Sabotage oorzaak van
K.L.M.-vliegramp
„Verdrag begin van betere verhouding
tussen Nederland en Bondsrepubliek"
Stakingen tegen passen wet
in Zuid-Afrika gebroken
Citroen
„HOLIDAYS"
B.M.W.
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
J. J. van Kooten
fSAR 700
J. J. van ICooten
Borgward - Skoda
MORRIS 'ééjfpt'e ijouêiuj!
RAMBLER
Officiële woorden bij ondertekening:
Hammarskjoeld bereid
naar Z.-Afrika te gaan
Nieuw mysterie rond de Hugo de Groot
In de krant van heden
Zuidwestelijke wind
Boerenbetoging in Sens
ft. J, Rotieveel's
Automobielbedrijt
Bonn getroffen door
Haagse koelheid
KORDON ROND NYANGA OPGEHEVEN
Het woord is aan
Minister Luns gaat praten
met Erhard
Ged. Oude Gracht 70
Telefoon 10454
BECKERING*».
Invullen belastingbiljetten
ACC.KANTOOR L. G. BODE
GARAGE VERREEK
TWEKA BIKINI'S
Van Loon's Automobielbedrijf
74e JAARGANG No 232 ZATERDAG 9 APRIL 1960 305e JAARGANG No 80
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout- ÉT 1| Kj j| j| p Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen). ShhbobS I 1 Verschijnt dagehjks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- I f 1 I (H*® lil I /fill If ill lil Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N Soendaplein, Tel. 57755 i VA VA J. IWIUM UL Vj JkJ JL\JL KA 8V]5±TZ$:
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. CrL
Directie:
P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
In het ministerie van Buitenlandse Za
ken in Den Haag hebben de Duitse en
de Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken, dr. Heinrich von Bren-
tekend.
tano (links) en mr. J. M. A. H. Luns
(rechts) vrijdagmiddag het Duits-Ne
derlandse algemene verdrag tol rege
ling van bilaterale kwesties onder-
Was een van de 91 passagiers van de
op 14 augustus 1958 boven de Atlantische
Oceaan verongelukte K.L.M.-Super Con
stellation „Hugo de Groot" politiek belang
rijk genoeg om hem uit de weg te rui
men? Zo ja, welke organisatie of groepe
ring heeft dan de afschuwelijke schuld op
zich geladen van mèt deze ene gezochte
negentig andere passagiers en acht be
manningsleden op te offeren? En waarom
moest de verdwijning van deze ene per
soon juist worden bewerkstelligd door een
zo rigoreuze ingreep als een aanslag op
een vliegtuig? Had men hem niet eerder,
op veel minder geruchtmakende en dus
voor de daders veiliger manier, kunnen
treffen?
Dit zijn enkele van de vele vragen die
rijzen bij lezing van het mysterieuze com
muniqué (nog in een deel van onze vorige
editie vermeld) dat de voorzitter van de
Raad voor de Luchtvaart vrijdagmiddag
voorlas in het gebouw van de Hoge Raad,
pag.
\Veerrapporten 1, 2
Economisch nieuws15
Op de Praatstoel 3
Feuilleton 13
Iloren en Zien 13
Agenda van Haarlem en IJ mond 5
Uit stad en omgeving5, 7, 9, 11
Beurs 15
Medische verzorging 5
Op en om het Binnenhof4
Kerkdiensten 9
Films 9
Kerkelijk Leven4
Filatelie 4
Puzzel4
Erbij17 tot 21
Scheepsberichten 15
Kunst 9
Sport 21
T aal-laria 13
Uit het binnenland2, 1.1
Buitenlands nieuws 3, 11
Beeldverhalen 13
Dit nummer bestaat uit
vier-en-twintig pagina's
waarin opgenomen „Erbij"
Verwachting tot morgenavond:
Enkele opklaringen, maar plaat
selijk ook enige regen. Matige
af en toe vrij krachtige zuidwes
telijke wind. Weinig verande
ring in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
toen daar slechts een handvol journalisten
bijeen was gekomen om, naar men ver
wachtte, een uitspraak inzake de toedracht
van deze grootste K.L.M.-ramp te verne
men.
Wel verre van een uitspraak te geven,
ontketende de Raad een ware storm van
vragen, gissingen, journalistieke naspeu
ringen en onvermijdelijk verkeerde
veronderstellingen, niet alleen in Neder
land, maar ook ver daarbuiten. Reeds gis
teravond waren de Engelse bladen op het
„oorlogspad" om deze affaire rond een
immers bij Ierland verongelukt vliegtuig,
uit te diepen.
