In de Afrikaanse metropool Leopoldstad hee: „morgen" een nieuwe betekenis Royal r Voor duizenden Belgen onzekerheid i voor dertien miljoen negers: de onafhankelijkheid ^"Hoe is het ontstaan ?"N Exquise Kerstdiners Voor de Stille Armen Van dag tot dag in de ruimte REPORTAGE OVER BELGISCHE KONGO Russen zouden al 100 raketbases klaar hebben Weer pamfletten op Curasao ZATERDAG 5 DECEMBER 1959 HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT 3 ACHTEROP J.aaC-Catia VOORWAARTS Op de ae ^Praatótoel j Dit woord: KA TER i Het gaat kennelijk niet zo erg vlot met het overleg over de ambtenarensalaris sen. Beide partijen de minister en de vertegenwoordigers van de ambtenaren bonden blijven op hun standpunten staan en daar deze nogal uiteen liggen, lijkt een oplossing nog niet in zicht. Juist de salarissen der overheidsdiena ren passen moeilijk in het nieuwe loonbe- leid en in de politiek van het nieuwe ka binet, dat er op gericht is de overheids uitgaven te beperken. De vrijere loonpo litiek ziet de mogelijkheid tot loonsverho ging alleen, wanneer er een produktivi- teitsverhoging is opgetreden. Deze kan men, hoewel soms ietwat gecompliceerd en bestrijdbaar, vaststellen voor bepaal de bedrijfstakken, en dan weer voorna melijk voor de handarbeiders in de eerste plaats. Voor de hoofdarbeiders is de pro- duktiviteitsbepaling heel wat gecompli ceerder. Ambtenaren zijn lang niet allemaal hoofdarbeiders, maar deze vormen wel een zeer belangrijke groep. Hoe moet men onder de vrijere loonvorming nu uitma ken of zij in aanmerking komen voor loonsverbeteringen? In feite is dit pro bleem niet aan de orde. De minister wil de trend volgen, die uit de loonsverhogin gen van de verschillende bedrijfstakken zal blijken. Met andere woorden: voor de ambtenaren is de loonsverhoging in we zen niet anders dan een normale loonron- de. De overheid heeft de morele plicht, haar dienaren die het stakingsrecht missen naar behoren te honoreren. Toch zullen velen zich afvragen waarom men bij over heidslichamen, waar dat mogelijk is. zich niet meer richt op de berekening en de bevordering van de produktiviteit. Vele overheidsbedrijven kennen het winststre ven niet, maar dit behoeft niet te verhin deren dat men met systemen als werkclas- sificatie, premieregelingen en dergelijke de werknemers tot grotere prestaties aan moedigt. Bij de hantering van deze syste men krijgt men dan tevens een inzicht in de produktiviteit. Er zouden dan ook meer individuele verschillen ontstaan, waar door de ambtelijke loopbaan financieel niet „verstart". Zoals de zaken thans liggen heeft men geen enkel houvast, behalve dat een loonsverhoging gerechtvaardigd kan wor den door de gestegen kosten van levens onderhoud. Van de loonsverhoging voor ambtenaren gaat een stimulerende in vloed uit op andere bedrijfstakken en het is kennelijk daarom dat de minister niet „het slechte voorbeeld" wil geven. Maar dit is een andere kwestie. Zolang er geen gegevens over produktiviteitsverhoging op tafel liggen is een gesprek over de ruimte, een gesprek in de ruimte. Advertentie DE -echte PIJNSTILLER Rugpijn... maar ook andere plagende pijnen vaagt u prompt weg met WITTE KRUIS Tabletten, poeders, cachets Zwart „Leo": de inheemse markt en de vrouw als transport middel. (Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) LEOPOLDSTAD, december. Onder de paarse bougainvilletrossen van