Mr. Luns pleit in de UNO voor
vrijheid van het luchtverkeer
„HOLIDAYS"
CITROEN
VAN LOON'S
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Nederland keurt streven
naar beperkingen af
HET WEER
Vrachtauto op huisbezoek
Boter en kaas
zijn duurder
EEN GOED INITIATIEF
J. J. van Kooten
Automobielbedrijf
fel MORRIS before ifou êuif!
Het geheim van
Mrs. Roosevelt
Maatregelen in Argentinië
tegen de vakverenigingen
Iets lagere temperaturen
Algerijnse rebellen zullen
maandag antwoorden
Vergiftigde rode kool
verdwenen
Terwijl vaders protesteren
delven de zoons kolen
Het woord is aan
Twaalfjarig meisje uit
trein gevallen
In de krant van heden:
is im eenmaal beter
74e JAARGANG No 67 ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1 959 304e JAARGANG No 219
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 |j Ij 1 li i Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Spas»® 1 1 I ^^9 Verschijnt dagehjks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- 1 I C. J t. J i S _i_ JÏ i II IS £11 1 J| J Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel. 57755 ™B m A dra siL eiL fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
L n. v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
De Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken, mr. J. M. A. H. Luns,
heeft vrijdag in de UNO-Assemblee
gezegd dat vrijheid het beginsel is dat
ten grondslag ligt aan de politiek van
Nederland in de Europese en andere
kwesties. Het is niet nodig erop te
wijzen dat het beginsel van de vrijheid
door langdurige traditie een natuur
lijke riek van het Nederlandse politieke
denken is geworden. De vrije beweging
van goederen, personen, diensten en
kapitaal is in de ogen van Nederland
het beste middel ter bevordering van de
wereldhandel en tevens een aansporing
tot de ontwikkeling van internationaal
begrip en goede wil. Nederland hoopt
dat het beginsel van de vrijheid zal
heersen op het gebied van het inter
nationale luchtverkeer. „Het is betreu
renswaardig dat het streven naar be
perkende maatregelen en regelingen
het vrije gebruik van de lucht blijft be
lemmeren. Daarom grijp ik deze ge
legenheid aan om voor deze grote
wereld vergadering te pleiten voor vrij
heid in de lucht als het enige gezonde
en praktische beginsel dat het stelsel
van het moderne internationale verkeer
moet beheersen". Nederland heeft ook
altijd gepleit voor de vrije zee en is
van plan op de komende zeerechtconfe
rentie dat te blijven doen, aldus
mr. Luns.
Over de Europese kwesties zei mr. Luns
dat Nederlands deelneming aan de Euro
pese Economische Gemeenschap een van
de belangrijkste aspecten van de Neder
landse politiek is. De E.E.G. is geen op
zichzelf staand verschijnsel, maar het
verst gevorderde resultaat van het stre
ven van een volle tiental jaren na de oor
log naar integratie van de Europese eco
nomie. De economische en de douane-unie
van de Benelux was de eerste verwezen
lijking in die richting, zo verklaarde de
minister.
De Nederlandse regering zal haar aan
deel blijven bijdragen tot vei-sterking van
de gemeenschappen, maar zal tevens haar
beste krachten geven ter bevordering van
een ruimere Europese economische as
sociatie tussen de E.E.G.-landen en de
voorgestelde vrijhandelszone van zeven
andere Europese landen. Nederland ver
trouwt erop dat de tweede ronde van ver
laging van de douanetarieven binnen de
E.E.G. in 1960 ook van toepassing zal zijn
op de andere leden van de Organisatie
voor Europese Economische Samenwer
king, want de Nederlandse regering is van
oordeel dat, omdat het om eenheid gaat.
een breuk tussen de twee groepen landen
dient te worden voorkomen. Volgens de
Nederlandse regering kan er niet aan wor
den getwijfeld dat de „toorts van West-
Europa's opleving" door de vorming van
een vrije en sterke economische eenheid,
een „weldadig licht op het toneel van de
wereldeconomie" zal werpen.
Na erop te hebben gewezen dat de gees
telijke vrijheid het wezen van het begrip
vrijheid is, zei mr. Luns dat ongeacht waai
de vrijheid in gevaar is, de vrijheden van
ons allen op het spel staan. In dit verband
wees de minister op Tibet. Hij zei het te
zullen betreuren indien de UNO de gebeur
tenissen daar zouden negeren. De minis
ter pleitte tevens voor vrije doorvaart door
het Suezkanaal zonder discriminatie.
