Frans-Amerikaans incident van militair naar politiek vlak Een kwarteeuw geleden vloog de „Snip" naar de West OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Er de is geen oplossing voor controverse gevonden KONING BOUDEWIJN NAAR KONGO VERTROKKEN HET WEER NOG ZEVEN DAGEN! f 17157,96 giro 273107 ACTIE „STILLE ARMEN" 1959 Onverwacht op reis met minister De Schrijver voor een studiebezoek Depressies breken door Veel wind Bloemen voor Perzië Het woord is aan 1958 Elbe houdt contact met verloren sleep Hulp vandaag verwacht In de krant van heden: ten bate van „Stille Armen" Hoofdprijs in Zeist fyth tiCf{ iij £üdij>\ Mui TIICIIIIII IS ELEGANTE TASSEN EN BYOUX Een goede gewoonte NIEUWJAARS ADVERTENTIES ^gj op Septerffruit mmssmmmmmm i 74e JAARGANG No 137 DONDERDAG 17 DECEMBER 1959 304e JAARGANG No 289 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Haarlems Dagblad Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 ct, p. kwartaal 7.65, fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107, t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman (Van onze correspondent in Parijs) Nadat dinsdag, op de eerste dag van de NAVO-conferentie in Parijs, de ministers van Buitenlandse Zaken een tamelijk geslaagde poging deden de tegenstellingen te maskeren of te verdoezelen, hebben hun Amerikaanse en Franse collega's van Defensie gisteren het hart uitgestort. De Franse minister Guillaumat kwam, zonder twijfel op instigatie van generaal De Gaulle, 's morgens al onmiddellijk met een motie voor de dag tegen de aanvallen van de Amerikaanse generaal Twining tegen Frankrijks militaire politiek en zijn afwijzing van de integratie. Guillaumats protest betrof zowel de publiciteit die aan dit incident is gegeven als het karakter van de aanval op een regering. De militairen, zo liet hjj uit naam van De Gaulle vernemen, moeten zich niet met politieke aangelegenheden bemoeien. Zijn Amerikaanse ambt genoot Gates trad dadelijk voor generaal Twining in het krijt en nam diens uit latingen geheel voor zijn rekening. Het militaire comité is er niet om sprookjes te verzinnen, zo stelde de Amerikaanse minister vast. We dienen ons goed bewust te maken hoe onze situatie nu eigenlijk is en waar de verantwoordelijkheden voor tekortkomingen schuilen, zo zei hij. Uit het feit dat de officiële woordvoer ders na de ochtend- en de middagverga dering de mond stijf dicht hielden maakt men op dat er geen oplossingen zijn ge vonden voor belangrijke kwesties als de opslag van kernwapens in Europa en de integratie der luchtverdediging. Deze kwesties zullen verder worden besproken in het permanente comité. Vandaag zul len de ministers de politieke besprekingen van dinsdag voortzetten. Secretaris, gene raal Paul-Henri Spaak trachtte nog even als verzoener tussen de beide antagonis ten te treden. Zijn poging had weinig suc ces. De bom van Twining heeft in ieder geval de verdienste gehad, de verschil lende standpunten duidelijk te belichten. Men weet nu hoe de stukken militair en politiek gesproken liggen. Twee factoren geven hierbij de door slag. Het ene punt stellen de Fransen ook in het openbaar en in de zittingszaal aan de orde, het andere komt alleen achter de schermn ter sprake. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Couve de Murville heeft eergiste ren nogmaals betoogd, dat zijn land ook buiten Europa, en speciaal in Afrika le vensbelangen te verdedigen heeft. Frank rijk meent daarom dat er een globale strategie moet worden ontworpen. Het maakt daarbij aanspraak op een veel be langrijker plaats in de topleiding van de Atlantische organisatie. Zolang Frank rijk die zetel niet wordt toegekend is het wel verplicht zijn militaire taken zelf en alleen te vervullen en kan het dientenge volge niet berusten in een verdoorgevoer- de integratie in Europa. Het andere stuk, dat niet op de groene tafel wordt gedeponeerd, hangt samen met de internationale situatie en in het bijzon der de ontspanning tussen Oost en West. De Gaulle heeft in zijn loopbaan te vaak van een profetische blik als strateeg en militair deskundige getuigenis afgelegd en dient in te zien dat een hoge graad van integratie onontbeerlijk is. Het At lantische opperbevel overweegt voor het volgend jaar een gemoderniseerd radar systeem in heel Europa te installeren waardoor het mogelijk zal worden de Rus sen tot ver in de Oeral te bespeiden. Voor die installatie is de actieve medewerking van Frankrijk beslist noodzakelijk. Deze militaire noodzaak, die generaal Twining tot zijn vermaarde uitbarsting had geïn spireerd, gebruikt generaal De Gaulle nu eindelijk zijn eisen door te drijven inzake erkenning van Frankrijks mondiale ver antwoordelijkheden, ook binnen de NAVO. En hij kan dit gevaarlijke spel voor de westerse veiligheid thans ook spelen dank zij de vredelievende houding van Kroesjt- sjev waardoor, militair gesproken, een ze kere rustpauze is ingetreden. Wie dit pokerspel zal winnen is nog niet te zeggen. Zowel de Amerikanen als de Fransen geven geen enkele krimp. Men kan alleen zeggen dat wanneer beide par tijen op hun onwrikbare standpunt zouden blijven staan, de grote winnaar van mor gen de lachende derde is van vandaag, of wel Ruslands premier Nikita Kroesjtsjev. Nederlandse uitgaven gedaald (Reuter) De NAVO-landen schatten schatten hun uitgaven voor de defensie in 1959 op 62.202 miljoen dollar tegen 60.175 miljoen dollar in het vorige jaar. Voor de Verenigde Staten is de schatting 46.318 miljoen dollar, terwijl de Europese leden tezamen in 1959 14.090 miljoen dollar voor defensie zullen uitgeven. Van de aangeslo ten landen zullen alleen Italië, Luxem burg en Nederland minder uitgeven dan het vorige jaar. De cijfers voor Nederland zijn 1.525 miljoen gulden voor dit jaar te gen 1.656 miljoen gulden in 1958. (ANP) De Nederlandse minister van Defensie, ir. S. H. Visser, heeft op een persconferentie na het geheime defensie debat in de ministersconferentie van de NAVO-raad te Parijs desgevraagd gezegd dat de uitslag van het jaarlijkse onderzoek naar de stand van zaken op het gebied van de defensie „niet ongunstig" voor Ne derland was en „uitermate goed" in ver gelijking met andere landen. In antwoord op een vraag over het feit dat Nederland tot de drie landen behoort die in 1959 minder betalen dan in 1958. zei minister Visser, dat het hier gaat om een kwestie van kasboekingen, waarbij de pos ten van het ene jaar weieens in een ander jaar worden betaald. Voorstellen tot verhoging van de Ne derlandse defensielasten zijn in de raad niet ter sprake gekomen, aldus minister Visser. Een woordvoerder van de NAVO heeft meegedeeld, dat minister Visser het Nederlandse standpunt inzake integratie van de luchtverdediging heeft uiteengezet. Professor De Quay, minister van Bui tenlandse Zaken a.i. zal zondag en maan dag in Parijs besprekingen voeren over en aantal NAVO-kwesties. Maandagmid dag heeft hij een onderhoud met de Ame rikaanse minister van Buitenlandse Za ken Herter. Spaak heeft bekendgemaakt dat de Amerikaanse admiraal Jerauld Wright, opperbevelhebber voor het gebied van de Atlantische Oceaan zal aftreden. Wright