Stamoorlog in Kasai kost dagelijk: meer doden en gewonden DE BESTE REEP VOOR 20 CENT KRIJGT U BIJ TO bp bprlfbpn fijb door hun gillende vrouwen Beschilderde Loeloea storten zich op Baloeba-kralen, aangemoedigd Voor de Stille Armen Rusland stelt in Genève compromis voor Consequentie Londen schaft de dienstplicht af DINSDAG 15 DECEMBER 1959 HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT 3 Dodencijfer in Dortmund thans op 25 geschat Komplot tegen Indonesische oliemaatschappij ontdekt Na I960 geen oproepingen meer te verwachten Protest van bewoners 200 jaar geleden Hek van de dam Machteloos gezag Speelplaatsen zijn niet gewenst in Slotervaart Kindertoneel voor Stille Armen gaande de samenstelling van de zeven lan- den-controlecommissie inwilligen. De Rus sische regering wenst deze commissie sa men te stellen uit afgevaardigden van drie westelijke en drie communistische landen en een vertegenwoordiger van een neu traal land. Groot-Brittannië en de Ver enigde Staten willen drie westelijke, en twee communistische en twee neutrale lan den in de commissie vertegenwoordigd zien. De Sovjet-Unie is bereid het westelijke voorstel te aanvaarden dat de controle groepen moeten bestaan voor een derde uit deskundigen uit communistische lan den, eenderde uit westelijke deskundigen en eenderde uit deskundigen uit neutrale landen en een gelijk aantal landen die zelf niet beschikken over kernwapens maar bondgenoten zijn van óf de Sovjet- Unie óf de Verenigde Staten en Groot- Brittannië. De westelijke mogendheden hebben tot nu toe niet ingestemd met de Russische eis die in de jongste voorstellen is ge handhaafd dat de administrateur van de controlepost een onderdaan is van het land waar de post ié gevestigd. DORTMUND (UPI) Het aantal doden tengevolge van de ontploffingsramp, die zondagmorgen in Dortmund twee flatge bouwen met de grond gelijk maakte wordt nu geschat op tenminste 25. Twintig licha men werden onder het puin gevonden, drie gewonden stierven in het ziekenhuis ten tenminste twee mensen worden nog ver mist. In het ziekenhuis zijn nog zeven ge wonden. Het onderzoek naar de oorzaak van de ontploffing is in handen gelegd van de re cherche en de officier van justitie in Dort mund. Aanvankelijk werd aangenomen, dat een lek in de gasleiding de oorzaak was. De politie houdt er echter rekening mee, dat het ook in de boxen opgestapel de vuurwerkattributen (voor Oudejaar) kunnen zijn geweest. Het onderzoek van de puinhoop duurt nog steeds voort. Tot dusver zijn veertien van de gevonden lichamen geïdentifi ceerd. DJAKARTA (Reuter) De Indonesi sche autoriteiten hebben een komplot ont dekt tct sabotage aan de staatsoliemaat schappij „Permina" in Pangkalan Bran- dan, zo meldt „Antara". Er zijn 43 verdachten, onder wie dertig employees van de maatschappij, gearres teerd. Twee handgranaten en documen ten, waaruit bleek dat er contact bestond tussen de verdachten en opstandige groe pen in Noord-Sumatra, zijn in beslag ge nomen. in conflict gekomen met de hypocritische „vriendschap" van China, welke vriend schap andermaal blijkt af te hangen van de vraag, of de „vriend" al of niet werkt in de lijn der nationaal-communistische doelstellingen dezer grote mogendheid. Zo ondervindt Indonesië thans, dat zelfs in groot-Aziatisch kader heen onbaatzuch tige vriendschap mogelijk is, ook al heeft men nog zo'n indrukwekkende staat van dienst als anti-Westerse agitator. De rol van Peking-China in het con flict tussen de Indonesische ambtenarij