Jubileumexpositie over de
mens Jacobus van Looy
ROOMBOTER
VIERDE PROGRAMMA VAN
„TINGELTANGEL''
Wekelijkse Esperanto* cursus
Simon Koster verricht opening van
Speciale
aanbieding
NAAIMACHINES
15
Geef glans en geur
aan feestelijk oranje!
ZUIVER
WOLLEN
DEKENS
29.75 59.50
Causerieën van prof. Otto B.
de Kat en Godfried Romans
Tien maanden geëist tegen
timmerman wegens
verduistering
Echtpaar in Rotterdam
door gas bedwelmd
Minister ir. S. H. Visser
naar La Gourtine
Spierenburg bezoekt
Heerlen
Zege voor nationalistische
partij in Zuid-Afrika
Alléén
is boter en
boter is niet te vervangen!
Laos wenst permanent
UNO-waarnemers
EERSTE LES
Kerkelijk Nieuws
VRIJDAG 16 OKTOBER 1959
Advertentie
100% wol. Prachtige
nieuwe pastelkleuren
1-persoons 2-persoons
ZIE ONZE ETALAGE I
Een spirituele ontmoeting met de
mens, ja met de Haarlemse mens Jaco
bus van Looy hebben donderdagavond
de talrijke aanwezigen in het museum
„Het Huis van Looy" in Haarlem gehad
op de bijeenkomst, tijdens welke de
jubileumtentoonstelling ter gelegenheid
van het tienjarige bestaan der gelijk
namige Stichting is geopend. Deze ont
moeting mocht dan pas recht intiem
plaats hebben tussen de geëxposeerde
schilderijen, tekeningen, pastels en voor
al brieven, boeken, manuscripten, foto's
en curiosa, reeds in de causerieën van
prof. Otto B. de Kat en Godfried Bo-
mans, waarin de sprekers, elkaar su
bliem aanvullend, gestalte gaven aan de
dualiteit van de beeldende kunstenaar
en litterator Van Looy, kwam diens
mens-zijn „om de hoek kijken". Tevoren
werd de tentoonstelling geopend dooi
de voorzitter van de „Stichting Het Huis
van Looy", Simon Koster.
De heer Koster sprak zijn vreugde uit
over de onverflauwde belangstelling voor
het werk van Jacobus van Looy. Thans,
bijna dertig jaar na het overlijden van de
schilder-schrijver is deze belangstelling
in sommige opzichten zelfs groter dan op
het moment dat de Stichting in het leven
is geroepen. Het werk van Van Looy als
beeldende kunstenaar is dit jaar voor het
eerst buiten Haarlem te zien geweest en
binnenkort zal dit voor de tweede keer ge
beuren, aldus de voorzitter.
Hij herinnerde er aan hoe het in de win
ter van 1948-1949 weinig heeft gescheeld
of de hele artistieke nalatenschap van Ja-
onder de bezielde en bezielende leiding van
het liefdevolle verzamelwerk van me
vrouw Titia van Looy zou zijn uit
eengevallen en naar alle windstre
ken verspreid. Een kieine groep mannen
onder de bezielde en bezielen leiding van
dr. Van der Eist voorkwam dit. Twee ande
re mannen hadden tussen het overlijden
van mevrouw Van Looy en de totstandko
ming van de Stichting in 1949 reeds al het
Advertentie
A
INTERIEURVERZORGING
BARTELJORISSTR. 13-17 HAARLEM
De officier van Justitie bij de recht
bank te Haarlem, mr. J. J. Bredius, eiste
donderdagmiddag een gevangenisstraf
voor de tijd van tien maanden, waarvan
vier maanden voorwaardelijk tegen een
41-jarige Haarlemse timmerman, die er
van verdacht werd bij een verzekerings
maatschappij een bedrag van ongeveer
drieduizend gulden te hebben verduisterd
in de jaren 1958 en 1959. De verdachte
gaf de feiten volmondig toe.
