In Yerseke hebben ze de eerste
orchideeën der zee gegeten
Dr. J. Kooy: „Nederland kan
belangrijke bijdrage leveren"
ihoutribo
Vlaamse beiaardier liet de
Haarlemse Hemony's zingen
1ste klas
Meubelstoffeerder
Allround
Meubelmaker
(jtótcJkfz
HOUSE OF ENGLAND
Oesterfeest met sombere ondertoon
De nieuwe jachtwet
'brieven aan
cle redactie
Bull-rekenmachine van groot
belang voor nieuwe akademie
VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1959
HAARLEMS DAGBLAD
—OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
9
De Haarlemse muziekweek
op de Spaarndamse Kolk
Lijn 70 krijgt 's avonds
kwartierdienst
Betere bediening van
Duinwijk in IJmuiden
Haarlemse rechtbank
melk
ZELFS AAN DEZE ZOMER
BEREKENINGEN VAN EEN „MAAN-LASSO"
S. J. van den Bergh naar
Unilever terug
Meer dan honderd kotters sneden in één lange kiellinie door het met witte
schuimkoppen opgesierde water van de Oosterschelde. Ze leken op schepen uit
de tijd van de Engelse oorlogen. Geboeid volgde een ieder het schouwspel. Maar
op de achtergrond hing steeds die ene vraag: „Hoe lang nog?". Want het
Deltaplan hangt als een zwaard van Damocles boven de oester- en mossel teelt
van Zeeland. De mosselkwekers zijn al bezig maatregelen te nemen. Maar met
de oesterkwekers is dat veel moeilijker.
Voor de vierde maal organiseerde het comité „Zeeland presenteert" donderdag
de opening van het oester- en mosselseizoen. Velen waren naar het beroemde
Zeeuwse plaatsje Yerseke gekomen. Ze waren er natuurlijk uit Bruinisse, Zierik-
zee en Tholen, maar ze kwamen ook van veel verder weg. De sneltrein van
Amsterdam naar Kruiningen—Yerseke zag op elk station weer een paar rijks
politiemannen opstappen, nu eens gewapend met blinkende muziekinstrumen
ten. Want de Rijkspolitiekapel luisterde voor het eerst de feestelijkheden op,
uiteraard gesecondeerd door de harmonieën „Mozart" en „Concordia" uit Yerseke
en Tholen.
Drommen mensen stonden 's morgens
langs de kant van de weg.
Ze hadden eerst gekeken naar het ver
sieren van de schepen en daarna naar de
optocht van Yerseke's schooljeugd. Maar
die Rijkspolitiekapel moest ieder zién.
Toen de mannen uit hun bus stapten wer
den ze meteen enthousiast verwelkomd
door de Zeeuwse meisjes, die even mooi
zijn als hét land waar ze wonen, met don
kere haren en ogen, die blauw en helder
zijn als het water, dat Zeeland zo beheerst.
Terwijl de rijkspolitie zich klaarmaakte
voor een optreden bij het raadhuis, kwa
men in de raadzaal vele persvertegenwoor
digers bij elkaar om hun kennis van oes
ters en mosselen te vergroten. Daar was
ook het volledige college van B. en W.
van Wieringen en de burgemeesteh van
Harlingen ontbrak evenmin. Ze waren de
dag tevoren al gekomen om een grondige
studie te maken van de bedrijvigheid in
Yerseke. Zeer begrijpelijk, want de Wad
dengebieden zijn momenteel nauw met de
mosselteelt verweven. Veel vissers uit
Bruinisse hebben hun domein al naar Den
Oever verlegd, vooral jongeren.
Dr. P. Korringa, directeur van het Rijks
instituut voor visserij-onderzoek in IJmui-
den, hield er een levendig betoog over de
oester en de mossel, waarbij het liefdele
ven van deze dieren een grote rol speelde.
Liefde bij maanlicht
Want daarvoor eet de oester een paar
maanden plankton uit het voedzame
Zeeuwse water. De reservestoffen worden
omgezet in zaad en eieren. De oesters ra
ken geagiteerd en wachten op de maan.