en de in Indonesië praktiserende Chinese kleinhandelaren is zo dubbelzinnig als het maar enigszins mogelijk is. De rode rege ring van groot-China verdedigt namelijk met nationalistische argumenten een groep landgenoten, die door de Indonesi- scheregering als „monopolisten", „kapi talisten" en „uitbuiters" worden uitgekre ten. Zij ageert bovendien tegen maatrege len, die in theoretische zin geheel en al in de lijn van het communisme zouden moe ten liggen, namelijk de doorvoering van dirigisme en staatsbemoeiing en de be teugeling van liberalistisch-economische praktijken. Terwijl deze merkwaardige situatie thans tot een climax in de vijandigheid tusseh Peking en Djakarta voert, is de In donesische huishouding bezig zichzelf te pijnigen met een nieuwe aderlating, die de toch al zwakke economie des lands op nieuw in de grondvesten zal aantasten. De Chinese elementen in de Indonesische eco nomie vormen een belangrijke pijler daar van. Zoals de discriminatie en verwijde ring van de Nederlandse elementen het Indonesische grootbedrijf aan de rand van een ineenstorting hebben gebracht, zal de verlamming van het Chinese element een catastrofaal gevolg hebben voor de detail handel en de marktvoorziening der kleine gemeenschappen. Nadat Peking de „zuivering" der Indo nesische bedrijven van de Nederlandse in vloeden met welgevallen en instemming heeft gecommentarieerd, is het thans de beurt van de rode regering in China om woedend te reageren, nu Djakarta zijn af- braakpolitiek consequent voortzet. Het In donesische nationalisme is op deze wijze Een Belgische luitenant toont een buitgemaakt Loeloea-geweer, een antieke voorlader die in de tweede helft van de vorige eeuw door Euro pese kolonisten aan de Loeloea werden gegeven. GENèVE (UPI) De Sovjet-Unie heeft Groot-Brittannië en de Verenigde Staten een geheel complex voorstellen gedaan met het doel overeenstemming te berei ken over een verdrag betreffende het sta ken van proeven met kernwapens. De Rus sische afgevaardigde op de Geneefse con ferentie over kernwapens, Tsarapkin, leid de de voorstellen in als „een belangrij ke concessie met grote consequenties". De afgevaardigden van de. Verenigde Staten en Groot-Brittannië, Wadsworth en Sir Michael Wright, hebben reeds laten we ten dat de voorstellen belangrijk zijn en zorgvuldig zullen worden bestudeerd. De Sovjet-Unie is bereid de westelijke voorstellen betreffende de samenstelling van de internationale controlegroepen te aanvaarden wanneer de westelijke mo gendheden de Russische verlangens aan- (Van onze correspondent in Londen) Het einde van militaire dienstplicht in Groot-Brittannië nadert snel. De regering is er, gezien de bevredigende rekrutering, zeker van over voldoende vrijwilligers te zullen beschikken voor het nieuwe kleine beroepsleger dat in de plaats zal komen van het tegenwoordige massaleger, waar aan geen behoefte meer bestaat. De mo derne oorlogstechniek vereist hoofdzakelijk een kern van geschoolde vaklieden. Na 1960 zal niemand meer voor de militaire dienstworden opgeroepen. Jongemannen geboren rond of na 1 oktober 1939 behoe ven zich niet meer te laten registreren. Bovendien heeft Edward Heath, de minis ter van Arbeid en Nationale Dienstplicht in het Lagerhuis aangekondigd dat vijf tigduizend dienstplichtigen die wegens studie of vakopleiding tot 1 juni van vol gend jaar uitstel hadden gekregen, niet meer zullen worden opgeroepen. Het eco nomisch leven zal hiervan in het bijzonder profijt trekken. Voor