is zes jaar NAVO-bevelhebber geweest. Spaak deelde voorts mede dat binnenkort de Amerikaanse generaal Theodor Parker zal aftreden als Amerikaanse vertegen woordiger in de permanente groep die te Washington zetelt. (Van onze correspondent in Brussel) Koning Boudewijn en minister De Schrijver zijn gisteravond geheel onver wacht met een militair vliegtuig naar Kongo vertrokken. Dit opzienbarende nieuws deelde de minister zonder porte feuille Raymond Scheyven op het ogen blik van vertrek aan de Belgische en bui tenlandse journalisten mee. De koning, al dus minister Scheyven, wenst morgen (17 december) te Stanleystad te landen, om in Kongo te kunnen zijn op de ver jaardag van het overlijden van koning Leopold II aan wie de Kongolese bevol king het ontstaan van een grote staat heeft te danken. Het is een studie- en informa tiereis, van tien tot vijftien dagen, die geen aanleiding zal geven tot grote fees telijkheden. Op het ogenblik dat nieuwe structuren worden ontworpen wil de ko ning zich op de hoogte stellen van de al gemene toestand in Kongo en van de ver langens der bevolking. Met dit doel zal hij tijdens zijn reis contact opnemen met tal rijke bekende figuren, zowel inlandse als blanke. ,.lk ben ervan overtuigd de tolk te zijn van alle Belgen om de koning dank te be tuigen dat hij opnieuw zijn persoon ten dienste stelt van België en van Kongo", aldus minister Scheyven. Koning Boudewijn zal de zes Kongolese provincies bezoeken en ook Neder-Kongo, waar de Abako-partij tot nu toe haar me dewerking aan de gemeenteraadsverkie zingen heeft geweigerd. Het is duidelijk dat de reis van de koning een grote poli tieke betekenis heeft. Zij werd beslist na een onderhoud tussen koning Boudewijn. premier Eyskens en de minister voor Kongo, De Schrijver. De koning wil klaarblijkelijk door zijn bezoek bijdragen tot een vermindering van de politieke spanningen en men verwacht dat hij in Leopoldstad een belangrijke ver- (Van onze weerkundige medewerker) Strikt genomen is er nog steeds geen einde gekomen aan de droogte die het weer de afgelopen zomer en herfst ken merkte. Ook deze decembermaand is nog zeer droog. Niet alleen in ons land maar ook elders in West- en Midden-Europa, met uitzondering van de Britse eilanden waar de laatste weken wel regelmatig regen van betekenis valt. In de eerste de- cemberhelft is er in onze omgeving slechts 20 mm. neerslag gevallen. Zodra de regenfronten Engeland zijn gepasseerd zijn ze ook de neerslag kwijt. De voortdurende aanwezigheid van hoge- drukgebieden boven Oost- en Noord-Euro pa is er oorzaak van dat de depressies met de regenfronten niet kunnen doorsto ten, maat, na boven de Britse eilanden te zijn aangekomen, naar het noorden of naar Frankrijk afbuigen. Momenteel komt er boven de oceaan weer een grote depressie-activiteit voor. De zachte lucht kan tot boven onze om geving doordringen, maar neerslag van betekenis verwachten wij nog niet. Hoe wel niet streng, toch blijft koning Winter in een deel van Europa regeren. Een ver sterking van het hogedrukgebied boven Rusland en Finland kan ons dadelijk weer in koudere vorstlucht brengen. Juist door dat wij in het grensgebied van depres sies met zachte lucht en regen en hoge- drukgebieden met vorstlucht liggen blij ven de vooruitzichten onzeker. Maar als de beruchte kerstdepressies traditioneel weer een rol gaan spelen dan dienen zij binnenkort toch een doorbraak naar Mid den- en Noord-Europa te forceren. Verwachting tot morgenavond: Veranderlijke bewolking met plaatselijk enkele buien. Krach tige tot