Politie
met
onderdrukt
geweervuur:
volkswoede
63 doden
Regering zet de Tweede
Kamer onder druk
BOUWCONFLICT IS GEËINDIGD
Tienduizenden kleurlingen
betoogden tegen passen
HET WEER
S.W MORRIS '(re/óm ijou êmj!
Schade aan woningbouw
door het bouwconflict
BLOEDBADEN IN
Radar alléén gevaarlijk
door hitte-ontwikkeling
Ambtenaren ontvangen
nogmaals uitkering
De belcistingontwerpen
V ertrou wensk westie
bij verwerping?
C.A.O. getekend, staking opgeheven
Commissie-Oberlander
ontbonden
74e JAARGANG No 216 DINSDAG 22 MAART 1960
„K LUITENBURG"
In de krant van heden:
Af en toe zon
Het woord is aan
Namen van Brits prinsje
worden vandaag bekend
Haarlems Dagblad
Hoofdredacteur: Simon Koster -
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
305e JAARGANG No 64
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout» ja n bh b tt**, c r* i. r> j t>
staat 93, Haarlem Tel. 15295 (6 lijnen). (rani M mm I 1 J J Verf eMjnt JageUjks be'h. op^on- entetdagea
Drukken] Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- S 1 i 3 i Éf fi"8™ ill I M C 1 J 3 |j bT JÊ Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 e£a ska gis JL «öa BfeJ? JlLaadr fr- P-P- 8-15- Losse nrs-12 ct- Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt
Directie:
P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
Jaarlijkse woningpro-
duktie in de maand maart
\J Oorspronkelijke u
V ram'n9 maart
utsmrms.-noa
KAAPSTAD (Reuter). - In ver
scheidene plaatsen ten zuiden van
Johannesburg in Zuid-Afrika zijn
maandag demonstraties van woeden
de menigten kleurlingen door de poli
tie in bloed gesmoord. Volgens heden
morgen ontvangen berichten zijn er
tenminste 63 doden en 200 gewonden
te betreuren. De actie van de neger
bevolking is gericht tegen dc verplich
ting steeds een persoonsbewijs bij
zich te hebben. Zij gaat uit van het
Pan-Afrikaanse Congres, een extre
me groep die zich heeft afgescheiden
van het Afrikaanse Nationale Con
gres. De voorzitter - Robert Sobukwe
- en ander leiders zijn maandag ge
arresteerd.
Centra van de onlusten waren
Vereniging, Sharpeville, Bophelong
en Evaton - 50 km ten zuiden van
Johannesburg (ten minste 56 doden
en 162 gewonden) en Langa, dat tot
de gemeente Kaapstad behoort (7
doden en 46 gewonden) Op het plein
van het Afrikaanse dorp Sharpeville,
dat eruit zag als een slagveld, lagen
de verminkte lichamen van mannen,
vrouwen en kinderen.
Een squadron Sabre-straalvliegtui-
gen, dat boven de hoofden der demon
stranten scheerde, scheen hun eerder
woedend te maken dan te intimideren,
zoals de bedoeling was.
(UPI) De botsing in Sharpeville had
om ongeveer een uur in de middag plaats,
toen een massa schreeuwende en met ste
nen gooiende inboorlingen het politie
bureau van de „lokatie" omsingelde om
zich te laten arresteren. De politie opende
toen het vuur.
Kolonel Piernaar, de politiecommandant.
zei: „Het is allemaal begonnen toen de
horden inboorlingen het politiebureau om
singelden. Mijn auto werd door een steen
geraakt. Als ze dit soort dingen doen moe
ten ze hun les maar op de harde manier
leren."
De harde manier
De lucht was gevuld met de jammer
klachten van vrouwen die hun mannen
onder de doden zochten, en het sirene-
gehuil van de ziekenauto's, die de doden
en talrijke gewonden wegvoerden.