de laatste lichting zijn ongeveer zestigduizend man beschik baar. Een aantal bewoners van Tuinstad-Slo- tervaart in Amsterdam-West heeft voor de tweede maal een dringend verzoek ge richt tot het gemeentebestuur, geen kin derspeelplaatsen in hun wijk aan te leg gen en deze, voor zover zij reeds zijn aan gelegd, weer te laten verdwijnen. Het zijn mensen die een woning in dit nieuwe stadsdeel hebben gekocht en zich hebben verenigd in de vereniging „Belan gengemeenschap van huiseigenaren in Slotervaart". Het eerste adres werd een jaar geleden verzonden toen B. en W. de raad hadden voorgesteld, in dit buurtje zes kinderspeel plaatsen met zandbakken en klimrekken aan te leggen. De bewoners zeiden er niet van gediend te zijn. De speelplaatsen zou den namelijk verrijzen op de binnenhofjes van de woonblokken en men vreesde een enorme verstoring van de rust door deze concentratie van spelende kinderen. De gemeenteraad was evenmin enthou siast, maar toch wist de wethouder van Publieke Werken te bereiken dat ten slot te vier van de zes speelplaatsen zouden worden gebouwd. Zo kreeg men de vreem de figuur dat de Slotervaartwijk opge scheept werd met vier kostbare speelplaat sen die zij helemaal niet wenste. Nu zal de gemeenteraad zich opnieuw met deze kwestie moeten bezighouden. De bewoners klagen over de herrie en de ver wachting van de wethouder, dat de waar dering voor de speelplaatsen wel zou ko men als ze er eenmaal waren, is niet uit gekomen. De bewoners hebben geënquê teerd en vergaderd en kunnen maar drie voorstanders /an deze gelegenheden aan wijzen. Als de gemeente dan per se geld voor dit doel wil uitgeven, zo zeggen de requestran- ten, laat men dan grote speelweiden ma ken aan de nabijgelegen Sloterplas. Oprechte Haerlemse Donderdagse Courant den 13 December 1759 PURMERENDE den 8 December. Op Maandag den 3 deezer by Schemeravond is alhier in verscheydene Winkels ge weest een jong Mans-per soon, bleek van Facie, wat Pokdalig, Hollands spree- kende, zagt van Spraak en vriendelijk van Wezen; aanhebbende een losse witte Jas, een bonte Doek om de Hals, een Zakje in zyn Hair of Pruyk, en een groote Hoed op 't Hoofd; koopende by de eene voor drie en by de andere voor minder Stuyvers aan Winkel- waaren, en zulks telkens betaalende met een valse Spiauteren Guldens, terwyl een ander Mans-Persoon aanhebbende een blaauwen Jas, hem voor de Deur van die Huyzen bleef staan wachten; zynde de voorzegde twee Mans-Persoonen dienzel- ven avond door de Purmerpoort van hier vertrokken, welk fait eerst eenige Dagen daarna ter kentnisse van den Wel. Ed Gestr. Heer Hoofd Officier deezer Stad gekoomen zynde, wel alle devoir heeft aangewend, edoch te vergeefs, om de be driegers te ontdekken, waarom dezelve Heer tot Waarschouwing van alle Inge zetenen deezer Landen het voorzegde by deeze bekend maakt. Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) LOELOEABURG, 11 december. De tom-toms hadden al de hele ochtend gepraat en angst gezaaid in de Baloeba-dorpjes tussen de groene heuvels van Kasai. Toen gebeurde hetgeen de van angst sidderende Baloeba in het dorpje Ngindoe hadden gevreesd: uit het struikgewas sprongen honderd gillende en met oorlogsverf beschilderde Loeloea-krijgers. Zij schoten met antieke geweren en vergiftigde pijlen, hakten er op los met assegaaien en coupe-coupes (Afri kaanse klewangs), smeten brandende toortsen op de hutten. Zo snel als zij gekomen waren, verdwenen zij weer. Maar er lagen drie doden en zestien