Bonn neemt afscheid van bondspresident Heuss Sunil wast stralend wit... Russen minder star op congres van Interparlementaire Unie WITTER DAN DE WITSTE GEIT en spaart uw linnenkast Predikanten op lijnschepen NAAIMACHINES Onomstreden persoonlijkheid legt zijn ambt na tweemaal vijf jaar neer Polen zoekt een eigen weg tussen Rusland en het Westen 11 Aftreden zonder precedent Gevleugelde woorden Tweed japon Verzet in Hongarije tegen de Kolchosen Hier is met Sunil gewassen, dat hemelsblauwe Sunil, waarin al het wasgoed stralend wit wordt... werkelijk stralend wit! Bleken en blauwen kunt u zelfs vergeten. Met Sunil hebt u min der waswerk, minder te wringen, dus... minder slijtage. Waar Sunil de was doet, blijft alles veel langer nieuw. Ook was machine en wringer varen er wel bij! KERKELIJK LEVEN GRATIS VERKRIJGBAAR VERKEERSBORDEN PLAKPLAATJES Paleiswacht rekende in Soestdijk nozems in Brand verwoestte benzinestation Veroordeling tijdens bezet ting verhinderde emigratie Wenen krijgt drie nieuwe ondergrondse passages Kamerlid Kapteyn terug uit Warschau Fa. A. EVERTS 4?DorETERS- Kerkelijk nieuws DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1959 (Van onze correspondent in Bonn) Zaterdag te middernacht eindigt het presidentschap van professor dr. Theodor Heuss, die dan precies tien jaar staatshoofd is geweest van de Bondsrepubliek Duitsland. De Westduitse grondwet bepaalt, dat een president slechts éénmaal herkozen mag worden. Drie dagen na Heuss' afscheid wordt zijn opvolger, de minister van Landbouw, dr. Hein rich Lübke, de tweede president van deze jonge staat. Zo ooit een staatshoofd, door de grondwet gedwongen, afscheid neemt van zijn ambt en daarin een groot en onomstreden man bleek te zijn, dan is het Heuss. Zo ooit ook West-Duitsland waarlijk geluk heeft gehad toen het in 1949 twee figuren van formaat nodig had om de brokken te lijmen, dan was het met Adenauer als bondskanselier en met Heuss als president. Wat niemand in 1949 voor mogelijk achtte, geschiedde rustig en weloverwogen in tien jaar: deze man wist van zijn zo moeilijk, door de historie niet veel narigheid beladen ambt iets te maken. Het op normale wijze aftreden van pre sident Heuss is op zichzelf reeds een hoogst merkwaardige zaak voor de Duit sers. Immers, voor de eerste maal sedert Duitsland een republiek is, neemt het staatshoofd gewoon afscheid. Heuss' voor gangers deden dat namelijk niet: de socia list Ebert, de eerste Duitse president, re geerde van 1919 tot 1925, in welk jaar hij tijdens zijn presidentschap stierf. Het tweede staatshoofd van het republikeinse Duitsland was de veldheer Von Hinden burg, die tijdens zijn tweede ambtsperiode in 1934 stierf. Hitier, het derde staatshoofd in de rij, pleegde in 1945 zelfmoord. Heuss treedt af omdat de grondwet dat eist. Dit normale heengaan karakteriseert de ge hele wijze, waarop de vierde president zijn ambt heeft bekleed. Het is een protocollaire gewoonte te Bonn, dat president Heuss op recepties omstreeks elf uur des avonds op onop vallende wijze verdwijnt. Zijn persoon lijke assistent Bott pleegt dan op op vallende wijze op zijn horloge te kij ken, en dat is dan voor Heuss het teken afscheid te nemen. Op de afgesproken wijze keek Bott ook eens op zijn klokje, toen Heuss gezellig aan het debatteren ivas in een groepje journalisten en poli tici te Bonn. Heuss zag Botts veel zeggende blik en beweging en zei daar op: „Ja, ik weet het, het is tijd. De bondspresident gaat nu naar huis, Bott, maar Heuss blijft zitten". Nog niet zo lang geleden bezocht Heuss een oudemannenhuis. Toen de president de ontvangstzaal binnentrad, riep de directeur tot de oudjes: „Alle maal opstaan". Zonder van enige erger nis blijk te geven, riep de president even hard op commandotoon, voor de oudjes nog cle kans hadden gehad zich op te richten: „Allemaal blijven zitten". Professor dr. Theodor Heuss Zaterdagavond, vier uur voor zijn aftre den, zal hij nog een rede tot de bevolking uitspreken. Hiermee zou het tijdperk- Heuss zijn geëindigd, ware het niet dat het technisch niet mogelijk is alle post zegels met de beeltenis van hem deze week met één slag uit de roulatie te nemen: nog ongeveer een half jaar lang zullen derge lijke postzegels te koop zijn. Van journalist tot politicus Theodor Heuss, die dit jaar 75 jaar is geworden, werd op 31 januari 1884 te Brachenheim in Württemberg geboren. Hij kwam uit een gezin, waarop het libe rale en democratische stempel van de Zuidduitse burgerij was gedrukt. Hij stu deerde te München en promoveerde in de politieke wetenschappen. In 1905 kwam hij naar Berlijn als redacteur van het tijd schrift „Die Hilfe". Hij huwde daar met de begaafde Elly Knapp, dochter van een bekend econoom. Albert Schweitzer zegen de het huwelijk in. In die Berlijnse jaren onderging hij de invloed van de grote Duitse liberaal Friedrich Naumann. In 1912 werd Heuss hoofdredacteur van het dagblad „Neckar Zeitung" te Heidelberg. In dat jaar deed hij ook zijn eerste schre de in de politiek: hij werd evenwel bij de verkiezingen voor een zetel in de Land dag van Württemberg verslagen. „Het is. leerzaam voor jonge èn voor oude men sen, eenmaal te zakken", zei hij later. In 1918 keerde Heuss naar Berlijn terug, waar hij mede-oprichter werd van de „Deutsche Hochschule für Politik", waar van hij hoogleraar werd. In 1919 kwam Heuss in de politiek: hij werd gekozen tot lid van de Berlijnse ge meenteraad. In 1924 werd hij voor de De mocratische partij lid van de Rijksdag te Berlijn en dat is hij van 1924 tot 1928 en van 1930 tot 1933 gebleven. In de Rijksdag heeft hij zich doen gelden als een fel te genstander der nazi's, als hoogleraar kreeg Heuss grote vermaardheid door zijn actuele colleges. Zijn debatten met nazi's als Göring en Goebbels werden beroemd. In die x-umoerige jaren bond hij de strijd met de nazi's aan op een wijze, die ach ting verdiende. Toen sprak hij de gevleu gelde woorden: „het parlementarisme en de democratie gaan bij hun normaal func tioneren uit van een zekere fairness, spor tiviteit, achting voor de tegenstander Göring en de zijnen antwoorden met hoon gelach. In zijn boek „Hitiers weg" voor spelde hij in 1932 dat Hitiers methoden tot oorlog moesten leiden. Heuss volgde in maart 1933 helaas het voorbeeld van zijn liberale partijgenoten en van bijna alle Rijksdagleden: hij stemde voor de wet, die Hitier alle macht in de staat gafIn 1936 legden de nazi's Heuss een publiceerverbod op. Invloed op Bonn Na 1945 werd Heuss minister in Baden- Württemberg en lid van de parlementaire raad te Bonn. Hij was toen voorzitter van de liberale partij, de F.D.P. Zijn aandeel >n de debatten in de parlementaire x-aad, die de nieuwe grondwet opstelde, leidde tot vele thans gevestigde begrippen: de naam Bondsrepubliek Duitsland is van Heuss. De uitdrukking: „de algemene dienst plicht is het wettige kind van de democra tie" is van hem. De nadruk op de grote macht van de bondskanselier en op de ge ringe macht van de president is eveneens van hem afkomstig. Op 12 september 1949 werd hij tot pre sident gekozen. Op 17 juli 1954 werd hij herkozen. In de tussenliggende tien jaar is hij in de presidentiële villa Hammer- schmidt te Bonn geworden tot de man, die in alle lagen der Westduitse bevolking het vertrouwen heeft gekregen. De intel lectueel Heuss, die van iedere toespraak bij welke gelegenheid ook, een kunstwerk wist te maken deze liberaal bij uitstek heeft het ambt van Duits staatshoofd, door Hindenburg en Hitler in diskrediet ge bracht, op een hoog en voornaam niveau gebracht. Daarbij en door zijn goed- burgerlijke verschijning en zijn eenvou dig optreden schiep hij in