spaar-
ne- en Amstelstad. Bovendien worden zo
wel in Den Haag als Rotterdam ook rooms-
katholieke en protestants-christelijke op
leidingsscholen gesteund. In totaal bete
kent dit, dat in Noordholland vijf scho
len rijkssubsiidie ontvangen, in Zuid-
Holland zeven. In Noordholland zijn er
drie scholen welke geen recht op subsidie
kunnen laten gelden, maar die wel vol
doen aan de wettelijke normen voor de
kwaliteit van het onderwijs, zodat zij ge
rechtigd zijn eigen examens af te nemen.
De Kennemer streekschool behoort daar
ook toe. De beide andere opleidingen met
dezelfde faciliteit zijn in Hilversum geves
tigd, namelijk een algemene en een
rooms-katholieke school. In Zuid-Holland
bevinden zich twee cursussen voor kleu
terleidsters in die situatie, namelijk een
openbare in Dordrecht en een protestants-
christelijke in Gouda.
Het is wel duidelijk, dat de Kennemer
streekschool in Haarlem, welke gesticht
is en in stand gehouden wordt door de
gemeenten Haarlem, Heemstede, Bloemen-
daal, Velsen, Zandvoort en Beverwijk, ten
opzichte van de wel door het rijk gesub
sidieerde algemene opleidingen in Am
sterdam en Leiden in een bijzonder moei
lijke positie verkeert. Leerlingen van
buiten de Kennemer gemeenten zullen im
mers het volledige schoolgeld dienen te
betalen, terwijl dat op de andere opleidin
gen door de rijkssubsidie wordt gedrukt.
Leerlingen uit het gebied ten noorden van
het Noordzeekanaal zullen daardoor eer
der naar de opleiding in Amsterdam dan
naar die in Haarlem gaan. De meisjes
uit Haarlemmermeei en de bollenstreek
hebben de keus tussen de cursussen in
Haarlem en Leiden. Daar de laatste door
het rijk wordt gesubsidieerd, kan dat voor
hen een financieel voordeel betekenen.
De verhoudingen liggen echter ook in
een ander opzicht ongunstig voor de Ken
nemer Streekschool en dat hangt sa
men met het tweede punt van ernstige
BEVALLEN van een zoon: 11 juli A.
G. Wiersma-Dekker, A. M. van der We
reld-Schoen, F. Kops-Van Batenburg, A.
Bol ten-Kuipers; 12 juli C. W. Bogaart-
Snijders, H. Hartendorp-Van Haren, J. J.
van Santen-Van Veenhuizen; 13 juli J. M.
Leusink-Latumeten, A. C. Visser-Spreeuw.
J. Ipenburg-Sluik, F. J. Lodewijk-Van
Vliet; 14 juli M. Breed-Puijk, E. J. S. Lo-
dewijk-Van Vliet.
BEVALLEN van een dochter: 11 juli
M. Corbran-Attevelt, T. Elffers-Schriek;
12 juli J. J. M. van Hooff-Devies, H. Glijn-
Dikker, L. Klaassen-Timmerman; 13 juli
A. Lips-Plukker C. B. M. van der Vlugt-
Van Buggenum, J. G. Berkhout-Van Nordc,
J. F. J. de Vries-Cassa; 14 juli M. W. Sijt-
sma-Van der Smissen, G. W. Appelman-
Lust.
ONDERTROUWD: 13 juli H. Vroom en
L. C. Koning, M. G. Wakker en P. M. Seij-
sener, G. P. A. Nijssen en T. M. Dekker;
14 juli C. Nat en W. Steenkamp, J. P. Slot
en F. C. A. M. Harmsen, A. M. F. X. I.
Mens en S. M. Bakker, P. G. de Rooij en
C. I. Dragt A. G. Verharen en G. Korver.
GEHUWD: 11 juli H. H. I. Rodts en J.
Hooglugt, G. H. Zeilmaker en M. P. M.
Seijffer, J. A. J. ten Hoopen en C. H.