Want vlak na nieuwe of volle maan wor
den ze verliefd, zo gaat dat bij oesters. Dr.
Korringa vertelde deze dingen vol over
tuiging, maar toen hij over die maan was
begonnen moest hij toch even stoppen.
Want: „Boem,boem", daar kwam de
rijkspolitie. „Gaat u maar rustig verder",
zei burgemeester Willemsen, „ik moet even
de serenade in ontvangst nemen. „Maar dat
bleek niet te doen. Misschien dat het bij
een tere „Moonlight Senenade" had ge
kund, maar tegen de luidruchtige mars,
die .de politiemanen speelden, bleek voor
dr. Korringa geen praten mogelijk.
Hij wachtte dan ook maar rustig tot de
politie uitgespeeld was voor hij verder
ging uitleggen, hoe het vrouwtje de jongen
tien dagen bij zich houdt, ze dan bij hon
derdduizenden uitspuwt en vervolgens
vader wordt. Want ook dat is gewoonte bij
oesters. Ze verandex-en steeds van vrouw
in man en weer terug zodra het nieuwe
seizoen begint.
De kleine oestertjes, die eerst vrij rond
zweven, komen later terug. Ze kitten zich
vast, en sommigen kruipen op de schelp
van hun moeder, nu vader. „Aanslag" noe
men ze het, als de jonge oesters zich vast
zetten op harde voorwerpen, en Yerseke
is dan ook de enige plaats, waar zij blij
zijn met een grote aanslag.
Dr. Kon-inga praatte niet alleen over
oesters. Nadat hij nogmaals een mars had
Advertentie
Tijdens de afgelopen vijf dagen heeft
elke avond een talrijk publiek genoten
van de muziekuitvoeringen op de West-
kolk in Spaarndam, een ideale concert
ruimte in de openlucht m,et een goede
akoestiek. Nog twee avonden zullen er
concerten gegeven ivorden, dan is de
Haarlemse Zang- en Muziekweek iveer
ten einde en kunnen de organisatoren
alleen nog maar hopen dat dit festijn
volgend jaar door even fraaie weersom
standigheden begunstigd zullen ivorden.
Vanavond zingen vier koren op de West-
:°lk, namelijk „De Stem des Volks" uit
Bloemendaal, het vrouwenkoor Z.I.G.E.A.
uit Haarlem, „De Stem des Volks" uit
Haarlem en het Haarlems Gemengd Koor.
Om 8 uur vangt het concert aan. Zater
dag heeft het slotconcert plaats.
moeten doorstaan, gaf hij ook de mossels
het volle pond.
Belangrijke export
Waarna drs. D. J. van Dijk, de voorzitter
van het produktschap het economische deel
voor zijn rekening nam. Hij noemde voor
al de uitvoer zeer belangrijk, met name
naar België. Er Waren dan ook zeer veel
Belgen aanwezig. Frankrijk komt trouwens
stex-k op bij de mosselen. En gelukkig
neemt het binnenlandse verbruik ook toe.
Na de bedreiging van de Zeeuwse mos
selparasiet heeft men gezocht naar een
oplossing. Men vond de Waddenzee, waar
de pi-oduktie nu stijgt. Maar ook in Zee
land gaat het nu weer goed. De betekenis
van de inleggerijbedrijven is ook gestegen.
En verheugend is de loyaliteit van de
mosseikwekers onderling.
Bij de oesters heeft men weer andere
moeilijkheden. Ook hier, is België het be
langrijkst, maar toch neemt percentage-
gewijs het Belgische aandeel af. Er komt
een betere spreiding, hetgeen een betere
basis geeft. Duitsland komt op, maar daar
wil men heel grote. Niet ongebruikelijk bij
Duitsers. De sterke lotsverbondenheid dei-
Zeeuwen heeft ook hier veel goeds tot
stand gebracht.
En hier werd drs. Van Dijk heel ernstig.