De verdediger, mr. B. W. Stomps
noemde dit hele geval „een intens dra
ma". De timmerman verdiende enkele
jaren geleden ruim f 120.- in de week tot
dat hij zich na herhaald aandringen liet
overhalen verzekeringsagent te worden
waardoor hij slechts 54,- in de week ging
verdienen en bovendien belandde in een
vak, dat volkomen nieuw voor hem was
en dat hij niet aankon. Bovendien werden
zijn vrouw en kind beiden ernstig ziek en
de hele administratie veranderde, aldus
pleiter, al spoedig in een janboel.
Mr. Stomps stelde rechtbank voor de
verdachte een lange voorwaardelijke
straf te geven met de bijzondere bepa
ling, dat de timmerman het verduisterde
bedrag met 5,- per week zal afbetalen
De uitspraak werd bepaald op 29 okto
ber.
Vervolgens stond een 44-jarige verte
genwoordiger uit Heiloo terecht, die toen
hij in dienst was van een technische han
delsonderneming gedurende de jaren 1954
tot en met 1958 een bedrag van ongeveer
4500,- zou hebben verduisterd. De ver
dachte gaf dit toe, maar voerde als ver
dediging aan, dat hij tal van onkosten
voor de zaak maakte, die niet of nauwe
lijks vergoed werden.
De officier van Justitie, mr. J. J. Bre
dius, eiste een gevangenisstraf van één
jaar waarvan drie maanden voorwaarde
lijk, waarna de raadsvrouw, mr. S. Boek
man, in een uitvoerig pleidooi de recht
bank verzocht een aanzienlijk minder zwa
re straf op te leggen vooral ook omdat het
verduisterde bedrag, dat vrijwel geheel
zijdelings ten behoeve van de werkgever
was verbruikt, was terugbetaald en om
dat de verdachte een nieuwe betrekking
had gekregen, waarin hij zo weer aan het
werk kon gaan.
De rechtbank bepaalde de uitspraak op
29 oktober.
mogelijke gedaan om het werk van Van
Looy te beschermen en te bewaren. Dat
zijn de suppoosten de heren J. Scheffers
en E. Jansen.
Ook nu de collectie door de gemeente
Haarlem en de Stichting zorgvuldig wordt
behoed, zou het geregelde toezicht er op in
niet vertrouwder handen kunnen zijn dan
van deze suppoosten, aldus de heer Kos
ter. Spreker roemde verder de voortref
felijke en deskundige zorg van de heer
H. P. Baard.
Een naam die de voorzitter met ere
noemde, is die van dr. L. M. van Dis. In
de loop van de eerste tien jaar nam dr.
Van Dis de plaats in van dr. Van der Eist
en hij heeft deze functie steeds met toe
wijding vervuld. De heer Koster zei nog
eens uiting te willen geven aan de grote
waardering voor hetgeen dr. Van Dis als
voorzitter heeft gedaan.
De thans ingerichte expositie noemde de
heer Koster een goede gelegenheid om bui
ten het kader van zijn werk een indruk te
krijgen van het leven van Van Looy in zijn
naaste omgeving, zijn vriendschappen en
zijn plaats temidden van de kunstenaars
van zijn tijd. Veel is aanschouwelijk ge
maakt door foto's, brieven, manuscripten
en andere historische documenten uit het
bezit van de Stichting, aangevuld met in
bruikleen gekregen materiaal. Tenslotte
dankte de voorzitter allen die op welke
wijze dan ook het werk van de Stichting
steunen en hij verklaarde tentoonstel
ling voor geopend.
Eenzelvigheid
Prof. Otto B. de Kat gaf zijn visie op de
beeldende kunstenaar Van Looy onder de
titel „De eenzelvigheid van de schilder Ja
cobus van Looy".
In de autobiografie die Van Looy in 1907,
op 52-jarige leeftijd schrijft, komt tot
uiting hoe hij heeft getracht het weeskind
te doen uitgroeien tot de volwassenheid.