Een officier van het Leger des Heils
een neger, brak in tranen uit toen hij een
Advertentie
UW HUID WORDT WEER
GEZOND EN MOOI MET
k-MH-d-e-n - cosmetica
Zond ons deze advertentie
als brief 12 ets. aan post
zegels voor antwoord
on U ontvangt gratis
een interessanto
INKA-brochuro en
een lijst mot verkoop
adressen.
ALLE „I N K A" KOSMETIK
GED. OUDE GRACHT 106
pns.
Weerrapporten 7, 2
Uit het binnenland 2, 4, 5
Buitenlands nieuws 3, 5
Van Dag tot Dag 3
Op de Praatstoel 3
Kunst 4
Feuilleton 9
Horen en Zien -9
Agenda van Haarlem en IJmond 6'
Uit stad en omgeving 6', 7
Economisch nieuws11
Beurs 11
Scheepsberichten 77
Beeldverhalen 11
Sport 13
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
LONDEN (AFP) De Britse minister
van Defensie Duncan Sandys, heeft tegen
een verslaggever van de „Daily Tele
graph" gezegd dat de berichten in de Lon-
dense pers over de noodlottige gevolgen op
genetische gebied van radargolven onjuist
zijn. De voorzorgen, die genomen zullen
worden tegen de gevolgen van krachtige
radargolven, richten zich niet tegen de
aard van deze golven, maar tegen de
enorme hitte die zij geven, aldus de minis
ter1. Hij zei dat iemand, die zich te dicht
bij de bron van deze golven waagt, „ter
plaatse geroosterd" zou kunnen worden.
Verwachting tot morgenavond:
Droog weer met zonnige perio
den en iets hogere middagtem-
peraturen. Vannacht echter op
meeste plaatsen enkele graden
vorst. Zwakke tot matige ooste
lijke wind.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
der lichamen herkende als dat van zijn
broer. Nog meer inboorlingen liepen rond,
zoekend naar bekenden. De straat was
bedekt met plassen bloed.
Vele kleurlingen zeiden, dat er niet de
geringste aanleiding was geweest voor het
schieten. „De politie kwam hier om ons
te doden en dat is precies wat ze gedaan
heeft.," zei een neger.
Vele Afrikanen hebben de protestactie
tegen de passen kennelijk uitgelegd als een
stakingsoproep en zijn thuis gebleven. Dit
had grote ontwrichting van het zaken
leven tengevolge in Vereniging en Vander-
bijl Park. In Orlando zei een Afrikaan:
„Morgen marcheren we weer naar het
politiebureau."
Blanke gewurgd
(Reuter) Harry Lawrence van de pro
gressieve partij deelde in de Volksraad
mede, dat de politie ook het vuur had ge
opend in Langa. dat onder beheer van de
gemeenteraad van Kaapstad valt.
Persberichten melden, dat in Langa min
stens zes mensen zijn gedood en dertig
gewond. De onlusten in Langa ontstonden
nadat de politie een menigte opdracht had
gegeven uiteen te gaan. Een paar honderd
Afrikanen begonnen toen bussen en auto's
met stenen te bekogelen. Winkels, een aan
tal .gebouwen, waar het bestuur gevestigd
is en enkele scholen stonden weldra in
lichterlaaie. Een auto van de pers werd
in brand gestoken, de chauffeur is ge
wurgd, met benzine overgoten en ver
brand. Een verslaggever en een fotograaf,
die hun toevlucht zochten op het politie
bureau, dat twee uur belegerd werd. wer
den gewond toen de Afrikanen wild wer
den nadat de politie het vuur had geopend.
(UPI) In Johannesburg heeft het
Afrikaans nationaal congres deze verkla
ring uitgegeven: „De autoriteiten zijn er
fel op elk excuus aan te grijpen om vrees
in de harten der mensen te schieten. Te
zelfder tijd had het congres kritiek op wat
het noemde: „Slecht omlijnde vormen van
actie" van het Pan Afrikaanse Congres
De Wet: meer geweld!
