Woensdag begint tweede gifmoord-
proces tegen Berkelse arts
Vergiftigde hij zijn medegevangene
Lodderof pleegde deze zelfmoord f
PUZZEL NUMMER 28
Song-festival voor het
geestelijk lied
ontharing
depilan
Honderd gram cyaankali
zijn sleutel tot mysterie
SLOT DEFECT?
Bloemenmeisjes zondag
naar Limmen
„Hakenkruis-Greta"
weggesleept
Geen melk op school
in 's-Gravendeel
Amsterdam wil zelf
IJ-tunnel financieren
en bouwen
ZATERDAG 23 APRIL 1960
4
Woensdag begint voor de rechtbank in Leeuwarden een strafzaak, die in de annalen
der Nederlandse rechtspraak zonder weerga is. Een tot levenslang veroordeelde, de
43-jarige voormalige arts Johannes F. A. M. Opdam (de Berkelse arts O.), zal zich
voor de tweede maal moeten verantwoorden wegens een hem ten laste gelegde
gifmoord. Tijdens zijn verblijf in de Leeuwarder strafgevangenis, waar hij was op
gesloten sedert het Haagse Hof hem in december 1954 schuldig had bevonden aan
moord op zijn echtgenote, zou hij op 5 februari 1958 zijn lotgenoot, de 34-jarige
vroegere gemeente-arbeider Adrianus L. Lodder, eveneens tot levenslang veroor
deeld wegens gifmoord op zijn echtgenote, van het leven hebben beroofd.
Onwaarschijnlijk
De briefjes
T oneelbriefjes
Het derde briefje
Koude berekening
Slachtoffers?
KERKELIJK LEVEN
„DE SLEUTELSPECAL1ST"
Plesman jr. onderscheiden
Kerkelijk Nieuws
(Van een onzer verslaggevers)
Nadat gedurende twee dagen getuigen zijn gehoord
en op de derde dag de officier, mr. M. H. Gelinck,
en de raadsman, mr. H. Schootstra, hun visie op de
zaak hebben gegeven, zal de rechtbank binnen veer
tien dagen het vonnis vellen: „schuldig" of „onschul
dig". Klinkt het „schuldig", dan zal de rechtbank
tevens moeten overwegen of men een tot levenslang
veroordeelde opnieuw tot een vrijheidsstraf zal kun
nen veroordelen. Wordt het „onschuldig" uitgespro
ken, dan kan de rechtbank zeggen dat zij geen vol
doende bewijsmateriaal vond voor een veroordeling,
maar uit een dergelijke uitspraak behoeft nog niet
te blijken, dat de verdachte werkelijk onschuldig is.
O. behoeft bij een dergelijke uitspraak niet eens te
proberen gratie te verkrijgen van zijn eerste veroor
deling noch ook een revisie van zijn eerste proces.
Tijdens het vooronderzoek had de justitie
met vier hoeveelheden vergif te maken;
het vergif dat in een hoeveelheid van
475 mgr. in de maag van Lodder werd ge
vonden, het vergifresidu in het insuline-
flesje waai-uit Lodder waarschijnlijk ge
dronken heeft, het vergif bij de apotheker
N. A. M. van Spanje te Leeuwarden, dat
de celbezoeker Gerhartl op verzoek van O.
heeft laten analyseren en het vergif, dat
aangetroffen werd in de woning van de
Belgische strandfotograaf Vanderhaegen.
Op liet gerechtelijk laboratorium en het
instituut T.N.O. zijn uitgebreide onder
zoekingen gedaan, om deze vergiften
onderling te vergelijken. En men kreeg
praktisch honderd percent zekerheid, dat
het gif allemaal van één partij afkomstig
is. Dit houdt in. dat van het ons cyaankali,
dat de Belg in januari 1958 kocht, een ge
deelte op de een of andere wijze de ge
vangenis binnen gesmokkeld moet zijn.
Van het gekochte ons ontbreekt 20 gram
en van de helft daarvan kon men het spoor
tot in Voorburg volgen. Het werd via Sas
van Gent door de fotograaf naar de stief
vader van Lodder gestuurd. Deze laatste
zo verklaren hij en zijn echtgenote heeft
dit vergif echter door de w.c. gespoeld. Als
dit juist is en daaraan wordt sterk ge
twijfeld dan is nog niet opgehelderd,
waar de andere tien gram, die uit de voor
raad van de Belg ontbreekt, gebleven is.