Want hij kwam nil op de toekomst van het
Zeeuwse bedrijf. „Ik kan me moeilijk
voorstellen, dat het bedrijf in de toekomst
niet zou kunnen blijven bestaan. Het moet
blijvend zijn, alleen dan kunnen we bij
dragen aan de bloei van het gewest."
De toespraak van dr. A. Greyns handel
de over de bacteriologische kant. Er heb
ben zich in een halve eeuw in Nederland
geen ziektegevallen voorgedaan bij het
eten van oesters. Gelukkig, maar van be
trekkelijke waarde, als de oesters zouden
verdwijnen. Daarom concentreerden de
vragen aan het forum daarna zich op deze
kant van de zaak.
Geef me geld!
Dr. Korringa liet hier een hartekrect
horen. „Als ze me veel geld geven, is er
misschien een kans", zei hij. „We zoeken
naar een uitweg. Er kan veel worden ge
maakt, maar dat vereist grote investerin
gen. We moeten niet vergeten, dat wat de
natuur geeft veel economischer is. Wc
kunnen het wel op een andere wijze doen,
maar of het ook zo rendabel zal zijn is de
vraag. Dc beste kans is als we proeven op
grote schaal nemen in het Veere-gat.
Hiertoe moet een besluit worden genomen
en wel heel snel. Want het water zal wel
rjjk aan voedsel zijn, maar ook veel slib
bevatten."
De Oosterschelde zal in 19761977 wor
den afgesloten. Dan moet de nieuwe oester
cultuur er al zijn. De resultaten van de
proeven aan het Veere-gat moet. tien jaar
voor de sluiting van de Oosterschelde al
bekend zijn. Men zal derhalve in 19611962
moeten beginnen met de proeven. En deze
zullen op grote schaal moeten gebeuren.
Anders kan men nog geen belangrijke con
clusies trekken.
Dx\ Korringa vertelde ook nog in ant
woord op een vraag dat de kwaliteit dit
jaar bijzonder goed is. Drs. D. J. van Dijk
zei, dat de oesters jaarlijks vier miljoen
aan deviezen opleveren, de mossels 11 mil
joen, met nog een half miljoen voor de
inlegprodukten.
Oesters zijn duurder dan mosselen. Ze
zijn meer voor luxe. „De oester is de or
chidee onder de schelpdieren, stelde men
het zeer poëtisch daar in Yerseke.
Maar zo moeilijk als de jacht op orchi
deeën schijnt te zijn, zo gemakkelijk is
die op oesters. Althans, zo leek het gis-
tei-en bij die eei-ste vangst op de Ooster
schelde.
Koningin in het net
Eerst was een grote folkloristische op
tocht door het stadje gëtrokken. Voorop
de mosselkoningin, die vasti-aakte in een
van de netten, die boven de Lepelstraat
wax-en gespannen. Een behulpzame toe
schouwer leende van een Zeeuwse be
jaarde vrouw een bezem, en daarmee hield
men het net voor de vox-stin omhoog. Zij
bleef er zich verder van bedienen, en
Met ingang van winterdienst
De fi-equentie in de avondux-en op de
buslijn Haai-lem-IJmuiden van de N.Z.H.
V.M. zal met ingang van de winterdienst-
regeling op 4 oktober worden vex-hoogd.
In plaats van een halfuux-dienst zal dan
een kwartiex-dienst worden gereden.
Tevens zal de N.Z.H. de nieuwe weste
lijke stadswijk van IJmuiden (Planeten-
of Duinwijk) door een routeverlegging van
de lijnen 70 en 75 beter gaan bedienen.
Tussen Lange Nieuwstraat en station
IJmuiden zal wox-den gereden via de Pla
neten weg-Linnaeussti-aat-Ha venkade-Wi 1-
helminabrug-Wilhelmiriakade-Station. De
stopplaatsen Kompass!raat en Huygens-
straat worden vervangen door Planeten-
weg, Linnaeusstraat m Havenkade bij de
Huygensstraat.
