Woeste zeeën eisten al 45 levens
en voor 24 wordt gevreesd
Nieuwe onlusten in Kongo
eisen vijftien levens
HET WEER
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Sneeuw en ijzel belemmeren
het verkeer in het Noorden
Acht Britse redders omgekomen - 21
man van gezonken Noor onvindbaar
Compromis over
de voetbaltoto
verwacht
Boterprijs opnieuw
hier en daar lager
ACTIE „STILLE ARMEN"
1959
f 11906.-
De „Mirage" komt
demonstreren
Oostzee zeer onstuimig
Toenemende wind
Zuid-Kameroen wenst geen
volksstemming over unie
Vele automobilisten gestrand bij de Afsluitdijk
Sneeuw brengt tal van
Zweden in isolement
In de krant van heden:
Op basis van hoofdprijs
van f 50.000
Het woord is aan
1958
Protactinium afgescheiden
Kongolese leiders onverrichterzake huiswaarts
Moezelkanaal gaat door
74e JAARGANG No 130
WOENSDAG 9 DECEMBER 1959
304e JAARGANG No 282
Grote Houtstraat 93, Haarlem. TeL 15295
(0 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 et, p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107,
L n. v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Dinsdag hebben wij gemeld dat de reddingboot van Broughty Ferry bij
Dundee was gewaarschuwd in verband met het afdrijven van het licht
schip North Carr. De reddingboot, „Mona" geheten, voer inderdaad uit,
maar blijkt thans door een zware grondzee op haar kop te zijn gegooid,
waarbij alle acht opvarenden zijn verdronken. De reddingboot is gisteren
aan land gedreven in de mond van de rivier Tay. Vijf der omgekomenen
lagen in de stuurhut. De lichamen van twee andere leden van de beman
ning spoelden aan en één redder wordt vermist. Onder de bemanning be
vonden zich een vader en een zoon. Het was de eerste reddingstocht van
de schipper. Het lichtschip North Carr nabij Dundee, dat op drift was ge
raakt, is later door de storm aan de grond gezet. De bemanning was vei
lig en er was verder geen gevaar. Dit ongeluk volgt op dat van de uit
Aberdeen afkomstige trawler George Robb, waarbij twaalf man ver
dronken, zoals wij dinsdag hebben bericht. In de omgeving van de Britse
kusten zijn bij elkaar reeds 23 zeelieden om het leven gekomen, wanneer
men daarbij rekent de drie runners van twee IJmuidense sleepboten. Bij
deze 23 slachtoffers aan de Britse kust komen nog de 17 opvarenden van
een Portugese sleepboot en twee aken, die maandag bij Leixoes zijn ver
gaan, en vijf Poolse vissers, die zijn verdronken toen hun schip in de buurt
van de Poolse haven Ustka verging.
Onder de vele in nood zijnde schepen,
is ook het 3.000 ton metende Finse
houtschip „Anna". Het is bij Fraser
burgh op de rotsen van de Schotse
kust gelopen, zodat de machinekamer
vol water stroomde. Deze telefoto toont
het schip op de kust, terwijl leden van
de kustwacht een lid van de beman
ning (cirkel) met de „broek" van boord
halen. In totaal werden zeventien man
op deze wijze gered. De kapitein is
voorlopig nog aan boord gebleven.
Er bestaat grote spanning over het lot
van de kapitein en 20 bemanningsleden
van het Noorse vrachtschip „Elfrida", die
in een wilde zee in de boten zijn gegaan.
In de Oostzee woedt op het ogenblik een
storm van ongewone hevigheid. Het Pool
se persbureau P.A.P. meldt, dat de toe
stand van uur tot uur nog verslechtert en
dat slechts stalen schepen met sterke ma
chines in staat zullen zijn de elementen
de baas te blijven. De ijsgordel rondom
Zweden strekt zich reeds 25 mijl in zee
uit.