kermende gewonden op de grond en zestien hutten lagen in de as. Dit is maar één moment-opname uit een lange serie, sinds het smeulende conflict tussen de Loeloea- en Baloeba-stammen in de omgeving van Loeloea- burg, de hoofdstad van de Kongolese provincie Kasai, in een open oorlog is los gebarsten. Die oorlog heeft nu al meer dan vijfentwintig doden en zeventig zwaar verminkten gekost en de hutten van honderden Kongolezen in de as gelegd. Bij duizenden vluchten de Baloeba uit de streek, waar de krijgszuchtige Loeloea hun terreur begonnen zijn, dorpen en oogst op het veld achterlatend. Het einde van dit conflict, waartegenover het ene regiment koloniale troepen in Loeloea- burg machteloos staat, is nog lang niet in zicht, integendeel: de toestand ver scherpt mei de dag. De terugval tot de wrede tradities van een Afrikaanse stamoorlog wordt niet alleen gekarakteriseerd door de oorlogsverf op de ge zichten der Loeloea. Zij worden ook aangemoedigd door hun vrouwen, die hun kleren hebben weggesmeten en. naakt om hun krijgers dansend, schrille ver vloekingen over de hoofden der Baloeba uitschreeuwen. O Het latente conflict tussenLoeloea en Baloeba is al oud. De Loeloea, die de oor spronkelijke bevolking van de groene heu vels aan de Loeloea-rivier vormen, be schouwen zich als de bondgenoten der Belgische kolonisatoren, die hen eind vo rige eeuw bewapenden om de positie van de stam te versterken. Maar aan werken hadden de Loeloea een broertje dood. Om de provincie Kasai beter te exploiteren, lieten de Belgen de Baloeba binnen, die langzaam westwaarts trokken om uit de handen van Arabische slavenhalers te blijven. De Loeloea accepteerden de Ba loeba aanvankelijk als ondergeschikten, nijverige horigen van een aristocratische stam van krijgers. Maar het oude Afrika veranderde: de ijverige en leergierige Baloeba, die gretig de blanke scholen en werk in de blanke economie accepteerden, evolueerden veel sneller dan de Loeloea, begonnen de gronden, hun door de Loeloea in bruikleen afgestaan, als eigendom te beschouwen en versterkten hun positie niet alleen economisch, maar sedert kort ook politiek. Dat laatste heeft, na eerdere conflicten over grondkwesties, dezer dagen de deur geopend voor bloedige strijd. De Baloeba Het alarm is gegeven: Kongolese koloniale troepen stormen hun truck uit. Zij komen te laat, de Loeloea- raiders zijn al weg. pochten, niet zonder reden, dat zij in de huidige gemeenteraadsverkiezingen van Kongo, waarin Loeloeaburg 20 december moet stemmen, een overwinning zouden behalen. De Baloeba zijn bijzonder trots op hun politieke leider Albert Kalondji, die in Loeloeaburg „Mozes" of „de heiland" wordt genoemd en die vorige week in Brussel als vertegenwoordiger van één vleugel van de Nationale Kongolese Be weging mét de Abako-leiders uit Neder- Kongo vérgaande eisen aan de Belgische regering stelde. De Loeloea willen liever dat de Belgen nog een beetje blijven om hen tegen de ambitieuze Baloeba te bescher men. Voor hen raakte het hek van de dam toen laatst een Baloeba in Loeloea burg (waar drieduizend blanken en vijf tigduizend zwarten wonen) zei: „Als wij de verkiezingen winnen, smijten wij de Loeloea eruit". Dat was teveel: een Loeloea haalde zijn geweer en schoot de Baloeba overhoop. De wraak volgde de dag daarop: er werd een Loeloea vermoord. Dat was het begin van een kettingreactie, die de zwarte wijken van Loeloeaburg in vuur en vlam zette. De eerste doden vielen, de eerste gewonden met half afgekapte