P. v. d. A.-protest tegen opneming
van Spanje in de NAVO
Nietes
welles
Nieuw juridisch steekspel
over de schuldvraag
N.V.V. BLIJFT TEGEN
VRIJERE LOONVORMING
Prof. Romme verwijt P.v.d.A.-partijblad
„vals spel" bij vrijere loonvorming
Istunc
<^rcicitótc&l
Drs. Roemers op V. V. V.-congres
Actief kartelbeleid is nodig
De instorting in de Vijzelstraat
Bialculdin^
'"Hoe is het ontstaan?^
J
3
POLITIEK DEBAT IN TWEEDE KAMER
Agent mishandeld
Vijf maanden cel voor
jeugdige onverlaat
Kleine schippers voor
32 mille opgelicht
Justitie maakt een eind aan
„haardenoorlog"
Gevecht met soldaat
Twee cafébezoekers
braken een been
VOORNAAM EN AANGENAAM
Op de
Vragen over dr. Banki
Gedupeerden eisen een ton
schade vergoeding
STRALENDE WARMTE!
Dit woord: AKELIG
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1959
(Van onze parlementaire redacteur)
Met veel nadruk heeft gisteren bij de algemene politieke beschouwingen in de
Tweede Kamer mr. Burger (P.v.d.A.) geprotesteerd tegen de plannen Franco-
Spanje op te nemen in ae Noordatlantische Verdragsorganisatie (NAVO). „De
toelating van Spanje", zei hij, „zou naar de geest de doodsteek aan de NAVO
zijn. Wij zijn bereid offers te brengen voor de vrijheid, alle politieke tegenstel
lingen ten spijt, maar deze gezindheid verdwijnt als de amoraliteit zover wordt
gedreven, dat wij samen met fascisten onze vrijheid zouden moeten verdedigen.
Het kabinet-De Quay zal de toelating van Spanje tot de NAVO moeten ver
hinderen als het zijn positie in ons volk wil versterken".
Uit het betoog van mr. Burger hadden
sommigen de indruk gekregen dat de
P.v.d.A. als oppositiepartij in de toekomst
vrijer wil komen te staan tegenover de
impopulaire defensieuitgaven. Men com
bineerde dit met de stekelige vraag van
de heer Van der Veen (P.S.P.) waarom de
heer Burger niet had geprotesteerd tegen
de aanwezigheid van oud-nazi's in het
NAVO-systeem.
Van het staatkundige Franco-Spanje zei
prof. Romme (K.V.P.) ook geen vriend
te zijn, maar de opgewondenheid van de
heer Burger had hij niet kunnen begrij
pen, omdat ten eerste het vrije westen
samen had gevochten met Sovjet-Rusland
en ten tweede omdat iedereen al lang
weet dat Spanje van betekenis is voor de
defensie tegen Sovjet-Rusland blijkens de
verdragen die zijn gesloten tussen Amerika
en Spanje, welke verdragen nooit hebben
geleid tot het opzeggen van de dienst aan
de NAVO, die de hoeksteen blijft van ons
defensiebeleid.
Er dient volgens prof. Romme wel te
worden gestreefd naar een steeds lager
niveau van bewapening, die op zichzelf
ook een oorzaak van spanning in de we
reld is. Hij geloofde niet aan een vreed
zaam naast elkaar leven van de Sovjet-
Unie en het Westen. Het innerlijk vermol
men van de Sovjet-Unie staat voor hem
vast omdat het systeem in strijd is met
de menselijke natuur. „Wij hebben daarop
te wachten met een zo laag mogelijk ni
veau van bewapening", aldus prof. Rom
me.
Kortere diensttijd
Met spanning zei prof. Romme te wach
ten op het rapport van de commissie Van
Voorst tot Voorst over de mogelijkheid tot
verkorting van de diensttijd. Hij is er sterk
voor, maar hij wil zich niet in een avon
tuur storten. „Daaraan willen wij onze
vrijheid en onafhankelijkheid en onze
dienstplichtigen niet opofferen. Maar als
verkorting werkelijk mogelijk is, moeten
wij een ruim standpunt innemen tegen
over de hogere kosten", zei hij.