Is dit soms rechtstreeks naar Lodder ver
zonden? Of heeft hierbij het Voorburgse
gezin Lodder ook zijn bemiddeling ver
leend? Daarop zou de omstandigheid kun
nen wijzen, dat het vergif in een insuline-
flesje zat, want de moeder van Lodder is
suikerpatiënte
Dat de arts vergif heeft binnengesmok
keld is onwaarschijnlijk. Hij had bij lange
na niet zulke goede contacten met de
buitenwereld als Lodder. Deze Lodder was
de „klusjesman" in de gevangenis en kon
zich praktisch vrij bewegen. Hij werkte
zelfs wel op het terrein buiten de gevange
nismuren. Vast staat ook, dat Lodder begin
1958 iemand zocht voor een „zeer speciaal
klusje" en dat hij pogingen heeft gedaan
een bewaakster, met wie hij af en toe in
één der cellen van het Huis van Bewaring
intieme ontmoetingen schijnt gehad te
hebben, er toe te brengen een gevaarlijk
pakje binnen te smokkelen. Bovendien was
het verzamelen van vergiften een soort
hobby van de man. Men vond niet alleen
in zijn cel een lange lijst van vergiften,
maar er waren ook vier soorten vergif in
natura aanwezig
Op de ochtend van de ontdekking van
Lodders overlijden werd in de brievenbus
in de cellenvleugel een aan de directeur
van de gevangenis gerichte brief gevonden,
waarin Lodder zei zelfmoord te zullen
plegen en verwees naar een brief, die in
het bezit van de arts zou zijn. Bij fouil
lering van de arts werd inderdaad een brief
gevonden, waarin Lodder zijn zelfmoord
motiveerde. Hij bekende dat hij eens in de
omgeving van Berkel een motorongeluk
had gehad, waarbij hij aan het rechter-
bovenbeen gewond geraakt was. De Ber
kelse arts had hem toen verbonden en tij
dens het consult had hij ook de vrouw van
de arts ontmoet. Het was tussen hem en
de vrouw van de arts tot een korte, maar
hevige liefdesaffaire gekomen, die niet
zonder gevolgen zou zijn gebleven. Om
haar schande te besparen, had hij haar toen
een dosis cyaankali verschaft, waarmee
men, naar hij meende zwangerschapsver
storing kon bewerkstelligen. Dit alles was
thans door de arts ontdekt en om zichzelf
en zijn familie de schande van een nieuw
proces te besparen, zou hij een eind aan
zijn leven maken.
Met het karakter van Lodder komt een
dergelijke handelswijze zeer wel overeen;
tydens het vooronderzoek is men zijn
amoureuze affaires eens nagegaan en daar
bij bleek, dat Lodder tijdens zijn huwelijk
met talloze vrouwen omgang heeft gehad,
waarbij hij zich dikwijls van gefingeerde
namen bediende. (De verhouding met
mevroüw O. zou hij hebben gehad onder
de naam Piet Berger).
Ook heeft hij een litteken op zijn rechter-
bovenbeen. Het is niet uitgesloten, dat hij
hoewel hij geen motorrijbewijs bezat
wel eens een tochtje per motor maakte. De
praktijkadministratie van de arts is helaas
niet meer aanwezig, zodat niet kon worden
nagegaan, of er ook een Piet Berger in
voorkomt. Er zijn echter ook vreemde
punten aan de briefjes. Zo zijn de onder
en bovenkant van het briefje, dat de arts
in zijn bezit had, met een scheermesje weg
gesneden. Heeft daar soms iets gestaan,
dat een directe aanwijzing zou zijn voor
de herkomst van de door Lodder ge
schreven briefjes?
Er zijn verklaringen gezocht voor de
vreemde omstandigheid, dat de briefjes èn
de adressering door Lodder zijn geschreven.
Zo heeft men gedacht aan „toneelbriefjes",
die bestemd waren voor het op de planken
De centrale corridor in de Leeuwarder
gevangenis waarop de deuren van de
cellen der „zware" gevallen uitkomen.
De Leeuwarder strafgevangenis, waar
zich het drama-Lodder afspeelde.
brengen van het eerste proces van de arts.
