NAVO-conferentie in Istanboel
heeft een zeer vlot verloop
Half uur uitstel kwam te
laat voor Caryl Chessman
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Afwijkende Franse mening
over kernontwapening
HET WEER
ely tia
SCHRAVENDIJK
Atlas Autoverhuur
Tel. 60.0.60
VESPA
J. J. VAN BOOTEN
Vrouw van moordenaar
wist van diens daad
MORRIS lêefop$;tjö0uii!
GEWELDLOZE ACTIE IN PARIJS
TEGEN ALGERIJNSE OORLOG
Bezit van bejaard
echtpaar - 32.000 -
in fornuis verbrand
„Karei Doorntan" om de
Kaap naar Nieuw-Guinea?
Pi'achtige studie
over het N.S.F.
Granaat ontploft,
zeeofficier gedood
74e JAARGANG No 250
DINSDAG 3 MEI 1960
305e JAARGANG No 98
Secretaresse vergiste zich in het telefoonnummer
In de krant van heden:
Overwegend zonnig
De zaak-Lina F eenstra
Grivas valt Makarios aan
haute coiffure
beauty culture
Franse politie treedt ongewoon zachtzinnig op
Het woord is aan
„Uniek in Europa
Keizerlijke padvinders
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen).
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt
Directie:
P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
ISTANBOEL (Reuter) De ministers van Buitenlandse Zaken van de vijftien
NAVO landen hebben maandag, de eerste dag van hun conferentie in Istanboel,
goede vorderingen gemaakt en men verwacht dat zij vandaag met hun beraad
slagingen over de komende topconferentie en algemene NAVO-problemen gereed
zullen komen. De besprekingen verlopen vlot. Over de westelijke politiek ten
Duitsland en Berlijn op de topconferentie was men het spoedig
aanzien van
eens, doch ten aanzien van de ontwapening en de betrekkingen tussen Oost en
West namen de Fransen een afwijkend standpunt in.
Het Achterhuis, waar Anne Frank haar
dagboek schreef, is thans geheel ge
restaureerd. Burgemeester Van Hall
van Amsterda.m zal het thans voor het
publiek openstellen.
De ministers zonden overeen gekomen
zijn dat de westelijke grote drie bij hun
komende besprekingen met Kroesjtsjev
zullen beginnen met te pleiten voor een
hereniging van Duitsland op basis van
vrije verkiezingen. Dit oude standpunt
heeft op Amerikaans voorstel een nieuw
tintje gekregen, namelijk dat verkiezin
gen ook kunnen worden gehouden in de
vorm van een volksstemming in Oost- en
West-Duitsland over de manier waarop de
hereniging moet worden bereikt. Als
Kroesjtsjev dit onaanvaardbaar vindt, zou
het Westen zich bereid tonen om over een
tussentijdse regeling voor Berlijn te spre
ken.
Bij de bespreking van het ontwapenings-
vraagstuk zou de Franse minister Couve
de Murville hebben vastgehouden dat in
een vroeg stadium van de ontwapening
controle moet worden ingesteld op de mid
delen waarmee kernwapens naar hun doel
kunnen worden gebracht, dus raketten en
vliegtuigen. De anderen geloofden echtei
dat men dit aan het begin van de ontwa
pening niet kan uitvoeren.
De Britse minister van Buitenlandse Za
ken Selwyn Lloyd, stelde voor dat de top
conferentie aan de ontwapeningsconferen
tie in Genève richtlijnen verstrekt.
De bespreking van de betrekkingen tus
sen Oost en West, die dinsdag zal worden
voortgezet, bracht nog een afwijkend
CVan onze correspondent in Washington)
Caryl Chessman is dood. Voor velen
buiten de Verenigde Staten betekent dit
bericht een grotere schok dan voor de
meeste Amerikanen. In Californië heerste
tot aan de terechtstelling een zekere op
winding, doch in het overige deel van de
Verenigde Staten gaven de kranten bij
zonder weinig commentaar meer over de
zaak. Weliswaar vermeldden de dagbla
den, radio en televisie precies de manoeu
vres van de advocaten, die beoogden op
het laatste ogenblik althans nog respijt te
verkrijgen, doch Chessmans lot was in de
meeste kringen al lang niet meer het
voornaamste onderwerp van gesprek. De
afschuwelijke procedure heeft zó lang ge
duurd, dat deze zaak vrijwel was dood-
gepraat en doodgeschreven voordat Chess
man zélf zijn einde vond.
Maandag 2 mei was de negende datum,
waarop voor Chessman de executie was
vastgesteld. De gewone man vroeg zich
af: „Zal Chessman voor de negende keer
op 't nippertje aan de dood ontsnappen?"