„Opdat de vooronderzoeker nader onder-
zoeke, door bemiddeling van de comman
dant Dienst Luchtvaart van het Korps
Rijkspolitie, of er aan boord van het ver
ongelukte vliegtuig zich een of meer per
sonen bevonden wier verdwijning op poli
tieke of andere overeenkomstige redenen
zou kunnen zijn beoogd, zulks in verband
met de mogelijkheid dat het vliegtuig als
gevolg van een met dat oogmerk verrichte
aanslag is verongelukt", aldus luidt letter
lijk de betrokken passage in het commu
niqué van de Raad. Daarbij wordt opge
merkt, dat de Raad na de sluiting van de
zitting van 4 maart j.l., toen het onder
zoek in het openbaar werd afgesloten, na
dat nog een aantal deskundigen was ge
hoord, een mededeling heeft bereikt welke
het thans gelaste nadere onderzoek ge
wenst doet zijn.
Wat is de aard van deze mededeling?
De ernst van een college als de Raad voor
de Luchtvaart gebiedt aan te nemen, dat
zij uit zeer betrouwbare bron moet zijn
gekomen. Anders had men in deze nu
reeds bijna twee jaar lopende zaak geen
hernieuwd onderzoek gelast. De zinspeling
op „politieke of andere overeenkomstige
redenen" maakt het aannemelijk, dat er
geen verzekeringskwestie in het geding is.
Men mag trouwens veronderstellen dat,
wanneer een van de 91 passagiers van de
„Hugo de Groot" voor een exorbitant be
drag verzekerd zou zijn geweest, dit reeds
bij het eerste onderzoek zou zijn uitgeko
men.
Er moet dus als de hele zaak niet
een farce zal blijken te zijn een politie
ke achtergrond bestaan. Wie van de 91
passagiers had een politiek intrigrerend
verleden? De passagierslijst verschaft
weinig houvast voor gissingen. Er waren
veel Amerikanen aan boord, veel Israë
liërs ook en enkele Russen, een Poolse en
acht Nederlanders. Moet gezocht worden
onder de namen van passagiex-s uit het
Nabije Oosten? Het valt achteraf op, dat
in de destijds aan de pers verstrekte pas
sagierslijst achter namen als die van
Mostafa Zakaria Zian, Mohammed-el-Ash
kar, Mohammed-el-Houssini, Hassan-al-
Rashad en Mohammed Aly Mamdouh
Riaz geen nationaliteit staat vermeld. Toe
val?
Noch de Raad voor de Luchtvaart, noch
de Rijksluchtvaartdienst, noch de Rijks
politie willen op het ogenblik nadere me
dedelingen doen. Bij de K.L.M. weet men
van niets. Ook de directie van de lucht
vaartmaatschappij wordt blijkbaar buiten
het onderzoek gehouden. Aangenomen
moet worden, dat het onderzoek intussen
reeds in volle gang is. De mededeling be
reikte de Raad immers na 4 maart, dat
wil zeggen in de achter ons liggende
maand. Zij kan dus reeds enige weken ter
kennis van de Raad en van de rijkspolitie
zijn en men zal met het onderzoek niet
hebben gewacht,
(Van onze Haagse redacteur)
HET DUURDE EVEN voor iedereen ivist waar zijn plaats was, maar toen de
ministers van Buitenlandse Zaken van Nederland en de Westduitse Bondsrepubliek
en de voorzitters van de onderhandelingsdelegaties der beide staten vrijdagmiddag
goed en wel achter de groene tafel in de Grote zaal van het ministerie van Buiten
landse Zaken in Den Haag waren gezeten, begonnen zij onvervaard met het tekenen
van de achttien documenten, welke tezamen de ontwerp-overeenkomst tussen Neder
land en West-Duitsland vormen over grensregeling, schadevergoedingen, Rijnvaart
en andere verkeersvoorzieningen en waterhuishouding.
Koning Willem I, die zelf de helft van
zijn koninkrijk had moeten afstaan, keek
tezamen met zijn eerste gemalin Frederika
van Pruisen op de achtergrond sereen toe
hoe met elke pennestreek van mr. J. M. A.
H. Luns, dr. H. von Brentano, dr. H. R.
van Houten en de heer R. Lahr het voor
nemen tot afstand van Elten en Tudderen
werd bekrachtigd. De tientallen persfoto-
frafen en vertegenwoordigers van film- en
televisejournaals mochten zich ongehinderd
over de tafel buigen om hun plaatjes te
schieten zonder dat de staatslieden hun
handen afwerend over de vele brieven,
welke de overeenkomsten aanvullen en
verduidelijken, uitstrekten.