Lijn 75 (Vclsen-Noord-Beverwijk-t.Imui-
den) wordt verlengd tot de Orionweg. hoek
Pladellastx-aat in IJmuiden.
'steeds woedender werd daarbij het geroep
van de nijvere huisvrouw, die een van
haar meest kostbare huishoudinstx-umen-
ten in de verte zag verdwijnen.
Maar daarna ging men echt op vangst.
Een grote vloot kotters, waaronder voor
het eex-st acht Wieringers, gleed het ha
ventje uit. Na een halfuurtje varen stapte
de Commissax-is van de Koningin in de
px-ovincie Zeeland, jhr. mr. A. F. C. de
Casembroot, over op de Yerseke 60. Toen
ging de kor omlaag. Vijf minuten later
kwam de mand weer omhoog. Vol geu
rige oestei-s. Rondom bliezen alle schip
pers op de stoomfluit. Iedere kotter kwam
zo dicht mogelijk bij, zodat men vrijwel
van het ene schip op het andex-e kon
springen. In deze orgie van lawaai, waar
in iedere Zeeuw zijn vreugde uitriep of
via de stoomfluit uitblies, at jhr. De
Casembi-oot de eerste oester. Toen nog
een in een andere houding ten gerieve
van de fotogx-afen. Daarna een voor de
fotografen op de brug. Toen een samen
met zijn vrouw, ook voor de foto. En ten
slotte een omdat de oesters inderdaad
heerlijk waren. Zoals dr. Korringa zo
plastisch had gezegd: „Ze schenken een
visioen van de zee".
Een visioen was hier overigens niet
nodig. Want men kon ook zonder zijn
ogen dicht te doen genieten van een zee,
zoals men die maar eens per jaar ziet,
daar bij Yei-seke. Een blauwe vlakte met
witte schuimkoppen. Met talloze kotters,
paraderend langs de Ye 60 en het oplei
dingsschip Prins Hendx-ik, dat tal van
autoriteiten aan boord had, en later ook
jhr. De Casembroot weer aan boord zag
springen.
„Om de parels der Oosterschelde"
Toen ging het op huis aan. Want daar
wachtte al weer de onvermoeibare stu
wer, de IJmuidenaar Kolkman, die samen
met de heren De Leeuw en Korstanje
ovex-al te vinden was. Op de haven werd
het spel van de eerste oestervangst ge
speeld. De Ye 14 voer uit, ving oesters en
zes schone joffers. En al die tijd stond
de Spaanse oestervisser Mosselero Oes-
terano te wachten op de Zeeuwse oesters,
die hij beslist wilde proeven. Er werd ge
zongen, gespeeld en gedanst, en tenslotte
kwam de Ye 14 de haven weer binnen,
de te kleine haven, waar hij eerst maar
moeilijk uit had kunnen komen.
Er werden oestex-s en mosselen aan de
autoriteiten aangeboden en toen was het
officiële pi-ogx-amma ten einde.
Maar tot 's avonds laat werd het feest
voortgezet. De rijkspolitiekapel onvex--
moeibaar speelde een taptoe, er werd
een vuurwex-k afgestqken, en er werd ge
danst en gezongen. Natuui'lijk. Want het
feest begint in Yerseke altijd pas laat op
volle toeren te komen. En vele gasten zijn
dan ook gebleven. Want het is maar een
maal in het jaar oester- en mosselfeest en
dan moet men er ten volle van profiteren.
Op 14 april van dit jaar liep een 48-jari-
ge kraandrijver uit Haarlem 's morgens
vroeg over de Zeeweg in Bloemendaal,
waar hij enige konijnen in strikken aan
trof. Hij nam de beesten mee en werd
aangehouden door de poiitie, aangezien je
nu eenmaal op bepaalde tijden geen ko
nijnen mag vervoeren langs de openbax-e
weg. Zo staat het tenminste in de nieuwe
jachtwet, maar de kraandrijver kende de
ze niet. Daai-om heeft hij enige tijd gele
den bij de kantonrechter op het matje ge
staan. En omdat hij de straf, die deze hem
had opgelegd (zeven dagen hechtenis en
verbeurdvex-klax-ing van de konijnen) te
hoog vond stond hij donderdagmiddag in
beroep voor de Haarlemse i'echtbank te-
x-echt.