Dit naderen tot de rand van de afgrond
fascineerde velen, zoals een griezelfilm
een menigte geboeid doet toezien. Maar
evenals zulk een film, had de hele geschie
denis langzamerhand iets onwerkelijks ge
kregen en veel van het menselijke mede
leven is gaandeweg verloren gegaan.
PQg
W eerrapporten 1, 2
Van Dag tot Dag3
Op cle Praatstoel3
Hulp aan landen in ontwikkeling 3
Buitenlands nieuws 3 6
Financiering van het verzet .4, 5
Uit stad en omgeving6, 7, 9
Uit het binnenland 2, 5, 11
Agenda van Haarlem en IJmond 11
Feuilleton 13
Horen en Zien 13
Garcia de Leon13
Economisch nieuws15
Beurs 15
Scheepsberichten 15
Sport 17
Dit nummer bestaat uit
twintig pagina's
Verwachting tot morgenavond:
Droog en overwegend zonnig
weer. Zwakke tot matige zuid
westelijke wind. Vooral in het
binnenland hogere temperatu
ren. Vannacht in het zuidoosten
van het land echter nog kans
op nachtvorst.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Een betrekkelijk klein deel van het
Amerikaanse volk behield echter tot het
einde grote belangstelling voor dit drama.
Niet zozeer omdat men zoveel sympathie
voor de man had, die wegens sexuele
vergrijpen bijna twaalf jaar geleden tot
de doodstraf veroordeeld werd, alswel om
dat deze Amerikanen in principe tegen
standers van de doodstraf zijn. Velen van
hen zagen wel in dat Chessman onder de
bestaande wetten van alle rechten gebruik
had gemaakt, die hem toekwamen. Zijn
terechtstelling op 2 mei of tóch nog op een
latere datum scheen onvermijdelijk, maar
deze tegenstanders van de doodstraf hoop
ten dat deze trieste zaak vele Amerikanen
de schok zou geven, waardoor in verschei
dene staten de doodstraf zou worden afge
schaft. Op het ogenblik is dit nog slechts
geschied in negen van de vijftig Ameri
kaanse deelstaten.
Waarom moet men deze zaak triest, ja
afkeerwekkend noemen? Voor alles om
dat de procedure zich bijna twaalf jaar
heeft voortgesleept. Oud-president Tru
man, in vele opzichten een doorsnee-Ame
rikaan, vatte dezer dagen kort en bondig
samen wat de meesten in Amerika gevoe
len: „Deze man had allang geleden te
rechtgesteld moeten zijn".
Aan de onkreukbaarheid van Chess
mans rechters twijfelt men hier niet. Tel
kens wanneer op goede juridische gronden
uitstel gerechtvaardigd leek, werd dit toe
gekend, doch de rechterlijke molen draai
de zó langzaam dat de zaak onverkwikke
lijk lang gerekt werd. Hoewel dit niet met
de waarheid overeenkwam, begon dit her
haaldelijk nabijbrengen van de dood en
het uitstel daarna te gelijken op het spel
van kat en muis. Dit gruwelijk-fascineren-
de proces kreeg daardoor iets mensont
erends en iets, dat de maatschappij zich
zelfs tegenover de ergste misdadiger niet
mag veroorloven.
Op het moment dat wij dit schrijven
brengt de telex telkens nog nieuwe details
over de vergassing in de gevangenis van
San Quentin, die zestig mensen door de
ruiten konden gadeslaan. Tot het laatste
moment, ja zelfs na dat het gas de ruim
te begon te vullen, zijn nog pogingen on
dernomen tot nieuw uitstel. Thans is de
gruwelijke film teneinde. De Amerikanen
zullen van minuut tot minuut het slot van
dit drama in de kranten gerigistreerd vin
den. Zal dit inderdaad de schok teweeg
brengen, waardoor in vele staten spoedig
de doodstraf zal worden afgeschaft? Deze
verwachting is eigenlijk niet gerechtvaar
digd, want de publieke opinie is niet der
mate bewogen. Maar iets van dit drama
zal. stellig blijven hangen. Bijna zeker vol
gen een boek en film over deze tragedie
en geleidelijk zal daardoor deze trieste
zaak toch bijdragen tot bezinning over het
probleem van de doodstraf.
In Europa en Zuid-Amerika, waar de ver
ontwaardiging over Chessmans pleit hoog
gestegen was, zal men zich wellicht ver
bazen over de betrekkelijke koelheid van
het Amerikaanse publiek in dezen. Voor
de Amerikanen is de opwinding in het
buitenland een pijnlijke zaak. Men beseft
dat de vele protesten uit het buitenland
inderdaad voortkomen uit humanitaire
overwegingen, die verscheidenen hier kun
nen onderschrijven, doch men ziet tevens
in dat sommige demonstraties uitingen
van een smeulend anti-Amerikanisme wa
ren, dathier een schone kans zag.