Als schrijver volwassen geworden kunste
naar aanvaardt hij het weeskind. In 1877
werd hij leerling van de Rijksacademie
van beeldende kunst in Amsterdam. In
1884 werd zijn werk bekroond met 't win
nen van de Prix de Rome. Losgerukt van
de Amsterdamse vriendenkring overvalt
hem de eenzaamheid. Wat in de jaren
tachtig leek op een geheel nieuwe weg, is
in onze ogen weinig meer dan het afbui
gen van de route die de Hagenaars ge
volgd hadden. Het motief verplaatste zich
van het landschap naar het stadsbeeld en
deze ontwikkeling lag niet in de lijn van
Van Looy. Het anders wezen en de duali
teit van Van Looy zijn vaak verklaard uit
zijn schilder-schrijverschap, aldus prof
De Kat. Maar spreker meende dat het an
ders geaard zijn dan zijn tijdgenoten de
eigenlijke grond is van zijn eenzaamheid
Het individualisme van Van Looy kwam
uit een gans andere bodem voort dgn van
de andere Tachtigers. Bij hen was het de
opstand tegen eigen afkomst en milieu
bij Van Looy was het door een groeiproces
dat hij alleen kwam te staan: de
groei uit het weeshuis naar de academie
Hoe juist heeft Van Eeden de groei van de
kunstenaar aangeduid, hij, Van Looy
beschrijft als „efe'n schuw fttiisëli.ik wezen
dat graag in een eigen nestbij goede
vrienden zit".
Huisjesman
Godfried Bomans ging in gedachten te
rug naar de tijd in zijn jeugd, toen hij in
de buurt van Van Looy woonde. „Ik heb
Van Looy gezien. Soms kwam hij voorbij
niet dikwijls. Ik heb het drie keer meege
maakt in acht jaar tijd. Van Looy was een
„huisjesman", aldus Bomans, die vervol
gens aan de hand van allerlei voorbeel
den de karakteristieke plaats van het huis
in de Nederlandse litteratuur besprak. Van
hier naar de Nederlandse neiging tot rela
tiveren il n'y avait qu'un pas („Onze taal
is een voordurende onderschatting van
wat er in feite gebeurt"). Wij zijn een volk
dat boven alles het pathos schuwt („Als
er op een schutting staat: Piet is gek, dan
wil dat niet zeggen dat hij krankzinnig is,
maar dat hij ergens voor is warm gelo
pen"). Onze taal registreert, maar reso
neert niet. Het is een taal voor kamer
muziek. Daarom heeft de Camera Obscura
in honderd jaar vijftig drukken beleefd.
De Nederlandse schrijver observeert en
registreert dit haarscherp, met bijna fo
tografische accuratesse. En dan distan-
cieert hij zich met ironie, aldus spreker.
Langs deze bewust gekozen omweg
keerde Bomans tot Van Looy terug. Ook
bij deze schrijver signaleerde hij een ken
merkend verschijnsel in de Nederlandse
litteratuur: de belangstelling voor het
kind. Door als het ware op de hurken te
schrijven vindt de Nederlandse auteur de
situatie die hem ligt. Onze litteratuur we
melt van jongens en meisjes, door wier
ogen de schrijver naar hartelust zijn ,.mi-
kromanie" kan uitleven. Zo is het nok met
de trilogie Jaapje, Jaap en Jacob van
Van Looy. Hierin komt de oneindige lief
de voor het detail tot uiting.
Jacobus van Looy was een groot tekenaar,
wellicht een minder groot schilder en een
zeer groot schrijver", besloot Godfried
Bomans.
Vervolgens gingen de aanwezigen het
tentoongestelde bezichtigen. Op deze ex
positie zelf komen wij nog terug.