Het was overigens een beetje zijn eigen
schuld geweest, dat hij gesnapt was, want
hij had de bewuste ochtend op het politie-
bux-eau in Overveen, waar hij had geze
ten omdat hij teveel gedronken had om
veilig te kunnen fietsen, gezegd: „Kom he
ren, ik vertrek maar weer 'ns. Ik ga eens
wat strikken na". Men had hem ex-op ge
wezen, dat dit niet mocht, maar hij was
toch gegaan. Vandaar, dat de politie exti-a
op hem lette.
Op de vraag van de president, of hij zelf
ook wel eens strikken zette, antwoordde
de verdachte vex-ontwaardigd: „Ik? Wel
nee edelachtbax-e, dat doen de stropers".
Later vertelde hij, dat hij het vi-oeger
ook wel eens had gedaan. Maar dat was
lang geleden geweest.
Hij betreux-de het, dat hij de nieuwe
jachtwet niet kende: hij wist niet, dat je
geen konijnen mocht veiwoeren.
De officier van Justitie vond de straf
van de kantonrechter niet te hoog: hij eis
te bevestiging ervan. De uitspraak werd
bepaald op 17 september en de verdachte
ging nadenkend weg. Vermoedelijk de
nieuwe jachtwet lezen.
Advertentie
Advertentie
l de pasklaar specialist-
JUIIANAPARK 44 - TEL. 55530
Donderdagavond werd hel Hemony-
klokkenspel van de Haarlemse Bavo-toren
bespeeld door de Mechelse beiaardier Jef
Rottiers. die deze zomer de door het be
stuur van het Holland Festival uitgeloofde
prijs voor improvisatie verwierf in de
internationale beiaardwedstrijd te Hilver
sum. Uiteraard had de bespeling van
Rotiiers het cachet van de Mechelse
school; hij is geboren en getogen Meche
laar en werd van jongsaf vertrouwd met
de virtuoze prestaties van Jef Denijn, de
vader der klokkenspelvernieuwing, die
ook later zijn leraar werd alvorens hij
zijn studie voltooide onder leiding van
Staf Noes. Maar uit die speelwijze proeft
men ook hel Vlaamse gevoel voor zwierig
heid, kleur en expressie.
Onze Hollandse beiaax-diers zijn in hoofd
zaak ook in Mechelen gevormd en kunnen
er zich op beroemen discipelen te zijn
van Denijn of van Nees; maar hun natuur
lijke aard. hun onromantische geestes
houding. heeft hen toch niet tot volbloed
Mechelaars gemaakt eVi het is duidelijk,
dat de geest der interpretatie tussen noord
en zuid zich anders ontwikkeld heeft. Dit
„anders" kon zich pas openbaren nadat de
technische gaafheid verworven was, te-
samen met de liefde voor het weergevon
den nationaal instrument der Lage Landen.
En dat begon bij Denijn. De volgende
ontdekking was die der persoonlijkheid,
inhoudend wat men van de Mechelse
school nemen of laten zou en hoe men
van haar verworvenheden naar eigen aard
tot een specifieke stijl zou evolueren.
Dit alles is heel normaal en ook gezond.
Maar zo min als het past dat een Hol
landse beiaardier de Vlaamse allures zou
te pas brengen en uit het klokkenspel een
breed orgelend effect met constant zin
gende lijnen zou opwekken, zo weinig zou
het een Vlaamse klokkenist passen daar
van af te zien. Dat is geen kwestie van
technisch kunnen, maar van innerlijke
noodzaak en levensdrang.