het )telterras dansen Belgische employés ijverig met hun vrouwen c van Bobbejaan Schoepen. Het is zaterdagavond en zij hebben er de jasjes hotelterras dansen Belgische employés ijverig met hun vrouwen op de liedjes de jasjes bij uitgetrokken, want het hete seizoen is begonnen en de Kongolese nacnten, die naar zwoele bloemen ruiken, doen de mensen zweten. Voor dat vochtverlies is een remedie: de kreet „boy" brengt van Johannesburg tot Dakar, van Nairobi tot Leopoldstad de zwarte bediende op blote voeten naderbij. Whiskey-soda of importbier: zulk comfort vergoedt veel voor de transpirerende Belg in de tropen. Buiten wacht zijn Amerikaanse slee met veel vinnen en chroom, thuis spint de airconditioning en verzorgt zelfs een geïmporteerd klimaat in de hypermoderne, witte flatgebouwen.flet kost wel een paar franken, maar er staat goed geld op de bank en het kan er af. Dus „allez boy, nog 'nen whiskey" en als het w^t bloedarme orkestje een nieuwe tango de ontzaglijke Afrikaanse nacht instuurt, vraagt hij galant de natte plekken in het overhemd verbergend wederom „madame" ten dans, schuifelt voort in het zaterdagavondse rendez-vous der koloniale „society" van keurige middenstanders op grote voet. buigt naar een superieur van gouvernement of maatschappij, glimlacht minzaam naar een ondergeschikte. Men maakt er eens een avondje van, want morgen zal het na een week hard ploeteren zondag wezen en dan treft men elkaar in short en bikini in het zwembad van de chique doende club. de dames mopperend op haar Afrikaanse personeel, de heren pratend over beurs en voetbaluitslagen. Mórgendat behaaglijke woordje heeft er vandaag de dag in Afrika een be tekenis bij gekregen. Zelfs in Belgisch Kongo, dat een rots leek in de nationalis tische vloedgolven die Indonesië, Indochi na, India, half Brits- en heel Frans-Afrika tot nieuwe staten maakten. De Belgen in Kongo h« bben lang geglimlacht om de bokkesprongen van Londen, Parijs en Den Haag. Dié glimlach verstierf op zo n zon dagmiddag, toen zelfs in het zwembad van de club het dreigend gedruis uit de verte werd gehoord. „La Cité" de grote inland se wijk, was in opstand gekomen. Bran dend en plunderend trok 'n tierende zwar te menige naar de blanke wijken: de eeuwig in het koloniale achterhoofd rond spokende nachtmerrie werd werkelijkheid bij dag. Het was de vierde januari 1959. Vier dagen lang zouden de 16.000 Belgen van „Leo" de mitrailleurs horen ratelen ir de zwarte wijken waar 350.000 Kongo lezen wakker waren geworden. En weer vijf dagen later hoorden zij over de radio de stem van hun koning: „Wij zullen onze zwarte broeders naar de onafhankelijk heid leiden". Dat is wat het woordje „morgen" voor de 85.000 Belgen in het reusachtige Kongo met zijn dertien miljoen zwarten is gaan beduiden, voor de „tweehonderd fami lies", die in een gecompliceerd combinaat van gouvernement en monopolistische kartels Kongo regeerden, voor de ambte naren en „colons" in het binnenland, voor de missiepriesters, die er werken aan hun doel: „Kongo voor Maria". Een handvol van die Belgen heeft nog even van een dertiende mei op z'n Algiers gedroomd. Zij hadden van de plaatselijke opperbevelhebber generaal Janssens een Massu willen maken. Maar naast de bulle bijter Massu is, zo zeggen sommige on eerbiedige Belgen, bevelhebber Janssens eerder een parmantig haantje, niet in des perate parachutistengevechten, maar