harde, later aan de kust mogelijk stormachtige wind tus sen zuidwest en west. Dezelfde temperaturen als vandaag of iets lagere. Volledige weerrapporten op pagina twee. klaring zal afleggen. De aanwezigheid van minister De Schrijver, die de groot ste achting van de koning en van de krin gen van het hof heeft verworven, onder streept nog duidelijker de politieke beteke nis van het tweede bezoek van koning Boudewijn aan Kongo. (ANP) Enkele dagen na aankomst van koning Boudewijn, beginnen op 20 de cember in de grote centra van Kongo de verkiezingen voor de gemeente- en gewes telijke raden. Zowel in Brussel als in Kon go zelf ziet men deze dag met enige span ning tegemoet, ook tengevolge van de ver klaringen die de leider van de invloed rijke Abako, Kasavoeboe, tijdens zijn ver blijf in Brussel heeft afgelegd betreffende de eisen van deze partij, van de Nationale Kongolese Beweging en van de Afrikaan se solidariteitspartij. De minister voor economische en finan ciële aangelegenheden van Kongo, Schey ven, weigerde te antwoorden op de vraag of het initiatief van de vorst zelf is uitge gaan. „Ik mag geen bijzonderheden ver strekken over de gesprekken die de ko ning met minister De Schrijver heeft ge had", zo zei hij. Evenmin wilde hij ant woorden op een vraag of de beslissing over de reis door de Belgische minister raad was genomen. „Ik ben zelf nog niet zo lang op de hoogte van de reis van de koning", aldus de minister. Ook minister De Schrijver had woens dagmiddag niets over de reis verteld, toen hij in de Belgische kamer van volksver tegenwoordigers aankondigde dat 1960 voor de Kongolezen het jaar van de onaf hankelijkheid zal kunnen zijn. Koning Boudewijn sprak enkele uren voor zijn vertrek in Brussel een congres toe over de mogelijkheden tot verhoging van de produktiviteit. Hij zei daarbij aan het slot van zijn rede: „Ik wilde met u over het vraagstuk van de produktiviteit spreken omdat het van zo groot belang is voor ons land, al is het niet het enige, dat mij voor het ogenblik zorgen baart". (Reuter) Het orgaan van de Rooms Ka tholieke vakbeweging „Cité" schrijft, dat het besluit van de koning „zekere risico's" niet uitsluit. Wel zou het een kalmerende invloed kunnen hebben, zoals de regering hoopt. „Het is ongetwijfeld hoog spel dat België speelt en de monarch zet zijn pres tige in", aldus het blad. De „Flowershop" op de Grote Markt te Haarlem heeft uit Perzië de op dracht gekregen om elf bloemstukken te leveren voor het huwelijk van de Sjah met prinses Farah Diba. De heren Holsken (links) en Schrama bezig met het schikken van het stuk, dat een ge schenk is van de moeder van de Sjah. Coleridge: Een slecht mens noemt men hem, die er andere goede eigenschappen op na houdt dan men zelf heeft. (Van onze Amsterdamse redacteur) Vijfentwintig jaar nadat hij op spectaculai re wijze de eerste transatlantische K.L.M- vlucht naar West-Indië heeft gemaakt, is oud-vlieger J. J. Hondong woensdagmid dag opnieuw naar de West vertrokken. Nu niet als vlieger in een wat ongeriefelijke cockpit als destijds in de „Snip", maar als passagier en in gezelschap van zijn echt genote in een comfortabele Super-Constel- lation. Hij is het enige lid van de oude „Snip"- bemanning, die op Curagao de feestelijk heden rond het 25-jarig bestaan van het Caraïbisch bedrijf van de K.L.M. zal bijwonen. De heer J. J. van Balkom moest verstek laten gaan in verband met ziekte van zijn vrouw. Telegrafist S. van der Mo len is overleden en boordwerktuigkundige L. B. Stolk verblijft sinds vele jaren in Australië. Het