(Reuter) Dr. De Wet van de nationale
partij zei in de Volksraad, toen nog niet
bekend wat dat er bij de ongeregeldheden
meer dan één dode was gevallen, dat het
hem verontrustte dat er bij dergelijke
moeilijkheden, of zij nu door blanken of
niet-blanken werden veroorzaakt, slechts
één mens wordt doodgeschoten. Toen zijn
critiek werd opgevat als een aanmaning
tot gebruik van meer geweld dan nood
zakelijk is om de orde te herstellen, zei hij
dat „de blanken in dit land ook het recht
op bescherming hebben. De duizenden
Afrikanen trokken, op weg naar het poli
tiebureau, door een gebied waar blanken
wonen en er bestond de mogelijkheid, dat
zij blanken zouden doden. Als blanken zou
den besluiten om een optocht te houden en
geweld te gebruiken, zou dezelfde strenge
actie tegen hen moeten worden onderno
men. Als het noodzakelijk wordt geweld
te gebruiken, moet dit op een degelijke
wijze worden gedaan, dat het ieder in het
land duidelijk is dat er in Zuid-Afrika
geen plaats is voor moord."
Het plein van het Afrikaanse
Sharpeville.
dorp
Advertentie
BART6UORISSTR HAARLEM TEl"*13439
LtlDSCSTRAAI. (By! fcONINGSWfcltjj MSIERbAMy'TEt .223596
SUÈDE DAMESJASJES in kleuren
De minister van Binnenlandse Zaken, mr.
E. H. Toxopeus, heeft besloten dat de
ambtenaren over het eerste kwartaal van
dit jaar nog een uitkering ineens zullen
krijgen van drie percent van het salaris
met een minimum van 37,50.
Naar men weet, heeft het overheidsper
soneel reeds in januari eenzelfde uitke
ring gekregen als voorschot. In totaal ont
vangen de ambtenaren over dit eerste
kwartaal dus zes percent meer, terwijl de
officiële verhoging vijf percent bedraagt.
Wijnaends Francken:
Zedelijke moed is zeldzamer dan licha
melijke.
Het nieuwe Britse prinsje dat 33 dagen
oud is, is vandaag bij de burgerlijke stand
van Westminster ingeschreven. De na
men zouden in de loop van de dag worden
bekendgemaakt
In een brief van de minister en de
staatssecretaris van Financiën aan de
Tweede Kamer herinneren dezen eraan,
dat in dc vergadering van 10 maart de
beraadslaging over de wetsontwerpen
tot wijziging van de Grondbelasting en
van de Personele Belasting is geschorst
op verzoek van de minister van Finan
ciën, „die, naar aanleiding van de'dis
cussies omtrent het ontwerp tot wijzi
ging van de Grondbelasting, er behoefte
aan gevoelde, zich met de overige leden
van het kabinet nader op de situatie te
beraden".
De minister en de staatssecretaris bren
gen in herinnering „dat van de aanvang af
het beleid van de regering er op gericht
is geweest, voor de gebouwde eigendom
men een herstel van het vóór 1956 ge
golden hebbende opcentenmaximum op de
Grondbelasting tot stand te brengen,
samen met de huurverhoging en de andere
daarmede verband houdende voorzie
ningen. In de Memorie van Toelichting bij
het wetsontwerp is tot uitdrukking ge
bracht dat de regering, gelet op de rende
mentsverbeteringen van het huizenbezit,
het niet verantwoord acht, de door de bij
zondere situatie in 1955 geboden verlaging
ten aanzien van de gebouwde eigendom
men nog langer te handhaven. Voor de
regering heeft in dit verband mede ge-
De staking in het bouwbedrijf is opgehevenDc landelijke stakingsleiding heeft
de bouwvakarbeiders opgeroepen vandaag dc werkzaamheden te hervatten. De
stakingsleiding heeft een beroep op de arbeiders gedaan weer aan het werk te gaan
op dezelfde waardige wijze als waarop de stakingsactie is gevoerd. De werkgevers
organisaties hebben gisteravond de collectieve arbeidsovereenkomst voor het bouw
bedrijf ondertekend. Zij gingen hiertoe over nadat zij kennis hadden genomen van
het besluit, dal zij hun contractuele rechten op verrekening van de hogere loon
kosten volgens de risicoclausule voor lopende werken kunnen behouden; daarnaast
heeft de regering een prijzenbeschikking afgekondigd, welke is bedoeld om het toch
doorberekenen van de hogere loonkosten voor lopende werken te ondervangen.