Over de voorstellen van president De
Gaulle van Frankrijk voor Algerije zei mi'.
Luns: „Mijn vertegenwoordiging hoopt
dat deze verreikende plannen zullen leiden
tot vrede en samenwerking in een land
waar geweld en onenigheid vooruitgang in
de weg staan". De positie van het Konink
rijk der Nederlanden in de wereld is, al
dus mr. Luns, ook gekenmerkt door het
stelsel van volledige gelijkheid tussen de
drie deelgenoten: Nederland, Suriname en
de Nederlandse Antillen.
Een belangrijk aspect van de UNO-werk
zaamheden is aldus mr. Luns zonder twij
fel wat de secretax-is-generaal het zich uit-
BUENOS AIRES (AFP) De Argen
tijnse minister van Economische Zaken,
Alsogaray heeft meegedeeld dat hij een
aantal maatregelen zal nemen om de vak
bondsactiviteit te controleren en de actie
van de peronistische en communistische
vakbondsleiders te bespreken. Op insti
gatie van deze bonden is donderdag en
vrijdag een politieke staking gehouden.
Verwachting tot morgenavond:
Op de meeste plaatsen droog
weer met zonnige perioden en
iets lagere middagtemperaturen.
Aanvankelijk zwakke tot matige
wind tussen west en noord, later
veranderlijke wind.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
breidende gebied van de internationale
hulp heeft genoemd. De instelling en de
eerste werkzaamheden van het speciale
fonds zijn een deel van deze uitbreiding.
Het is reeds duidelijk dat het aantal pro
jecten die de moeite waard zijn, de huidi
ge middelen ver te boven gaat. Het teleur
stellende niveau van de bijdragen voor
1959 aan het fonds heeft ertoe geleid dat
Nederland, dat er van uit ging dat hon
derd miljoen dollar ter beschikking zou
worden gesteld voor het speciale fonds en
het uitgebreide program voor technische
hulp samen, de op een na grootste bijdra
ge heeft geleverd.
Voorts zei mr. Luns dat de Nederland
se regering herhaaldelijk uiting heeft ge
geven aan haar oordeel dat de zaak van de
economische ontwikkeling van minder ont
wikkelde gebieden van evenveel belang is
als dat van de handhaving van de vrede.
Als het levensniveau verbetert, vertonen
binnen- en buitenlandse spanningen de
neiging te verminderen. De geschiedenis
van Nederland heeft dit aangetoond. Meer
dan een eeuw geleden heeft de regering
een dienst in het leven geroepen om de
nieuwste landbouwmethoden bij de boe
ren ingang te doen vinden. De jongste en
waarschijnlijk grootste onderneming van
Nederland op het gebied van de binnen
landse economische ontwikkeling is het
Delta-plan, aldus mr. Luns.
Vervolgens zei mr. Luns dat indien de
ontwikkelde landen zich op het gebied van
hulpverlening moeten gedragen krachtens
maatstaven van het midden van de twin
tigste eeuw, de minder ontwikkelde landen
er eveneens naar moeten streven zekere
fundamentele gedragsregelen in acht te
nemen. „Onwettige inbeslagneming van
eigendom van onze landgenoten en an
dere discriminerende maatregelen tegen
hen hebben gelukkig de economische ont
wikkeling in Nederland niet kunnen tegen
houden en hebben evenmin onze houding
jegens het vraagstuk van de economische
ontwikkeling veranderd. Maar ik moet
zeggen dat de bereidheid van de ontwik
kelde landen die politiek tè volgen, min
der op de proef zou worden gesteld indien
er geen gevallen zijn van eenzijdige on
dermijning van wat wij trachten meerzij
dig op te bouwen".