Schröfer, J. Dobber en H. J. G. Streefland;
14 juli J. B. L. J. Coers en A. L. Jansen,
J. Meijer en S. Polderman, A. Faas en E. J.
Abspoel, J. W. van der Peijl en S. Prins,
K. Korporaal en I. B. van Ginkel, L. Wa
genaar en W. C. G. Puntman, J. N. Had-
ders en E. Verdonk, H. C. Kemp en N.
van Ingén Schenau.
OVERLEDEN: 8 juli V. L. van Heuven
van Staereling, 16 j., Kievitstraat; 10 juli
G. Nagtegaal, 19 j., Hazepaterslaan, M. J.
Janmaat, 67 j., Kamperlaan, P. Kos, 68 j.,
Gasthuisvest; 11 juli J. C. Straver-De
Graaff, 66 j., Kamperlaan, W. C. Hoop-
Van Lieshout, G. B. Boeker, 67 j., Kweek
tuinstraat; 12 juli M. Brokerhof-Kralt, 55
j., Trompstraat, W. E. de Roos, 73 j., Kam
perlaan; 14 juli E. J. Bijman-Koopman,
73 j., Mercuriusstraat.
critiek op de wet op het kleuteronderwijs.
Daarbij werd immers bepaald, dat de op
leiding uit twee gedeelten zou bestaan,
namelijk de leidstersopleiding (A) en de
opleiding tot hoofdleidster (B), welke bei
de twee jaren duren. Het verschil is ech
ter, dat de A-opleiding een dagschool is,
maar de B-opleiding een avondcursus. De
meisjes zijn dan reeds de gehele dag als
kleuterleidster werkzaam. Men kan zich
gemakkelijk voorstellen, welk een inspan
ning dit voor deze leerlingen betekent:
overdag in een uiteraard roerige kleuter
klas staan en vervolgens maandagavond,
dinsdagavond en vrijdagavond van kwart
voor zes tot halftien in de schoolbanken
zitten om redelijk zware kost te verwer
ken. Op woensdagen wordt dan 's mid
dags les 'even. De „vrije" woensdag
en donr' gavonden zijn uiteraard drin
gend no voor het maken van taken,
leren van lessen en dergelijke. Een der
gelijke opzet houdt in het geheel geen re
kening met de noodzakelijke behoefte
aan vrije tijd en ontspanning, zeker voor
meisjes van omstreeks twintig jaar.
Alle deskundigen in 't kleuteronderwijs
zijn het er dan ook over eens, dat deze
cursus-indeling een onding is. Maar zij is
nu eenmaal in de wet vastgelegd en wat
een keer in de wet staat, krijgt men er niet
zo gemakkelijk weer uit. Op aandrang van
het kleuteronderwijs heeft minister Cals
erin toegestemd, dat twee „proefscholen"
zouden worden aangewezen, met een an
dere opzet, namelijk een drie jaar durende
A-cursus (dagschool) voor het leidsters
diploma en een éénjarige B-cursus op
woensdagmiddagen voor het bereiken van
het diploma van hoofdleidster.
Als één van de twee proefscholen werd de
algemene opleiding in Amsterdam aange
wezen. De opleiding in Leiden bezat van
oudsher al een andere structuur, name
lijk een rechtstreekse opleiding tot het B-
diploma in drie jaar dagschool. Daardoor
bevindt de Kennemer streekschool zich
thans in een ongunstige positie tussen twee
gelijkwaardige opleidingen op korte af
stand, zowel wat de financiële basis als
wat de structuur der opleiding betreft.
Een commissie bestudeert nu de resul
taten der proefscholen, al weet niemand
precies wat er nu eigenlijk nog aangetoond
moet worden, want iedereen is het erover
eens dat de combinatie van drie jaren A-
opleiding met één jaar B-opleiding verre
de voorkeur verdient boven de wettelijk
voorgeschreven indeling. Die commissie
werd al in januari 1958 ingesteld, doch zij
heeft nog geen rapport uitgebracht. Bo
vendien wordt het niet waarschijnlijk ge
acht, dat de minister een wetswijziging
zal voorstellen op een onderdeel, hij zou
daarmee liever willen wachten tot er meer
punten zijn, welke herziening behoeven.