„Als de poorten opengaan voor een toe
komst zonder geweld, als gevolg van de
totale ontwapening, die de Sovjets hebben
voorgesteld, is dat te danken aan het com
munisme", verkondigde de heer De Groot
(C.P.N.), die de P.S.P.'ers „de betere an
ti-communisten" noemde, ofschoon ook
zij, blijkens het betoog van de heer Van
der Veen, voorstanders zijn van totale ont
wapening.
De woordvoerder van de P.S.P. drong
aan op royale hulp aan de onderontwikkel
de gebieden in de wereld als de beste
manier om de communisten te bestrijden.
De daarvoor benodigde miljoenen wil hij
in mindering brengen van de zijns inziens
nutteloze defensie-uitgaven.
Eenzijdige afschaffing van de atoom
bom zou volgens de heer Bruins Slot (A.R.)
betekenen: „Ik lever mijn volk uit aan
dwingelandij". „We moeten streven naar
internationale afschaffing", zei hij.
Het betoog van de. heer Burger over de
toelating van Franco-Spanje in de NAVO,
had op de heer Tilanus (C.H.U.) geen die
pe indruk gemaakt omdat Spanje in veel
opzichten reeds bij de NAVO-defensie is
ingeschakeld.
Vrijere loonvorming
De houding van het partijblad van de
P.v.d.A. tegenover de vrijere loonvorming
noemde prof. Romme gisteren in de Twee
de Kamer „vals spel". „Het blad keert
zich tegen de vrijere loonvorming, het laat
tegelijk blijken in de zaak van de lonen
voor de grafische bedrijven dat het vol
komen vrije loonvorming wenst, maar
ofschoon het eigenlijk voorstander is van
een voor allen gelijke loonronde, laat het
geen bezwaren horen tegen te hoog uit
schietende lonen zoals in de metaalindus
trie. Die houding gaat alle grenzen van
oppositie te buiten. Het is een akelig van
alle walletjes tegelijk eten", aldus prof.
Romme, die het partijblad van de P.v.d.A.
het recht ontzegde „tegelijkertijd de
voordelen van de vrijere loonvorming te
incasseren, er tegen te hitsen, geen be
zwaar te maken tegen volkomen vrije
loonvorming, terwijl de P.v.d.A. een uni-
„GEVEDERDE VONDELING" door
Clare Kipps (N.V. Uitgeversmij. „De
Tijdstroom" - Lochem). De Nederlandse
vertaling (van M. Russcher) van „Sold
for a farthing", een hartverwarmende
„biografie" van een huismus, wiens be
levenissen minutieus werden opgetekend
door zijn weldoenster. In Engeland beleef
de dit gevoelig geschreven boekje vele
herdrukken. Ons inziens terecht.
„MERKWAARDIGE WEZENS" door
Erna Pinner (D. B. Centen's Uitgevers
mij. - Hilversum). Voor een ieder die
meer wil weten over wat de natuur aan
wonderlijke dieren en diertjes voort
brengt, hun voortplanting, leefwijze en
strijd om het bestaan is dit helder ge
schreven boek een rijke bron van kennis
en wetenschap. De 150 illustraties tussen
de tekst bewijzen dat de schrijfster naast
een veelzijdig biologe ook een vaardige
tekenares is met oog voor het detail.
De vertaling van P. J. den Boer, biol.drs.
en de typografische verzorging zijn zeer
behoorlijk.
forme loonronde propageert. Dat moet
wel verwarring stichten", aldus prof.
Romme.