En zo was het dan weer eens een tref-
fendè sensatie zo'xx doox-kneed virtuoos uit
de Denijnschool zijn Vlaamse hart te horen
uitzingen op het stekkenklavier van de
Haarlemse beiaard. Jef Rottiers begon met
een vriendelijke attentie: hij speelde het
stedelied „Haarlems Tempe" van Nozeman,
aan welke fraaie melodie hij een eigen
variatie toevoegde. En wat hij dan verder
aan adoptaties van volkswijzen en aan
speciaal voor de beiaard gecomponeerde
stukken ten beste gaf, het waaierde alles
met deinende nuances en briljante fusees
van klokkenklanken uit de ranke toren,
zoekend naar willige oren op de schaarse
plekken, waar het de stilte vertrouwelijk-
mededeelzaam zou kunnen onderbreken.
En waar het dit vooral openbaarde met de
hartelijke spontaniteit als een kenmerk
van Rottiers' meesterschap op het toren
instrument.
Jos. de Klerk
Advertentie
HOME DECORATING
GIERSTRAAT 60
HAARLEM
In verband met toenemende
werkzaamheden
zoeken wij voor direct
benevens
Uitsluitend zéér vakbekwame
zelfstandig werkende krachten
gelieven schriftelijk te solliciteren.
Advertentie
y ontegenzeglijk
lekkerder
Belastingschuld. De naar het buiten
land gevluchte directeur van de Zeeuwse
metaalhandel, een der hoofdfiguren uit de
indertijd geruchtmakende schx-ootaffaire, is
de staat nog ruim 65.000 schuldig aan
inkomstenbelasting en aan pex-sonele be
lasting.
(Verkort weergegeven)
Bloembollenprjjzen. Aan het artikel in
H.D. van 1 september j.l. over de onrust
barende stijging van de bloembollenprijzen
zou ik gaarne het volgende willen toevoe
gen.
Omdat men steeds een jaar vooraf
de binnen- en buitenlandse prijzen regelt
kunnen catastrofen niet uitblijven. Nu
reeds worden de prijzen voor het seizoen
1960—'61 geregeld, terwijl de bollen nog
geplant moeten wox'den. Wie kan nu over
zien hoe de gewassen en de opbrengst vol
gend jaar zullen zijn? Zoals het verloop
van de handel thans is, is het geld voor
buitenlandse reclame „meerdere miljoenen
guldens per jaar" weggegooid geld. een
voudig omdat de bollen welke verkocht
zijn, nxet voorradig zijn. Men wil nu een
maal in de bollenwereld alles regelen wat
niet te regelen valt en vergeet daarbij dat
vraag en aanbod de max-kt regex-en.
EEN INWONER VAN HILLEGOM.
komt eens een einde
Wees eerlijk: -wanneer het
na ree<is herfstweer was,
had u at eens rondgekeken
naar een nietrw kostuum.
De zomerzon remde trw
initiatief. Verstandige heren
beseffen echter, dat zij mi
'the pick of the basket"
hebben de eerste keus
(die goud waard is) uit een
splinternieuwe, internatio
nale collectie, waarmee
'House of England* traditie
getrouw elk seizoen start.
Eng. m Schotse kamgaren
"worsteds on cheviots",
o.a. Wilson Glenny
en Kynoch. Modieuze,
chique ruit- en streepdes-
sins w.o. vele blauwe
nuances v.a. 189,50
Italiaanse "Merinos"-
kamgarens in nieuwe
'Oude Meester'-tinten
o.a. Ottanio, de nieuwe
blauw/groene kleur. Inter-
nationaal 1-tij, 3-knoops
model v.a. 169,50
AMSTERDAM - DEN HAAG - EINDHOVEN
HILVERSUM BUSSUM:
(Van onze correspondent in Londen)
Het tiende congres van de Internationa
le Federatie voor Ruimtevaart, dat in
Londen wordt gehouden, levert het ovex--
tuigend bewijs, dat de onpeilbax-e wereld
ruimte met zijn miljoenen hemellichamen
meer dan ooit op de verbeeldingskracht
van de mensheid inwerkt. Dat komt om
dat de middelen om de aarde te ontvlieden
en het te wagen met een ovex-stapje naar
onze naaste buur, de maan, te reizen bin
nen ons bereik zijn gekomen, al bevindt
men zich nog in het allerprilste begin.