keu rig langs de kippenladder der anciënniteit naar de sterren opgeklommen. Hij ver slikte zich al op zijn eerste persconferen tie in te grote woorden. De Nederlander herkent in Belgisch Kongo de maten van zijn eigen kleine land en alles blijft op schaal. De stichter van Kongo, koning Leopold II, zei zelfs bitter: „Klein land, kleine gedachten". Geldt dat ook voor het nieuwe politieke program voor Kongo? Het is stoutmoedig genoeg: deze maand algemene verkiezingen voor de gemeenteraden, komend jaar overleg met de Kongolese partijen over een niéu we structuur voor de provinciale raden en ook nog in 1960 vorming van een Kongolees parlement en een centrale Kon- roooeooooooooooocooooooooooooooc Jllll 7 NEERDRAAIEN milt AANWINST Op een vrachtwagen van een firma uit Bennebroek las ik: Aannemer van grond- en draai- neerwerk. Dat is dus heel wat anders dan het tegenwoordig zozeer in zwang zijn de opschroefwerk. IDEAAL? „Een ideaal geschenk" noemt J. J. Linker (te Lisse) in D e fi Telegraaf „een zwakstroom onderdeken met transformator. Koude, vochtige bedden, gebruik van te veel bo- vendekens, lekkende kruiken enz. enz. met de Erik zwakstroom- onderdeken". Voor mij dus géén Erik zwakstroom- onderdeken. KEUZE s InElseviers Weekblad stond deze: Gestoff. kamer of gemeub. kamer met bed of huishoudster zonder salaris bij man op leeftijd, spoed onverschillig waar. Als ik het wel begrijp, gaat het dus tussen een gestoffeerde kamer, een gemeubileerde kamer met bed, of een huishoudster zonder salaris. Of de huishoudster al of geen bed heeft schijnt er niet toe te doen. Met dieven vang je dieven, dacht de Haagse hoofdcommissaris, blijkens deze kop in de Haagsche Cou- rant: „Inbrekende Rotterdammer nu bij 8 Haagse politie." En het onder deze kop staande be richt verduidelijkt: „een Rotterdammer, die onlangs in Voorburg op heterdaad werd betrapt b\j een inbraakis na verhoor in Voorburg en Rotter- dam, op het ogenblik by de Haag se recherche". TOEVAL X Het Laatste Nieuws schrijft: „de geneesheer van Brigitte Bar dot, die een kind verwacht, had aan Charrier kort na zijn indienst treding een telegram gestuurd, - hem aankondigend dat de gezond heidstoestand van zijn vrouw te wensen overliet". Het toeval wil dat B.B. óók een bébé verwacht. Maar waarom moest Charrier, en dat nog wel telegrafisch, weten dat de vrouw van de dokter het niet zo goed maakt? Trouwens, Charrier was óók net in dienst getreden. Talarius XOOiXOOOCOCOCCCCOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO' CriQftOCCrtOOOtXOOOOOCOOOOOQOOOOOOOOOOOOOCCC wWF Onze reisredacteur vertoeft sinds enkele weken in Belgisch Kongo en geeft in bijgaande eerste uitvoerige beschouwing zijn indrukken weer van de toestanden in dit thans zo on rustige land, in het bijzonder wat betreft Leopoldvillc. Een tweede artikel zal een over zicht behelzen van de politieke situatie. Doet de Abako werkelijk niet mee aan de verkiezingen, dan zal hij van nabij de gebeurtenissen in de hoofd stad gadeslaan. Zijn er geen onlusten te duchten dan trekt hij land inwaarts..vermoedelijk langs de route Loealoehurg - Stanley.stad - Roeanda- Oeroendi en Elisabethstad, en zal daarna doorvliegen naar Zuid-Afrika. golest regering. In feite een interne auto nomie die Kongo binnen vier jaar naar volledige onafhankelijkheid of een Bel- gisch-Kongolese gemeenschap zou moe ten leiden. Dit tijdschema, dat 3 