West-Duits- land en daarbuiten vertrouwen voor de nieuwe staat. De Westduitsers hebben zich in de afgelopen tien jaar gehecht aan deze ver boven de middelmaat uitstekende man. Zij zijn aan hem gewoon geraakt, zij kregen door hem achting voor het ambt van president. In West-Europa en de Ver enigde Staten werd Heuss daardoor en door zijn algehele optreden een man van betekenis onder de Europese staatslieden van deze eeuw. Wel zelden zal het voorkomen, dat een president niet slechts een stijlvol politicus met een grote parlementaire ervaring is, maar daarenboven nog een essayist van naam, een goed tekenaar, een man met een artistieke geest, een groot rede naarZijn boeken over de industrieel Robert Bosch, over de politicus Naumann, over vele anderen en over steden en land schappen genieten een groot aanzien. Hij slaagde als president in bijna alles wat hij ondernam. Hij faalde stellig enkele malen, bij voorbeeld toen hij trachtte West-Duitsland een nieuw volkslied in plaats van het „Deutschland über Alles.." te laten zingen. Het afscheid van Heuss valt Bonn zwaar. Het wordt het afscheid van een geestig man, een groot liberaal politicus, een ver fijnd schrijver en een standvastig staats man van formaat, die vanuit een ambt met zeer beperkte macht op beslissende wijze de basis hielp leggen voor de conso lidering van de Bondsrepubliek. Advertentie Advertentie exclusief - voordelig div. kleuren, maten 58 t.m. 46 Gen. Cronjéstr. 120 f 19.75 (Van onze correspondent in Wenen Na de revolutie was de Hongaarse re gering iets toeschietelijker ten opzichte van de boeren en wilde zij hen niet met geweld dwingen zich bij de kolchosen aan te sluiten. Na twee jaar wordt er weer een zekere dwang uitgeoefend, maar de boeren blijven zich verzetten, vooral in Zuid-Hongarije, met name in de arondisse- menten Szolnok, Bekes en Csongrad. Of schoon de boeren in de afgelopen lente de toezegging hadden gedaan dat zij zich zou den aansluiten, op voorwaarde dat zij nog deze zomer zelfstandig mochten blijven, denken zij er nu in het geheel niet aan hun belofte na te komen. Volgens het blad „Delmagyar Orszag" hebben 88 boeren gezinnen aan de Joegoslavische grens hun vroegere belofte ingetrokken. Het blad schrijft deze handelswijze toe aan de „actie van klassenvijanden, die de boeren door hun terreur schrik hebben aange jaagd". Neem meteen het voordelige reuzenpak SUN 16.680 Al sedert een jaar of tien worden de grote Kerkgenootschappen in Nederland in de gelegenheid gesteld predikanten aan te wijzen voor de geestelijke verzorging van emigranten, die op de regeringsemi- grantenschepen naar hun nieuwe vader land reizen. Minder voor de hand liggend is de gees telijke verzorging op de normale passa giersschepen. Uit brieven, die bij de direc tie van de Holland-Amerika-Lijn binnen komen, is echter gebleken, dat vele pas sagiers kerkdiensten aan boord ten zeerste zouden waarderen. Uiteraard werden er wel kerkdiensten gehouden als er toeval lig een predikant aan boord was, maar van continuïteit was geen sprake. Ook kwam het wel eens voor dat voorgangers van sectarische groeperingen de kans aangrepen in een kerkdienst hun extreem godsdienstige overtuigingen te propage ren. De Holland-Amerika-Lijn heeft hierin verandering willen brengen en beslóten voorlopig als proef de geestelijke ver zorging aan boord een meer officieel en permanent karakter te verlenen. De Hervormde Emigratie Commissie, die door het emigranten werk reeds con tact met de Holland-Amerika-Lijn had, kreeg het verzoek een voorstel voor de geestelijke verzorging aan boord in te die nen. Na overleg met het moderamen van de Generale Synode werd besloten deze aangelegenheid te bespreken met andere protestantse kerken in Nederland. Deze bespreking had tot ï'esultaat, dat een „In terkerkelijke Commissie voor de geeste lijke