Dat desondanks de Kennemer streek
school voor kleuterleidsters in een behoef
te voorziet, getuige de vierentwintig
meisjes die elk jaar aan het kleuteronder
wijs worden afgeleverd, is vooral een ge
volg van de goede naam welke deze in
stelling in brede kring zowel in pedago
gisch als didactisch opzicht geniet. Die
vierentwintig meisjes vinden ook elk jaar
een plaats in het kleuteronderwijs, hetgeen
de opvatting weerspreekt dat de behoefte
aan kleuterleidsters in ons land welke
nog steeds toeneemt, zowel door de ont
wikkeling van dat onderwijs als door het
grote verloop in deze groep geheel kan
worden gedekt door de zesendertig wel
gesubsidieerde scholen.
Het derde en laatste punt, dat nu al
ruim drie jaar stor tot ontevredenheid
geeft, betreft de salarisregeling voor de
docenten der gesubsidieerde opleidings
scholen. Die is namelijk nog steeds niet
bekend, zodat de betaling der salarissen op
een soort gemeentelijke voorschotregeling
geschiedt. Een jaar geleden informeerde
het Tweede Kamerlid mevrouw U. Telle-
gen-Veldstra, een van de onderwijsspecia-
listen van de fractie van de Partij van de
Arbeid, door middel van schriftelijke vra
gen hoe het met Je zaak stond. Zij kreeg
ten antwoord, dat de kwestie bijna rond
was, maar dat de vakorganisaties nog
moesten worden gehoord. Vervolgens ver
nam men weer een jaar lang niets meer
van de zaak, zodat mevrouw Tellegen on
langs opnieuw vragen stelde. Nu kreeg zij
te horen, dat de regeling zeker dit jaar
in het staatsblad komt, maar. de mi
nister wil eerst de vakorganisaties nog
eens inlichten. Ook vernamen wij, dat men
nog niet zover is dat men al weet welke
regeling getroffen zal worden ten aanzien
van hen, die al die jaren in het kader van
de voorschotregeling meer ontvangen heb
ben dan hun thans op grond van het be
zoldigingsbesluit blijkt toe te komen. Dat
is dan misschien weer een aardig onder
werp voor schriftelijke vragen.
Advertentie
Zeer voordelige WOL. Gebreide MO
DELLEN; get. kleden; borduurmate-
riaal; coupons Oostenr.
stofjes;voor halve prijs
en vele koopjes
Uit het jaarverslag over 1958 van de
stichting werkplaats tot herstel van an
tieke textiel te Haarlem blijkt dat totaal
269.517 cm2 tapijt werd gerestaureerd.
Deze arbeid werd verricht aan een acht
tal objecten. Onder handen zijn zes op
drachten. Voorts werden aan de provincie
Zeeland en aan particulieren in binnen-
en buitenland adviezen uitgebracht.
In het verslag wordt dank gebracht aan
de heren A. J. M. Angenent en drs. A.
M. J. Kersten voor de wijze waarop zij,
resp. als voorzitter van het stichtingsbe
stuur en als directeur van de werkplaats
hun functie hebben vervuld. Buiten de
staf bedroeg het aantal personeelsleden
bij het begin van het verslagjaar 56 te
gen 62 op 1 januari 1957. Het teruglopen
van de personeelssterkte had tot gevolg
dat de aflevering van in restauratie ge
geven tapijten belangrijk vertaagd werd.
Het aantrekken van nieuw personeel dient
derhalve, volgens het verslag, sterk be
vorderd te worden Ook de tegenwoordi
ge huisvesting laat veel te wensen zowel
voor het personeel als voor de tapijten.
Het jaarverslag is verlucht met foto's
van het tapijt „Narciscus", eigendom van
de gemeente Nijmegen, vóór en na de
restauratie.
De negende klassementswedstrijd in de
zomeravondcompetitie om de „W. Metz"-
beker, die dinsdagavond door de Haar
lemse wielerclub „De Kampioen" in het
„Van de Aartsportpark" werd gehouden,
is bij de A- en B-klassers gewonnen door
Aad Straver. Hij behaalde twee punten
meer dan zijn grootste concurrenten Loek
Vaars en Eddy Riethoff.