(ANP) De 1.719 ton metende „Elfri
da" uit Trondheim seinde in de nacht van
dinsdag op woensdag dat de machineka
mer vol was gelopen en dat men trachtte
met een reddingboot het zinkende schip te
verlaten. Het schip bevond zich voor de
Noorse kust op ongeveer 35 mijl ten zuid
westen van Lindesnes.
Twee Noorse schepen, een tankboot en
de „Fredrik Landgaard", en twee Britse
trawlers gingen op weg om hulp te verle
nen. Nadat de „Elfrida" in eerdere bood
schappen had gemeld, dat de machineka
mer volliep, de lichten waren uitgegaan
en het vaartuig naar bakboord overhel
de, seinde de marconist omstreeks twee
uur in de afgelopen nacht: „Wij zinken.
Dank voor alle assistentie. Wij hebben on
ze stuurboordreddingboot gestreken en
zullen trachten het schip te verlaten".
De „Elfrida" is inmiddels gezonken.
Over het lot van de 21-koppige bemanning
in de reddingboot is nog niets bekend.
Op de Noorse vliegbasis Sola werd een
Catalinavliegboot gereed gehouden om
naar de reddingboot, die met een nood-
zender is uitgerust, te zoeken. Ook ver
scheidene schepen en een helikopter ne
men aan het zoeken deel. Later meldde
de Noor Oslofjord wrakstukken, waar
schijnlijk afkomstig van de Elfrida, ge
zien te hebben.
De vrachtvaarder Buffalo Laob seinde
het wrak van de Elfrida te hebben waar
genomen. Het was gekapseisd. In de na
bijheid zag men zes lichamen drijven.
De Nederlandse kustvaarder Frean
(493 ton)%seinde woensdagochtend op vijf
mijl voor Steinort en Libau (Letland) in
moeilijkheden te verkeren en onmiddellij
ke hulp nodig te hebben. De Frean, die
een bemanning van 9 koppen heeft, maakt
een slagzij van 25 graden en is door het
ijs ingesloten. De machines van de Frean
werken nog. De Russische kustwacht is
gealarmeerd.
Het schip is in 1958 te Hoogezand ge
bouwd en is eigendom van de N.V. Scheep
vaartbedrijf Gruno in Rotterdam.
Volgens het Zweedse persbureau Tid-
ningarnas Telegrambyraa heeft de beman
ning de Frean aan de grond gezet toen de
slagzij 45 graden was geworden. Het is
niet bekend of men erin is geslaagd de
reddingboot uit te zetten. De Russische
sleepboot is in de sneeuwjacht naar de
Nederlander op zoek gegaan.
Volgens hedenmiddag ontvangen berich
ten verkeerde de „Frean" in zinkende toe
stand en had het water de deklading be
reikt. Een Zweeds kuststation alarmeerde
de Russische reddingsdienst.
Intussen had ook het 400 ton metende
Duitse kustvaartuig „Merkur" gemeld,
dat het langzaam zinkende was ten zuid
westen van Stavanger. De 9.127 ton me
tende Zweedse ertsboot „Raumala" kwam
de kustvaarder te hulp en trachtte dit
schip naar een haven te brengen. De Zwe-
Verwachting tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk
enige regen, sneeuw of ijzel. Tot
krachtig of hard toenemende
oostelijke wind. Overwegend
lichte vorst in het noorden van
het land tot temperaturen iets
boven het vriespunt in het uiter
ste zuiden.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
den slaagden erin één van de acht opva
renden van de „Merkur" aan boord te ne
men. Zij meldden, dat zij hulp nodig had
den om de overige zeven man over te
brengen. Een Noorse Catalinavliegboot,
die van de basis Sola was opgestegen,
moest tengevolge van de slechte weers
omstandigheden onverrichterzake terug
keren.
Het scheepvaartverkeer in het Kattegat
is verzocht uit te zien naar de kotter
Margot Kyhl", die met drie man aan
boord wordt vermist. Men vreest dat het
vaartuig in de storm is vergaan.