Van zijn kant had de heer Burger juist
het beleid van de regering inzake de vrije
re loonvorming verwarrend genoemd. Het
is direct duidelijk geweest, zei hij, dat de
regering de voorrang heeft gegeven aan de
huiseigenaren en dat de loontrekkenden,
althans de agrarische arbeiders, de sluit
post vormen. Het is een onduidelijk en
vaag loonbeleid, waarvan de zwaksten de
dupe worden. Aan de geleide loonpolitiek
zijn nooit zoveel ministers te pas gekomen
als nu met de vrijere loonvorming, om
dat de regering angst heeft voor een nieu
we overbesteding. Die angst voor het
eigen beleid is niet onbegrijpelijk want
hoe men het ook uitlegt, de regering is
verantwoordelijk voor het nieuwe loonbe
leid, dat gepaard gaat met prijsstijgin
gen door het afschuiven van lasten op de
consument.
Ook de heer Van der Veen (P.S.P.) keer
de zich tegen de vrijere loonvorming, die
volgens hem de rijken rijker maakt en de
armen armer. De heer De Groot (C.P.N.)
pleitte ervoor alle lonen op te trekken tot
de hoogst toegestane loonsverhoging van
zes percent. De arbeiders zullen de han
den ineen moeten slaan. „Eenheid in de
vakbeweging en aansluiting van de E.V.C.
bij het N.V.V., zou het einde van het kabi-
Wegens zware mishandeling van een
a!gent van politie heeft voor de Bredase
politierechter terechtgestaan een 19-jari-
ge monteur uit Bergen op Zoom. Zater
dagavond had de verdachte met twee
vrienden van 15 en 17 jaar een agent; die
hen wilde opbrengen wegens hun baldadig
gedrag, minstens tien maal met de ge
balde vuist tegen het hoofd geslagen.
De agent, kreeg een kaakfractuur en
ligt thans in het ziekenhuis in Bergen op
Zoom.
De verdachte verscheen nog in zijn uit-
gaandskleding in „nozemstijl", met gebo
gen hoofd voor de politierechter. Hij had
met zijn vriendjes en een meisje van 16
jaar negen café's en snackbars bezocht en
negen glazen bier gedronken. Tegen half
twaalf hadden ze in de Kremerstraat in
Bergen op Zoom tegelpapier van pilaren
van een winkelpand in aanbouw ge
scheurd. Een agent maande hen, door te
lopen. Inplaats van daaraan gevolg te ge
ven viel het drietal de agent aan. De ge
volgen waren bijzonder ernstig. Een tand
arts is 's nachts drie uur bezig geweest
met het aanbrengen van kaakspalken.
Als zich geen complicaties voordoen zal de
agent zes weken geen dienst kunnen doen.
De officier vond de feiten hoogst ernstig.
Ter waarschuwing, mede van de geest
verwanten van de verdachte in Bergen op
Zoom en in heel ons land, kwam de offi
cier tot de zeer zware eis van zes maan
den onvoorwaardelijke gevangenisstraf.
De politierechter maakte er vijf maanden
gevangenisstraf van met bevel tot onmid-
delijke gevangenneming. Huilend werd de
verdachte weggeleid.
De twee jongens van 15 en 17 jaar zullen
voor de kinderrechter terecht moeten
staan.
Een jaar en zes maanden gevangenis
straf is voor de Zwolse rechtbank geëist
tegen de 52-jarige administrateur in
Zwolle die zich geld zou hebben toege-
eigend dat hij voor schippersklanten van
de belastingen gerestitueerd kreeg. Ook
zou hij zelf machtigingen tot uitbetaling
geschreven, en van een valse handteke
ning voorzien hebben, teneinde dit geld in
handen te krijgen. De verdachte bekende
volmondig.
Tijdens het onderzoek bleek dat het hier
ging om ongeveer 32.000. De gedupeer
den, allen kleine schippers voor wie de
verdachte belastingzaken regelde, konden
schadeloos worden gesteld.
De verdediger bepleitte een voorwaar
delijke gevangenisstraf, eventueel gecom
bineerd met een geldboete.
Uitspraak over 14 dagen.