Aan deze klassementswedstrijd werd
ook deelgenomen door vier Deense wiel
renners. Maar op het bochtige parcours
van het sportpark viel voor hen weinig of
geen eer te behalen. Zij eindigden ver in
de achterhoede.
Straver. Vaars en Riethoff waren bij de
verschillende klassementen de felste
sprinters. Aanvankelijk weerde zich ook
Ronald Hendriks heel best. Maar door een
val werd hij uitgeschakeld. De drie ande
re sprinters hadden al zoveel punten ver
zameld dat zij Gé Fennis en Wil Blom-
maert in de voorlaatste ronde rustig lie
ten ontsnappen om het dubbel tellende
slotklassement te winnen. Vooral Straver
was daarmee gebaat, want Vaars of Riet
hoff had hem nog van de overwinning
kunnen weerhouden.
De uitslag luidt: 1. Straver 29 pnt.; 2.
L. Vaars 27 pnt; 3. Riethoff 27 pnt; 4.
Fennis 14 pnt.; 5. Blommaert 13 pnt.; 6.
Bogaard 11 pnt.; 7. Jansen 8 pnt.; 8. ex
aeqo: Van Tintelen, Koonings en J. de
Jong 5 pnt.
C-klasse: 1. Jansen, 2. Mathót, 3. Van
der Horst, 4. Vergers, 5. Assema, 6. Rama
kers, 7. Van Kaam.
Vice-president. Tot vice-president van
het gerechtshof te Amsterdam is benoemd
mr. G. R. van Essen, thans raadsheer in
dat gerechtshof.
Haarlemse politierechter
Een 21-jarige Haarlemse loodgieter zag
op 2 juni, toen hij ir. een woning een kar
weitje moest verrichten, een belichtings
meter liggen. Hij wist niet precies wat
het voor een apparaat was. Hij dacht wel
dat het iets met fotograferen te maken had.
„Als ik later nog eens ga filmen dan kan
het ding mij wel van pas komen", over
legde de loodgieter en hij nam de licht
meter mee. Hij belandde in het Huis van
Bewaring.
Vanmorgen stond hij terecht voor de
Haarlemse politierechter, mr. N. Reeling
Brouwer. De officier van Justitie, mr. J.
J. Bredius, vond het een ernstige diefstal.
„Misbruik van het vertrouwen van men
sen bij wie hij door zijn beroep in huis
was. Wie weet welke liefhebberijen ver
dachte er in de toekomst misschien nog
eens op na gaat houden en waarvoor hij
zich van tevoren in de spullen wil steken",
aldus de officier en hij eiste een maand
gevangenisstraf met aftrek.
De raadsman, mr. C. Blankevoort, sprak
van gebrek aan verantwoordelijkheidsge
voel en oppervlakkigheid in het kwadraat.
De jongeman is zijn betrekking kwijt ge
raakt. Zijn vader loopt in de ziektewet en
er is nu narigheid in het gezin. Spreker
bepleitte clementie.
De politierechter veroordeelde de lood
gieter tot twee weken gevangenisstraf met
aftrek en vier weken voorwaardelijk met
drie jaar proeftijd.
Zes weken cel met aftrek kreeg een 27-
jarige Haarlemse verwarmingsmonteur,
die in oktober in Haarlem uit een gepar
keerde auto, waarvan het raam open
stond, een fototoestel wegnam. Hij ver
kocht het voor 150. Hij liep nog in een
proeftijd van een voorwaardelijke gevan
genisstraf van twee maanden.
De officier van Justitie eiste wegens
diefstal vier maanden gevangenisstraf,
met aftrek, waarvan twee voorwaardelijk
en drie jaar proeftijd.
De raadsman, mr. J. F. M. M. Brons,
vertelde dat de monteur in zijn jeugd ver
waarloosd was. Hij verbleef ook in een
weeshuis, maar „een slecht gezin is nog
altijd beter dan een goede inrichting",
meende pleiter. De man kampte nog
steeds met aanpassingsmoeilijkheden, al
dus mr. Brons.