Over ontwapening zei mr. Luns ten slot
te dat de Nederlandse regering de op
richting van de nieuwe commissie van tien
leden toejuicht. De commissie is naar het
oordeel van mr. Luns niet volgens de be
ginselen van de juiste vertegenwoordiging
samengesteld, maar zij is voor Nederland
aanvaardbaar omdat zij geen deel uit
maakt van de UNO en de samenstelling
dus niet als precedent kan gelden en om
dat er toch een band tussen haar en de
UNO bestaat. De werkelijke betekenis van
de ontwapeningsvoorstellen van minister
president, Kroesjtsjev, kunnen, naar
mr. Luns' oordeel, niet worden vastge
steld zonder meer en uitgebreide toelich
ting gauw zal komen en dat zij enige wer
kelijke vooruitgang mogelijk zal maken,
aldus mr. Luns.
TUNIS (UPI) De minister van Voor
lichting in de „Algerijnse regering in bal
lingschap" Mohammed Yazid, heeft te Tu
nis verklaard dat de leiders van de Alge
rijnse opstand „in constructieve zin" op
het plan van president De Gaulle zullen
antwoorden. Een andere woordvoerder van
de rebellen zei dat het antwoord maandag
openbaar zal worden gemaakt.
Het zou eerder zijn gekomen, en men
vermoedt dat de vertraging verband houdt
met de ruggespraak van de minister van
verbindingen in de Algerijnse noodrege-
ring, Abdelhatif Boessoef, met koning Mo
hammed V, hiervoor verantwoordelijk is.
Boessoef is naar Rabat gegaan om met
koning Mohammed en diens ministers te
confereren over het antwoord van de Al
gerijnse rebellen op de voorstellen van de
Franse president.
Het Egyptische blad „Al Sjaab" zegt dat
de Verenigde Staten de Tunesische presi
dent Bourguiba dertig miljoen dollar heb
ben beloofd, zo hij er in slaagt het Natio
nale Algerijnse Bevrijdingsfront te bewe
gen het plan van De Gaulle voor Alge
rije te aanvaarden. Maar, zo vervolgt „Al
Sjaab", het antwoord van de voorlopige
regering van de Algerijnse republiek zal
een „klap om de oren van de Amerikanen
zijn."
Advertentie
vanaf 3987.
Vraagt demonstratie
Houtplein 18 - 20
Telefoon 12000 - 16615
In het Noordbrabantse dorpje Halste
ren, enkele kilometers ten noorden van
Bergen op Zoom zijn in de nacht van don
derdag op vrijdag enkele rode kolen door
onbekenden uit een tuinderij gestolen. De
burgemeester van Halsteren beeft nu een
alarmoproep door pers en radio laten ver
spreiden omdat de ontvreemde kool don
derdag bespoten was met parathion, een
zwaar landbouwvergif. Het eten van deze
kool, aldus de alarmmelding, is levensge
vaarlijk en zelfs het met de blote hand
aanraken kan al gevaar opleveren voor
vergiftiging. Aan degenen, die van de ko
len gegeten hebben of ermee in aanraking
zijn geweest, wordt in hun eigen belang
aangeraden, zich onverwijld in verbinding
te stellen met hun huisarts.
De Landbouwvoorlichtingsdicnst deelt
ons desgevraagd mede, dat rode kool nor
maliter niet met zulke zware landbouwver
giften als parathion bespoten wordt. Dat
dit thans toch gebeurt, is een noodzakelijk
gevolg ''an het gevaar voor luis. dat bij
langdurige droogte zoals wij thans meema
ken, bijzonder groot is. De wet schrijft
voor, dat parathion-bcspuitingen niet la
ter mogen plaatsvinden dan drie weken
voor het oogsten van het gewas in kwestie:
een veiligheidstermijn binnen welke het
vergif onder invloed van de lucht e.d. ge
heel in nict-gevaarlijke verbindingen
wordt omgezet. De „late" rode kool, zoals
die in Halsteren, wordt gewoonlijk pas
eind oktober gesneden, zodat een bespui
ting met parathion op dit tijdstip nog alles
zins toelaatbaar was. (red.)
Advertentie
Verhuur van nieuwe auto's
zonder chauffeur, o.a.:
Opel Rekord, Kapitan en Caravan
Ford Taunus 17 M en Consul
Renault Dauphine
Volkswagen en 9 pers. V.W. bus
Alle wagens zijn all-risks verzekerd
Ged. Oude Gracht 70
Telefoon 10454
Door de lage waterstand in de Rijn
bij Honnej kunnen de kinderen uit
deze stad duizenden briketten ophalen
uit de vaargeul. Terwijl hun vaders
demonstreren tegen de kolenpolitiek
van de Duitse regering boren de kin
deren een nieuwe kolenmijn aan.