Donderdagmorgen omstreeks tien uur
zijn de 65-jarige oud-hoofdagent van poli
tie E. Olofsen en zijn 64-jarige echtgeno
te, mevrouw N. Olofsen-Bepgwerf, bewus
teloos op bed in de achterkamer van hun
woning aan de Friesestraat te Rotterdam
aangetroffen. Spoedig nadat zij waren
aangetroffen, werd kunstmatige ademha
ling toegepast, waardoor de vrouw tot be
wustzijn terugkeerde. Het echtpaar is
naar het ziekenhuis overgebracht.
Een zuster van de vrouw kreeg geen
gehoor op haar bellen, waarop zij een
buurman van het echtpaar waarschuwde.
Deze ging poolshoogte nemen. Hij zag, dat
de gordijnen van de slaapkamer van het
echtpaar Olofsen gesloten waren. Boven
dien rook hij een sterke gaslucht. Hij
waarschuwde de politie, die op haar beurt
de geneeskundige dienst verwittigde. Het
bleek, dat in het keukentje, dat aan de
achterkamer grenst, een kraantje van een
éénpits-gaskomfoortje een weinig open
stond. Zo ontsnapte een zwakke gas-
stroom, maar die was toch voldoende
de deur tussen keuken en slaapkamer
stond open om de heer en mevrouw
Olofsen te bedwelmen. Zeer waarschijn
lijk heeft de avond tevoren de man of de
vrouw het kraantje open gestoten.
Naar wij uit La Courtine vernemen, zal
de Nederlandse minister van Oorlog, ir.
S. H. Visser, aanstaande dinsdag een be
zoek brengen aan de Nederlandse troe
peneenheden, die daar nog altijd gelegerd
zijn. Voor de nieuwe minister geldt dit
eerste bezoek als een kennismaking met
de Franse legerplaats.
De minister zal maar zeer kort in La
Courtine kunnen blijven en enige bijzon
dere ophef zal er van routine-bezoek
dan ook niet worden gemaakt.
De vice-voorzitter van de Hoge Autori
teit, de Nederlander D. Spierenburg,
brengt in verband met de huidige moei
lijkheden in onze mijnindustrie een bezoek
aan Heerlen. Vanmorgen had hij een on
derhoud met de werkgevers. Hedenavond
zou hij een ontmoeting hebben met de ver
tegenwoordigers van de vakbonden. Don
derdag vertoefde de heer Spierenburg in
Bonn, waar hij een onderhoud had met
Westduitse regeringfunctionarissen.
Advertentie
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL. Gr. Houtstr. 181. Tel. 14444
JOHANNESBURG (Reuter-UPI) —De
Nationalistische regeringspartij heeft de
verkiezingen in de vier Zuidafrikaanse
provincies voor de provinciale raden ge
wonnen. Zij verwierf 110 van de 170 ze
tels. De zestig andere zullen worden be
zet door vertegenwoordigers van de Ver
enigde oppositiepartij.
De nationalistische partij van premier
Verwoerd kreeg negentigduizend stem
men minder dan in de algemene verkiezin
gen van vorig jaar De vier liberale kan
didaten, die tegen de apartheidspolitiek
zijn, en de elf kandidaten van de federale
partij die pro-Brits is, werden alle ver-
I slagen.
Oog èn neus èn tong genieten van worteltjes waarin u
een kluitje roomboter hebt laten smelten l
de tuin
een tuin
la arbo
arbo
het bloembed
een bloembed
la difekta benko
difekta benko
NEW YORK (UPI) Laos wenst perma
nent UNO-waarnemers met het oog op mo
gelijke nieuwe communistische agressie,
aldus heeft de Laotische minister van
Voorlichting Sisoek Na Champassak op een
persconferentie in New York verklaard.
De Laotische regering hoopt dat de Veilig
heidsraad de commissie van onderzoek op
dracht zal geven voor onbepaalde tijd in
Laos te blijven.