januari nog revolutionair zou zijn geweest, suk kelt nu reeds een beetje achter de Kongo lese verlangens aan. Die zijn, in twee woorden samengevat: „Onafhankelijkheid nu". Kongo heeft geen Massu, die zulke aspi raties de kop kan indrukken. België had geen De Gaulle die de gok aandurfde en vorig jaar in zwart-Afrika nog net op tijd zei: „De keuze is aan u. Gemeenschap met Frankrijk oi onafhankelijkheid". Hij zei het ook in Brazzaville aan de over kant van de Kongo-rivier. Zijn woorden vonden weerklank in de „Cité" van Leo, waar zich helaas ik zei al: alles blijft op schaal ook geen nationaal leider al- Sékou Touré of Houphouet-Boigny be vindt. Wel zwarte „évolué's", waar de Belgen zolang trots op waren, veel half- intellectuelen, achtergestelde klerken, twistende provincialen ook die nimmer de kans kregen op het hoogste niveau aan het politieke, universitaire en intellectuele leven van Brussel (laat staan van Parijs) deel te nemen. Aan hen wordt straks de Kongolese kolos toevertrouwd, een in vele opzichten model geadministreerde kolo nie, de Afrikaanse evenknie van het voor malig Nederlands-Indië in Azië. Zal Kon go straks ook het Indonesië van Afrika worden? Wie daar ook pessimistisch over denkt, de Kongolezen zeker niet. Als het bleke or kestje Bobbejaan Schoepens oeuvre heeft doorgenomen en de middelste der mid denstanders in Chryslers en Buicks naar de ongewisse morgen is weggereden, moet men Leo's blanke wolkenkrabbers de rug toedraaien en de „cité" ingaan, waar het nieuwe Afrika u tegemoet raast. „Maar dat is niet het échte Afrika" jammert de kenner. Hij bedeelt: nie* het Afrika van „de edele wilde" met al zijn eenvoudige deugden, zijn hechte stamhiërarchie, zijn groepscivilisatie, uitstekend aangepast aan het stenen tijdperk, alsmede aan het koloniale stelsel. Dit is het verstedelijkte Afrika, dat van de westelijke industrie, van de heel of half „ontstamden", met grote ogen naar de lichtjes van de stad starend, de motten om de kaars. Dit zijn de Afrikanen. die struikelend, vallend, zich bezerend, ondergaand, maar onweer staanbaar weer bovendkomend, de twin tigste eeuw binnengaan door de scholen, de dokken en de fabrieken van de metro pool Leopoldstad. Zij hebben nog één been in het jaar nul, maar het andere al in 1959. En langzaam verplaatsen zij hun gewicht op het tweede. Tussen hun bescheiden huisjes en krot ten lang? de lanen met palmbomen staan de bars. Bij dozijnen. Groen en rood neonlicht. Uit de jukeboxes denderen op olie sterkte jazz, mambo's, nieuwe Afri kaanse liedjes. Het bier vloeit bij stro men, ligt in plassen op de tafels en op de grond. Zefls de kakkerlakken zijn dron ken en schommelen onzeker heen en weer. Er zijn prostituées en er liggen half be wusteloze mannen in de hoeken. Vies, on zedelijk? Misschien, maar de lach van Afrika desinfecteert veel. De „meisjes" dragen brokaten hoofddoeken en hebben gelakte nagels. Hun strakke „panje's" la ten hun geweldige bronzen schouders vrij. Zij lachen met hun ogen, hun monden en hun lichamen in een openhartigheid die De lach van Afrika. het stadium van de onzedelijkheid al lang voorbij is. En als zij dansen met de man nen wordt Afrika elk ogenblik opnieuw ge boren, in al zijn uitgelatenheid drijvend op de donder van de tom-toms. Zo jagen '.erwijl de blanken slapen in hun airconditioned kamers die nieu we Afrikanen, lachend, drinkend en dan send, hun