Op last van de officier van Justitie te
Breda is een einde gemaakt aan de „haar
denoorlog" te Bergen op Zoom. Een firma
uit Amsterdam was daar begonnen met
de verkoop van de produkten van de voor
malige haardenfabriek De Schelde tegen
30 percent korting. De winkeliers in Ber
gen op Zoom kondigden daarna aan dat zij
hun Schelde-haarden met 40 percent kor
ting zouden verkopen. Zij dienden tevens
een klacht in tegen de Amsterdamse fir
ma, die geen vestigingsvergunning en geen
verkoopvergunning van het haardenkan
toor „Veko" zou hebben De juistitie heeft
thans beslist, dat de verkoop in de opge
heven fabriek moet worden stopgezet, han
gende een onderzoek, dat naar deze zaak
woidt ingesteld.
net-De Quay bespoedigen", meende hij.
Het is niet gemakkelijk op een vrijer
loonbeleid over te schakelen, merkte prof.
Oud (V.V.D.) op, nadat vele jaren de rege
ring met straffe hand de lonen heeft be
heerst. Ook nu nog moet de regering er
voor waken dat de loonontwikkeling niet
tot inflatie, tot prijsstijging, leidt. Zij moet
echter niet haar wil opleggen, maar be
reid zijn tot overleg. Dan noemt men dat
beleid wel onvast, maar een troost zal zijn
dat de regering anders het verwijt krijgt
van onwrikbaarheid. Het afschuiven van
lasten, door opheffing van subsidies, was
al beraamd onder vorige kabinetten van
dr. Drees. Daar herinnerde ook de heer
Tilanus (C.H.U.) aan. Het is altijd de be
doeling geweest dat de kunstmatige ele
menten, die na de oorlog in ons economi
sche leven zijn gebracht, zouden verdwij
nen.
Wij hebben er eveneens begrip voor zei
de heer Bruins Slot (A.R.), dat de over
gang naar de vrijere loonvorming op
moeilijkheden stuit. Hij drong er op aan de
verantwoordelijkheid voor de loonvorming
wettelijk bij het bedrijfsleven te leggen.
Dat past bij het beoogde terugdringen van
de overheid, vulde de heer Tilanus aan.
Op 24 mei had een 19-jarige soldaat in
een café te Amsterdam met een vriend een
biertje zitten dringen en was daarbij door
een koopman zeer onheus bejegend. De
man had hem als uniformdrager belache
lijk gemaakt en toen de soldaat protesteer
de, had de koopman een bierglas gepakt,
dit stuk geslagen en er de soldaat mee ge
dreigd. Die vond het toen tijd om in te
grijpen. De koopman bij de polsen pak
kend had hij hem achteruit gedrongen en
hem, met een schop na, ruggelings in een
lager liggende biljartzaal gegooid. De
koopman brak daarbij een been. Dat was
nog niet alles. Een vriend van de koopman
wilde de vechtenden scheiden en sprong de
soldaat daarbij op de rug. Ook deze man
moest het tegen de potige soldaat afleg
gen. Hij werd eveneens in de biljartzaal
geslingei'd en ook hij brak daarbij een
been.
De krijgsraad had de soldaat voor deze
feiten op 29 juli een gevangenisstraf opge
legd van twee maanden, waarvan een
maand voorwaardelijk.
De advocaatfiscaai vond deze straf bij
de behandeling van de zaak voor het Hoog
Militair Gerechtshof in Den Haag te laag
en eiste vier maanden onvoorwaardelijke
gevangenisstraf.
De verdediger was van mening dat de
soldaat in dit geval geen schuld trof, om
dat hij werd aangevallen.
Het hof zal op 20 oktober arrest wijzen.