Herbert Casson:
Bescheidenheid komt voort uit een he
laas niet altijd gerechtvaardigd ver
trouwen op anderen.
In de loop van deze week is de prijs van
de roomboter met twintig cent per kilo
gram gestegen. In de kring van de handel
wordt verwacht, dat de volgende week de
boterprijs nog verder zal aantrekken. Ook
voor kaas heeft zich een prijsstijging ge
realiseerd. Gisteren liep op de markt te
Leeuwarden de notering met zeventien
cent per kilogram op.
Met verwondingen aan hoofd en benen
is in het academisch ziekenhuus te Gro
ningen een 12-jarig meisje Tecia Kerdijk
uit Hoogezand-Sappemeer, opgenomen. Zij
werd donderdagavond bewusteloos langs
de spoorbaan GroningenWinschoten ge
vonden nabij de halte Kropswolde. Nie
mand heeft iets gemerkt van dit ongeluk,
dat 's middags om vier uur reeds moest
zijn gebeurd. Toen het meisje niet op de
normale tijd thuiskwam werd de moeder
niet ongerust, omdat ze dacht dat het kind
in Groningen was gebleven om er een cir
cus te bezoeken. Maar toen zij 's avonds
van een vriendinnetje hoorde dat haar
dochter wel in de trein was gestapt, werd
een onderzoek ingesteld, waarbij het kind
langs de spoorbaan gevonden werd. Ver
ondersteld wordt dat het meisje te vroeg
het portier van de rijdende trein heeft ge
opend.
Vrijdagmiddag is een grote vracht
auto met aanhanger, beladen met zak
ken meel en veevoeder, een huis aan
de Bergstraat te Amersfoort binnen
gereden. De zware wagen dook met
een enorme klap tot voorbij de cabine
in het huis, terwijl de lading door de
schok her en der verspreid werd.
Persoonlijke ongelukken deden zich
niet voor. De oorzaak moet gezocht
worden in het weigeren van de rem
men, toen de wagen de hellende
straat afreed.
Advertentie
Hoofdagent voor Haarlem en omgeving
Korte Kleverlaan 30-40 - Bloemendaal
(tel. K.2500 - 51301)
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 13439
LEIDSESTRAAT (BU KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223590
SUèDE DAMESJASJES IN KLEUREN
Waarom leren wij vreemde talen?
In de eerste plaats om ons in andere
landen verstaanbaar te kunnen maken en
met anderen te kunnen spreken, in de twee
de plaats om- in de eigen taal met de cul
tuur van andere landen kennis te kunnen
maken.
Ik heb dikwijls de indruk, dat. de eerst
genoemde reden meestal onderschat wordt
vooral in de kringen van intellectuelen
waar men begrijpelijkerwijs grote nadruk
legt op de culturele belangrijkheid van de
talenkennis.
De eerste functie echter van de taal, van
onze mogelijkheid om te spreken is het
contact met de medemens. En dat wordt
in onze wereld met zijn steeds sneller wor
dende verbindingen, steeds noodzakelijker
en belangrijker.
Nu hebben ivxj Westerlingen altijd nog
de pretentie te menen, dat dus de kennis
van onze westerse talen Engels, Frans en
Duits dan toch wel heel belangrijk is.
Afgezien van de vraag, hoeveel mensen
zelfs in Nederland, waar een zeer groot
percentage van de bevolking één of meer
talen leert, daardoor inderdaad in staat
zijn een wat meer omvattende conversa
tie in een dezer talen vlot te voeren, zul
len met de ontwikkeling van het verkeer
en de verbindingen in de wereld, andere
talen steeds meer betekenis krijgen. In in
ternationale conferenties moet ook Spaans
in de vertaling betrokken xvorden, terwijl
bij de V.N. het Russisch niet verwaarloosd
kan worden. Evenwel, tussen de 5 en 6
honderd miljoen mensen spreken Chinees,
bijna honderd miljoen Japans, om de hon
derden miljoenen in overig Azië en in
Afrika maar niet te noemen.
Elk jaar razen nu reeds vele miljoenen
doende de talen te beheersen en in con
tact te komen met de bevolking. Zij blij
ven zoveel mogelijk in eigen gezelschap en
worden rondgereisd in plaats van zelf te
beleven, wat het land hun kan bieden.