pijn, honger, angst en onzeker heid op de vlucht. Gretig lerend en le nend banen zij zich een weg naar een we- r :ld, die eindelijk voor hen begint open te gaan. Blank „Leo": witte flats, air conditioning, Amerikaanse auto's, geïmporteerd comfort. LONDEN (UPI) Het Engelse insti- tut voor strategische studies raamt het aantal Russische raketbases op honderd en 't aantal manschappen, dat by de bediening van deze bases is betrokken op 200.000 De bases zijn verspreid over geheel Oost- Duitsland en de Sovjet-Unie. Zij strekken zich uit van de Baltische kust, de kust van de Witte Zee tot Thiiringen in Oost-Duits land, het zuidelijk deel van de Oekraïne en de Karpathen. De voornaamste Russische raketwa pens zijn de t-3; een intercontinentaal bal listisch projectiel met een draagwijdte van ruim 8.000 km, de T-2 en de T-4, beide projectielen voor middelgrote afstanden (2.500 km en 1.600 km). De Sovjet-Unie beschikt voorts over twee raketten, die door duikboten kunnen worden gelanceerd. De „kornet", met een draagwijdte van ongeveer 160 km, kan van onder het zee-oppervlak worden af geschoten. De „Golem" heeft een draag wijdte van 500 km. maar kan slechts door een aan de oppervlakte varende duikboot worden gelanceerd. Het instituut vergelijkt hiermee de toe stand in West-Europa: vier Thor-bases in Engeland, iwee Jupiter-bases in aanbouw in Italië en een voorgestelde Jupiter-basis in Turkije. De conventionele strijdkrachten worden geschat op 3,9 miljoen man, waarvan 2.350.000 in het leger. De mobilisatiesterk te wordt geraamd op 7 miljoen. De Sov jetstrijdkrachten beschikken over 20.000 tanks in eerste linie en 15.000 in de tweede. De strategische luchtmacht omvat 1.200 straal- en schroefturbinebommenwerpers met een actieradius van 6.500 tot 10.000 km. De Amerikaanse strategische lucht macht heeft meer zware bommenwer pers voor lange afstanden. De draagwijdte van de Sovjet atoomar tillerie is van 20 tot 35 km. Het overgrote deel van de Sovjetstrijd krachten is gelegerd langs de zuidoost grens van de Unie en in Oost-Europa. Op Curacao zijn donderdagavond in het Spaans gestelde pamfletten verspreid, ge tekend door „De beweging voor vriend schap met de Antillen in Venezuela". De pamfletten bevatten een artikel uit de laatste aflevering van het Venezolaan se blad „Elite", getiteld „De houding van Nederland". De politie tracht de verspreiders en drukkers op te sporen. Twee heesten Op het laatste moment moest ik van daag nog een kinderboek kopen voor Anneke van de buren, die altijd zo chari tatief met onze jongste gaat wandelen. Nu is er een reuze-keuze in kinder boeken, maar ik wist precies wat ik heb ben moest: een eenvoudig verhaaltje over twee dierenfiguren, die allerlei avonturen beleven en tenslotte weer veilig in het ouderlijke holletje terugkeren. De verkoopster werd om onnaspeurlijke redenen bleek, toen ik haar uitlegde wat ik zocht. Hoe is de juiste titel?" vroeg ze angstig. Ik zei dat er geen juiste titel was, maar dat ik genoegen zou nemen met ieder peda gogisch verantwoord werkje dat over het verlangde onderwerp handelde. Toen zei ze: Wat denkt u van „Hebbeltje en Drebbeltje, Langoortje en Linkmiechel- tje, Pluisje en Plonsje, Tik en Tak, Miesje en Moesje, Dreutel en Drommel, Knabbel tje en Knobbeltje, Grijsje en Gijsje, Snor retje en Snuffeltje, Bibbelientje en Biebe- lintje, Kiek en Kloek, Klik en Klak, Knar