Amerikanen poseren voor
hun statistisch portret
Kernexplosie in Canada
voorlopig van de baan
Minister Seebohm doet beroep
op Westduitse automobilisten
In tien jaar Engeland inhalen
en voorbijstreven
Tienjaarlijkse volkstelling behelst de
vraag of men kelderruimte heeft
Moeilijkheden tussen
Ghana en Nigeria
Macmillan verdedigt zijn
beleid jegens „de zes"
Nieuwe Afrikaanse staat Mali
Straatsburgs Hof krijgt
zijn eerste zaak
Groningse coaster in
nood voor Onessant
Westduitse experts maken
studie van Qattara-plan
Ottawa neemt geen enkel risico, ook
niet voor zuiver economisch doel
9
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
Snelheidsbeperking tijdens de pinksterdagen
Belgische schimpscheut op
de interparlementaire
Beneluxraad
Conventie Rechten van
de Mens geschonden
DE CHINESE ECONOMISCHE PLANNEN
Besprekingen in Cairo
Roeien op de Moskwa
«M0
WOENSDAG 13 APRIL 1960
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onze correspondent in de V.S.)
In de Verenigde Staten bestaat geen bur
gerlijke stand, maar zowel de regering
als het bedrijfsleven zijn er daarom toch
wel in geïnteresseerd te weten hoe groot
de bevolking is, waar de mensen wonen
en hoeveel koop- en werkkracht zij bezit
ten. Vandaar dat men in de Verenigde Sta
ten om de tien jaar een grondwettelijk
voorgeschreven volkstelling houdt,
waarbij ook allerlei financiële en econo
mische vragen worden gesteld. De tbtale
kosten van die telling bedragen zes en ne
gentig miljoen dollar, maar ja, een bur
gerlijke stand zou ook heel wat kosten. Om
de telling ten uitvoer te brengen heeft men
162.000 helpers gerekruteerd, die ieder on
geveer 1.100 mensen afwerken. Zij die zul
len rondgaan met de vragenlijsten (twee
derden van hen zijn vrouwen) verdienen
twaalf of dertien dollar per dag en dit
baantje vergt tussen de tien en dertien da
gen. In totaal zullen ongeveer 55 miljoen
gezinnen worden bezocht en men neemt
aan, dat het onderzoek zal uitwijzen, dat
er meer dan 180 miljoen mensen wonen
in de Verenigde Staten.
Ieder hoofd van een huishouden is vol
gens de wet verplicht antwoord te geven
op veertien vragen en een kwart van hen
zal antwoord moeten geven op 46 vragen.
Ten behoeve van de industrie wil men na
melijk ook nagaan in hoeverre de bevol
king in bepaalde streken auto's bezit, te
levisietoestellen, wasmachines, enzovoort.
Voor het eerst wil men ook nagaan hoe
veel mensen er kelders hebben met het
oog op eventuele bescherming tegen bom-
men' Elektronisch
In 1790 werd de eerste volkstelling ge
houden. Toen bedroeg de bevolking onge
veer vier miljoen. In de stad New Yoik
alleen al wonen op het ogenblik tweemaal
zoveel mensen. Over enkele maanden zal
men de voornaamste cijfers van het on
derzoek weten, maar pas het volgend jaar
zal men de officiële, en tot in bijzonder
heden uitgewerkte, uitslag publiceren.
Amerika zou Amerika niet zijn, wanneer
er geen elektronische machines gebruikt
werden voor de verwerking van het cij
fermateriaal. De resultaten zullen ten slot
te worden vastgelegd in een boekenreeks
van vele delen, die in totaal honderddui
zend bladzijden zal bevatten.
Een staat heeft recht op meer afgevaar
digden in het Huis, wanneer de bevolking
—in vergelijking met die van andere sta
ten is toegenomen. Men schat, da., de,
staat New York, na deze volkstelling, twee
of drie afgevaardigden minder zal mogen
hebben, doch dat de staat Californie ei
zeven bij zal krijgen. Een bewijs van een
trek naar het westen in dit land.