Dc leden van de commissie zijn thans
op weg naar New York om verslag uit te
brengen van hun bevindingen. Sisoek zei
dat, onafhankelijk van het feit of bewijzen
van Noordvietnamese agressie zijn gevon
den, „de communisten hun activiteit sinds
de aankomst van de commissie vrijwel
geheel hebben gestaakt". „Thans is de op
stand meer van psychologische dan van
militaire betekenis", zo zei hij.
VIENTIANE (Reuter/UPI) Premier
Sananikone van Laos zal zaterdag met zijn
ministers van Buitenlandse Zaken en De
fensie naar New York vliegen om de ver
gadering van de Veiligheidsraad bij te
wonen waarin de UNO-commissie rapport
zal uitbrengen.
Cabaret betekent vanouds herberg of
koffiehuis. Pas in de tachtiger jaren van
de vorige eeuw werd er in Montmartre de
soortnaam van gemaakt voor litteraire of
beeldende kleinkunst. Deze bleef ook na
het einde van de „Chat-Noir" gehandhaafd
voor door „Het betere publiek" bezochte
etablissementen, ter onderscheiding van
zulke aanverwante ;aken als variété en
music-hall. Al heel gauw begonnen (zoals
alle romantische stromingen) deze genres
van het uitgaansleven door elkaar te lopen
en kwamen er vulgaire navolgingen van
wat aanvankelijk nogal exclusief voor de
zogenaamde élite of althans mensen met
smaak of onderscheidingsvermogen be
stemd was. Tegenwoordig is het in Neder
land zo, dat in de revues of bioscoopthe
aters vaak vooraanstaande chansonniers
werken, dat de werkelijk geestige spot
drijvers zich bij hun optreden laten verge
zellen door goochelaars of saltimbanques
en dat Sieto Hoving zijn artistieke biertent
met letterkundig verantwoorde commen
taar, gezongen en gespeeld, van odernehe
hekeldichters „Tingel-tangel" noemt,
Riet Schagen, Sieto Hoving en Marijke
Hoving in „Lood om oud ijzer".
Esperanto is een fonetische taal, dat wil
zeggen, dat elke letter steeds gelijk wordt
uitgesproken. De -a- klinkt dus niet de
ene keer als -a- in dag en even later als
-aa- in dagen. Daardoor is de uitspraak
van het Esperanto betrekkelijk eenvoudig.
We raden u aan er toch even goede aan
dacht aan te besteden, want het is heel
wat gemakkelijker een goede uitspraak
aan. dan een slechte af te leren.
Hier volgen de regels:
1. De klemtoon van een woord valt
altijd oo de voorlaatste lettergreep.
2. De -a-, -e- en -o- klinken als in dak,
dek en dok. De -i- is altijd de -ie- van Piet
en nooit de -i- van pit. De -u- klinkt als
-oe- en het woordje muro (muur) spreken
we dus uit: moe-rö, met de klemtoon op
moe.
3. De -c- klinkt als ts. Oefen maar
even: caro, eendo, cemento, centro, cerbo.
Denk er om, alle klinkers kort! Ook de
laatste!
4. De -g- klinkt als in het woord Ga
briel of als in zeggen.
5. De -v- spreken we uit als -w- en de
letter -w- komt in het Esp. alfabet niet
voor. We schrijven dus -vespo- (wesp),
maar zeggen -Wespè. Oefen maar even:
vakso, valo, valizo, valso, vaporo, reservi.
pasiva. nivelo. kverko. En.... hebt u om
de klemtoon gedacht?»
6. Verder hebben we nog een vijftal
kapjesl etters:
a. De -c-, die we uitspreken als tsj,
cevalo, cemizo, felica, car. Hebt u om de
klemtoon en om de -v- in cevalo gedacht?