verzorging op passagiersschepen" in het leven werd geroepen waaraan naast de Nederlandse Hervormde Kerk ook de Gereformeerde kerken, de Remonstrantse Broederschap, de Doopsgezinde Sociëteit, de Evangelisch-Lutherse Kerk en de Unie van Baptisten-gemeenten hun medewer king verlenen. Het voorstel, dat door deze Interkerke lijke Commissie bij de directie van de Holland-Amerika-Lijn is ingediend, werd aanvaard en in juni van dit jaar vertrok de eerste predikant onder de nieuwe rege ling met het s.s. „Rijndam" naar Mon treal. Momenteel hebben reeds acht pre dikanten een reis naar Montreal of New York en terug gemaakt. Deze predikanten hebben hun arbeid aan boord niet ver richt namens hun eigen kerkgenootschap maar als representant van de protestantse kerken in Nederland. Dit ligt ook voor de De Protestantse kerken in Nederland hebben het verzoek van de Holland-Ame rika-Lijn om predikanten aan te wijzen voor de passagiersschepen met vreugde ingewilligd. De kerken hebben het gezien als een nieuwe taak en als een mogelijk heid om het Evangelie te verkondigen op een terrein dat nog onbetreden was. God heeft een boodschap ook voor de mens die op reis is. Het zal overigens nog niet eens zo een voudig zijn om predikanten te vinden, die voor het bovenomschreven werk in aanmerking kunnen komen. Er is dus in de eerste plaats de eis van een zeer be hoorlijke kennis van de Engelse taal en in de tweede plaats zijn predikanten nodig met een soepelheid van geest en een ge makkelijkheid van bewegen, die de over schakeling van de gemeente naar het zo heel andere leven aan boord van passa giersschepen zonder veel moeite kunnen maken. Tenslotte moet gezegd, dat het be paald geen vacantiex-eis voor de boordpre- dikant is. De ontspanning is er alleen ge durende de twee dagen, dat het schip in de haven van New York of Monteal ligt. Van de kerkeraden mag verwacht worden dat zj bereid zijn hun predikanten voor een periode van drie weken af te staan voor deze nieuwe tak van arbeid van de kerk. Aan boord bevinden zich protestan ten van alle denkbare denominaties en modaliteiten. Het is bijzonder verheu gend, dat steeds geconstateerd kan wor den dat de samenwerking tussen deze groepen aan boord voortreffelijk is. Wat is nu de taak van de predikant aan boord? In de eerste plaats wordt van hem ver wacht, dat hij kerkdiensten op de zondag en morgen- en of avondwijdingen op de andere dagen leidt. Daar het merendeel der passagiers uit Amerikanen bestaat, ligt het voor de hand dat de predikant over een zeer goede kennis van het En gels dient te beschikken. Daarnaast is er een spreekuur ingesteld voor degenen die hun persoonlijke proble men aan de predikant willen voorleggen. Ook de ongedwongen omgang van de pre dikant met de passagiers op de dekken en in de salons leidt vaak spontaan tot ge sprekken van geestelijke aard. Een grote openheid van geestelijke vragen kan ze ker een van de kenmerken van een zee reis genoemd worden. Het enigszins mon daine milieu dat passagiersschepen nu eenmaal eigen is, doet bij een aantal men sen juist een sterke behoefte naar geeste lijk contact opkomen. Daarnaast is er de mogelijkheid voor het houden van lezin gen over bij voorbeeld het kerkelijk en geestelijk leven in Nederland en Europa, het organiseren van Zondagsschoolwerk voor kinderen en bijbelstudie voor volwas senen. Hoewel de predikant in de eerste plaats is aangewezen ten behoeve van de passa giers betekent dit niet dat de bemanning voorbijgezien wordt. De bemanningsleden mogen voorzover hun werk dat toelaat, deelnemen aan de kerkdiensten en de mor gen- en avondwijdingen. Ook persoonlijk contact met de predikant is mogelijk. Van speciale arbeid onder de bemanning is vooralsnog echter geen sprake, maar het is niet ondenkbaar dat de predikanten aan boord op den duur ook gelegenheid