Nadat dit overigens zwijgzame doch
niettemin levendige voorspel ten einde
was, nam minister Luns het woord. Hij
noemde het zojuist ondertekende verdrag
van zeer bijzondere betekenis omdat het
de betrekkingen tussen beide landen poogt
te bevrijden van de hypotheek welke daar
op als gevolg van de oorlog en de Duitse
bezetting van Nederland rust. Nederland
heeft als gevolg van de nationaal-socialis-
tische terreur grote verliezen aan mensen
levens geleden. Velen gaan ook nu nog
gebukt onder de gevolgen van de mis
handelingen. welke zij in gevangenissen en
concentratiekampen hebben doorstaan, zo
herinnerde de Nederlandse minister van
Buitenlandse Zaken. Hij voegde eraan toe,
dat het Nederlandse volk niet kan ver
geten wat er in die verschrikkelijke jaren
is gebeurd. Het is desondanks bereid met
de Bondsrepubliek, het andere Duitsland,
samen te werken om op vredelievende en
democratische wijze een nieuwe toekomst
op te bouwen. Daarom ook heeft Neder
land de opneming van de Bondsrepubliek
in de Europese en Atlantische organisaties
van harte voorgestaan.
Nimmer goed te maken
Ofschoon veel leed nimmer is goed te
maken zei de minister van oordeel te zijn,
dat de Bondsrepubliek een bevredigende
bijdrage levert tot herstel van het Neder
land aangedaan onrecht, in aanmerking
genomen dat door het ontbreken van een
Duits vredesverdrag de definitieve rege
ling van het vraagstuk der herstelbetalin
gen niet heeft plaatsgevonden.
Minister Luns geloofde voorts dat de
langdurige onderhandelingen tot een beter
begrip van eikaars standpunten en opvat
tingen hebben geleid, bracht dank aan de
onderhandelaars en hun medewerkers en
zei ervan overtuigd te zijn dat het zojuist
ondertekende verdrag ertoe zal leiden dat
Nederland en de Bondsrepubliek dichter
bij elkaar zullen komen te staan.
Schaduw van verleden
Vervolgens sprak minister Von Bren
tano in het Duits in gelijke trant. Hij zei
onder meer dat het Duitse volk zich ervan
bewust is, dat de schaduw van een duister
verleden nog doorwerkt. Aan het Neder
landse volk is ernstig onrecht gedaan. Hij
let er onmiddellijk op volgen, dat ook het
Duitse volk zelf „onzegbaar onder de mee
dogenloze terreur van een misdadig be-
De Franse boerenorganisaties hebben
de regering gewaarschuwd, dat de de
monstraties die tweehonderdduizend
landbouwers donderdag in achttien
verschillende plaatsen hebben gehou
den nog slechts een voorproefje zijn.
De boeren zeggen dat zij geen genoegen
zullen nemen met halve maatregelen,
maar slechts met een landbouwpoli
tiek, gebaseerd op „het principe van
gelijkheid van verdienste met de andere
sectoren van het economische leven".
Deze foto werd gemaakt in Sens waar
de gendarmerie van traangas en gum
miknuppels gebruik moest maken om
de opgewonden boeren tot rede te
brengen. (Telefoto)
wind heeft geleden". Minister Von Bren
tano zei wel te weten dat wat in Nederland
is gebeurd niet meer goedgemaakt kan
worden „en we weten ook, dat we het on
menselijke zouden eisen wanneer we zou
den verwachten dat dit verdrag al het
menselijke leed zou doen vergeten. Het
Duitse volk heeft niet het recht en ik heb
niet de bedoeling hier ervan te gewagen
dat men in Nederland het gebeurde zou
moeten vergeten". Maar de Duitse mi
nister hoopte wel, dat het verdrag de weg
zou vrijmaken voor het henvinnen van de
oude vriendschappelijke betrekkingen,
welke door het nationaal-socialistische re
gime werden verbroken. Natuurlijk maakte
de spreker tevens gewag van het Atlan
tisch verdrag, waarin Nederland en Duits
land samenwerken „om de bedreiging van
recht en vrijheid door een ander totalitair
systeem gemeenschappelijk tegemoet te
treden".
Met deze hooggestemde woorden was de
ceremonie, die nauwelijks twintig minuten
had geduurd, geëindigd en stond niets het
diner meer in de weg, dat minister Luns
zijn ambtgenoot en de leden van de onder
handelingsdelegaties in zijn ambtswoning
aanbood.
Commentaar van de „Times"
De Londense „Times" schrijft heden in
een commentaar op het Nederlands-Duitse
verdrag dat hier sprake is van „een voor
beeld van diplomatie die gegrondvest is op
verstand."