Prachtig!
b. De -g-, die we uitspreken als -dzj:
êardeno, larga, girafo, loêas, êi-
c. De -fi-, die we uitspreken als de
-ch- in kachel, en die maar weinig voor
komt: arfiitekto, dat we uitspreken net
als het Nederlandse woord.
d. De -j-, die klinkt als -zj-: jurnalo,
jaluza, jaketo, trinkajo en nu nog een
lastige: maniajo (mandzj-az-jo). Oefen
even die uitgang ajo. Dat bespaart u later
veel narigheid.
e. De -§-, die klinkt als -sj-: si, sipo,
kasas, stalo, vesto, satas, suo. Goed om
die -ö- aan het eind gedacht! Ja? keurig
dan.
Nu kunt u het volgende verhaaltje, dat
we in elk geval tot januari voortzetten,
lezen als een volleerd Esperantist. De ver
taling vindt u hier onder:
Sur benko sidas la patrlno. Si estas
juna kaj bela. Si sidas sur benko en la
gardeno La gardeno estas granda, kun
multaj arboj kaj bedoj kaj floroj. La
patrino laboras. Bruna surtuto kusas sur
la benko. Gi estas difekta kaj la patrino
kudras.
Taalregels:
1. Alle zelfstandige naamwoorden, dat
zijn de namen van mensen, dieren en din
gen, eindigen op een -o-. U kunt ze in het
verhaaltje dus zo oppikken.
2. Alle bijvoeglijke naamwoorden, dat
zijn de woorden, die vertellen, hoe de
mensen, dieren en dingen er uitzien, ein
digen op een -a. Zoek ze even!
3. De woorden op -as- eindigende, zijn
werkwoorden (Later zulen we zien, dat ze
ook op -is- of -os- kunnen eindigen: sidas
wordt dan dus sidis of sidos).
4. Het Nederlands heeft drie lidwoor
den: -de- en -het- noemen we bepaalde
lidwoorden en -een-is het onl&paalde lid
woord. Uit de zin: Het paard en de koe
van boer Jansen zijn dood, begrijpen we
meteen, dat hij maar één paard en één
koe heeft, of dat we al wisten, dat er een
paard en een koe ziek waren. Ze wijzen
dus op een bepaald paard en een bepaalde
koe. Vandaar de naam. Zeggen we: een
koe van boer J. is dood, dan weten we
veel minder.
In Esp. kennen we alleen maar het be
palende lidwoord -la-. Als we in het Ne
derlands -een- gebruiken, laten we het in
Esp. eenvoudig weg. Sur benko sidas la
patrino. Dus -een bank- (er zijn er meer!)
en: la patrino (dus maar één).
5. Als we in het Ned. over een vrouw
of meisje praten, zeggen we: zij. In Espe
ranto zeggen we dan -si-.
6. Het meervoud der woorden maken
we in Esp. door achter het enkelvoud een
-j- te zetten: benko - benkoj, floro - floroj.
7. Het bijvoeglijk naamwoord, dat bij
dat zelfstandig naamwoord hoort, krijgt
die -j- ook.
een bruine overjas - bruna surtuto.
bruine overjassen - brunaj surtutoj.
vele bloemen - multaj floroj.
8. Dieren en dingen, waarvan we in
het Ned. zeggen: hij (de hond), zij (de kat)
of hij (de bank), noemen we in Esp. met
-êi--
La benko. - Gi staras en la iardeno.
V e rt a 1 i n g
Op een bank zit de moeder. Zij is iong
en mooi. Ze zit op een bank in de tuin. De
tuin is groot, met vele bomen en (bloeml-
bedden en bloemen De moeder werkt Een
bruine overjas ligt op de bank. Hij is
kapot en de moeder naait.
We geven geen woordenrijtjes, maar we
raden u aan zelf een „woordenboekje" te
maken, zowel Ned.-Esp. als Esp.-Ned.
Neem strookjes dun karton van ongeveer
8 bij 3 cm. Schrijf bovenaan op het eerste
strookje sur en aan de achterkant de ver
taling: op. Doe dat met alle woordjes uit
ons verhaaltje en rangschik, ze alfabetisch
in een doosje. Maak nog net zo'n serietje
en rangschik dat op de Ned. letters. Zet
een scheidinkje in het midden van het
doosje en u hebt een prachtig middel om
de woordjes te leren. Alles, wat u na een
poosje goed kent, kan er uit. De woord
jes. die u nog niet kent, ontmoet u telkens
weer.