Al met al is het duidelijk, dat een hidp-
taal, die bruikbaar zou zijn voor allen,
voor het contact tussen de mensen van
het grootste belang zou zijn.
Is Esperanto daarvoor bruikbaar?
Sedert ik congressen heb gezien, waar
mensen van tientallen nationaliteiten el
kaar met behulp van deze taal volkomen
konden begrijpen, geloof ik, dat deze hulp
taal daarvoor inderdaad geschikt geacht
moet worden.
Dat betekent niet, dat men alle stxidie
van andere talen nu maar kan staken Na-
tuurlijk blijft de culturele betekenis van
de talen, maar laten wij ook die niet over
drijven.
In een internationale conferentie, waar
ik het gebruik van Esperanto eens ter
sprake bracht, kwam een Fransman daar
tegen op met het betoog, dat men de Fran
se taal moest beheersen om de Franse
litteratuur goed te kunnen genieten en de
Franse cultuur te kunnen begrijpen. Mijn
vraag aan deze Fransman was, of hij de
werken van Dostojewsky gelezen had,
waarop een bevestigend antwoord volgde.
Maar op mijn daaropvolgende vraag, of
hij deze in het Russisch had gelezen moest
hij toch ontkennend antwoorden.
Het grote bezwaar van Esperanto is,
dat het nog zo weinig praktisch bruikbaar
is, omdat zo weinig mensen het kennen.
Dat is een vicieuze cirkel, waar wij uit
moeten komen. Méér mensen zullen het
moeten leren, wil men er wat aan hebben.
In verband daarmede is het van belang,
dat op verschillende plaatsen in het on
derwijs proeven genomen worden met de
bruikbaarheid. In Arnhem neemt men een
proef op de lagere scholen en ook op en
kele Haarlemse lagere scholen wordt de
proef genomen met Esperanto, onder meer
als voorbereiding voor het voortgezet on
derwijs in de plaats van het Frans, zoals
dat op vele lagere scholen nog wordt ge
geven. Het is van belang af te wachten wat
daarvan de resultaten zijn.
Maar intussen is het initiatief van dit
dagblad om de lezers in de gelegenheid te
stellen een cursus in de krant te volgen,
zeer toe te juichen.
Voorlopig zullen de „cursisten" Espe
ranto praktisch voornamelijk kunnen ge
bruiken, doordat zij als leden van inter
nationale Esperanto-verenigingen overal
mensen kunnen vinden, die het ook be
heersen; mogelijk komt er een tijd, dat
deze hulptaal algemeen gebruikt zal wor
den. Maar ook reeds thans geeft het de
mogelijkheid in die landen, waar geen van
onze drie Westeuropese talen goed wordt
gesproken, met leden van de bevolking di
rect in contact te komen.
De wethouder van onderwijs
der gemeente Haarlem,
D. J. A. GELUK
(Voor nadere bijzonderheden
zie pag. 11)
pag.
Rede minister Luns 1
Esperanto-cursus 1, 11
Economisch nieuws2
Effecten- en Geldmarkt2
Van Dag tot Dag3
Op de Praatstoel 3
T aal-laria 3
Herstel monarchie in Frankrijk?.3
Camp David3
Feuilleton 4
Agenda 4
Radio en Televisie 4
Kerkelijk Leven 4
Kerkdiensten5
Uit stad en omgeving 5, 6, 23
Medische verzorging 6
Film 6P 7
M eikexport 7
Beurs 8
Sport 9
Filatelie 11
Puzzel 11
Haarlemmer Meer 11
W eerwinkel 13
Erbij 15-21
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIER-EN-TWIN IG PAGINA'S
WAARIN OPGENOMEN „ERBIJ"#
Advertentie
Bij de nadering van haar
75e verjaardag onthult
Eleanor Roosevelt in
Libelle het geheim van
haar gelukkig leven.
Natuurlijk in Libelle,
want
De Nobelprijzen. De Nobelprijs voor
letterkunde zal dit jaar op 22 oktober wor
den toegekend. Voor geneeskunde zal dit op
15 oktober het geval zijn, terwijl de win
naars van de prijzen voor scheikunde en
natuurkunde op 26 oktober zullen werden
bekendgemaakt.