Wie nieuwe industrieën wil vestigen, kan
uit de gegevens van zulk een telling op
maken waar hij het gemakkelijkst arbeids
krachten kan vinden. Wie duurzame ge-
AKKRA (U.P.I.) - Op de Afrikaanse
solidariteitsconferentie in Akkra, Ghana,
heeft de Nigeriaanse schaduwminister van
buitenlandse zaken, Anthony Enahoro,
verklaard, dat zijn land overweegt de
grenzen van Togoland en Ivoorkust te ga
randeren tegen alle agressie. Deze waar
schuwing was kennelijk bedoeld voor pre
mier Nkroemah van Ghana, die aanspra
ken heeft gemaakt op deze twee grenssta
ten, waarvan Togoland op 27 april onaf
hankelijk wordt. „Nu het imperialisme
aan kracht verliest", zo verklaarde de Ni
geriaanse schaduwminister, „komen ei
nieuwe gevaren op die een bedreiging vor
men voor de fundamenten van de nieuwe
staten en de pas gewonnen vrijheid, in
het bijzonder in West-Afrika. Wij moeten
ons te weer stellen tegen deze gevaren,
voordat zij de afmetingen aannemen van
een lawine. Ik kan u verzekeren, dat Ni
geria in staat en bereid is hierbij zijn rol
te spelen".
Hij onthulde, dat een dezer dagen in het
Nigeriaanse parlement een motie zal wor
den aangeboden, ondertekend door alle
partijen, waarin de regering wordt ver
zocht dadelijk een conferentie van alle
Westafrikaanse staten, ook die van de
Franse gemeenschap bijeen te roepen, om
een garantieplan voor eikaars grenzen op
te stellen. Mocht deze conferentie haar
doel niet bereiken, dan zal Nigeria uni
lateraal zich garant stellen voor de gren
zen van Togoland en Ivoorkust.
Naar uit Lome in Togoland vernomen
wordt zijn de laatste vier weken ruim
drieduizend vluchtelingen uit Ghana naar
Togoland gekomen, ongeveer 200 per dag,
waaronder gehele families. In Togoland is
nu een vluchtelingencomité gevormd on
der leiding van de presbyteriaanse domi
nee Francis R. Methowobla, zelf een
vluchteling. De dominee was eertijds lid
van de Verenigde Partij, die in Ghana de
oppositie vormt tegenover Nkroemah's
conventie-volkspartij. Volgens hem zijn de
vluchtelingen voor het overgrote deel le
den van deze Verenigde Partij, wier hui
zen geplunderd worden door aanhangers
van Nkroemah.
(Van onze correspondent in Londen
Premier Macmillan heeft in het Lager
huis herhaald dat Groot-Brittannië de tot
standkoming van „de zes" heeft toege
juicht als een bijdrage tot de consolidatie
van West-Europa. Het is in ons belang dat
West-Europa sterk en verenigd is, aldus
Macmillan, maar wij zijn van mening dat
indien de eenheid van „de zes" alleen kan
worden tot stand gebracht door het toe
brengen van een economische schade aan
andere Westeuropese landen, wij dit ge
vaar meteen hebben vermeden door een
ander te scheppen. Macmillan antwoordde
het Labourlid Arthur Henderson, die ge
vraagd had of Macmillan met het oog op
de ernstige dreiging van een handelsoorlog
wilde overwegen een bijeenkomst te beleg
gen tussen president De Gaulle, dr. Aden
auer en de Zweedse premier en hemzelf
om een grondslag voor samenwerking tus
sen de Europese Economische Gemeen
schap en het Europees vrijhandelsgebied
te leggen.
bruiksgoederen aan de man wil brengen
(koelkasten, wasmachines, auto's), kan
nagaan waar de markt nog niet verzadigd
is en waar de meeste koopkracht is te
verwachten. Ten slotte is de volkstelling
van belang voor de verdeling van de steun,
die de federale regering aan de onder
scheiden staten verstrekt. Die steun wordt
verleend in overeenstemming met het aan
tal inwoners van een staat.