Dergelijke stukken werden wel vaker door
de gedetineerden in de gevangenis opge
voerd en volgens de gedetineerde P. de J.
zouden ook voorbereidingen getroffen zijn
voor het Berkelse proces.
Merkwaardig is in dit verband ook de
verklaring van een andere gedetineerde.
Hij wist te vertellen hoe dokter O. eens
enthousiast een detective-roman naverteld
had, die hij in het Huis van Bewaring te
Rotterdam van zijn toenmalige raadsman,
mr. H. Huygens, ter leen had gehad. In
deze „story" werd beschreven hoe twee
mannen, die beiden hun vrouwen wilden
vermoorden, besloten eikaars vrouwen om
het leven te brengen. De plannen werden
volvoerd en als zelfmoorden vermomd.
„Je bent ook nooit snugger genoeg", was
het commentaar van de arts op dit verhaal
geweest. Is deze roman misschien als
„script" gebruikt voor een op eigen
processen betrekking hebbend toneel
stukje, waarbij dan O. de vrouw van Lod
der cn Lodder dc vrouw van O. zou hebben
vergiftigd?
Tenslotte is er nog een derde verklaring
en het is mogelijk, dat de officier deze naar
voren zal brengen. Bekend is namelijk, dat
Lodder kort tevoren in een neerslachtige
stemming verkeerde, omdat hij zijn celbe
zoeker had laten onderzoeken, of er voor
hem kansen waren voor revisie. Toen dat
niet het geval bleek, zei hij herhaaldelijk:
„Dan ga ik maar liever de pijp uit". Het is
mogelijk, dat de arts hem in die stemming
bewerkt heeft, de briefjes te schrijven om
op deze wijze na zijn dood nog een
„vriendendienst" te kunnen bewijzen.
Er speelt nog een briefje een belangrijke
rol. Het werd op de gedenkwaardige och
tend in dodencel nr. 54 gevonden, naast
het lege insulineflesje en luidde: „Ik heb
medicijn gekregen van dokter O., die heeft
het dinsdagmiddag van zijn reclasseerder
gehad". Het is in het schrift van Lodder
en vormt een sterke aanwijzing tegen de
arts.
Zeer verdacht is daarbij ook, dat Lodder
vlak na het innemen van het vergif een
stuk chocola heeft gegeten, want dit is het
enige middel, dat de etsing in mond en keel
door cyaankali neutraliseert.
Volgens de algemene mening is O. een
man, die zich per se niet bij zijn eerste
vonnis wilde neerleggen en zich zelfs niet
ontzag om zich over een lijk een weg naai
de vrijheid te banen. De toedracht zou als
volgt hebben kunnen zijn:
Voor een revisie reeds dikwijls ge
weigerd had hij een man nodig, die de
rol van „moordenaar" van zijn vrouw van
hem kon overnemen en daarvoor was Lod
der de aangewezen persoon. Hij was een
ideaal slachtoffer, had in Gouda gewoond,
dus dicht bij de plaats Berkel, waar de
arts en zijn echtgenote vroeger hadden ge
woond; hij had de beschikking gehad over
cyaankali, getuige de wijze waarop zijn
vrouw was gedood; was een „vrouwenver
leider" in optima forma en was dit gaf
de doorslag in intelligentie verre de min
dere van de arts, die hem voor zijn plannen
wist te strikken.
Met deze gegevens werkte de arts vol
gens deze theorie een „ideale" misdaad uit.
die echter slecht werd uitgevoerd. Want
bij zijn opzet maakte hij enkele kardinale
fouten.
Ontdaan van alle franje komt men tof
de redenering: Lodder is vermoord, omdat
zelfmoord gezien zijn opgewekte stem
ming onwaarschijnlijk is, en wie anders
kan de dader zijn dan de arts, die zo over
duidelijk voordeel kon hebben bij deze
dood? Dit is ook een redenering.