(Vervolg op pagina 3)
Frans standpunt aan het licht, toen men
de mogelijkheid bekeek van Russische
deelneming aan de hulpverlening aan on
derontwikkelde gebieden. President De
Gaulle hecht hier belanp aan, doch de an
dere landen zijn nogal sceptisch gestemd
op dit punt.
(UPI) De Nederlandse minister mr.
J. M. A. H. Luns verklaarde dat het Wes
ten zijn defensie niet mag verzwakken,
terwijl de onderhandelingen over de ont
wapening nog gaande zijn. Hij zei dat.het
nog lang zou duren voor een uitgebreide
ontwapeningsovereenkomst ten uitvoer
zou kunnen worden gebracht. De Ameri
kaanse minister Herter las een boodschap
van president Eisenhower voor waarin de
Amerikaanse president de NAVO oproept
tot kracht en eenheid. Eisenhower noemt
de NAVO de „sterkste coalitie in vredes
tijd in de geschiedenis."
De militaire gouverneur van Istanboel
heeft verklaard dat sinds het begin van
de ongeregeldheden slechts twee personen
om het leven zijn gekomen. Een student zou
aan zijn verwondingen zijn bezweken, een
tweede werd door een tank overreden.
Negentien agenten zouden zijn gewond,
van wie twee ernstig. Buitenlandse journa
listen die de relletjes in Istanboel en An
kara hebben verslagen spreken echter van
24 doden in beide steden. Volgens de mili
taire gouverneur van Ankara is daar nie
mand gedood. Enkele personen zouden
„licht" zijn gewond, en de soldaten hadden
alleen maar in de lucht geschoten.
In Boersa, een stadje ten westen van
Istanboel, heeft de politie maandag twee
demonstraties van leerlingen van de
kweekschool uit elkaar geslagen. Enkele
demonstranten werden gearresteerd.
De leerlingen trokken, het volkslied zin
gend, naar het monument voor Kemal Ata-
turk toen zij door de politie uiteen werden
gedreven.
Het bloedonderzoek van de vrijdagavond
wegens wurgmoord op de 17-jarige telefo
niste Lina Feenstra gearresteerde Am
sterdammer J. J. T. (28) heeft aange
toond dat de bloedsporen die in de kamer
van het slachtoffer zijn gevonden, af
komstig moeten zijn van deze verdachte.
Dit is een nieuw bewijs tegen de aange
houdene, tegen wie men tot dusver slechts
zijn eigen bekentenis en een vingerafdruk-
als bewijsmiddelen had.
Inmiddels is ook gebleken dat de vrouw
van T„ al enige tijd op de hoogte was
van het vreselijke misdrijf dat haar echt
genoot heeft gepleegd. In de nacht van 6
op 7 april was T. zeer laat thuisgekomen.
Hij had een wondje aan het gezicht en
zijn kleren waren verfomfaaid. Zijn eigen
aardige gedrag en de uitvoerige publika-
ties in de kranten maakten de vrouw ten
slotte zo argwanend, dat hij zijn daad te
genover haar moest bekennen. De vrouw
heeft sindsdien meermalen het plan opge
vat naar de politie te gaan, maar was
toch niet in staat haar man aan te geven.
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 13439 -
LEIDSKJRAAT (Bij toNINGSPLEIN);AMSTERD.AM ÏÉl 223596
REGEN- EN TWEEDJASSEN
ATHENE (Reuter) Generaal George
Grivas, de vroegere leider van de EOKA,
de ondergrondse verzetsorganisatie op Cy
prus, heeft maandag in Athene verklaard
dat aartsbisschop Makarios „de toestand
niet meer meester is" en „niet in staat
is werkelijk te regeren".
Makarios
Grivas zei dit in een verklaring voor
de pers. Hij veroordeelde voorts de ge
beurtenissen op Cyprus die geleid heb
ben tot de ontvoering van Antonis Pharma
cides, de hoofdredacteur van het blad
„Ethniki", dat Makarios vijandig gezind
is. Makarios moet hierover opheldering
geven en ook over zijn houding tegenover
de terroristen, aldus Grivas.