Men schat, dat een op de negen Ameri
kanen kleurling zal blijken te zijn. Op
ieder vragenformulier vindt men vragen
over leeftijd, ras en geslacht. Men neemt
aan, dat er een vrouwenoverschot is van
vier miljoen. Maar over godsdienst wordt
geen vraag gesteld. Men heeft zulk een
vraag wel overwogen, maar de beslissing
aangehouden tot 1970.
Indonesische Staatshandelsbank
Dc Nederlandse Escompto Bank in Djakarta,
die door de Indonesische regering is genationali
seerd, heet thans de Staatshandelsbank, aldus
meldt Reuter. De Indonesische regering heeft
ec der bekendgemaakt een bank te willen op
richten, die buitenlandse betalingen zou verge
makkelijken. Het basiskapitaal van de nieuwe
handelsbank bedraagt 20 miljoen rupiah.
Directie A.K.U.-Goodrich
De raad van toezicht van n.v. Chemische Indu
strie A.K.U.-Goodrich (Ciago) deelt mede, dat
aan de algemene vergadering van aandeelhou
ders, te houden op 2!S april 1960. zal worden voor
gesteld de heer A. M. Vermorkcn te benoemen
tot directeur van de vennootschap. Hij volgt de
heer drs. L. H. Meerburg op.
Werkloosheid in de V.S.
Volgens het Amerikaanse ministerie van Ar
beid is het aantal werklozen in de Verenigde Sta
ten in maart met 275.000 toegenomen tot 4.206.000.
de grootste stijging in maart sinds de tweede
wereldoorlog. Te zelfder tijd is de werkgelegen
heid met 252.000 betrekkingen gedaald.
Amerikaans bedrijf in Zwijndrechl
Binnenkort zal zich in Zwijndrecht een Ameri
kaanse chemische industrie vestigen. De n.v. Her
cules Powder Company, gevestigd in Den Haag
en deel uitmakend van een Amerikaans concern
van dezelfde naam, heeft het gemeentebestuur
namelijk industrieterrein aan de Develhaven te
huur met recht van koop gevraagd voor de stich
ting van een bedrijf tot vervaardiging, verwer
king, opslag en handel in chemische stoffen.
In Antwerpen is zondag een protest
mars gehouden door een grote groep
jongeren, welke gericht was tegen het
voortzetten van de proeven met kern
wapens. In de stoet werden vele borden
en spandoeken meegedragen.
(Van onze correspondent in Bonn)
In de Bondsrepubliek wordt thans gede
batteerd over de oproep van de minister
van Verkeer Seebohm aan de Westduitse
automobilisten om het met Pasen toch
vooral kalm aan te doen en over zijn plan
om met Pinksteren een algemene snel
heidsbeperking in te voeren. Seebohm
wyst erop dat met Pasen het aantal grote
verkeersongelukken in dc Bondsrepubliek
angstwekkend hoog pleegt te zijn. Met
Pinksteren loopt het aantal dan nog eens
extra op. Vandaar dat hij voor Pinksteren
(6 en 7 juni) en voor het lange weekeinde
1619 juni (Sacramentsdag, dag van de
Duitse eenheid, een zaterdag en een zon
dag) voorstelt voor alle personenauto's en
motorfietsen een maximum snelheid van
honderd kilometer per uur in te voeren
op de „autobahnen" en van tachtig kilo
meter op de gewone wegen. Reeds onder
handelt Seebohm met de regeringen van
de elf' Westduitse deelstaten over een der
gelijke regeling. Lukt zijn plan dan zit de
bedoeling voor om op geregelde tijden
dergelijke snelheidsbeperkingen in te voe
ren, speciaal op feestdagen.