Advertentie
OVER DE GOEDE TOON EN GLADSTONE
O, die discussies, wat kunnen'ze de
stemming van een avondje
bederven! Stel U voor, U bent in
een groot gezelschap en iemand
beweert dat de Eiffel toren 600 meter
hoog is. Nu weet U zéker dat dit
Parijse unicum 300 meters telt. U
gaat er dus fel tegenin. En als U er
dan nog een encyclopedie bij haalt'
om het even aan te tonen en U hèbt
gelijkdan slaat de ander een
figuur en hebt U „een vijand voor
Uw leven". Weet U wat? Wees de
wijste, praat over iets anders. De
toren wordt door discussies niet
langer of korter, en U blijft vrienden.
En presenteer een Gladstone.
Want Gladstone is - mét of zónder
Silk Filter - een milde sigaret die
iedereen voldoening schenkt.
KING 4 SIZE
20 STUKS F I.-
Moppen
Sinds ik oren heb om te horen, word ik
achtervolgd door mensen die mij moppen
willen vertellen. Ik slaag er zelden in om
hen van me af te schudden, want moppen-
vertellers zijn nog vasthoudender dan in
specteurs in detectiveromans. Het mop-
penvertellen is voor hen een levensbehoef
te. Ze moeten hun mop kwijt, anders heb
ben ze het gevoel te stikken.
In gezelschappen herkent men ze direct.
Ze zitten enigszins rood aangelopen op het
puntje van hun stoel, staren met een lege
blik voor zich uit, horen geen woord va.n
wat er gesproken wordt, maar wachten op
een opening in het gesprek, die hen de
kans biedt hun mop te spuien. Hebben ze
dat gedaan, dan is de bijeenkomst wat
hen betreft afgelopen. Ze hebben hun mop
verteld, de avond biedt verder geen inte
ressante aspecten meer, tenzij er iemand
binnenkomt die hun mop nog niet kent.
Het vermoeiendst vind ik de gedachte,
dat er aari het einde van de mop gelachen
moet xoorden om de moppenverteller niet
pijnlijk teleur te stellen. Dit stelt mijn
menslievendheid altijd op een bijzonder
zware proef. Maar een moppenverteller,
wiens mop niet m,et gelach beloond wordt,
biedt een vreselijke, ontredderde aanblik.
Zijn wereld wankelt. Zijn zelfvertrouwen,
dat, naarmate de mop vorderde, reusach
tige vormen had aangenomen, ploft in el
kaar. Ik kan niets, denkt hij, ik ben een
mislukkeling. En reeds dringen de water
landers zich naar zijn ooghoeken. Zoveel
leed mag men een mens niet berokkenen,
ook al haalt hij het zelf aan, en daarom
lach ik altijd maar braaf, zij het ten koste
van veel inspanning en inwendig tande-
gekners.
Wat mij nu precies zo kregel maakt, als
ik moppen hoor, kan ik moeilijk onder
woorden brengen. Ik geloof dat ik moppen
te af vind. Ze laten geen mogelijkheden
open, dat het ook anders zou kunnen. De
verteller kan er wat details bij verzinnen,
maar begin, einde en slot van de mop
staan onwrikbaar vast. En daar krijg ik
het altijd een beetje benauwd van. Ik, hou
van het idee, dat het ook anders kan.
De ideale mop, als zoiets mogelijk is,
lijkt mij een mop met een open einde, een
mop zonder clou. Maar die zal ik wel nooit
horen, vrees ik. Zelfs het leven heeft
een clou.
Remco Campert
Het lid van de Tweede Kamer de heer
J. M. Peters heeft aan de minister van Jus
titie, van Binnenlandse Zaken en van Bui
tenlandse Zaken de volgende vragen ge
steld:
„Kunnen de ministers mededelen, of de
verdwijning van de Roermondse zenuw
arts dr. Banki geacht kan worden in ver
band te staan met zijn activiteiten ten
gunste van de Hongaarse politieke vluch
telingen of met zijn politieke houding in
het algemeen? Zo ja,
kunnen de ministers dan mededelen, of
de verblijfplaats van dr. Banki bekend is,
of er geweld tegen hem gebruikt werd en
welke eventuele maatregelen er werden of
zullen worden'genomen om hem te "be.
schermen?"