armen werden het hospitaal binnengedragen en de eerste hutten gingen in vlammen op. De Belgi sche administratie kondigde de staat van beleg af, de orde in Loeloeaburg zelf (waar de blanken overigens geenszins be dreigd worden) werd hersteld. Maar het conflict verplaatste zich naar de dorpen om Loeloeaburg heen. De Baloebakralen werden het mikpunt van Loeloea-over- vallen. In het dorp Maloe Maloe gingen zeventig van de honderdenzes hutten in vlammen op. Zo begon de uittocht der Baloeba te voet en in afgeladen trucks naar de missieposten, naar een plaatselijk krank zinnigengesticht zelfs, en naar de stad Loeloeaburg, waar men de vluchtelingen terugzond, omdat men de gespannen si tuatie niet durfde verergeren door nóg meer Baloeba toe te laten. Alleen de doden en gewonden blijven binnenkomen in het hospitaal, waar blanke chirurgen dag en nacht werken aan gepende hoofd- en borstwonder-, aan dc-crgesnede* pezer. Bij duizenden vluchten de Baloeba's met hun bezittingen uit de bedreig de streken. De Belgische administra tie probeert hen naar nieuwe gronden te leiden. aan half-geamputeerde armen van men sen, die probeerden de suizende slagen van de kapmessen af te weren. Ik bezocht het kampement van een pe loton koloniale troepen, onder aanvoering van een jonge luitenant, die een week te voren uit België was gekomen. Op vier kilometer afstand van dat kamp hadden de Loeloea enige uren tevoren op klaar lichte dag een Baloebadorp aangevallen. Het peloton werd te laat gewaarschuwd Op de terugweg werd het beschoten met gifpijlen en met schroot uit één van de geweren, die de voorvaderen van de Bel gische luitenant indertijd aan de Loeloea hadden gegeven. Het peloton was machte loos: de Loeloea verdwenen in het dichte bos voordat de soldaten een schot konden lossen. De militairen, die in de stad zelf de orde wel kunnen handhaven, staan in het binnenland tegenover een onmogelijke taak. Hier zouden helikopters, parachu tisten en een troepenmacht van tiendui zend man nodig zijn. En het conflict breidt zich als een strovuur uit. Steeds verder het binnenland in, waar honderdduizen den primitieve Loeloea en Baloeba elkaar morgen naar de keel kunnen vliegen. Ik schreef dezer dagen, dat de Belgen die Kongo onafhankelijkheid beloofden, maar in dit regionaal en ethisch sterk verdeelde land, eerst nog even verkiezin gen willen houden, instede rechtstreeks met de huidige beschikbare leiders te on derhandelen, een burgeroorlog, althans bloedige onlusten, inviteerden. De gebeur tenissen in Loeloeaburg lijken dit te be vestigen. Zij zouden bovendien wel eens een zwak voorproefje kunnen zijn van soortgelijke ethische conflicten, waar men een politieke strijd opent. Met name in Leopoldstad zelf. waar de Bakongo en Bangala scherp tegenover elkaar staan D" rook van brandende hutten, die dezer dagen uit de groene heuvels van Kasai naar de wijde Afrikaanse hemel stijgt, is een angstig voorteken aar. de Kongolese horizon De eerste Bing Met de eerste Bing die de eerste White Christmas zingt, terwijl op de achter grond een neuzig koor dingdong-dingdong een kerkklok imiteert, weet je dat het weer zo ver is: Saint Nicolas est mort, vive le Père Noël, of in goed-rond Neder lands: Weg met de Sint en hier met die Kerstman. Naarstige lieden hebben zich reeds lang op de etalages geworpen, de sint-attribu ten weggescheurd, baarden van rode fi guren geplukt, pieten in de afvalbak ge worpen, een vuurtje van de roedes ge stookt, de klompjes daarheen gestuurd