In de Middellandse Zee bij Algiers slaag
de de Nederlandse sleepboot „Loire" erin,
enige mannen en pompmateriaal over te
brengen naar het 4.200 ton metende Deen
se s.s. „Rikke Skou", dat gemeld had een
lek in de machinekamer te hebben. De
mannen van de „Loire" konden het lek
dichten. De sleepboot nam het Deense
schip op sleeptouw naar Algiers.
Kapitein bleef
ABERDEEN (Reuter) De gezagvoer
der van de Finse houtboot „Anna", die
maandagnacht op de rotsige kust van
Noord-Oost-Schótland werd geslagen, wei
gert zijn schip te verlaten. De overige 17
leden van de bemanning werden met de
„broek" van boord gehaald, maar de 60-
jarige kapitein Ukka Vuorio was niet be
reid van boord te gaan van de 1.045 ton
metende boot, waarover hij 24 jaar het
commando voert.
De stuurman verklaarde, dat de gezag
voerder in tranen was, toen hij hem ver
liet Er was dinsdagavond nog een lijn
tussen de „Anna" en de wal. Zware golven
braken over het schip en een lid van de
kustwacht was van oordeel, dat kapitein
Vuorio spoedig genoodzaakt zal zijn, zich
alsnog in veiligheid te stellen.
Een 20 mijl oostelijk van Bressay op de
Shetlandeilanden drijft de Noorse traw
ler Ertnan (290 ton) stuurloos rond, zo
bleek uit een woensdagochtend opgevan
gen noodsein. Het schip seinde gevaar te
lopen tegen de kust te worden geworpen
en reeds vier dagen onbestuurbaar te
zijn. De bemanning had weinig slaap ge
had en er was maar weinig voedsel meer
aan boord. Later seinde men erin geslaagd
te zijn ter hoogte van Lerwick het anker
uit te werpen.
Het Noorse schip Grete Solheim (700
ton) heeft sedert zijn vertrek op zaterdag
uit Grimsby niets meer van zich laten ho
ren. Het schip had in Alesund moeten
aankomen.
NEW YORK (Reuter) De eerste mi
nister van Zuid-Kameroen, Fontsja, heeft
een telegram tot de UNO gericht, waarin
hij zegt dat zijn regering niet zal instem
men met een gemeenschappelijke volks
stemming over de toekomst van zijn land
en Noord-Kameroen.
In de noordelijke provincies heerst op
het ogenblik een vrij constante tempera
tuur van zes graden onder nul. Af en toe
valt er wat stuifsneeuw, die door de harde
oostenwind op hopen wordt gejaagd. Het
verkeer ondervindt daarvan echter aan
merkelijk minder belemmeringen dan gis
teren, toen er verscheidene verkeersonge
lukken zijn gebeurd op de spiegelgladde
wegen.
Friesland heeft van de drie noordelijke
provincies de meeste last van de koude.
Daar is vannacht ook sneeuw gevallen op
de beijzelde wegen. Het verkeer kon slechts
langzaam vordgren. De afsluitdijk was niet
te berijden. De hotels in Harlingen en Den
Oever ?ijn vannacht boordevol geweest met
gestrande automobilisten.
Sinds gistermiddag heeft er in Friesland
een felle sneeuwjacht gewoed, die de glad
de wegen met een wit dek bedekten waar
door het rijden nog verraderlijker werd.
In Groningen en Drente is ook sneeuw ge
vallen, maar de autobusdiensten rijden
vandaag met minder vertraging dan gis
teren.
De autobus-verbinding over de afsluit
dijk werd gisteravond gestaakt. De bussen
reden van Leeuwarden naar Harlingen en
van Alkmaar naar Den Oever. Wim Son-
neveld strandde gisteravond in Den Oever,
nadat zijn auto drie maal om de as was ge
draaid. De voorstelling in Leeuwarden kon
daardoor niet doorgaan Bij Zurich slipte
gisteravond de auto van de 32-jarige heer
J. Bont uit Oudkarspel. Met één passa
gier, de heer E. Prins uit Egmond aan Zee,
gleed de auto in de dijkvaart. Ondanks de
koude (het vroor vier graden) lieten zij
de auto vollopen met water en zwommen
daarna naar de kant, waar zij snel weer op
verhaal werden gebracht. Een poosje later
slipte c-en kilometer verder een grote tank
auto de dijkvaart in. De cabine bleef boven
water zodat de chauffeur droog op de wal
kon komen. Toen heeft niemand het meer
geprobeerd. Men zette de auto's aan de
kant of in een garage en nam de trein in
Harlingen of zocht een hotel op.