De politierechter veroordeelde verdach
te tot genoemde straf.
Hedenmiddag is in de gemeente Beerta
in Groningen in de Koenraadspolder een
landbouwsproeivliegtuig, de Piper PH-
NEV, verongelukt. Het toestel is totaal
vernield. De vlieger, de heer Van dei-
Voort, liep geen letsel op.
De Rijksluchtvaartdienst cn de Dienst
Luchtvaart van het Korps Rijkspolitie
hebben een onderzoek naar de oorzaak
van het ongeluk ingesteld.
Zandvoort
Het eerste vuurwerk van de zes, die
door de stichting „Touring Zandvoort"
worden georganiseerd, zal woensdagavond
om tien uur op het strand voor de Rotonde
worden afgestoken. Bij gunstig weer zal
het volgende vuurwerk woensdag 22- juli
worden afgestoken.
De dienstplichtige soldaat J. H. C. van
Hemert uit Eindhoven, van de 12de afde
ling veldartillerie, is gisteren tijdens de
militaire oefeningen bij Ussel in Frankrijk
aan de ogen gewond geraakt. Hij werd
overgebracht naar het ziekenhuis te Cler
mont-Ferrand, waar een oog moest worden
verwijderd. Het andere oog was bescha
digd. De toedracht van het ongeval is nog
niet bekend.
De 13-jarige A. W. J. van Ameröngen
uit Utrecht is om hel, leven gekomen toen
hij plotseling met zijn fiets aan de hand
de autoweg AmsterdamDen Bosch over
stak. Een passerende automobilist kon
hem niet meer ontwijken. De jongen werd
overreden en was op slag dood. Het is op
de plaats waar het ongeluk gebeurde,
streng verboden op de autoweg te lopen of
te fietsen.
De Koningin en de oudste twee prinses
sen gaan morgen voor een vakantie van
enkele weken naar Italië, waar zij zullen
verblijven in de omgeving van Napels.
Prins Bernhard is reeds gisteren vertrok
ken.
Het dinsdagavondconcert in Haarlems
Grol Kerk werd ditkeer gespeeld door
Gustav Leonhardt, die als leerkracht ver
bonden is aan de Zomeracademie voor
Orgel. Zijn uitgebreid programma el/
nummers bestond uitsluitend uit com
posities uit de zeventiende eeuw, en be
vatte betrekkelijk weinig wat tot de glans
nummers van het repertoire behoort. Dat
wil niet zeggen dat deze staalkaart van
minder bekende stukken uit een niet te
onderschatten groeiperiode van de orgel
kunst niet interessant was want dat was
zij zeker maar het feit dat zij een een
zijdig musicologische om niet te zeggen:
antiquarische indruk wekte, stond daar
tegenover.
Met dat al was het een leerrijke demon
stratie, die tal van cultuurhistorische as
pecten naar voren bracht. Een Echo-fan
tasie van Sweelinck, een tweetal Prae-
ambula van diens leerling Heinrich
Scheidemann, een Fantasie van Abraham
van den Kerckhoven, Magnificat-fuga's
van Johann Pachelbel en zelfs een Volon-
tary van John Blow en een mooie Koraal-
fantasie VAin F^gn7, Tunder. markerpn be
langrijke etappen die de hoogtepunten van
de barok hebben:yoorbereid. En zo hebben
ook andere orgelmeesters hun steentje bij
gebracht om de monumentale kunst van
een Buxtehude en een Bach mogelijk te
maken, al is het niet zo zeker dat hun
werk richtinggevend geweest is in deze.
Het stuk waarmee Leonhardt opende,
een „Tiento" uit 1626 van de Spaanse
organist Correa de Arau^o, die later bis
schop van Segovia geworden is, typeert,
althans een stijl die voor de Noordduitsers
niet van invloed geweest is. Als voorbeeld
van de Spaanse orgel kunst van het begin
der zeventiende eeuw, was dit fragment
dat oorspronkelijk was genoteerd in
cijferschrift er is niets nieuws onder
de zon. zei de Prediker reeds) zeer be
langwekkend. De eigenaardige registratie,
met een tongwerk in de bas. zal historisch
ook wel verantwoord geweest zijn.