kon niet uitblijven dat op Schiphol de oude belevenissen werden opgehaald. Vliegen met de oude Fokker F-18 was dan ook een avontuur. Ermee vliegen over de oceaan was niet minder dan een waagstuk. De thans 66-jarige heer Hondong zei de oversteek van Porto Praia op de Kaap Verdische-eilanden naar Parimaribo nim mer te hebben aangedurfd zonder naviga tor Van Balkom, de man die de astrono mische navigatie bij de K.L.M. ingang heeft doen vinden. De oceaanvlucht moest 's nachts wor den gemaakt, omdat Van Balkom een groot aantal sterren als waarnemingspun- ten nodig had. Tevens was een volle maan gewenst om althans goed zicht te hebben. Het weer was niet best. Hondong sprak zelfs van „hondenweer". Op de Atlanti sche Oceaan lagen de Nederlandse onder zeeër „K. 18" en de „Stuyvesant" van de K.N.S.M. om de vliegers van de weerbe richten op de hoogte te houden. Van Bal kom, die zijn vroegere gezagvoerder uit geleide deed, vertelde smakelijk van de avonturen tijdens de overtocht. En in de intercontinentale wachtkamer op Schiphol schalde de lach van de mannen, die boven de Atlantische Oceaan het meest hachelij ke avontuur van hun loopbaan meemaak ten. Van Balkom vertelde: „Om onder weg goed te kunnen navigeren op de sterren, hadden wij in het toilet luikjes laten ma ken. Toen ik echter onderweg rustig naar de sterren zat te kijken, had ik niet in de gaten dat de geopende luikjes de lucht stroom langs de romp zodanig wijzigden, dat er in de benzinetank een onderdruk ontstond en de motoren stopten. Het viel me wel op dat het zo stil was nadat de luikjes weer dicht waren. In de cabine zat Van der Molen rustig een boterhammetje te kauwen en onderwijl te seinen met een of andere radio-amateur. Hij begreep niet dat' Stolk als een bezetene stond te pompen om onze levens te redden door de benzine toevoer te herstellen. Toen de motoren tenslotte aansloegen waren we al gezakt tot driehonderd meter boven zee. Het was op het nippertje". De „Snip" maakte de overtocht in ze ventien uur en een kwartier en raakte slechts één mijl uit de koers. Het toestel bleef in de West om aldaar de eerste K.L.M.-verbinding te onderhouden, een dienst Curagao-Aruba, viermaal per week. Links Hondong, rechts Van Balkom in de cockpit van een nieuw K.L.M.-lijn- toestel op de West. „Wat een leven hadden we daar", her innerde Hondong zich. „We maakten tien vlieguren per week". Na een jaar begon een regelmatige vliegdienst op Venezuela en begon het overzeese K.L.M.-bedrijf zich te ontwik kelen. Inmiddels was de „Oehoe" in on derdelen per schip naar Curagao gebracht om de capaciteit te verdubbelen. De naam joeg de bewoners echter schrik aan en moest worden gewijzigd in „Auriool". Van de legendarische „Snip" is nog slechts de cockpit over, die is opgesteld in de tuin van een museum, waar de jeugd er overigens niet veel van heel heeft gela ten. Maar Hondong en zijn vrouw zullen er gaan kijken tussen de ontvangsten en recepties door, die ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het Caraïbisch be drijf zullen worden gehouden. (Speciale berichtgeving) Hoewel het nog hard stormt heeft kapi tein Poot van de sleepboot Elbe reeds een poging ondernom het eind manilla touw van de gebroken sleeptros, dat in de schroef van de Elbe w s geraakt, te ver wijderen. Het achterdek van de sleepboot staat echter nog voortdurend onder water door de brekers, die de sleepboot belagen. Hij heeft gisteravond geseind, dat hij beter weer moet afwachten voor de poging kan worden herhaald. Kapitein Poot heeft nog radiotelefonisch contact met