Protesten
Tegen dit plan-Seebohm zijn meteen
protesten opgegaan. De Westduitse auto
mobielclubs wezen het voorstel af. Zij ver
wijten de minister dat hij de steeds kri-
tieker wordende Westduitse verkeerssi
tuatie met steeds nieuwe dwangmaatrege
len wil ordenen. Betere en meer wegen
achten de organisaties gewenster. Voorts
zeggen zij dal, hoe dichter het verkeer
wordt bijvoorbeeld met Pasen en Pink
steren hoe lager de snelheid van de
BRUSSEL (ANP) Het Brusselse blad
„La Libre Belgique" oefent critiek op de
grotere rol, die de Raadgevende Interpar
lementaire Raad van de Benelux in de
werkzaamheden van de douane-unie van
de drie landen krijgt.
„Uit het communiqué, dat de Benelux-
ministers maandag hebben verstrekt,
blijkt dat enige keren wordt gesproken
van het verzoek om advies aan de Raad
gevende Interparlementaire Raad. Vijf
tien jaar lang heeft de Benelux met als
enige organen net ministerscomité en en
kele functionarissen van de douane-unie
grote vorderingen kunnen maken. Het eer
ste kwam alleen bijeen als men daaraan
behoefte gevoelde en dan alleen die minis
ters, die de beslissingen moesten nemen.
De douane-unie deed haar werk goed met
een minimum aan werkkrachten."
Het blad vervolgt: „De parlementsleden
die enerzijds hun afwezigheid op parle
mentsvergaderingen rechtvaardigen met
de veelvuldige taken die zij hebben te ver
vullen, hebben middelen gevonden om een
nieuw orgaan te scheppen, waarvan de
verplaatsbare zetel reizen toestaat en die
academische debatten zonder praktische
betekenis mogelijk maakt. Het zal niet
lang duren of de begroting daarvan zal
aanzwellen."
„La Libre Belgique" meent verder, dat
dit orgaan de Benelux geen stap verder
zal helpen. „Integendeel, de voorafgaande
consultaties (tussen het ministerscomité
en de raad) zullen in de meeste gevallen
slechts leiden tot complicaties en vertra
gingen in de beslissingen. „De ministers
moeten goed weten, waaraan zij zich ten
opzichte van dergelijke uitvindingen moe
ten houden. Zij menen echter verplicht te
zijn ze op een dwaalspoor te brengen en
de schijn te wekken, alsof ze ernstig wor
den opgenomen," aldus het conservatieve
rooms-katholieke dagblad.
auto's zal worden, vooral op de grote
in vals- en uitvalswegen naar de grote
steden, zoals München, Hamburg en die
in het Ruhrgebied. De politie heeft reeds
grote moeite om de dikke rijen langzaam
voortkruipende auto's de steden binnen te
loodsen. Snelheidsbeperking op Pasen en
Pinksteren komt volgens de automobiel
clubs neer op het dragen van uilen naar
Athene. Er valt huns inziens niets meer
te regelen met de snelheid als het verkeer
reeds kruipt in plaats van snel rijdt....
Per dag: 37 doden
Seebohm heeft aan zijn zijde de statis
tieken: die er niet om liegen. In 1959 vie
len er iedere dag 37 mensen als slachtoffer
van verkeersongevallen: 13.515 in het ge
hele jaar; 403.988 werden er in 1959 ge
wond. Het aantal doden komt overeen
met de bevolking van kleine Westduitse
steden, aldus Seebohm's berekening....
In 78,4 percent van het aantal ongelukken
lag de schuld bij de automobilist, in 2,2
percent aan technische autodefecten en in
slechts 6,3 percent bij de voetgangers.
Daarnaast staat de verkeersdichtheid in
West-Duitsland. In 1950 waren er een half
miljoen personenauto's en geen bromfiet
sen. Thans zijn er drie miljoen personen
auto's en twee miljoen bromfietsen in de
Bondsrepubliek. Over vijf jaar zal het
aantal personenauto's zeven miljoen be
dragen. De wegenbouw, waarvoor per jaar
vijf tot zes miljard mark wordt uitge
trokken, kan dit tempo niet bijhouden. De
verkeersdichtheid zal dan ook in West-
Duitsland ontstellend hoog worden. Reeds
komt op een personenauto in West-Duits
land slechts honderd meter rijweg voor,
in ons land 250 meter, in Zweden en
Frankrijk 200 meter. Desondanks is de
graad van motorisering in de Bondsrepu
bliek nog altijd niet hoog: per duizend in
woners vijftig personenauto's (Zweden 112,
Frankrijk 82, België 62).