en Knor, Rikeltje en Ronkeltje, Sponsje enSporretje, Snuitebol en Snik, Langstaart en Likkebaard, Zwezerik en Zwets, Pape- loentje en Pioentje, Puipekop en Stuipe- dop, Witje en Walletje, Klitje en Knalletje, Patrijsje en Radijsje, Slurfje en Turfje, Hondje en Blondje, Doortje en Ivoortje, Moortje en Isodoortje, Sik en Sok, Knij pertje en Pijpertje, of Wiebelstaart je en Kriebelbaardje?" „Hebt u niet iets over beesten die niét allitereren?" vroeg ik. Ze zocht een uur en kwam toen terug met De Wolf en de Zeven Geitjes. Anneke zal er van smullen, dat weet ik zeker. Ze is namelijk nogal orgineel van aard. R. Agteran Advertentie Umuiden - Tel. 02550 - 7452 Kennemerlaan 95 HET restaurant van Kennemerland Vermaarde keuken Reserveert spoedig Op aanvraag zenden wij U gaarne onze menu's toe. 8ste verantwoording N.N. 100,—; mr. B. F. E. 100.—; mr. P. J. P. G. 25,—; mevr. C. W. v. P. M. 25,F. R. 25,mevr. A. L. v. A.-A. 25,mr. B. E. v. T. 20,mr. S. S. 20,—; ir. J. E. H. 20,—; J. G. E. 10,—; J. H. 10,—; V. 10,—; P. W. K. 10.—; P. J. K. 10,—; mevr. C. H. Ie N.-M. 10,—; D. K. 10,—; J. H. v. d. S. 10,—; mr. G. C. D. S. 10,pr. dr. H. J. v. d. S. 10,—; A. H. 10,—; E. D. W. A. 10,—; dames B. C. G. v. S. 10,dr. M. A. T. 10,—; K. v. W. 5,—; H. R. 5,—; A. A. d. B. 5,—; D. L. 5,—; A. T. v. d. T. 5,—; J. W. A. v. S. 5,—; S. 5,—; C. L. K. 5,—; mevr. E. J. K. 5,—; G. R. 5,—; S. de N. 5,—; R. H. V. 5,—; N.N 5,—; J. A. v. d. V. 5,—; S. M. S.-v. H. 5,—; BEKA 5,—; B. 5.—; W. J. v. B. 5,—; D. B. 5,—; mej. M. H. S. f 2.50; Handwerkfonds 2,50; M. M. W. 2,50; J. C. K. 2,50; JO 2,50; C. E. 2,50; mej. S. S. 2,50; S. E. L. 2,50; N.N. 2,50; A. J. V. 2,50; G. V. O. 2,50; mevr. de wed. C. W. W.-V. 2,50; A. G. S. 2,—; mej. P. H. Z. 1,—; E. H. v.-H. S. 10,—; L. Z. 5,—; L. M. 2,50; B. C. R. 7,50; N.N. 2,50; N.N. 2.50; van R. 5,—; v. d. H. 5,d. L. 5,mej. M. de K. 5,—; J. v. d. W. P. 5,—; mej. W. D. 2.50; G. 2,50; N.N. 2,50; P. 1,—; Erik 7,50; C. E. P. 5,—; „Que Dieu bénisse votre action!" 5,I. E. S. 1, A. C. S. 2,50; D. S. 3,—; W. F. B. f 2,50; K. K. 10,—; T. H. 10,—; V. L. H. 10,—; P. O. 2,50; Klein 5,—; N.N. 2,50; K. R. 1,—; N.N. 1,Steven 2,50. Dagtotaal f 762,50. In het geheel is thans verantwoord een bedrag van 9.022,50. Giften kunnen worden afgegeven aan onze kantorrn Grote Houtstraat 93, Flores- straat 1, Haarlem en Lange Nieuw- straat 427, IJmuiden of worden overge- sehreven op, postgiro 273107 ten name van Haarlems Dagblad/Oprechte Haarlemsehe Courant, onder de vermelding „Voor de Stille Armen". Vermeldt vooral onder welke aanduiding de verantwoording moet plaats hebben (volle naam, initialen, pseu doniem enz.). Bij het Comité voor de Stille Armen zijn de navolgende bedragen binnengekomen: Mej. C. C. 15.vordering G. S. 30, E. K. D. 5.—; H. te A. 10,—; F. W. 10,—; N. N. 5.—; S C. 2.50; Mej. P. B. 50.—; Mej. A. J. M. V. 5.—. Een kater is natuurlijk een mannetjes- kat, maar, ook het onplezierige gevoel dat hij heeft die uit een dronkemansroes ontwaakt en da» ook wel haarpijn ge noemd wordt. Het woord is aan 't Duits ontleend en ook daar van jonge datum Men kent er zowel Kater als Katzenjammer Om streeks 1850 namen de Leipziger studen ten het over uit de volkstaal en daarin is het een verbastering van catarrh, een medisch woord, afgeleid van het Griekse v Katarreoo: naar beneden stromen. j 1

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 3