De rijkspolitie aan de beginpunten van
de afsluitdijk werd vanmorgen overstelpt
met telefoontjes van automobilisten, die
wilden weten of zij de dijk over konden
komen. De politie deelde ons vanmorgen
om tien uur mee, dat de dijk wel bereden
kon worden, maar heel langzaam. Op de
plaatsen waar sneeuw ligt kan gemakke
lijk gereden worden. Door de harde wind
waait echter op diverse plaatsen de sneeuw
weg, zodat de ijzellaag bloot komt Er is
wel gestrooid en gepekeld, maar door de
wind blijft het zand niet liggen en de door
De wisent-bison, waaraan men zich
zal kunnen vergapen op een tentoon
stelling in het Zoölogisch Museum te
Amsterdam, is alleen nog van buiten
echt. Van binnen bestaat hij uit hout
en ijzer. Tien jaar geleden is de bison
gestorven. Men heeft de huid bewaard
en geprepareerd. Dat werkje nam zes
maanden in beslag. Nu is de bison bij
na gereed. Op de expositie, die 22 de
cember wordt geopend, zal hij de grote
attractie vormen.
de pekel ontdooide Ijzel bevriest bijna
direct weer. Wanneer men heel voorzich
tig is kan men de afsluitdijk wel „nemen",
zei de politie vanmorgen.
LONDEN (UPI) Denemarken en Zwe
den zijn door een hevige sneeuwval ge
troffen waardoor vele wegen werden ge
blokkeerd. Het eiland Oland in de Oostzee
sinds vrijdag van de buitenwereld afge
sneden, was zonder voedsel, terwijl sche
pen vergeefs trachtten het te bereiken.
In Zuid-Zweden wordt gemeld, dit de
situatie met de dag erger wordt en dat
talloze dorpen en boerderijen door de
sneeuw zijn geïsoleerd. Het zuidelijk deel
van Scania, het oostelijk deel van de pro
vincie Blekinve, het zuidoostelijk deel
van Smaaland en het eiland Oland zijn
het ergst getroffen.
Pa g
Belgisch Kongo 1, 3
Weerrapporten 1, 2
Economisch nieuws2
Op de Praatstoel 3
Feuilleton 4
Horen en Zien 4
Agenda van Haarlem 4
Rapport van r.-k. middenstand 5
Tweede Kamer5
Beurs 6
Scheepvaartberichten 6
Uit stad en omgeving6, 7, 13
Kunst 9
Sport 11
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
Naar wü vernemen, wordt in politieke
kringen ernstig rekening gehouden met de
mogelijkheid dat het door de ministers
van Justitie en van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen ingediende wetsvoor
stel tot wijziging van de Loterijwet, wordt
ingetrokken. Met uitzondering van de
A.R., de Staatkundig Gereformeerde Party
en het Politiek Gereformeerd Verbond (de
C.H.U. is verdeeld) bestaan er by alle
politieke groeperingen ernstige beden
kingen tegen het ontwerp als zodanig, en
vooral tegen de voorgestelde maximum-
prijstoekenning van 25.000 in de voetbal
toto. Omdat van regeringszijde wordt ge
vreesd dat het wetsontwerp in zijn hui
dige vorm weinig kans heeft om door het
parlement te worden aanvaard, hetgeen
zou neerkomen op een échec voor het ge
hele kabinet, helt men sterk over naar de
gedachte, het wetsontwerp terug te nemen
Door nader intern beraad zou men
dan willen trachten, een ontwerp te
concipiëren dat zoveel mogelijk aan de
reeds door velen geuite critiek te
gemoet zou komen. Uitgangspunt voor
het opstellen van een gewijzigd voor
stel zou dan worden het rapport van
de commissie-Wiarda, dat als maxi-
mumorijs in de voetbaltoto een bedrag
van 50.000 heeft gesteld.