Aan de reeds indrukwekkende lijst van
de Afrikaanse landen die sedert de oorlog
onafhankelijk zijn geworden kan wederom
een naam worden toegevoegd. Ditkeer die
van de Mali. De federatie van de Mali,
welke (Frans) Soudan en Senegal omvat,
breekt echter niet alle banden met de
Franse gemeenschap. Integendeel de Mali
blijft deel van het Franse gemenebest uit
maken, maar thans als onafhankelijk land.
De Mali krijgt dus hetzelfde statuut als
Madagascar, dat zeer onlangs onafhanke
lijk werd, maar eveneens deel blijft uit
maken van het Franse gemenebest.
De oppervlakte van Senegal is nog niet
het zesde gedeelte van die van Soudan.
Echter het aantal inwoners van Senegal
vertegenwoordigt twee derden van dat van
Soudan.
oppervlakte inwoners
Senegal 197.161 km2 2.269.000
Soudan 1.204.021 km2 3.708.000
Zoals de kaart laat zien grenst de fede
ratie van de Mali aan Algerije, aan de
STRAATSBURG (ANP) Het Europe
se Hof voor de Rechten van de Mens, dat
in Straatsburg zetelt, krijgt binnenkort
zijn eerste zaak te behandelen; een klacht
van de Ier G. R. Lawless (letterlijk ver
taald: rechteloos) tegen de Ierse regering.
Lawless heeft van 13 juli tot 11 decem
ber 1957 in Ierland, zonder veroordeeld te
zijn, gevangen gezeten op grond van een
wet van 1940 ter bescherming van de bin
nenlandse veiligheid. Hij werd ervan ver
dacht lid te zijn van het ondergrondse
Ierse leger (IRA) dat strijdt voor aanslui
ting van het Britse Noord-Ierland bij de
republiek Eire. Lawless stelt dat zijn ge
vangenhouding zonder veroordeling in
strijd was met de Europese Conventie
voor de Rechten van de Mens. Hij eist
schadevergoeding van de Ierse regering.
Het Europese Hof is vorig jaar ingesteld
De vijftien landen van de Raad van
Europa hebben, hoewel zij nog niet allen
de conventie van het Hof hebben erkend
elk een rechter in het Hof De Nederland
se rechter is baron F. M van Asbeck. De
klacht van Lawless is eerst behandeld
door de Europese Commissie voor de
Rechten van de Mens, waarin voor Ne
derland professor Beaufort O FM zitting
heeft. De commissie heeft in eerste in
stantie verklaard, dat de Ierse regering in
het geval Lawless niet de Conventie in
zake de Rechten van de Mens heeft ge
schonden. omdat de openbare veiligheid in
1957 in Ierland werd bedreigd als gevolg
van de activiteit van het ondergrondse
Ierse leger. Gezien echter de juridisch be
langrijke aspecten van het geval-Lawless
heeft de commissie gemeend de zaak voor
afhandeling niet naar het ministercomité
van de Raad van Europa te moeten ver
wijzen, doch naar het Hof.
BREST (UPI) Vanochtend om 11.40
uur heeft de Groningse coaster „Mira"
gemeld, dat zij machinesche.de heeft in
een positie ongeveer 25 mijl van Brest. De
coaster meldde zich ongeveer 2 mijl ten
noordwesten van het eiland Ouessant te
bevinden. Weer en zee waren ruw en de
coaster probeerde voor anker te gaan ten
einde niet op de gevaarlijke rotsen van
Ouessant te worden geworpen. Op het
middaguur is de Franse sleepboot Pon-
taillac uitgevaren om assistentie te ver
lenen.