De medewerking, die het N.V.V. verleent aan de uitvoering van de vrijere loon
politiek, betekent niet, dat het N.V.V. zijn kritiek op de uitgangspunten van die
politiek opgegeven zou hebben. Integendeel: Het N.V.V. handhaaft ten volle zijn
bezwaren tegen de vryere loonpolitiek. Het Nederlands Verbond van Vakvereni
gingen blijft het immers onjuist achten, dat bepaalde groepen werknemers van een
aandeel in de stijgende welvaart worden uitgesloten op grond van omstandigheden,
die zij in het geheel niet kunnen beïnvloeden. De maatstaf van produktiviteit per
bedrijfstak is niet alleen sociaal onrechtvaardig, zij is ook economisch onhoudbaar.
Tot deze uitspraak kwam drs. D. Roemers, waarnemend voorzitter van het N.V.V.,
in zijn zeer uitvoerige openingsrede bij de te Utrecht in het N.V.V.-huis begonnen
22ste algemene vergadering van het N.V.V., welke tot en met vrijdag 2 oktober
zal duren.
De overkoepelende socialistische vak
organisatie gelooft niet in de hanteer
baarheid van het nieuwe loonpolitiek sys
teem. Van grotere verantwoordelijkheid,
die aan het georganiseerde bedrijfsleven
zou worden gelaten, is hem niets geble
ken. Integendeel: „Misschien moet ik dat
als een kinderziekte van de vrijere loon
politiek beschouwen. Voorlopig heb ik
echter meer de indruk, dat de regering
terugschrikt voor de consequenties van
haar eigen beleid. Ik kan mij dat leven
dig voorstellen, want die vrees lijkt mij
maar al te gerechtvaardigd".
Geeen vertrouwen in prijsbeleid
Met betrekking tot het px-ijsbeleid merk
te drs. Roemers in zijn rede op, dat de
regering (de afgelopen jaren) heeft vol
staan met een globale prijsbewaking, die
volgens hem lang niet altijd doeltreffend
bleek te zijn. „De daling van het grond-
stoffenprijspeil werkte nauwelijks of in het
geheel niet door in het binnenlandse prijs
peil. Minister de Pous zet op dit terrein
het beleid van zijn ambtsvoorganger
voort. Ik onderschrijf het doel dat de re
gering zich stelt, stabilisatie van het prijs
peil, graag. Mij ontbreekt echter het ge
loof, dat de gevolgde procedure van het
beroep op vrijwillige medewerking bij het
optreden van spanningen effectief kan
zijn".
Meer verwacht de waarnemend voorzit
ter van het N.V.V. van een actief kartel
beleid, evenals van een actief optreden
van consumentenorganisaties. De consu
ment is in onze samenleving de zwakst
georganiseerde groep. Hij loopt dienten
gevolge gevaar tussen wal en schip te ge
raken. Objectieve voorlichting kan ertoe
bijdragen zijn positie te versterken. In
Nederland bestaat te dien aanzien een
achterstand. Het N.V.V. steunt het con
sumentencontactorgaan dan ook krach
tig in zijn activiteiten. Dat het C.C.O. op
weerstanden stuit, behoeft waarlijk niet
te verbazen, noch te ontmoedigen, aldus
spreker. De overheid heeft echter de taak
de consumentenorganisaties te helpen bij
de ontplooiing van haar werkzaamheden.
Wie een scherpe ombuiging (door het
kabinet-De Quay) van het financieel-
econom'isch beleid had verwacht in de
vorm van aanzienlijke beperking der over
heidsuitgaven en forse belastingverla
ging, „moet zich", zo merkte de heer
Roemers op, „wel teleurgesteld voelen.