Een kort stukje uit 1603, van de Napoli-
taan Trabaci, met de eigenaardige titel
„Consonanzi stravaganti", deed met zijn
chromatische pogingen denken aan de stem
mingsproblemen van die tijd.
Tezamen met werk van Blow, was de
Engelse school vertegenwoordigd met
werkjes van Gibbons, Farnaby en Mat
thew Locke, wiens Volontary in F even
een bijzonder opgewekte sfeer wekte. De
stijlzuivere vertolkingen van de concert
gever verdienden alle lof.
Jos. cle Klerk
(Van een bijzondere medewerker)
Hoe groot de droogte in mei en juni ook
geweest mag zijn, officieel was er nog niet
sprake van een „noodtoestand". Dat we
aan de rand van een noodtoestand geweest
zyn moeten we wel haast geloven, wan
neer we ons de rode en bruine velden
herinneren waar eens gras groeide en we
hoorden dat ons bosbezit dagelyks inkortte
vanwege de weggeworpen sigaretten en
lucifers. Vele records zün in de maanden
mei en juni gebroken. 1959 zal de geschie
denis ingaan als het jaar met één der
grootste droogteperioden die Nederland
gekend heeft. Speelt het cijfer 59 hierbij
een rol? Wanneer we eens nagaan wat er
in 1859 gebeurde, dan lijkt het er veel op,
dat Pluvins de neiging heeft in de jaren
59 met vakantie te willen.
Lezen we de kranten van honderd jaar
geleden, dan merken we aanvankelijk
weinig van een droge zomer. Wel eens een
berichtje over warme dagen, hier en daar
slecht staande rogge en haver, maar op
gezette tijden komen er ook meldingen van
onweersbuien, zelfs van noodweer met
overvloedige regen- en hagelval. Maar pas
in het laatst van augustus worden we ge
confronteerd met een droogte in 1859,
waarbij die van 1959 tot nu toe slechts
kinderspel zou zijn. Gelukkig betrof dit
echter maar een zeer klein deel van ons
land.
Dit ontlenen we aan een bericht in de
„Utrechtsche Courant' van 1 september
1859, waarin de weerkundige prof. Buys
Ballot aan het woord was. De professor
gaf een overzicht van de weerstoestand en
schreef:
„De maanden .Julij en Augustus zijn
werkelijk evenals Junij te warm geweest.
Deze uitdrukking gebruiken wij met opzet
op nieuw, om haar weder te kunnen om
schrijven door warmer dan ge
woon 1 ij k. Nu is echter den 28sten
Augustus een groote verkoeling ingevallen.
Geheel Europa is in temperatuur gedaald
en allerwege heeft zich in den nacht van
28sten op 29sten een sterk noorderlicht
vertoond en zijn groote magnetische sto
ringen waargenomen".
Inderdaad lezen we dat in de nacht van
27 op 28 augustus overal zware onweers
buien, overvloedige regenval, harde wind
en vele branden veroorzaakten, doch ner
gens wordt vermeld dat deze buien een
einde maakten aan een langdurige droogte.
Toch was dit het geval, want in die nacht
viel er voor het eerst na vijf maanden op
Schiermonnikoog en Ameland regen van
betekenis!
Noodtoestand op Schiermonnikoog
Op 23 augustus 1859 kwam in de „Gro
ninger Courant" het volgende bericht voor:
„Een ontvangen berigt van het eiland
Schiermonnikoog stelt ons in staat mede te
deelen, dat. hoewel op bijna alle plaatsen
de droogte een schadelijke invloed heeft
op de gewassen, dit echter in die gemeente
vooral het geval is, zoodat het vooruitzigt
zelfs op een schrale oogst geheel en al
verijdeld is.
De organisaties van werkgevers en
werknemers in het havenbedrijf te Am
sterdam en te Rotterdam zijn met het
College van Rijksbemiddelaars tot over
eenstemming gekomen over een verbete
ring der lonen.