Het Chinese Nationale Volkscongres heeft zondag op zijn slotbijeenkomst een reso
lutie aangenomen waarin er bij het volk op wordt aangedrongen het huidige twaalf
jarenplan voor de landbouw dat in 1967 afloopt, in twee of drie jaar minder uit te
voeren. Uitvoering van het economische plan voor 1960 zal de mogelijkheid scheppen
dat het land in minder dan tien jaar Groot-Brittannië voorbijstreeft op het gebied
van de grote industrieprodukten, aldus de resolutie.
Sprekers op het congres hebben meege
deeld dat in de grote steden, zoals Peking,
Shanghai, Tientsin, Woehan en Kanton, ge
leidelijk stedelijke communes zullen wor
den ingevoerd, met fabrieken, mijnen, re
geringsorganisaties en scholen als kern.
Vrouwen worden aangemoedigd in werk
plaatsen nabij hun huis te gaan werken en
de kinderen onder te brengen in kinder
bewaarplaatsen. Gezinnen hébben het ad
vies gekregen in gemeenschappelijke eet
zalen te eten in plaats van thuis. Ploegen
vrouwen van buurtcentra doen de huis
houdelijke werkzaamheden voor allen.
Het twaalfjarenplan voor de landbouw
beoogt de graanopbrengst te verhogen van
360 tot 375 miljoen ton in 1964. In 1959 was
de totale opbrengst ruim 270 miljoen ton.
In 1960 moet de opbrengst volgens het
plan ongeveer tien percent groter zijn dan
in 1959.
De voorzitter van de begrotingscommis
sie, Tseng Sjan, heeft gezegd dat het plan
voor i960 „een vooruitziende en betrouw
bare begroting is, een begroting van vreed
zame opbouw." Relatief hogere bedragen
voor wetenschappelijke en culturele taken
en voor onderwijs en volksgezondheid zijn
vereist voor de versnelling van ,.de cultu
rele revolutie." Vergeleken met 1959 voor
ziet het plan in een vergroting van de in
dustriële produktie met 29 percent en de
agrarische produktie met twaalf percent.
Volgens de begroting zullen inkomsten
en uitgaven gelijk zijn, namelijk onge
veer honderd miljard gulden. De minis
ter voor landbouwmachine-industrie,
Tsjen Tsjeng Jen, heeft meegedeeld dat er
in 1960 22.000 trekkers moeten worden ge
maakt, dat is 293 percent meer dan in
1959. De minister voor de metaalindustrie
Wang Ho Sjoe, zei ervan overtuigd te zijn
dat dit jaar 18,4 miljoen ton staal zal
worden geproduceerd. De slotbijeenkomst
werd bijgewoond door de voorzitter van
-de Chinese communistische partij, Mao
Tse Toeng, en de minister-président Tsjoe
En Lai.
autonome republieken Mauretanië, Niger,
Opper-Volta, Ivoorkust, verder aan de
Britse kolonie Gambia, aan Portugees
Guinea en aan het onafhankelijke Guinea.
Wat de economische betekenis van de
twee republieken van de Mali betreft, dc
grondslagen voor de volkshuishouding van
beide landen wordt gevormd door land
bouw en veeteelt. Een groot gedeelte van
het land is evenwel ongeschikt voor de
landbouw als gevolg van gebrek aan wa
ter.
Als landbouwlanden exporteren Senegal
en Soudan in hoofdzaak landbouw- en
veeteeltprodukten. Aardnoten en de daar
van afgeleide produkten vormen wel het
belangrijkste bestanddeel van de uitvoer.
En zoals in alle jonge landen worden in
gevoerd bouwmaterialen (metalen, hout,
cement), motorbrandstof, motoren, weefsel
en voedingsmiddelen.