de beide vlieg dekschepen, die op respectievelijk 4 en 11 mijl van de sleepboot ronddrijven. Hij meldde woensdagavond dat het weer nog „bar slecht" is. Ondanks het feit dat de sleep uit elkaar is geslagen heeft de gezagvoerder nog het bevel in handen. Van de radar kent hij de afstand tot de beide sleepobjecten en via de radio geeft hij aanwijzingen hoe zij moe ten sturen om in de zee zo gunstig moge lijk te liggen en niet tver uit elkaar te raken. De storm is nog maar weinig af genomen. Aan boord van de Elbe en de beide vliegdekschepen is alles wel. De 26 opvarenden van de Elbe en de zestien run ners op de sleepobjecten maken het goed. Van vier kanten komt nu hulp opdagen. De torpedobootjager Richard S Edwards kon de Elbe vanmorgen bereiken. Het Amerikaanse vliegkampschip Bonhomme Richard is op weg naar de Elbe evenals een sleepboot van de Amerikaanse marine. Tenslotte is de sleepboot Clyde woensdag morgen van Honoloeloe vertrokken. Maan dag of dinsdag kan zij bij de Elbe aan komen. Als het weer beter wordt zal niets worden nagelaten om de schroef van de Elbe weer vrij te maken. HONOLOELOE (UPI) De Amerikaan se marine heeft heden bekend gemaakt dat de Amerikaanse torpedojager Richard Edwards de met panne kampende Neder landse zeesleper Elbe in zicht heeft gekre gen. In marinekringen gelooft men dat de schepen nóch zij, die zich aan boord be vinden, in gevaar zijn, ondanks het feit dat het nog stevig waait en de golven vier vijf meter hoog zijn. De Edwards zal in de buurt blijven, voor geval de situatie toch gevaarlijk zou worden. pag. Weerrapporten 1, 2 Economisch nieuws2 Toch Is Het Zo2 Van Dag tot Dag3 Op de Praatstoel 3 De Kleine Wereld 3 Feuilleton 4 Horen en Zien 4 Agenda van Haarlem 4 Van Mensen en Dingen5 Uit stad en omgeving5, 7, 9 Buitenlands nieuws 11 Tweede Kamer13 Sport 15 Kunst 17 Beurs 17 Scheepsberichten 17 Dit nummer bestaat uit twintig pagina's Slot 18954.50 20e. 18603.25 19e. 17633.10 18e. 15425.85 17e. 14538.10 17157.96 16e. 13702.89 16060.96 15e. 12858.65 15020.11 14e. 12023.68 14320.— 13e. 11112.43 13679.25 12e. 10364.28 12820.25 11e. 9982.18 11906.— 10e. 9422.66 f 9929.— 9e. 8667.91 9022.50 8e. 8181.41 8260.— 7e. 7113.56 7429.40 6e. 6223.76 4412.90 5e. 4559.— 3633.15 4e. 3388.50 3033.65 3e. 2601.25 2530.50 2e. 2106.25 2021.50 Ie. 1935.— Totaal thans bijeen: Voor de 16e verantwoording zie pag. 3. De hoofdprijs van de KNVB-toto van afgelopen zondag is in Zeist terecht ge komen. De heer J. de Goede bleef de enige deelnemer die vijftien uitslagen juist voor spelde. Zijn prijs bedraagt f 155.810,De tweede prijs 66.775,—) wordt gedeeld door 23 deelnemers die veertien punten behaalden. Advertentie eforeijou êutj! BARTEUORISSTR HAARLEM TEL 13439 LEIDSESTRAAT (BIJ KONING5PIEINJ AMSTERDAM TEL 223596 WINTERSPORTKLEDING Advertentie KERST-GESCHENKEN Advertentie MOEILIJKE VOETEN? Komt u eens kijken bij de SWIFT-SPECIALIST. Voor alles raad bij: JAN VAN VLIET Spaarnwouderstraat 73 - Tel. 16091 is het bij de jaarwisseling ook uw relaties uw beste wensen aan te bieden. Welnu, in ons blad van DONDERDAG 31 DECEMBER is daartoe ruimte gereserveerd kosten Iedere 15 mm 1.40 mm meer 0.28 U kunt ze opgeven aan onze kantoren: Grote Houtstraat 93, Haarlem, Soendaplein, Haarlem-Noord of aan onze bezorgers. Advertentie Tracteer met de feestdagen; uw huisgenoten, gasten en eenf -teder met wie u het goed meent j heerlijk uitgelezen kwaliteit gezond hygiënisch en feestelijk verpakt Bij uw winkalier of via: Remmert Septer Tie!

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 1