Ten onrechte. De koers van het schip van
staat laat zich op korte termijn niet in
aanzienlijke mate wijzigen. Maar de aan
duidingen voor koerswijzigingen zijn ve
lerlei; bij voorbeeld de noodzaak tot ver
laging van de overheidsuitgaven tenein
de de belastingdruk te verminderen. Vol
gens drs. Roemers komen overheidsuitga
ven veelal de minst draagkrachtigen ten
goede en belastingverlaging de meer wel-
gestelden.
Het ledental
Over de ontwikkeling van het ledental
kon de N.V.V.-waarnemend-voorzitter
zich niet optimistisch tonen, in '57 en '58
moest men immers voor het eerst na
de tweede wereldoorlog een aanzienlijk
ledenverlies boeken. Ondanks de geste
gen beroepsbevolking bedroeg het netto
verlies bijna 24.000 leden. Sinds 1 janua
ri dit jaar is het N.V.V.-ledental echter
weer met 5816 tot 482.394 gestegen, waar
van 26.000 beneden de 20 jaar en 89.000
tussen de 20 en 30 jaar.
Het stakingsrecht
Ernstige bezorgdheid uitte drs. Roe
mers met. betrekking tot het stakings
recht, welke gewekt is door verschillende
rechterlijke instanties. Door enkele uit
spraken is namelijk twijfel gewekt of het
stakingsrecht in Nederland bij het geldend
recht nog wel bestaat. Mocht uit het gel
dend recht een ondermijning van het sta
kingsrecht voortvloeien, dan is een wette
lijke regeling op korte termijn noodzake
lijk.
De heer Roemers drong er met klem op
aan, dat de regering op dit punt spoed zal
betrachten. Om misverstand te voorko
men, voegde spreker hier aan toe, dat het
N.V.V. zich er, zoals steeds in zijn be
staan, van bewust is dat het wapen van
de staking een tweesnijdend zwaard is dat
niet lichtvaardig gehanteerd mag wor
den. „Maar de vakbeweging kan niet aan
vaarden, dat haar dit wapen zou worden
onthouden".
Voor de civiele kamer van de Amster
damse rechtbank zijn dinsdagmiddag de
pleidooien gehouden in de procedure, die
zeven gedupeerden van de instorting in
1955 van een deel der arcade in de Am
sterdamse Vijzelstraat aanhangig heb
ben gemaakt tegen de huiseigenaar en de
aannemer ter verkrijging van een schade
loosstelling van ongeveer een ton. Op 23
maart 1955 stortte een der pilaren der ar
cade in, waarbij een daarin werkende met
selaar werd gewond. De instorting had tot
gevolg dat een aantal flatbewoners tijde
lijk hun woning moest verlaten en een
paar winkels moesten sluiten.
De Sociale Verzekeringsbank is ook par
tij in deze procedure als gevolg van een uit
kering aan de metselaar. De advocaat
van de bank stelde, dat de oorzaak van de
instorting was geweest het ontbreken van
een stalen kolom in de pilaar, die het dub
bele di-oeg van het toegelaten gewicht.
De raadsman van de gedupeerden be
toogde, dat de huiseigenaar het risico van
de instorting draagt, hetgeen echter door
de huiseigenaar wordt ontkend. Deze be
roept zich op een huurcontractclausule
waarin aansprakelijkheid wordt uitgeslo
ten ten aanzien van het verhuurde. De aan
nemer is door de Hoge Raad veroordeeld
omdat hij niet heeft gezorgd voor het stut
ten van de pilaar tijdens de werkzaamhe
den in 1955. Daarom is hij, aldus pleiter,
aangesproken door de gedupeerden. Het
feit dat huiseigenaar en aannemer zich be
roepen op mede-schuld van de gemeente
Amsterdam, sluit hun aansprakelijkheid
volgens pleiter niet uit.
De raadsman van de huiseigenaar stel
de, dat de instorting is veroorzaakt door
een van buiten komende oorzaak, het hak
ken en het ontbreken daarbij van stutten,
en niet te wijten is aan een te zwakke pi
laar. Het was geen gebrek dat door „bou
wing" of inrichting teweeg gebracht was.