De nieuwe regeling komt ongeveer op het
zelfde neer als de door partijen ingedien
de voorstellen. In de vorm zijn echter ver
anderingen aangeoracht. In plaats van de
aanvankelijk voorgestelde tariefdervings-
toeslag op de basisionen over het tweede
halfjaar 1959 zal, waar en voor zover in
de havens een werkclassificatie en of
een tariefsysteem ontbreekt, een waarde
ringstoeslag mogen worden uitbetaald van
3 pet. van het in het gehele jaar 1959 ver
diende inkomen, een en ander in afwach
ting van een nader onderzoek naar de mo
gelijkheid tot invoering van een werkclas
sificatie- en of een tariefsysteem.
Van deze toeslag zal de helft wekelijks
in de vorm van een gelijk bedrag worden
uitgekeerd en de andere helft in enige ter
mijnen.
De eerste loonbetaling volgens de nieu
we regeling zal ingaan op 5 juli.
Twee foto's uit La Courtine in Frank
rijk, waar Nederlandse militairen
oefeningen houden. Boven: een tank
bemanning maakt krijgsgevangenen.
Onder: Nederlandse infanterie mar
cheert door het Franse land.
Bejaarde inwoners aldaar heugt het niet
zulk een zomer te hebben beleefd, waarin
gedurende meer dan vijf maanden het
reeds uitgedroogde land door geen regen
werd verkwikt. Hoewel het zomer is ziet
het er op het anders zoo schoone eiland
allertreurigst uit".
Op 24 augustus deed het gemeentebe
stuur van Schiermonnikoog met de plaat
selijke predikant een schrijven uitgaan
naar alle dagbladen in Nederland, dat ons
een duidelijk beeld geeft van de noodtoe
stand waarin het eiland was gekomen. Wij
citeren:
„Treurig is het thans gesteld op het
eiland Schiermonnikoog, 't welk gedurende
vijf maanden door geen of weinig regen
werd bevochtigd. Donderbuijen, nu en dan
opgerezen, en die men hoopte, dat boven
dit eiland mogten losbarsten en in de drin
gende behoeften voorzien, dreven, aange
trokken door de Noordzee, het telkens
voorbij
Er is dien ten gevolge geene weide meer
voor het vee. Akkers en velden zijn dor en
kaal. Al de gewassen mislukten en ver
droogden. Menigeen, die in de lente zijn
grond met aardappels en andere vruchten
vol van blijde hoop beplantte, ontvangt nu
misschien niet zoo veel terug, als door hem
werd uitgezet.
Groot is dan ook reeds de nood van vele
ingezetenen, die in dit seizoen gewoon zijn
uit hunne tuinen eenig levensonderhoud,
in aardappelen vooral bestaande, te vin
den; maar die zich daarvan thans geheel
ontbloot zien, en wie het aan de middelen
ontbreekt, om ander voedsel te kunnen
bekomen. Grooter wordt deze van dag tot
dag, en het uitzigt op den te wachten win
ter ongemeen donker.
Die vroeger daarvoor nog een geringen
voorraad kon opleggen, bevindt zich nu
hiertoe geheel buiten de mogelijkheid, en
ziet met angst het tijdstip naderen, waarop
hij ende de zijnen het uiterste gebrek zul
len moeten lijden.
Vanwaar toch zal de hulpe komen? De
overige inwoners, op wier mededeelzaam
heid men zich mag verlaten, zijn weinig in
getal; bij den besten wil schieten hunnen
krachten veel tekort. Meestal zeevarenden
van beroep, hebben ook zij, daar de ver
diensten gering zijn, en de schepen in de
havens der Oostzee of elders soms lang
onbevracht blijven een zeer nadeelig jaar.
Door de beperktheid van eigene inkomsten
worden zij in hun liefdebetoon aanmerke
lijk verhinderd.
De staat des armkas, daarenboven, is
zoodanig, dat er jaarlijks eenen maar al te
ruime subsidie uit de fondsen der gemeen
te wordt vereischt, en de onvermijdelijke
kosten der openlijke gealimenteerden te
bestrijden."