CAIRO (UPI) Vijf Westduitse experts
zijn in Cairo aangekomen ter bestudering
van een grootscheeps plan voor de laagte
van Qattara, dat misschien zal worden uit
gevoerd met financiële en technische steun
van West-Duitsland. De Westduitse mi
nister van Economische Zaken Ludwig Er-
hard heeft het plan in januari in Cairo
besproken. Een grondschets van het plan
is reeds gereed. De vijf experts zullen nu
de toestand ter plaatse bestuderen. De
kosten van uitvoering worden geschat op
3,86 miljard dollar. Het zou een tegen
hanger kunnen worden van de Assoean-
dam, die nu met Russische hulp gebouwd
wordt.
Het plan voorziet in de aanleg van een
75 kilometer lang kanaal, dat het water
van de Middellandse Zee naar de laagte
van Qattara zou moeten brengen. In de
waterval, die in dit kanaal aangebracht
zou worden zou dan een elektrische cen
trale moeten worden gebouwd, waarvan de
capaciteit voor de eerste 25 jaar geschat
wordt op 3.100 miljoen kilowatt-uur. Bo
vendien zou het kanaal en het kunstmatige
meer dat aan het eind zou ontstaan kun
nen dienen voor het vervoer te water van
vvoestijnmineralen. Bovendien zou de
regenval in het gebied groter worden door
verdamping van het water en zouden irri
gatieplannen kunnen worden uitgevoerd.
Het plan zou uitgevoerd kunnen zijn
tegen 1967, ongeveer tegelijk met de Assoe-
an-dam. De eerste twee jaren zal men nog
nodig hebben voor het uitwerken van de
plannen en het opruimen van de over
blijfselen uit de Tweede Wereldoorlog in
dit gebied ten zuidwesten van Alamein.
Mijnopruimingsdiensten zijn reeds enige
tijd aan het werk in dit gebied.
(Van onze correspondent in Canada)
Montreal Ongewild heeft Canada de
aandacht van de wereld op zich gevestigd
door een verklaring van eerste-minisler
Diefcnbaker dat er „zolang de ontwape
ningsconferentie in Genève aan dc gang
is" geen kernexplosie zal plaats hebben in
het noorden van Canada.
In dc internationale pers uw corres
pondent hoorde hef ook in het Nederland
se nieuws op de kortegolf werd het
woord „kernproef" gebruikt en dat deed
de vraag rijzen: „Is Canada van plan
kernwapens te gaan beproeven?" Niets is
minder waar. De achtergrond is juist bij
zonder vredelievend. De grootste Fransta
lige krant in Noord-Amerika, La Presse in
Montreal, noemde het in een hoofdartikel
„een van de eerste keren dat kernenergie
gebruikt zal worden voor economische
doeleinden". - -
De kwestie is deze: op de grens van de
Canadese provincie Alberta en de North
West Territories liggen de oliehoudende
zandgronden van Athabasca, een gebied
ongeveer zo groot als Nederland, waar
oliemaatschappijen al langer dan veertig
jaar met meer dan welwillende belangstel
ling experimenteren. Een wonder is dat
niet. Er zit daar naar schatting een re
serve aan olie in de bodem van driehon
derd miljard barrels, bijna tien keer zo
veel als alle bekende voorraden aan olie
die via de gebruikelijke weg in Noord-
Amerika naar boven gebracht kunnen
worden. De moeilijkheid met de rijkdom
men van Athabasca is echter de olie vrij
te maken uit het zand.
In de loop van de jaren zijn er tal van
proeffabrieken gebouwd die volgens ande
re procedé's werkten, maar men slaagde
er niet in een methode te vinden die een
produkt oplevert dat in prijs kan concur
reren met op de gangbare manier verkre
gen olie. De ontdekking van kernenergie
gaf de geologen en olieingenieurs een
nieuw „wapen" in handen. Twee jaar ge
leden werd er een commissie opgericht die
naging of het mogelijk was om door mid
del van een kernexplosie het gewenste re
sultaat te bereiken. Die studie viel posi
tief uit.