wogen de druk van de Grondbelasting in
vergelijking tot die van andere belas
tingen".
„Het nadere beraad heeft de regering
geen aanleiding gegeven dit standpunt,
dat harerzijds in de schriftelijke en
mondelinge gedachtemvisseling met
de Kamer naar welke wordt ver
wezen nader zakelijk is gestaafd,
te verlaten. Een verwerping van het
desbetreffende wetsvoorstel zou de re
gering dan ook niet met haar verant
woordelijkheid in overeenstemming
kunnen brengen".
„Gezien het nauwe verband met de
huurmaatregelen blijft de regering verder
van oordeel dat voor een verschuiving van
de behandeling van het thans aanhangige
wetsvoorstel inzake de Grondbelasting
naar een later tijdstip geen voldoende
grond bestaat.
De te voorziene gevolgen van zulk een
uitstel tot het najaar van 1960 versterken
haar in deze opvatting. Herstel van het
opcentenniveau anders dan ter gelegen
heid van de huurverhoging zal namelijk op
sterkere psychologische bezwaren stuiten.
Bovendien zullen, indien niet spoedig een
aanvang wordt gemaakt met de aanslag
regeling voor 1960, de aanslagen in de
Grondbelasting over 1960 pas ongeveer te
gelijkertijd met de aanslagen over 1961
kunnen worden uitgereikt. Dit gevolg is
bijzonder onwenselijk te achten. De re
gering zou uitstel van de behandeling van
dit wetsontwerp dan ook ernstig be
treuren".
De minister en de staatssecretaris ver
zoeken de Kamer de beslissing betreffende
de Grondbelasting niet uit te stellen, doch
thans op zo kort mogelijke termijn zowel
het bij haar ingediende voorstel van wet
tot wijziging van de Grondbelasting als
het voorstel van wet tot wijziging van de
Personele Belasting verder te behandelen.
De behandeling van de ontwerpen wordt
donderdag in de Kamer hervat-
De arbeidsovereenkomst is nu door al
le erbij betrokken partijen ondertekend,
met uitzondering van de Nederlands Chris
telijke Aannemersbond en de Nederland
se Vereniging van Werkgevers in het Hei-
bedrijf. De C.A.O.-bouwbedrijf is aan het
college van rijksbemiddelaars voorgelegd
ter goedkeuring. Het college zal de ar
beidsovereenkomst zo spoedig mogelijk
goedkeuren. Het lag in de bedoeling dit
reeds vandaag te doen.
Het bovenstaande resultaat is bereikt
na een langdurig overleg dat gisteravond
op het ministerie van Economische Zaken
is gepleegd. Aan de besprekingen namen
minister De Pous, zijn ambtgenoten Toxo
peus en Van Rooy en staatssecretaris
Roolvink deel namens de regering, met
aan de andere zijde de vertegenwoordi
gers van de organisaties van werkgevers
en werknemers in het bouwbedrijf. Het
college van rijksbemiddelaars was verte
genwoordigd door zijn waarnemend voor
zitter. Minister De Pous deelde bij die ge
legenheid mee, dat de regering zich ge
noodzaakt heeft gezien de prijzenbeschik
king uit te vaardigen, omdat is gebleken,
dat het bouwconflict niet kon worden op
gelost langs de weg van het overleg.