De arts heeft in een uitvoerig epistel zijn
interpretatie van de feiten weergegeven
Hij vertelt daarin, hoe hij Lodder heeft
behandeld, nadat hij een motorongeluk had
gehad. In cel 30 in het Huis van Bewaring
te Den Haag had hij Lodder, die hij niet
anders kende dan onder de naam Piet
Berger, weer ontmoet en pas in de
Leeuwarder gevangenis ontdekt, dat hij in
werkelijkheid Lodder heette. Lodder deed
het echter voorkomen, alsof hij niets met
de zogenaamde Piet Berger had te maken,
wat de arts verdacht vond. Hij veinsde
toen vriendschap, om de reden van deze
ontkenning uit te vissen. Tot toen had O.
nooit vermoed, dat Lodder met de dood
van zijn vrouw annex was, en slechts ge
hoopt iets te weten te komen over de rela
tie die er tussen zijn vrouw en Lodder be-
De
cellen" zijn tegenwoordig zeer ge
riefelijk ingericht.
De stichting „Het Welkom-Centrum" te
Rotterdam is van plan een soort songfes
tival voor het geestelijke lied te organi
seren onder de naam „Hymniade". De
stichting, die zich ten doel stelt belang
stelling te wekken voor het christelijke
lied en de verbreiding van het evangelie
door het christelijke lied, heeft gemerkt
dat bij het organiseren van evangelisatie
diensten en samenkomsten telkens weer
wordt gevoeld, dat er maar een zeer be
perkt aantal geestelijke liederen beschik
baar is, die de moderne mens, zowel in
de kerk als daarbuiten, aanspreken. Er is
kennelijk behoefte aan liederen, die naar
tekst en melodie in overeenstemming zijn
met de boodschap van het Evangelie en
de geest van de tijd.
Om te proberen nieuwe, geschikte lie
deren te verkrijgen, besloot de stichting
een „Songfestival voor het christelijke
lied", de ..Hymniade" te organiseren. De
ze zal bestaan uit twee prijsvragen en
een zangwedstrijd.
In de eerste plaats wordt gevraagd om
goede teksten die getoonzet, kunnen wor
den, of om nieuw vertaalde teksten van
buitenlandse geestelijke liederen. Compo
nisten wordt gevraagd om eenvoudge me
lodieën. die in het gehoor liggen en goed
zingbaar zijn. In de tweede plaats wordt
er een zangwedstrijd gehouden voor solis
ten. duo's, trio's en kwartetten. Bij vol
doende deelneming zullen in de verschil
lende provincies voorselecties plaatsvin
den. terwijl de eindselectie bepaald is
op 6 oktober in een openbare bijeenkomst
in de Grote Schouwburg te Rotterdam-
Zuid.
In de drie afdelingen worden drie prij
zen beschikbaar gesteld, terwijl de drie
wedstrijdwinnaars in de gelegenheid ge
steld zullen worden om hun liederen op
de grammfoonplaat uit te brengen. Reeds
is gebleken dat er een zeer grote belang
stelling bestaat voor deze Hymniade, ge
zien het aantal aanmeldingen dat thans al
binnengekomen is.
Er zijn twee jury's gevormd. In de eer
ste hebben zitting de dirigenten Mees van
Huis en H. de Wolf en de organist C.
Bons. Zij zullen de muzikale kwaliteiten
van de inzendingen beoordelen. De twee
de jury zal oordelen over de dichterlijke
kwaliteiten van de tekst. Deze jury be
staat uil de predikanten ds. Barthold van
Ginkel en ds. Okke Jager, de literator C.
Rijnsdorp en de heer Jan J. van Capelle-
veen.
Aanvragen voor aanmeldingsformuliere
moeten gericht worden aan het „Welkom-
Centrum". Hillevliet 3 te Rotterdam.
Teksten, melodieën en aanmeldingen moe
ten voor 15 juli worden ingezonden.
Nieuwe Psalmberijming
Er is een paar maanden geleden een
nieuwe berijming van de psalmen versche-
Advertentie
Lange Veerslraat 10 - Haarlem - Tel. 11495
staan had, maar toen bekende Lodder plot
seling, dat. hij de doktersvrouw tot zelf
moord had aangezet. Op verzoek van O.
zette Lodder zijn verklaring op papier, om
daarmee later naar de officier te gaan
Lodder aarzelde echter en dus besloot O.
op 4 februari 1958 het verloop te be
spoedigen.
Hij zou proberen de „bekentenis" in
handen te krijgen en ging daarom 's avonds
naar Lodders cel met een wit brood en een
paar sigaren. Hij wist Lodder te verleiden
hem de plaats waar hij de brieven bewaar
de, te verraden en haalde hem er toen toe
over. met hem naar de schoolfilm te gaan,
die die avond in de recreatiezaal werd ge
draaid. Vlak voor het einde spoedde O.
zich naar cel 54, en haalde de brieven uit
het boek, waarin Lodder hen had verstopt.