Daarvan wordt men zich vooral bewust
in een gesprek met onze landgenoot dr.
J. M. J. Kooy, lector in de theoretische
mechanica, ook omvattende de raket-me-
chanica en de elektromagnetische veld
theorie aan de Koninklijke Militaire Aka
demie te Breda, die als voorzitter van de
Nederlandse Vereniging voor Ruimte
vaart aan het hoofd staat van onze dele
gatie op deze confex-entie.
Dr. Kooy is een bescheiden figuur, die
vrijdag één van de tachtig voox-dx-achten,
welke de congx-es-agenda vullen, heeft ge
houden. Zijn onderwerp was zonder twij
fel van centraal belang. Hij behandelde
namelijk de uitex-st moeilijke kwestie van
de berekening-van de doelmatigste wijze
om een raket als een lassoworp achter
de maan om te lanceren en dan weer terug
te laten keren tot in de nabijheid van de
aarde. Alleen dan zal het mogelijk zijn de
nodige gegevens te verkrijgen.
„Het is onmogelijk c.rn dat allemaal in
twintig minuten uit te leggen", zegt dr.
Kooy lachend, maar dat was zijn tijdsli
miet op het Congres. Trouwens er zijn
hier zoveel specialisten bijeen uit vrijwel
elk land, de Verenigde Staten en de Sov
jet-Unie inbegrepen, dat velen langs el
kaar hoen spx-eken omdat zij niet thuis
zijn in de matex'ie van de anderen! En
niemand maakt zich hierover bezorgd.
Ook de ruimtewetenschap steunt ten slot
te op vex'gaande arbeidsvex-deling. Van
groot belang acht dr. Kooy het, dat het
congres in beginsel besloot tot de oprich
ting van een internationale akademie
voor astronautica, als een vast punt voor
verdere studie niet alleen, maar vooral
ook als middel om de nodige gelden voor
het uiterst kostbare ondex-zoek te vex-za-
melen. De beroemde elektronische reken
machine van de firma Bull-Nederland
maakt sommetjes, waarvoor maar liefst
een tarief van 200 gulden per uur geldt.
Met een enkele berekening voor het maan-
schot zijn reeds vijf uren gemoeid. „Wij
prijzen ons daarom zeer gelukkig dat de
fix-ma, welke de rekenmachine exploiteert
deze kosteloos ter beschikking heeft ge
steld voor het onderzoek", aldus dr. Kooy.
In feite komt dit neer op een kolossale
subsidie. Men hoopt, dat dit lichtende
voorbeeld van een particuliere ondex-ne-
ming in een of andere vorm door de x-ege-
ringen en vooral door UNESCO zal wox'
den gevolgd.
Dankzij het inzicht van de Nederlandse
deskundigen en de beschikking over het
genoemde rekenapparaat zal ons land een
vruchtbare en misschien wel dooi-slagge-
vende bijdrage kunnen leveren tot de ken
nis, welke nodig is om het maanavontuur
in al zijn vormen te doen slagen. Ook dx\
Kooy acht het geheel verkeerd, dat elk
land uit ovex-wegingen van nationaal pres
tige een eigen maanx-aket zou moeten lan
ceren, al kan natuurlijk niet worden ont
kend, dat de concurrentieprikkel een aan
sporing betekent tot de grootste individue
le inspanning. De Russen wax-en er als de
kippen bij om aan te kondigen, dat zij al
les op alles zetten om de maan te berei
ken, al gaven zij volmondig toe, dat zij
nog niet zover zijn gegaan als de Ameri
kanen, die al bezig zijn „supermensen"
op te leiden voor de grote dag. Maar wel
is men in de Sovjet-Uniet bezig met het
medische vraagstuk, hoe de x-uimtepio-
niers in een raket in leven te houden en
ze ongedeerd door de hitte-barrière van
de atmosfeer terug te bx-engen.