zullen krijgen bijzondere aandacht te schenken aan de bemanning van het schip. Van gro te betekenis zou dat zeker zijn, want juist de leden van de bemanning hebben vaak het gevoel, dat zij niet meetellen en door de kerk vergeten worden. Advertentie bij uw winkelier bl] aankoop van Sehoencrème Metaseul Wrijfwas (met silicone) HANDELSOND. GERARD ROOVERS BREDA Enkele dames, die 's avonds voor het paleis Soestdijk liepen, zijn lastig geval len door een groep nozems. Vijf meisjes en drie jongens in de leeftijd van 15 tot 20 jaar sarden en beschimpten de dames en schopten hen zelfs tegen de benen. De da mes riepen de hulp in van de paleiswacht, die de nozems inrekende en aan de Baarn- se politie overgaf. De acht nozems bleken uit Soest te komen. Een van de dames had een flinke bloeduitstorting opgelopen en moest zich onder medische behandeling stellen. Na een ontploffing brak gisteren brand uit in het benzinepompstation in de Schol- tenstraat te Groningen. Binnen weinige mi nuten stond het gebouwtje in vuur en vlam. Na de ontploffing renden vele buurt bewoners uit hun huizen uit vrees voor ont ploffingen in de ondergrondse olie- en ben zinetanks. Nauwelijks een kwartier na het uitbx-e- ken van de brand was van het gehele benzinestation niet veel meer dan een ge raamte over. De benzinepompen werden volkomen vernield. Voor het gerechtshof te Amsterdam heeft een 36-jarige plaatwerker uit Half weg terechtgestaan, die in beroep was ge komen tegen een verstekvonnis van twee maanden, dat hem wegens diefstal van een aantal huishoudelijke goederen op 2 april 1943 door de politierechter te Amsterdam was opgelegd. De plaatwerker betoogde, dat hij in die tijd als dwangarbeider voor de Duitsers in een Russisch kamp verbleef en dat de dagvaarding hem nooit bereikt had. Pas een half jaar geleden had hij ge merkt, dat hij een strafblad met een ver oordeling had, toen hij pogingen deed om naar Rodesia te emigreren. Op grond van die veroordeling werd de emigratie hem geweigerd. De plaatwerker had de hem in de oorlog opgelegde straf nimmer behoeven te on dergaan, omdat deze hem bij de bevrij dingsgratie is kwijtgescholden. De procureur-generaal meende in zijn requisitoir dat er gerede twijfel omtrent de betekening -in- persoon van de dagvaar ding bestaat. Hij vroeg daarom nietigver klaring van deze dagvaarding. Na dat de raadsman nog aangevoerd had dat de ver dachte de diefstal destijds gepleegd had, toen hij in het verzet werkzaam was en de normen heel anders waren, bepaalde de president de uitspraak op 22 september. (Van onze correspondent in Wenen) De royaal aangelegde en vooral door buitenlanders bewonderde passage bij de Weense Opera is zo'n groot succes ge worden zowel voor de oplossing van het verkeersvraagstuk als voor de winkeliers, die belegde broodjes en souvenirs verko pen, dat het gemeentebestuur nu ook op drie andere gevaarlijke kruispunten een ondergrondse passage met roltrappen voor voetgangers wil aanleggen. De eerste komt bij de Babenbergerstras- se met aansluiting op de Mariahilfer- strasse, de drukte winkelstraat van We nen. De tweede wil men bij de Bellaria aan leggen tegenover de vroegere keizerlijke paleizen en de derde op de Schottenring bij de universiteit en de Votiefkerk. Deze laatste passage zal echter niet alleen voor voetgangers worden aangelegd, maar ook voor een drietal tramlijnen, die hier dwars oversteken en het verkeer levensgevaar lijk maken. Advertentie Alle merken, dus ruime keuze ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444 De uit elf afgevaardigden bestaande Ne derlandse delegatie naar het vorige week in Warschau gehouden congres van de In terparlementaire Unie is in Nederland te ruggekeerd. De nestor van de Nedei'landse deelnemers aan het congres, het Eerste Kamerlid van de Partij van de Arbeid de heer