1. Vertalen:
De bank Hij is in de tuin.
De moeder. Ze zit op de bank.
De moeder. Ze werkt.
De overias. Hij ligt op de bank
De bruine overjas. Hij is stuk.
De tuin. Hij is groot.
De boom. Hii is in de tuin.
De moeder. Zij 's mooi.
2. Vert a 1 e n: Denk om de meervouds-j
van het bijv. naamwoord:
de bruine overias: de bruine overjasseft.
de jonge moeder: de jonge moeders,
het mooie (bloemlbed: de mooie
fhioemlbedden.
een grote tuin: grote tuinen
de kapotte bank: de kanottp banken,
de mooie boom: mooie hnmen.
3 Vertalen Denk er om. dat in het
Ned. 't lidwoord -een- terug moet komen:
de bank de tuin
een bank een tuin
la surtoto la arbo
surtuto arbo
de bloem het bloembed
een bloem een bloembed
la patrino la difekta benko
patrino difekta benko
4. Als aparte opgave krijgt u het ver
haaltje na te vertellen. Niet opschrijven!
Alleen maar aan u zelf vertellen. Liefst
hardop. Het mag met precies dezelfde
woorden, het mag ook met uw eigen woor
den. Als u maar probeert te vertellen. Al
die taalregels en oefeningen zijn eigenlijk
maar bijzaak. Praten is het voornaamste.
De taalregels en oefeningen dienen alleen
maar, om de taal zonder fouten te kunnen
spreken en schrijven, maar liever MET
fouten spreken, dan zwijgen.
Werk dat na dinsdagmorgen binnen
komt, kunt u niet gekorrigeerd terug
hebben voor de volgende les in de krant
komt!
waarmee eigenlijk een café-chantant van
gering allooi wordt aangeduid.
Hij heeft veel succes met zijn kleine,
maar gedurfde onderneming, die bijna
drie jaar geleden met vijfenzeventig voor
stellingen in het Leidsepleintheater werd
ingeleid. „Niet voor lange tenen" bleef
vervolgens maandenlang de eens-wat-an
ders-zoekenden naar een befaamd restau
rant in het verre zuiden van Amsterdam
trekken. In 1958 begon zijn kleine ensem
ble niet alleen op maar ook in eigen gele
genheid. Ook toen de noviteit eraf was
bleef het succes. „Zonder vijgeblad" kon
meer dan tweehonderdvijftig keer in zijn
pijpela met tapkast aan de Nieuwezijds-
Voorburgwal worden vertoond. Geleide
lijk zijn de nummers van dat programma
door nauwer op de tctualiteit afgestemde
vervangen, zodat donderdag de behoorlijk
ingespeelde première van „Lood om oud
ijzer" kon worden gegeven. Die titel is
goed raak, want het gaat niet veel anders
dan de vorige keer en doet toch allerminst
de bezoekers als hetzelfde aan.
Men heeft aanvankelijk de neiging der
gelijke instituten van vrijgevochten arties
ten te overschatten. Zij moeten alles zelf
doen, zowel uit de vaatjes der humor als
die der alcoholhoudende dranken of limo
nade tappen, de jassen eruit en de stem
ming erin brengen. Natuurlijk maken zul
ke bezigheden, die elders aan obers en
ouvreuses (o, hoe rijk toch is onze moeder
taal aan schatten, die wij van alle mark
ten hebben thuisgebracht) worden ge
gund, geen goede liedjeszangers van slech
te toneelspelers, al mag men wellicht een
inspirerende uitwerking van de nauwe aan
raking met het publiek veronderstellen.