De werkgeversorganisaties verklaarden
De staking in
de bouwbedrijven
wordt merkbaar
in de woning-
bouwproduktie.
Met een totaal
van 80.000 wonin
gen per jaar kun
nen wij dus de ge
middelde maand-
produktie op 6500
woningen stellen,
hetgeen neerkomt
op ongeveer 200
woningen per dag
In deze lijn door
rekenend kunnen
wij dus stellen dat
de dagproduktie
in het begin van
maart ongeveer
200 woningen per
heeft bedragen,
zodat wij kunnen stellen dat de produktie
over maart 1960 momenteel rond 1200 wo
ningen bedraagt. In onze grafiek hebben
wij dit cijfer vergeleken met de produktie
|qqntol voltooide woningen f
5000
\000
woo
*946 1947 1948 1949
maanden moort
1950 1951
1952 1953 1954 1955
1956 1957 1958 1959 1960
KOXSf-PElT
na de oorlog van al de maanden maart.
Het is duidelijk zichtbaar dat de woning
bouw-produktie van 1960 op dit moment
het peil van 1948 nog niet heeft bereikt.
thans wel bereid te zijn tot het onderte
kenen van de arbeidsovereenkomst, maar
zich ten aanzien van de prijzenbeschikking
alle rechten voor te behouden. De werk
gevers waren van de inhoud van de be
schikking nog niet op de hoogte.
Met de ondertekening van de C.A.O. is
volledig voldaan aan de eisen, die de drie
bonden van bouwvakarbeiders stelden in
het ultimatum, dat zij 3 maart van dit
jaar aan de werkgeversorganisaties stel
den. Van de zijde van de drie vakcentra
les is daarom verklaard, dat hiermee het
doel van de staking is bereikt. Het N.V.V.,
de K.A.B. en het C.N.V. hebben in verband
met de opheffing van de staking de door
haar georganiseerde solidariteitsactie be
ëindigd.
Het bereikte resultaat is overigens voor
de leiders van de vakbonden niet onver
wacht gekomen. In de nacht van zondag
op maandag zijn werknemers en werkge
vers namelijk reeds in bespreking ge
weest ten huize van de voorzitter van de
Raad van Bestuur Bouwbedrijf, de heer
J. Dura Dzn. In deze besprekingen trad
duidelijk aan het licht dat de werkgevers
het afkondigen van een prijzenbeschik
king eigenlijk wel zouden toejuichen. Toen
bleek reeds de intentie bij de werkgevers
de C.A.O. te ondertekenen. De staking was
gisteren juist haar derde week ingegaan.
Commentaar secretaris N.V.V.
De secretaris van het N.V.V., de heer
J. W. F. van Tilburg, verklaarde voor de
VARA-microfoon, verheugd te zijn dat bij
de aannemers thans, zoals hij zei „het ge
zonde verstand heeft gezegevierd." Het
doel van de staking: de nieuwe C.A.O., is
bereikt en de discussies over het al of niet
noodzakelijk zijn van het stakingswapen
kunnen nu wel worden beëindigd, aldus
spreker. De heer Van Tilburg verklaarde
grote waardering te hebben voor de stand
vastigheid, die de regering aan de dag
heeft gelegd en in het bijzonder voor mi
nister De Pous, die naar hij zei een kracht
toer heeft verricht. Weinig bewondering
daarentegen had spreker voor het Colle
ge van Rijksbemiddelaars, dat naar zijn
zeggen op een futiliteit de oplossing bijna
had laten afspringen. De college streeft er
zeker naar, groot te zijn in het kleine, al
dus de heer Van Tilburg.
Commentaar voorzitter N.C.B.