waar brave klompjes heengaan, en alle vrolijke kleurtjes verwijderd. Grote manden met nieuw spul worden nu aangesjouwd, vol met wit en zilver, vol groen en kaarsen, ballen en slingers en linten. En nog eer de Sint in Spanje is, razen de kerstmannen hier door de stad. En met die kerstmannen, als het ware in hun gevolg, komen alle dingen die no dig zyn bij kerst, dat nu eenmaal een feest is op hoger niveau. Het dure eten hoe maak ik met f 95 een eenvoudig, maar toch wel feestelijk etentje klaar?), de stukjes in vrouwenbladen (hoe maak ik met f 950 een gezellig bloemstuk je?), de advertenties om uw schone kleren nog schoner te maken. De etalages met dat ene jurkje dat juist u, mevroi, zo hartver- overend jong maakt. Dat rokcostuum dat u, meneer, omtovert in de heer die u al tijd vermoedde te zijn. Zilver en rood, groen en wit, kaarsen en glazen ballen, ons aller Bing over de ra dio, koortjes met zwijmelende liederen over de televisie. Legioenen kalkoenen en andere arme dieren, die straks bruin en lekker op tafel komen. Kerstbomen die hun verre voorvaderlijke bossen verlieten om te verdorren in te heet gestookte ver trekken en daarna te verbranden in ge organiseerd overleg met brandweer en pedagogen. En diners. En feesten. Bioscoopjes. Dansen. Cocktails. En als je héél goed zoekt onder al dat klatergoud misschien ook nog ergens iets van kerstmis zelf. Sporry Advertentie x 14e verantwoording R.G. 20.—; Mr.C. 10.—; G.A.J. 10.—; H.C.v.L. 10.—; L.v.d.K. 10.—; J.H.v.V.- M. 10.—; J.J.M.-P. 10.AJ.v.d.B. f 10.—; J.K. 10.—; Avédé 10.—; N.N. 7.50; A.H. 7.50; Dr.G.T. f5.—; E.A.B.- de J. f 5.Mevr.P.P.v.B.-v.d.B. 5. Mej.G.v.d.W. 5.—; J.W.v.d.S. 5.—; J.S.V. f5.—; C.v.V. f5.—; J.G.F. ƒ5.—; W.C.K. ƒ5.—; Mej.M.K. ƒ5.—; B.B.-W. ƒ5.—; B.D. ƒ3.—; Gijs 2.50; C.J.S.-S. 2.50; Mej.J.W.B. 2.50; Th.W. 2.50; G.P. f 2.50; X 2.50; J.B.-K. 2.50; J.C.L. 2.50; R.F. 2.50; B.M. 2.—; C.M.N.-D. 1.— Mej.C.P.M.S.v.d.M. f 10.—; P.M.M. ƒ10.—; A.B. ƒ5.—; X.X. ƒ2.50; Kn. ƒ10.—; T.W. te O. f 10.—; N.N. 2.50; F.V. 25.—; C.B. ƒ5.—; D.S.H.E. 2.50: D.D. ƒ5.—; C.F.S. 2.50; N.N. 37.50; L.S. ƒ3.—; Medeleven 5.Spaarndam 10.fam.v.d.B. 5. j.C.K. 1.—; Kruimel 5.—; J.W.K. 5.—; J.v.d.S. ƒ5.—; Y/.v.d.S. ƒ2.50; R.R. ƒ2.50; J.P. 2.50; Supp. Ver. Haarlem ƒ59.61; W.B. f 2.50; N D. 2.50: N O. 2.50; Dames C.B. ƒ2.50; J.E.L. f 2.50; P.G. 15.—; N.N. 135.—; P.J.D. 15.—; J.M.G. 10.—; Roel en Wim f 2.50; S.P. 2.50; N.N. f 3.—; D.R. 5.—; N.N. f 25.—; M.enJ. 5.—; J.P.v.d.B. ƒ5.—; C.S.B. ƒ10.—; J.B. ƒ2.50; Blik Coen 10.—; N.N. 10.—. Dagtotaal 700.—. In het geheel is thans verantwoord een bedrag van 15.020. Giften kunnen worden afgegeven aan onze kantoren Grote Houtstraat 93. Flores- straat 1, Haarlem, en Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden, of worden overgeschreven op postgiro 273107 ten name van Haarlems Dagblad Opr. Haarl. Crt., onder de ver melding „Voor de Stille Armen". Vermeldt vooral onder welke aanduiding de verant woording moet plaats hebben (volle naam, initialen, pseudoniem enz.). Zaterdag 19 december om 2 uur geeft „Aerdenhouts Kindertoneel" in de Haar lemse Stadsschouwburg een voorstelling van „Sneeuwwitje en de Zeven Dwer gen" ten bate van de Haarlemse Kerst inzameling voor de Stille Armen. Prij zen der plaatsen 0.80. 1.30 en 1.80, alles inbegrepen. Kaartverkoop aan de kassa van woensdag 16 december af tus sen 10 en 15 uur, telefoon 10189. Steunt de actie voor de Stille Armen door uw bezoek!

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 3