Hij ging weer naar zijn eigen cel en be
zocht Lodder nog even „vlak voor slui
tingstijd". Toen zou het tot een dramatische
ontknoping gekomen zijn. Lodder bleef
weigeren mee te werken aan een revisie
van O.'s proces maar werd verschrikkelijk
woedend, toen hij merkte, dat de brieven
verdwenen waren. „Moest ik daarvoor naar
die rotfilm", zei hij. Tenslotte kwam men
overeen de zaak te laten rusten, totdat de
directeur van de gevangenis, die een paar
dagen afwezig was terug zou zijn. Maar
de volgende dag hoorde O. tot zijn ont
steltenis dat Lodder „er een eind aan ge
maakt had". Hij had toen het éne briefje,
dat gericht was aan de directeur, dichtge
plakt en gepost, het andere eerst overge
schreven en bij zich gehouden.
De Haarlemse bloemenmeisjes zullen
zondag na het uitreiken van bloemen in
Haarlem tijdens de lunchtijd gevolg geven
aan de uitnodiging van het plaatselijk
bloemencomité te Limmen, de gemeente in
de Noordhollandse bloembollenvelden. De
Haarlemse meisjes zullen daar luister bij
zetten aan de lentefeesten, die er gehouden
worden, terwijl men voorts talloze belang
stellenden verwacht voor de mozaïeken die
in Limmen gelegd zijn.
De bloemenmeisjes gaan per autobus
naar Limmen en zij zullen ontvangen wor
den door het gemeentebestuur in het raad
huis. Voorts staat er nog een bezoek aan
een tehuis voor ouden van dagen op het
programma.
De Haarlemse bloemenmeisjes, die ove
rigens de afgelopen weken drie Haarlemse
ziekenhuizen hebben bezocht, zullen vol
gende week een uitgebreid programma
dienen af te werken. Daarop komt onder
meer een bezoek voor aan Treslong in
Hillegom, waar de vereniging „De Amster
damse Haven" vierhonderd Duitse indus
triëlen een lunch aanbiedt.
De ambassadeur van Italië te 's-Graven-
hage markies Raimondo Giustiniani,
heeft aan de heer Albert Plesman jr.,
hoofdvertegenwoordiger van de K.L.M.
voor Italië en consul voor Nederland van
de Olympische Spelen 1960, de versierse
len uitgereikt die behoren bij de onder
scheiding van Ridder in de Orde van
verdienste van de Republiek Italië.
Opgave horizontaal: 1. afschuwelijk, 6.
Egypt, titel, 10. voorzetsel, 11. echtgenoot,
12. pers. vnw., 13. Chin, afstandsmaat, 15.
insect, 17. Bijb. fig., 19. voegwoord, 20.
zangstem, 22. meisjesnaam, 23. verlaagde
toon, 24. voor, 25. muzieknoot, 27. water in
Friesland, 28. verbinding, 29. reptiel, 31.
dichtbij, 34. gevat, 36. zelfkastijding, 41.
schoenmakersgereedschap, 42. familielid,
44. kafferdorp, 48. vaartuig, 5L bevel, 53.
reeds, 54. soort bier, 55. muzieknoot, 56.
telwoord, 58. mak, 60. uitroep, 61. wiel, 62.
orgaan, 64. jongensnaam, 65. water in N.
Br., 66. gelofte, 67. meisjesnaam, 69. eren,
70. kalender.
Opgave verticaal: 1. vrucht, 2. muziek
noot, 3. mnl. dier, 4. uniek, 5. helder, 6.
schildersgerei, 7. Turks bevelhebber, 8.
reeks, 9. nutteloos, 14. dierengeluid, 16.
roem, 18. loom, 19. tijdrekening, 21. groente
24. waarborg, 26. meisjesnaam, 28. ontken
ning, 30. plant, 32. voegwoord, 33. lid
woord, 34. de oudere (afk.), 35. meisjes
naam, 36. letterrekening, 37. bewijsstuk, 38.
ieder, 39. vaartuig (afk.), 43. notitieboek.