„De grenscorrecties kunnen onbeteke
nend lijken, vergeleken met de grote kwes
ties die na de oorlog nog altijd op een
oplossing wachten, maar alles wat op
grenzen slaat is belangrijk".
„Het zou niet verstandig zijn als men
een kwestie van deze aard niet ot een op
lossing had gebracht, terwijl de betrekkin
gen tussen de betrokken landen voortdu
rend nauwer en hartelijker worden", aldus
de „Times".
Advertentie
Or D Bakkerlaan 12 - 16
nioemendaal Teil 57.500-57 ê'1
(Van onze correspondent in Bonn)
In de Westduitse hoofdstad was men
gisteren spaarzaam met commentaar op
het Duits-Nederlandse ontwerpverdrag.
Gisteravond gaf de Noordwest-Duitse ra
dio evenwel een van veel realisme getui
gend commentaar, waarin onder meer ge
zegd werd, dat vrijdag 8 april geen dag
is om alles van het Duitse verleden nu
maar meteen te vergeten.De radio noem
de de overeenkomst „een verdrag van het
verstand" en bedoelde daar kennelijk
mee dat de inhoud nu juist niet uitgaat
van het Nederlandse hart. Het was de
commentator opgevallen dat in het koele
communiqué van het Nederlandse minis
terie van Buitenlandse Zaken over het
verdrag geen woord van verzoening voor
kwam. Het verdrag wordt trouwens alge
meen te Bonn gezien als een produkt van
het verstand, niet als een bevestiging van
Duits-Nederlandse vriendschappelijke ver
houding. Opvallend is hier overigens de
onderkenning van het feit dat de 23 Duit
sers uit Wyler, die de laatste weken moord
en brand hebben geschreeuwd omdat zij en
hun huizen krachtens de overeenkomst bij
Nederland zullen komen, ver over de
schreef zijn gegaan. Immers, met geen
woord is van Nederlandse zijde gerept
over de 2000 Nederlanders, die met hun
huizen en dergelijke krachtens het ver
drag bij Duitsland zullen komen..!
Teleurstelling
Ter andere zijde klinkt op de achter
grond van de Duitse erkenning van de
koele atmosfeer in ons land een toon van
teleurstelling door. Men had hier toch wel
gehoopt dat de goede handelsbetrekkingen
tussen beide landen, het drukke verkeer
langs de grens, de uitgebreide toeristen
relaties en thans dit verdrag 15 jaar na
de oorlog zouden kunnen leiden tot een
officiële bezegeling van vriendschap. Dat
heeft Den Haag, zo is hier duidelijk opge
merkt, bewust en willens en wetens nage
laten.
Bonn staat daardoor ten aanzien van
ons land voor een nog immer hoge muur
van wantrouwen. De economische, mili
taire en andere uitstekende relaties wor
den volgens de Duitsers in ons land blijk
baar uitsluitend gezien als noodzakelijke,
koel op te vatten betrekkingen, niet als
een reden om een definitieve streep onder
het verleden te zetten.
De vraag is thans voor Bonn, of het ver
drag desondanks een inleiding zal kunnen
vormen voor een eventuele intensivering
der betrekkingen en wel in de vorm van
officiële staatsbezoeken of contact tussen
de regeringschefs in de loop der komen
de jaren.
KAAPSTAD (UPI) Grote aantallen
Afrikaanse negers hebben vrijdag hun
stakingsactie opgegeven en zijn weer aan
het werk getogen. De arbeidstoestand
werd vrijwel normaal genoemd.
Intussen heeft de regering officieel het
Afrikaanse Nationale Congres en het anti-
blanke Pan-Afrikaanse Congres, met sa
men 600.000 leden, opgeheven. Zegslieden
voor de politie hebben medegedeeld dat
„meer dan honderd" blanken, Afrikanen
en Indiërs in de morgenuren werden ge
arresteerd. Van de 1500 Afrikanen, die
donderdag werden vastgehouden binnen
de lokasie Nyanga, zijn er nu nog 162
in hechtenis. In Nyanga was volgens de
politie een grote hoeveelheid munitie,
maar geen vuurwapens, in beslag geno
men. Het militaire kordon rondom de lo
kasie is na tien dagen teruggetrokken.
Een vijftigtal studerenden aan een Zoe-
loeschool, 25 km van Durban, hebben het
gebouw verlaten „uit protest tegen ontbe
ringen". Meer dan 500 studerende zijn van
plan de school eveneens te verlaten om
dat zij liever „geen tijd en geld verspil
len".