P. J. Kapteyn verklaarde na zijn te rugkeer, dat het congres naar zijn mening was gekenmerkt door een veel minder starre houding van de Russische afge vaardigden dan op vroegere samenkom sten viel waar te nemen. Het was hem ook opgevallen, dat niet altijd de parlements leden uit de andere landen van het ooste lijk blok zich in het kielzog van de Russen bevonden. Het gebeurde dat de afgevaar digden uit de satellietlanden stemden vóór voorstellen waarbij de Russen zich van stemming onthielden. De besprekingen hebben volgens de heer Kapteyn voorna melijk de handhaving van de menselijke rechten, de vermindering van de handels barrières en de mogelijkheden van ontwa pening gegolden. Daarbij was het hem op gevallen, dat van de zijde der oostelijke afgevaardigden geen wanklanken tegen de Europese markt waren vernomen. Het schema van de regionale economische sa menwerking was sterk naar voren getre den en de Russen hadden gesteld, dat deze regionale samenwerking in tegenstel ling tot overeenkomsten in groter verband buiten het kader van de Verenigde Na ties zou kunnen blijven. De heer Kapteyn sprak de overtuiging uit, dat de samen komst van 600 parlementsleden in een stad in Oost-Europa bewezen heeft dat contac ten met de bevolking achter het ijzeren gordijn zeer nuttig kunnen zijn. Hij roem de voortreffelijke organisatie der samen komst. Uit zijn gesprekken met Poolse po litici en met de bevolking had de heer Kap teyn de conclusie getrokken, dat de Po len trachten, op een realistische wijze een positie tussen Rusland en Duitsland te kie zen. De heer Kapteyn is per auto door het land gereisd en heeft daarbij de indruk gekregen, dat de boeren blijkbaar ver trouwen stellen in de bestendigheid van de regering-Gomulka. Hij leidde dit onder meer af uit de grote bouwbedrijvigheid, die hij in de dorpen had waargenomen. De landbouw is in Polen nog vrijwel geheel in particuliere handen gebleven en de heer Kapteyn meende bij de boeren een betrek kelijke welvaart in verhouding tot de in dustrie-arbeiders te moeten constateren. In gesprekken met Poolse politici hadden deze telkens weer verklaard, dat zij geen dogmatici wilden zijn en dat zij streefden naar een socialisme waarin zowel de mens als het socialisme tot zijn recht komt. De Poolse politici hadden voortdurend de na druk gelegd op de eigen problematiek van hun land en zij hadden ook verklaard dat onder de jonge Russische economen grote belangstelling voor het Poolse experiment bestaat. De heer Kapteyn vatte zijn in drukken samen in de volgende woorden: „De Polen trachten er in de omstandighe den waarin zij verkeren nog iets van te maken en het leven nog een beetje kleur te geven. Zij passen zich realistisch aan en zij steken het niet onder stoelen of banken, dat zij snakken naar contacten met het westen". De heer Kapteyn deelde nog mede, dat de katholieke Nederlandse afgevaardig den tijdens hun verblijf in Warschau de gelegenheid hadden de primaat van Po len, kardinaal Wysjinski, te begroeten. Advertentie >,7i- •'•'A'-"'J?-- v Hofdijkstraat 32 Haarlem - Tel.12181 ShowroomWagenweg 104, -J el. 12730 GASFORNUIZEN - GEYSERS Geref. Kerken Beroepen te Ede (vac. B. Slingenberg) J. A. van der Peppel te Lochem; te 's-Graveland K. Snoey te Dinteloord. Aangenomen naar Zuilichem P. W. Mar tij n, woonachtig te Leiden. Beroepen te Knijpe A. C. Iangedijk, kand. te 's-Graven- hage. Geref. Kerken (Vrijgemaakt) Aangenomen naar Treebeek I. van Til te Middelstum. Aangenomen naar Stads kanaal L. Douw te Zuidwolde (Dr.). Ned. Herv. Kerk Aangenomen naar Hellendoorn (toez.) E. J. Kronenburg te Luttelgeest (N.O.P.); naar Klazienaveen (toez.) L. Lingen te Kolder- en Dinxterveen. Aangenomen het beroep van de Generale Synode als leger- predikant E. P. Kuin te Winkel (N.H.).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 11