Met ingang van vandaag, is in Amster
dam en nog enige steden in ons land de
prijs van de boter met zestig cent per kg
verlaagd. De winkelprijs wordt daardoor
1,27 a 1.30 per pakje van 250 gram.
Na de scherpe prijsdaling voor room
boter 1,20 per kilogram) in de laatste
week van november is er opnieuw be
weging in de boterprijs gekomen, zij het
weliswaar nog niet in het gehele land.
Naar wij vernemen heeft een aantal
zuivelfabrieken de roomboter prijs ver
laagd, hetgeen tot gevolg heeft dat met
ingang van vandaag in Amsterdam en een
aantal andere gemeenten, verspreid over
ons land, de prijs van de boter met 60 cent
per kg is verlaagd. De winkelprijs wordt
daardoor 1,27 a 1,30 per pakje van
250 gram.
Een aantal andere fabrieken is niet tot
prijsverlaging overgegaan. Niettemin wordt
er in kringen van de handel rekening mee
gehouden dat deze fabrieken indien in
de loop van de volgende week West-
Duitsland minder boter zou afnemen
eveneens tot een prijsaanpassing zullen
overgaan, waardoor in geheel Nederland
de room boterprijs omlaag zal zijn gegaan
Dit is de Franse jachtbommenwerper
„Mirage 111", de grote concurrent van
de Amerikaanse „Starfighter". Tussen
deze twee zal Nederland een keuze
moeten doen voor de vernieuwing van
de militaire luchtvloot.
Fliegende Blëtter:
Oud-en-Nieuw is de menselijke bijlslag
in de onveranderlijke tijd.
Slot
18954.50
20e.
18603.25
19e.
17633.10
18e.
15425.85
17e.
14538.10
16e.
13702.89
15e
12858.65
14e.
12023.68
13e
11112.43
12e.
10364 28
He
9982.18
11906.—
10e.
f 9422.66
9929.—
9e.
8667.91
9022.50
8e.
8181.41
8260.—
7e.
7113.56
7429.40
6e.
6223.76
4412.90
5e.
4559.—
3633.15
4e.
3388.50
3033.65
3e.
2601.25
2530.50
2e.
2106.25
2021.50
Ie.
1935.—
Totaal thans bijeen:
Voor de 10e verantwoording zie pag. 3.
LONDEN (Reuter) Britse natuurkun
digen hebben een manier gevonden om
protactinium, een zeldzaam element, af te
scheiden uit radio-actieve afval. Groot-
Brittannië bezit er nu ongeveer honderd
gram van, de grootste voorraad ter we
reld. Het element is omstreeks tiendui
zend gulden per gram waard. Men heeft
de hoeveelheid gewonnen uit bijna zestig
ton afvalstoffen. Het element komt in
uiterst kleine hoeveelheden voor in ertsen
die uranium bevatten. Het zal waarschijn
lijk vrijwel uitsluitend worden gebruikt
voor onderzoek op het gebied van brand
stoffen voor reactors.
BRUSSEL (ANP) In en om de stad
Loeloeaburg in Belgische Kongo is het
maandag tot ongeregeldheden gekomen,
waarbij volgens de jongste berichten vijf
tien Kongolezen zijn gedood en 25 gewond.
Dinsdag is de spanning tussen de ver
schillende Kongolese bevolkingsgroepen
in dit gebied, die zaterdag reeds tot relle
tjes leidde, nog verder toegenomen. Uit
Leopoldstad wordt gemeld, dat Loeloea
burg en omgeving onder scherp militair
toezicht zyn geplaatst. De militaire nood
toestand is uitgebreid.