Ongeveer 300 niet-blanke politiemannen,
gewapend met geweren en lichte mitrail
leurs en gesteund door twee pantserwa
gens, hebben vrijdag de lokasie Pimville
bij Johannesburg doorzocht. Honderden
negers werden voor nader onderzoek aan
gehouden en een groot aantal bijlen, mes
sen en andere wapens werd in beslag ge
nomen.
Haast met passen
Een aantal negers dat geen pas bij zich
had, werd door de politie in Johannes
burg aangehouden. De negers werden ech
ter weer vrijgelaten nadat hun gezegd
was dat zij binnen een week hun pas
moeten tonen.
Geschat wordt dat tenminste 57.000 van
de 60.000 neger-arbeiders in het gebied
van Kaapstad het werk hervat hebben. Ook
101 naturellen die eerder gearresteerd
waren omdat zij geen persoonsbewijs bij
zich hadden, werden twee dagen na hun
verschijnen voor de rechtbank in Kaapstad
op 25 maart vrijgelaten, zo is vrijdag
meegedeeld. Er werden geen beschuldigin
gen tegen hen ingebracht.
Het Zuidafrikaanse ministerie van Justi
tie heeft de werkgevers laten weten, dat
zij zich aan vervolging blootstellen, als zij
negers in dienst hebben, die geen pas of
een tijdelijk document van gelijke strek
king bezitten. Het passenstelsel is niet
afgeschaft, aldus het ministerie.
De gevangenisbepalingen ten aanzien
van hen, die op grond van de wet op de
openbare veiligheid gevangen zitten zijn
zodanig gewijzigd, dat de gedetineerden
bezoek mogen ontvangen, als de directeur
van de inrichting er geen bezwaar tegen
heeft. Vorige week was gezegd, dat onder
de huidige omstandigheden geen enkel be
zoek zou worden toegestaan.
Waarschuwingen
In Johannesburg schreef het avondblad
„The Star" over de censuur dat „niets
de status van Zuid-Afrika als stinkdier van
de wereld zo effectief kon bevestigen, als
beperkingen op de vrije loop van nieuws
tussen de unie en het buitenland". „De
regering", aldus The Star, „zal er wijs aan
doen zich doof te tonen voor die stemmen
die onvermijdelijk beginnen te roepen om
iets van deze aard".
In het parlement heeft premier Ver
woerd vaag geduid op de mogelijkheid van
censuur „wanneer zulks nu en dan nodig
zou worden geoordeeld".
S h a w
Eén prettige dag bestaat uit twee ele
menten: het weer en het humeur.
De minister van Buitenlandse Zaken
Luns zal in de loop van de volgende week
ergens" in België besprekingen voeren
met de Duitse minister van Economische
Zaken, prof, dr. Ludwig Erhard. De mi
nister, die op 11 april een Beneluxconferen
tie bijwoont en dan dus in België ver
blijft, zal met Erhard overleg plegen over
de economische kwesties, die het Europa
van de „zes" en de „zeven" verdeeld
houden.
NEW YORK (AFP) De secretaris-ge
neraal van de UNO, Dag Hammarskjoeld
heeft zich vrijdag bereid verklaard naar
Zuid-Afrika te gaan als de regering hem
daartoe uitnodigde. Hij herinnerde aan de
resolutie van de Veiligheidsraad over de
gebeurtenissen in Zuid-Afrika waarin ge
vraagd werd contact op te nemen met de
regering in Zuid-Afrika. Hammarskjoeld
zei de hem toevertrouwde taak op te vat
ten als „het slaan van een burg en niet
als het optrekken van een muur".
Advertentie
Houtplein 18-20 - Telefoon 16615 - 12000
Advertentie
Advertentie
Verhuur van nieuwe auto's
zonder chauffeur, o.a.:
Opel Rekord Kapitan en Caravan
Ford Taunus 17 M en Consul
Renault Dauphine
Volkswagen en 9 pers. V.W. bus.
Alle wagens zijn all-risks verzekerd.
Advertentie
de juiste handschoen aan de hand.
HAARLEM: GROTE HOUTSTRAAT 52
AMSTERDAM - DEN HAAG
Advertentie
BESTEL 5125. - COACH DE LUXE 5395
Houtplein 18-20 - Telefoon 16615 - 12000
Advertentie
Fred. Hcndriklaan 40, Haarlem-Z„ Tel. 34108
Advertentie
Bioemendaalseweg 1-9 - Bloemendaal
Telefoon 52301
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM. TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM fEL 223596
Advertentie
Korte Kleverlaan 30 - 40 - Bloemendaal
Telefoon (02500) 5 13 01 -5 5446