Na de instorting staan de andere pilaren,
die geen stalen kern hebben, nog steeds,
zo betoogde pleiter.
Schoof gemeente tekort?
De advocaat van de aannemer stelde,
dat deze rechtbank nogmaals een uit
spraak moet doen over de schuldkwestie.
Een ambtenaar van bouw- en woningtoe
zicht, die erop vertrouwde dat in alle pi
laren ijzeren balken zaten, nam in februa
ri het initiatief tot het aanhakken voor de
pilaren en gaf de aannemer aanwijzigin-
gen. Het werk werd volgens pleiter in dé
tails opgedragen en omschreven. Bouw
en woningtoezicht nam het initiatief en
heeft daardoor volgens hem verantwoor
delijkheid ervoor.
De gemeente was volgens pleiter in ge
breke gebleven, de situatie behoorlijk te
behandelen en de kernfout van deze zaak
is volgens hem, dat zij op te laag niveau
bij bouw- en woningtoezicht was behan
deld. De aannemer, die het gebouw niet
kende, voer op het kompas van bouw- en
woningtoezicht en voelde, aldus de raads
man, zich alleen aansprakelijk voor de uit
voering.
„Aannemer verantwoordelijk"
Tenslotte hield de x-aadsman van de ge
meente Amsterdam (door huiseigenaar en
aannemer in een zogenaamde „vrijwa-
x-ingsprocedui-e" in deze zaak betx-okken)
zijn pleidooi. Hij noemde het beslissend
voor de schuld van de aannemer, dat deze
op 14 februari verboden wex-d, verder te
werken voox-dat er gestut was. Er is geen
opdracht gegeven aan de aannemer, hoe
zou dienen te worden gewerkt. Een grove
en onbegrijpelijke nalatigheid noemde de
ze pleiter het, dat de aannemer het werk
heeft laten hervatten zonder dat er gestut
was. De aannemer had ook geen bericht
gegeven aan bouw- en woningtoezicht dat
hij weer aan het wex-k zou gaan. Volgens
de raadsman draagt deze dan ook de vol
le verantwooi'delijkheid. De gemeente
kan geen enkele schuld worden verweten
en daax'om concludeerde de advocaat, dat
partijen niet-ontvankelijk te worden ver
klaard.
Uitspraak 27 november.
Advertentie
De vrijwel onverslljtbare
chroom-stalen brander en de
prachtige, grote reflector geven
U krachtige, roodgloeiend stra
lende warmte voor hoogstens
5 ct. per uur! Weer een echt pro
duct van ALADDIN, veilig, reuk
loos en uitstekend te regelen.
PETROLEUM STRAALKACHEL
Vraagt prospectus aan bij:
J.G. DE ZEEUW N.V. Postbus84,Dordrecht,
In het Middelnederlands bestond een
zelfstandig naamwoord akel, dat bete
kende: leed, schade, kwelling. Dit akel
was een afleiding van een werkwoord
aken: kwellen, pijn doen dat nog voort
leeft in het Engelse to ache en dat ook
verwant is met het Duitse achzen: ker
men van pijn.
Van het zelfstandig naamwoord akel
zijn twee bijvoeglijke naamwoor
den afgeleid: akellijk en akelig. De
eerste vorm is alleen nog dialectisch
hier en daar, bijvooi-beeld te Dordrecht,
in stand gebleven. Dat van twee vor
men die hetzelfde betekenen, een het
veld moet ruimen, is begrijpelijk. Is er
betekenisverschil, dan blijven de vor
men beide bestaan: tijdig en tijdelijk,
verstandig en verstandelijk, wettig en
wettelijk, geestig en geestelijk, schendig
en schandelijk enz. vervullen alle een
functie in de taal en handhaven zich
daardoor. Waardoor nu akelijk is ver
dwenen en akelig is gebleven, is niet te
zeggen.