Langs de wegen in de omgeving van de
stad trokken maandag groepen met spe
ren en messen gewapende Kongolezen op,
die door de politie met traangas uiteenge
dreven konden worden. Elders wierp de
bevolking barricaden op uit vrees te wor
den overvallen. Dinsdagochtend was de
rust nog niet hersteld en werden op ver
schillende plaatsen groepen gewapende
Kongolezen waargenomen. De Europese
wijk is door troepen afgezet.
Joseph Kasavoeboe, een van de Kon
golese nationalistische leiders die de
afgelopen dagen deelnam aan de mislukte
besprekingen over de deelneming van hun
politieke partijen aan de komende verkie
zingen in Kongo, heeft gewaarschuwd
voor de gevolgen die de huidige Belgische
politiek naar zijn mening voor de toekomst
kan hebben. Hij verklaarde in een onder
houd met het Brusselse socialistische blad
Le Peuple, dat het plan van minister De
Schrijver Kongo zal leiden naar een „soe
vereiniteit volgens Belgische opvatting
inplaats van naar een Afrikaanse onaf
hankelijkheid." Kasavoeboe betoogde, dat
het gebied van Leopoldstad en Neder-
Kongo door militairen is bezet en dat men
„geen verkiezingen kan houden in een
oorlogssfeer". Kasavoeboe herhaalde zijn
eis dat de verkiezingen zullen woiden uit
gesteld, onmiddellijk een rondetafelcon
ferentie wordt gehouden en Kongo onmid
dellijk onafhankelijkheid wordt verleend
met een voorlopige regering voor elke
provincie en een federale regering naar
Zwitsers voorbeeld.
Inmiddels heeft de Kongolese Nationale
Partij van de Vooruitging (P.N.F.) in
een officiële verklaring de in Brussel ver
blijvende leiders van de Abako, de Natio
nale Kongolese Beweging en de Afrikaan
se Solidariteitspartij, het recht ontzegd
zich als woordvoerder van het gehele Kon
golese volk voor te doen.
De Kongolese leiders van de drie par
tijen zullen vandaag naar Leopoldstad te
rugkeren.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM tEL 13439
IflOSESTRAAT (BU KONHGSPLEINJ AMSTERDAM TEL 323594
FALCON WOLLEN TWEEDJASSEN
Naar aanleiding van berichten als zou
de Franse minister van Buitenlandse Za
ken, Couve de Murville, tijdens zijn recent
bezoek aan Der. Haag een nieuw aanbod
hebben overgebracht van de Franse vlieg-
tuigenfabriek Dassault met het oog op de
vervaardiging in licentie van de „Mirage
III" in Nederland, vernemen wij van be
voegde zijde dat van een nieuw aanbod
geen sprake is geweest. Minister Coute de
Murville heeft slechts de aandacht ge
vestigd op de „Mirage III".
Een woordvoerder van het Franse minis-
terie van buitenlandse Zaken heeft ge
zegd, dat minister Couve de Murville Ne
derland alle Franse hulp betreffende de
„Mirage" had toegezegd. Hij voegde eraan
toe dat een aantal „Mirages" binnenkort
naar Nederland zal vliegen om er demon
straties te geven.
Vandaag is majoor-vlieger Bartelings
van de Nederlandse Luchtmacht, een der
leden van de groep militaire deskundigen
die alle voor de vervanging van de Neder
landse straaljagers in aanmerking komen
de vlegtuigtypen hebben onderzocht, naar
Frankrijk vertrokken, om een bezoek te
brengen aan de Dassault-fabrieken waar
de „Mirage" wordt vervaardigd.
PARIJS (UPI) Een woordvoerder
van het Franse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft gezegd dat Frankrijk
zonder terughouding vasthoudt aan zijn
voornemen zijn verplichtingen betreffen
de het Moezelkanaal, vastgelegd in de con
ventie van 27 oktober 1956, na te komen.
Deze verklaring volgt op berichten in de
Westduitse pers dat de kanaalaanleg niet
zou doorgaan.