En evenmin kan men volhouden dat alleen
zoiets het échte cabaret zou zijn. Hoewel.
in de rokerige intimiteit van een kleine
kring van mensen onder elkaar kan men
gevoeliger waarheden uitdelen en heeft
men meer kans de aanzittenden ergens in
hoofd of hart te raken dan bij een deftige
voorstelling in een gewone schouwburg.
Daar willen de mensen eens echt uit zijn,
hier juist er in komen. In het op illusie in
gestelde theater wensen velen van de wer
kelijkheid afgeleid te worden, zich te laten
amuseren. Maar in een lokaliteit als deze,
waar men zich als het ware van aangezicht
tot aangezicht bevindt, is het te proberen
erin door te dringen en erachter te komen.
Dit alles overwegende (maar ook zon
der dat te doen) komt men tot de erken
ning, dat Sieto Hoving en zijn partners er
in geslaagd zijn zich een verdiende eigen
plaats te veroveren. Zij zijn beslist niet
persoonlijker of veelzijdiger dan de er
kende kampioenen van onze kleinkunst,
doch zij hebben zich ook door de toevalli
ge selectie betere kansen geschapen. Door
de vrijwillige bestedingsbeperking en ge
mengde arbeidsvoorwaarden kan men
zich de weelde veroorloven van een in
schikkelijk publiek. Die zijn er heus wel,
als men er maar de ontvankelijkheid voor
heeft gekweekt! Ditkeer hebben Jan Blok
ker en Alexander Pola bijdragen geleverd.
Vooral wat ik meen herkend te hebben als
uit de krasse pen van laatstgenoemde ge
vloeid te zijn, moch op instemming aan
spraak maken. Om zulke nummers als
„Wij herdenken!" of „Wij zijn stapel op
Holland" hoeft men ergens anders niet te
komen.
De leukste scènes zijn die, waarin poli
tieke kopstukken als mikpunten van eer
lijk verdeeld en zelden boosaardig sarcas
me worden gebruikt en de toespelingen
op gemeentelijke wantoestanden. „Lente
in Amsterdam" en „Interview met een
ondervoorzitster" zijn parodistische vol
treffers. Sieto Hoving zelf excelleert in
zijn conférence als excellentie, waarbij
vooral de gulle grappigheid van professor
De Quay in het spitsvondig ridicule ge
trokken wordt. Hij zorgt ervoor steeds bij
de tijd te blijven. Hij volgt de bij Aristide
Bruant begonnen mode, dat dichterzan-
gers baarden dragen, maar overigens is
hij de gelukkige bezitter van een even on
gegeneerde als bescheiden eigen stijl. Zijn
medewerkers passen goed bij hem, zij
vormen een eensgezind kwintet als men
pianist Wouter Denijs meetelt (hij zorgt
er welluidend voor dat men dat doet). Zijn
vrouw, Marijke Hoving, zou men de pri
ma inter pares mogen noemen, ware het
niet dat zij juist om haar eigen geluid ge
waardeerd moet worden. Als opvolgster
van Dini de Neef is Riek Schagen toege
treden, die vooral met vocale kwaliteiten
de persiflages op „zingende zusjes" én
„operasmart" extra fleur verleent. Paul
Deen is de minst duidelijke persoonlijk
heid in deze groep. Van de gezongen apo
theose „De vervlogen Hollander" heb ik
het minst genoten, zonder dat deze als fi
nale geplaatste teleurstelling het oprecht
beleefde genoegen ook maar enigszins
heeft kunnen bederven. Max Heymans ont
wierp de japonnen, Karei Poons diende
van choreografische adviezen.
David Koning
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te 's Heer Arendskerke M. van
den Bosch te Nigtevecht (U.); te Zoeter-
meer P. J. F. Lamens te Kamerik.
Geref. Kerken
Beroepen te St. Thomas (Ontario. Ca
nada) F. Guillaume te Toronto-Annette
Church (Ontario. Canada) (voorheen te
Amsterdam-Westh