De voorzitter van de Ned. Chr. Bond van
Werknemers in de hout- en bouwnijver
heid, de heer J. van Eibergen, verklaar
de in een voor de N.C.R.V.-microfoon uit
gesproken commentaar dat het zo sponta
ne ondertekenen van de werkgevers, na
dat de overheid haar beslissing had ge
nomen, ten goede kan komen aan de ver-
Het plechtige ogenblik xvaarop de CAO
werd ondertekend. De heer Dura, voor
zitter Raad van Bestuur Bouwbedrijf,
zet zijn handtekening, waarbij de
heren Brandsma (NVV) en Eibergen
(demissionair voorzitter NCB) nauw
lettend toezien. V.l.n.r. de heren Stam
huis, minister De Pous, Brandsma,
Dura en Eibergen, en de ministers
Toxopeus en Van Rooy.
houdingen tussen partijen. Hij hoopte en
vertrouwde dat, voorzover die verhoudin
gen zouden zijn geschaad, deze schade
weer zeer spoedig zal kunnen worden in
gehaald.
B(j de organisaties van werknemers in
het bouwbedrijf heeft men weinig waar
dering voor het College van Rijksbemidde
laars. De reden is, dat men het College ve
wijt bij de laatste bespreking op het n w*
nisterie van Economische Zaken gister
avond het tekenen van de nieuwe CAO
haast toch nog te hebben verhinderd. Het
College zag dat de vijf percent loonsver
hoging en de 0,3 percent aan verbeterin
gen van ondergeschikt belang, een econo
mische ruimte eisten van 5,3 percent vol
gens de nieuwe CAO. De Rijksbemidde
laars meenden dat slechts een ruimte van
vyf percent economisch was verantwoord.
Op de drempel van het beëindigen van
de staking moest toen nog koortsachtig
worden gerekend om de 0,3 pet weg te wer
ken. Op dit punt bleken de Rijksbemidde
laars van geen toegeven te willen weten.
Men zocht het in de rijwielvergoeding en
in de gereedschapsvergoeding voor de tim
merlieden. Werkgevers en werknemers be
sloten toen de gereedschapsvergoéding niet
te verhogen tot vier cent per uur, maar te
handhaven op twee cent per uur, zoals in
de oude CAO was bepaald. Hiermee was de
ruimte teruggebracht tot 5,05 pet. Nog was
het College van Rijksbemiddelaars niet te
vreden. Tenslotte werd ook de 0,05 pet
weggewerkt: uit de bijdragen van de
werkgevers in het regenverletfonds. Over
dit in hun ogen „gemillimeter" bleken ook
de werkgevers ontstemd te zijn.
(Van onze Haagse redacteur
Naar wij vernemen is de internationale
commissie, welke zich ten doel had gesteld
het aandeel van de Westduitse minister
Oberliinder in de massamoord in 1941 op
de bevolking van de Poolse stad Lwow
(Lemberg) te onderzoeken, in het afgelopen
weekeinde op een bijeenkomst in Dene
marken ontbonden.
Door de commissie zal geen rapport wor
den uitgebracht, maar het Belgische lid
professor Flor Peeters is gemachtigd de
conclusies van het onderzoek ter kennis te
brengen van officiële geïnteresseerde in
stanties. Men mag aannemen dat daarmee
in de eerste plaats de Westduitse regering
wordt bedoeld.
Wij vernamen dat de commissie van oor
deel is dat dx\ Oberlander, aan de gruwe
len in Lwow onschuldig i*s. De secretaris
van de commissie, de heer J. H. Zwart uit
Amstelveen, heeft vrijheid van handelen
gekregen om de publieke opinie op passen
de wijze over de bevindingen van de com
missie in te lichten.
Door deze ietwat gekunstelde vorm
komt men tegemoet aan de beide in de
commissie levende opvattingen, namelijk:
enerzijds dat de commissie haar taak reeds
heeft beëindigd en geen rapport meer be
hoeft uit te brengen, omdat dit reeds door
anderen gedaan zal worden, en anderzijds
de mening dat deze commissie als onafhan
kelijk college de op haar genomen taak
dient te volbrengen.