Het gemeentebestuur vreesde blijkbaar
niet alleen een hongersnood, maar tevens
een bankroet van het eiland. Er volgt dan
ook een smeekbede om geld en gaven. Het
schrijven besluit met:
„Landgenoten en medechristenen, vrien
den en bekenden, opent voor deze smeek-
stem oor en hart! Ontferm U! Hebt de
goedheid Uwe penningen, die gij mogt
kunnen en willen overmaken, in te zenden
bij den Burgemeester of den predikant-van
Schiermonnikoog!"
De noodkreet was niet vergeefs. Van alle
kanten kwamen de goede gaven binnen,
waarvoor inkopen konden worden gedaan
aan de „wal". Maar niet alleen het kapi
taalkrachtige publiek kreeg medelijden
met het eiland, ook de weergoden werden
vertederd, want drie dagen later regende
het ook op Schiermonnikoog. Sinds februa
ri had men geen regenbui meer gekend.
Toen de oproep van Schiermonnikoog was
geplaatst, volgde Ameland het voorbeeld
op 4 september. Ook daar heerste na een
mislukte oogst in 1858 een maandenlange
droogte in 1859.
Vleer
MILAAN (Reuter) Mgr. Agostino Ge
melli, rector van de R.K. universiteit van
het Heilig Hart te Milaan en president
van de pontificale academie van weten
schappen te Vaticaanstad, is woensdag
na een langdurige ziekte op 81-jarige leef
tijd in Milaan overleden.
De wereldbekende geleerde ging in 1903
over tot het katholicisme, nadat hij te
voren tot de socialistische partij had be
hoord.
Hij trad toe tot de orde der minder
broeders en werd in 1907 priester gewijd.
Hij heeft in diverse Europese landen ge
werkt, ook te Amsterdam.
In 1921 stichtte hij de R.K. universiteit
van Milaan en later, onder leiding van
Paus Pius XI, de pontificale academie
van wetenschap. Over de biologie, de psy-
chofysica, de antropologie en de psycholo
gie, heeft hij vele werken geschreven.
Derde zoon. In diergaarde Blijdorp
te Rotterdam is voor de vijfde keer een
orang oetan geboren. De jonggeborene, die
de naam Freddy kreeg, is reeds de derde
zoon van het orang oetan-wijfje Tineke.
De in de dierentuin geboren dieren zijn tot
nu toe voorspoedig opgegroeid. De beide
oudste in Blijdorp geboren orang oetans,
Ernst en Nina, naderen reeds de volwas
senheid. Zij zijn vele televisiekijkers wel
bekend.
Gratis roken. Twee 16-jarige Duitse
jongens zijn in Bussum betrapt bij het ste
len van sigaren en sigaretten in een siga-
rettenwinkel- Zij maakten er kennelijk een
gewoonte van op hun trektocht door Ne
derland zich zonder betaling van 'n roker
tje te voorzien, want zij bekenden derge
lijke diefstallen ook reeds in tal van andere
plaatsen gepleegd te hebben. Zij zijn over
de grens gezet.
Voor vierde tuinstad. Nadat begin
1955 door de Amsterdamse gemeenteraad
18 miljoen gulden beschikbaar was gesteld
voor het ophogen van het terrein, waai-op
als vierde tuinstad in Amsterdam-West
Osdorp wordt gebouwd, stelt het gemeen
tebestuur de raad thans voor ten behoeve
van verdere werkzaamheden, de bouw van
bruggen, straten en viaducten e.d. een
verder krediet te verlenen van 65.540.000,
aangezien de totale kosten voor het bouw
rijp maken van Osdorp geraamd zijn op
83.540.000.
Microkorfbalwedstrüd. Het wijk-
comité Haarlem-Oost heeft voor heden
avond op het Van Zeggelenplein een mi-
crokorfbalwedstrijd georganiseerd. Daarbij
zullen de ploegen van Oosterkwartier I en
Aurora I de strijd tegen elkaar aanbinden.
Aanvang acht uur.