45. deel van de mast, 46. zangstem, 47. Sp.
peper, 49. Europeaan, 50. thans, 52. meisjes
naam, 55. Egypt, zonnegod, 57. flink, 59.
water in N.-Br., 61. knaagdier, 63. meisjes
naam, 65. uitroep, 68. voegwoord.
Inzenden vóór donderdagochtend, uit
sluitend per briefkaart.
Oplossing Paaspuzzel:
Graft, Kortenhoef, Wervershoof, Half
weg, Bussum, IJmuiden, Katwoude, Enk
huizen, Elilversum, Uitgeest, Uithoorn.
Castricum, Naarden, Kennemerland, Wij-
denes. Wieringen, Diemen, Anna Paulowna.
Het gedicht luidt:
Grauw is uw hemel en stormig uw strand,
Naakt zijn uw duinen en effen uw velden,
U schiep natuur met een stiefmoeders hand,
Toch heb ik innig u lief, o mijn land!"
Prijswinnaars Paas-Puzzel:
10.J. A. Jansen, Junoplantsoen
113, Haarlem.
7.50: L. Roodzant, Kr. Mijdrechtstraat
39, IJmuiden; Joris Loeff, Laan 20, Ben-
nebroek.
5.F. J. Schouten, Spaarnwouder-
straat 30, Haarlem; J. van Wunnik, Mer-
wedestraat 90, Haarlem; mejuffrouw Hu-
bach. Populierstraat 17, Haarlem-Noord.
2.50: mevrouw Koning, Spaarndamse-
weg 6, Haarlem: M. Vos, Berkenlaan 16.
Zwanenburg, post Halfweg; T. Roobol Ho-
per, Brederodeweg 25, Santpoort-Zuid..
Advertentie
lOCRO ZILME.TA
onbeperkt gegarandeerd
Het Rijnsleepschip „Greta", dat voor de
Paasdagen met de Duitse keizersvlag in
top en een hakenkruisvlag op het dek
gespreid bij Lobith Nederland kwam bin
nenvaren, is gisteravond te 18.30 uur dooi
de Duitse sleepboot „Frauenlob 5" opge
haald om naar West-Duitsland terugge
sleept te worden. Zoals gemeld is de schip
per Wilhelm Störb reeds enige dagen gele
den door de Duitse rivierpolitie van boord
gehaald en in Emmerik verhoord.
Ned. Herv. Kerk
Benoemd tot bijstand in het pastoraal
te Valthermond: ds. J. Eikema a.s.em
pred. te Hoogwoud-Aartswoud.
Geref. Kerken
Aangenomen naar Almelo (vac. ds. O
Jager): dr. A. Wind, miss. pred. woonach
tig te Hilversum, die bedankte voor Mui
den. Vlaardingen en voor Zuidland: naar
Andijk( vac. J. Végh): C. Dijkstra te As-
peren.
nen van de hand van een gereformeerd
predikant uit Utrecht, ds. L. W. Muns.
Deze predikant is meer dan achttien ja
ren, zij het met tussenpozen, met de be
rijming bezig geweest.
In een inleiding vooraf vertelt hij een
en ander uit de historie van het psalmbe-
rijmen en over de richtlijnen, die men
daarbij in acht moet nemen. Hij spreekt
daarbij ook over berijmingen, die in de
laatste jaren zijn verschenen, en hij
maakt daarover zowel waarderende als
eritische opmerkingen. In zijn eigen berij
ming heeft hij zich vooral laten leiden
door de richtlijnen van zingbaarheid en
tekstgetrouwheid. Zingbaar voor de ge
meente en leerbaar voor de kinderen.
Hij heeft daarbij niet de pretentie dat
zijn bundel nu de aangewezen bundel voor
de eredienst moet worden, maar staat op
het standpunt, dat er in de eerstvolgende
iaren veel meer berijmingen moeten ko
men. Hij herinnert aan een zekere Hen
drik Ghijsen, die in de 18e eeuw niet min
der dan zeventien berijmingen voor zich
had liggen, waaruit hij ten slotte zijn
eigen distilleerde.
De commentator van de Friesche (ge
reformeerde) Kerkbode heeft in een der
laatste nummers van dit blad aan deze
nieuwe berijming een beschouwing ge
wijd. waarvan het volgende het slotfrag
ment is.
„Ik vraag me af hoe we zo ooit tot
overeenstemming over een berijming zul
len komen. De kerkelijke verhoudingen in
de achttiende eeuw waren anders dan nu.