De bedoeling is dat op een diepte van
ongeveer vierhonderd meter een kernbom
tot ontploffing wordt gebracht, die een
onderaards gat moet slaan dat kan funge
ren als vergaarbak. De hitte van de ex
plosie zal de olie vrijmaken, die zich dan
op de bodem van de krater zal verzame
len vanwaar ze op de geijkte manier
naar boven kan worden gebracht. De kos
ten van de operatie zijn, in vergelijking
met vroeger uitgedachte methoden, boven
dien bijzonder laag. In het begin van dit
jaar vormden vier oliemaatschappijen een
deelgenootschap om de zandgronden op die
manier te exploiteren. De commissie had
bij de bestudering van het vraagstuk re
kening gehouden met de resultaten die ver
kregen waren bij negen ondergrondse kern
explosies in de Nevada-woestijn in de
Verenigde Staten en aan de hand daarvan
kwam vast te staan, dat het experiment
in Canada geen enkel gevaar van radio
actieve besmetting zou opleveren.
Het zag er werkelijk naar uit, dat de
plannen zouden worden doorgezet, maar
de veranderde houding van Rusland was
voor de Canadese regering aanleiding de
zaak voorlopig op te schorten, ook al zou
het kernwapen dan voor vredelievende
doeleinden worden toegepast. De laatste
tijd vooral heeft Canada zich herhaalde
lijk gekant tegen het doen van proeven
met kernwapen. Het heeft bij de U.N.O.
een voorstel ingediend voor een interna
tionale organisatie die de toenemende ra
dioactieve straling in de wereld moet be
studeren omdat het die als een bedreiging
van de mensheid beschouwt. Terecht
meent men in Ottawa waarschijnlijk dat
het experiment verkeerde reacties teweeg
zou kunnen brengen.
Nu beschikt Canada zelf niet over kern
wapens men houdt zich hier alleen be
zig met vredestoepassingen van kernener
gie en dus zou het voor de olieontgin
ning een bom moeten verkrijgen van de
Verenigde Staten. Welnu, in Washington
verklaarde John F. Flohberg van de Ame
rikaanse Commissie voor Kernenergie dat
zij de bom tot ontploffing zou brengen en
dat een van de oliemaatschappijen de kos
ten op zich zou nemen. Toen daarover in
het Lagerhuis vragen werden gesteld nu
de conferentie in Genève aan de gang is
met Canada als een van de westerse lan
den antwoordde eerste-minister Diefen-
baker, met onverholen ongenoegen in zijn
stem, dat de beslissing over het al of niet
doorgaan van het experiment aan de Ca
nadese regering is voorbehouden en dat er
hands geen toestemming is gegeven.
Voorlopig dus geen „Kernproef" in Ca
nada, maar zelfs als die wordt gedaan
zal het een proef zijn om na te gaan hoe
zwaarden tot sikkels kunnen worden ge
smeed. En dat is misschien wel het ex
periment dat in Genève tot vruchtbare ge
sprekken aanleiding zou kunnen geven.
(U.P.I.) De Canadese minister van
Gezondheid J. Waldo Monteith heeft ge
zegd dat de radioactiviteit in sommige
streken van Canada gedurende korte tijd
plotseling toenam nadat Frankrijk zijn
eerste kernproef in de Sahara had geno
men. De korte verheviging der radioactie
ve straling was waargenomen door vijfen
twintig stations in Canada die de radio
activiteit meten. De afgevaardigde Winch
drong er op aan Frankrijk te verzoeken
van verdere kernproeven af te zien. Mon
teith wees er op dat de Franse kerproef
volgens Britse deskundigen geen verande
ring van betekenis in het stralingsniveau
zou teweeg bren.
Er ligt hier en daar nog sneeuw en ijs
op de rivier de Moskwa, maar de
lentezon is begonnen met het laatste
opruimingswerk. En dat was voor iva-
trainer over de Moskwa koerst.
tersportenthousiasten aanleiding om er
in Moskou met een roeiboot op uit te
trekken, zoals deze gestuurde dames-
vier, welke hier onder leiding van een