„Het belangrijkste is", aldus dx*. Kooy,
„dat de eerste stap zal wox-den gezet voor
de lancex-ing van een projectiel, dat ge
gevens omtx-ent de maan zal moeten te-
x-ugseinen, zodra het weer in de buurt van
de aarde komt. Op het gebied van juist
x-ichten, besturen en vooral afremmen in
de nabijheid van de maan, zodat de raket
het vereiste rondje er omheen kan maken
staan we nog in de kindex-schoenen". Dx-.
Kooy houdt zich daarom in de eerste
plaats bezig met dc berekening van de zo
genaamde aanvangsvoorwaarde om de ra
ket op de juiste plaats, het juiste tijdstip,
in de juiste x-ichting en met de juiste snel
heid op het zogenaamde doofpunt te krij
gen. Dit is het punt dat bereikt wordt, wan
neer de raketmotoren zijn uitgevallen en
het projectiel op eigen kracht verder moet
snellen. Volgens de berekening zal de snel
heid dan 10,6 km. per seconde bedx-agen.
De allergrootste technische beheersing is
nodig om de afwijkingen, welke ontstaan
onder invloed van de aanstrekkingskracht
van aarde, maan en zon te corrigeren.
Enorme bex-ekeningen zijn vex*eist om
langs de hele baan van seconde tot secon
de dit samenspel van kx-achten te becij
feren. Het is al een enorme prestatie, dat
de geleerden hiervoor de formules hebben
gevonden en dat de x-ekenmachine erop
is ingericht om ei-mee te werken. Zo
doende worden vele maanden naargeesti
ge ax-beid bespaax-d. Maar de raket-tech
niek zal nog aanzienlijk moeten verbete
ren, wil het projectiel zijn precisietaak
kunnen verrichten. De hedendaagse ra
ketten schieten op dit punt nog tekort. Wat
wel is opgelost is het probleem om een
onbemande x-aket de afstand van aarde
naar maan en nog verder te doen afleggen.
Dr. Kooy's eerste bex-ekeningen voor een
juist geplaatste, juist gerichte en met de
juiste snelheid voortbewogen raket gingen
uit van een nadering van de maan tot op
11.000 km., een afstand vanwaar de ver
borgen maanhemisfeer kan wox-den waar
genomen, waarna de raket zal moeten af
buigen om de lus om de maan te maken.
Dr. Kooy houdt zich op het ogenblik be
zig met het theoretisch nagaan van ver
schillende trajecten naar de maan om
zodoende er een te vinden, waarop de af
wijkingen het best zullen kunnen worden
overwonnen. De berekeningen moeten tot
op 1/1000 nauwkeurig zijn omdat de po
ging anders tot mislukking gedoemd is.
Met nadx-uk stelde dr. Kooy vast, dat men
er nog niet in geslaagd is, op het maan-
traject de bewegingen van een x-aket te
beïnvloeden. Het belangi-ijkste in dit sta
dium van het onderzoek is, dat de grote
snelheid van de raket, nodig om de door
de aantrekkingskracht der hemellichamen
ontstane afwijkingen te boven te komen,
in de omgeving van de maan kan wor
den afgex-emd onder invloed van de maan
zelf. Wij vroegen, wanneer het eerste ef
fectieve maanschot te verwachten is. „Dat
kan nog jaren duren. We staan pas aan
het begin", aldus dx-. Kooy.
De moeder van Prins Bernhard, Prin
ses Armgard, woonde donderdagmid
dag het internationale concours hip-
pique in Rotterdam bij.
De heer S. J. van den Bex-gh, oud-minis
ter van Defensie, zal weer terugkeren in
het bestuur van het Unilever-concex-n. Aan
een binnenkort te houden buitengewone
vex-gadering van aandeelhouders zal wor
den voorgesteld, de heer Van den Bergh
opnieuw te benoemen tot lid van de raad
van bestuur van Unilever n.v. en Unilever
Ltd.