Men had nog niet die versplintering van
het kerkelijk leven, die wij kennen. Er
was een gereformeerde staatskerk, die in
nauw contact met de overheid stond en
die bij de invoering van een nieuwe be
rijming door de sterke hand van de over
heid werd gesteund.
Ook nu neemt het aantal nieuwe berij
mingen toe. Hasper, Muns, Snijdelaar. de
„Proeve van 110 psalmen", de 10 psal
men van Luykenaar Franken, vormen
langzamerhand al een hele verzameling
van kostbaar materiaal. Maar wie zal
hier de Hendrik Ghijsen zijn, die uit dit
materiaal een voor ieder acceptabele bun
del vormt? Het is allereerst de vraag of
de auteurs van deze verschillende berij
mingen bereid zijn een keur uit hun werk
voor een te vormen bundel beschikbaar
te stellen. En een niet minder belangrijke
vraag is of het ooit zover zal komen dat
al de psalmenzingende kerken het over
zo'n bundel eens zullen worden. Een ten
slotte is daar de vraag of de gemeenten
zo'n bundel dan zullen accepteren.
De deputaten voor een nieuwe psalmbe
rijming, die met de deputaten van de
Hervormde Kerk overleggen, hebben ook
de bundel van ds. Muns in handen ge
kregen.
Over de kwaliteiten van een nieuwe
psalmberijming kan men niet zo maar
even een oordeel vormen. Dat zou een
al te vluchtig werk zijn en geen recht
doen aan de studie die aan zo'n berijming
ten grondslag ligt. Wel heb ik de indruk,
dat de berijming van ds. Muns eenvou
dig en begrijpelijk is, voor kinderen leer
baar en voor de gemeente zingbaar.
Het is te hopen, dat uit al de verwar
ring, die over een nieuwe psalmberijming
is ontstaan, op den duur nog iets goeds
voor de gemeente geboren mag worden".
Advertentie
Modern, snel en mild,
veilig en reukloos i
van Hamol uit Zwitserland
tube 1.50-2.95
In een prae-advies aan de raad, naai
aanleiding van een verzoek om subsidie
door het Voorlopig Schoolmelkcomité, heb
ben B. en W. van 's-Gravendeel in meer
derheid geadviseerd afwijzend op dit ver
zoek te beschikken, omdat zij niet over
tuigd zijn van het nut van het drinken van
melk op de scholen, welk standpunt ook in
medische kringen gedeeld zou worden Ver
der meent de meerderheid van het colle
ge, dat schoolmelkvoorziening de eigen ver
antwoordelijkheid der ouders zou aantas
ten en tenslotte stelt zij dat de gemeen te-
financiën niet toelaten een subsidie van
1.000 per jaar te verstrekken.
Amsterdam verwacht dat binnen zeer
korte tijd het laatste technische obstakel
voor de bouw van de IJ-tunnel (de bezwa
ren in verband met het marine-etablisse
ment) uit de weg zal zijn geruimd. Het
gemeentebestuur ziet echter aankomen
dat het Rijk voorrang zal geven aan de
Coentunnel. Ten einde te voorkomen dat
over enkele jaren het verkeer vastloopt, is
Amsterdam nu van plan voor eigen reke
ning de IJ-tunnel te bouwen en daarmee
nog in de tweede helft van dit jaar te
beginnen. De kosten zijn geraamd op 130
miljoen gulden. Daarvan is 22 miljoen al
besteed in voorbereidende werken. Het in
vesteringsvolume van Amsterdam be
weegt zich tussen de 200 en 250 miljoen
per jaar en men meent binnen dit kader
ook de bouw van de IJ-tunnel te kunnen
financieren indien daarvoor per jaar on
geveer 20 miljoen gulden wordt uitgege
ven.
Inge
Burgemeester van Hall heeft deze mede
delingen gedaan tijdens het bezoek van een
groot aantal leden der Tweede Kamer aan
Amsterdam.
Tussen gemeente, rijk en de marine
leiding is overeenstemming bereikt over
een gedeeltelijke verplaatsing van het
Amsterdamse Marine-etablissement. En
daarmede zal binnen afzienbare tijd de
voornaamste hinderpaal, die het voortzet
ten van de IJ-tunnelbouw in de weg staat,
uit de weg zijn geruimd.