Advertentie
U/i
zandvoortselaan r i 9
heemstedetel. 57580
Advertentie
Muziekschool „Haarlem Noord"
REIGERSTRAAT 112
Directeur Jan Doornbosch
Heden inschrijving van nieuwe
leerlingen voor de vakken
ACCORDEON en GITAAR
Inlichtingen woensdagmiddag 1—6 uur
Advertentie
HOUTPLEIN 18-20 - TEL. 16615 - 12000
Advertentie
GROTE HOUTSTRAAT 51
DAMES TASSEN - KLEINE LEDERWAREN
VOOR MOEDERDAG
een grote sortering in echt
leuke geschenken
(Van onze correspondent in Parijs)
Een deputatie van dertig Franse paci
fisten heeft gisteren op het ministerie van
Binnenlandse Zaken een nieuw verzoek
schrift ingediend om het lot te mogen de
len van de Algerijnen die in Parijs wor
den vastgehouden zonder dat ze officieel
in staat van arrest zijn gesteld. Deze stap
volgde op een massale manifestatie waar
bij zaterdagmiddag honderden Fransen,
onder wie verscheidene bekende schrij
vers, professoren, rooms-katholieke gees
telijken, en predikanten, bij het kasteel
van Vincennes, waar vele Algerijnen zijn
geïntexmeerd, een zitdemonstratie hadden
gehouden om tegen dat lot te protesteren.
Nadat de demonstranten de toegang tot
het dertiende-eeuwse slot geweigerd was,
ging iedereen op de grond zitten, of lig
gen, in afwachting van de verdere ge
beurtenissen. Tientallen politie-auto's wa
ren nodig om de manifestanten te verwij
deren, nadat ze eerst naar de wagens ge
sleept of gedragen moesten worden. Van
geen van beide zijden van de politie of
van de manifestanten werd echter enig
geweld gebruikt, en nauwelijks zijn er
harde woorden gevallen.
Een aantal politiewagens begaf zich
naar een kerkhof waar een Parijse poli-
tie-agent is begraven, die enkele maanden
geleden door leden van het Algerijnse Be-
vrijdingsfx-ont, werd doodgeschoten. Een
commissax-is van politie las hier een bood
schap voor van de px-efect. waarin de ge
vallen agent een eresaluut gebracht wex-d.
De demonstranten namen een plechtige
stille in acht en velen waren in gebed ver
zonken. Van hun zijde werd bovendien na
drukkelijk verklaard, dat hun actie, waar
bij de geweldloze beginselen van de Indi
sche vrijheidsheld, Mahatma Gandhi ge
volgd worden, geenszins tegen de politiek si
gericht. Deze volgelingen van de Indische
leider willen het Franse volk echter de
ogen openen voor het nameloze leed, dat
in interneringskampen in Algerije en in
Frankrijk de Algerijnen wordt aangedaan.
De promotor en initiatiefnemer van deze
geweldloze strijdmethode, de schrijver
Lanza Del Vasto, een man met een lange
baard, die nu ook door zijn volgelingen
gedragen wordt, overweegt eveneens an
dere middelen van lijdelijk verzet, als be
lastingweigering, aan te wenden in de hoop
het einde van de Algexujnse oorlog te kun
nen bespoedigen.
De demonstratie bij Vincennes heeft in
elk geval al aangetoond dat de Parijse po
litie, die de knuppel anders nogal gauw
bij de hand pleegt te hebben, deze paci
fistische strijdwijze niet met geweld heeft
willen, kunnen of behoeven beantwoorden.
Een bejaard echtpaar in Haarlem-Noord
dat zjjn bezit aan geldswaardige papieren
in het gasfornuis bewaarde, is, voor het
ogenblik althans, 32.000,armer gewor
den. Een dochter, die maandagmiddag op
bezoek kwam, stak namelijk het fornuis
aan, waardoor de spaarduitjes een ver
koolde klomp papier werden. Het gaat om
17.000,aan bankpapier en 15.000 aan
effecten. Het fornuis is naar de Neder
landse Bank in Amsterdam vervoerd, waar
men zal trachten zoveel mogelijk de num
mers en de waarden van de papieren vast
te stellen. De bank kan alleen de bank
biljetten vergoeden, waarbij dit onderzoek
succes heeft.
Toen de dochter van het echtpaar het
gasfornuis aan stak wilde een der pitten
niet functioneren. De bovenplaat van het
fornuis wex-d gloeiend heet. In de loop
van de avond keek men eens in het for
nuis en toen merkte het echtpaar tot zijn
grote schrik dat het kapitaal was verbrand.
Het. riep de hulp van de politie in en een
rechercheur zette met plakband de ver
koolde papieri-esten zoveel mogelijk vast.
Vanmoi-gen heeft men het fornuis voor
zichtig in een vrachtauto getakeld om het
naar de Nederlandse Bank te vervoeren.
Men verwachtte dat het een reis van enige
uren zou worden, omdat de chauffeur zijn
best wilde doen zoveel mogelijk de on
effenheden in de weg te vexmijden.
Op een speciale afdeling van de bank
zal men proberen de papieren velletje voor
velletje uit de verbrande massa los te
pellen en de fragmenten te fotograferen.
De bankbiljetten, waarbij het lukt de iden
titeit vast te stellen, zullen aan het echt
paar worden vergoed.
Het staat nog steeds niet officieel vast,
welke route de Karei Doorman aan het
eind van deze maand naar Nieuw-Guinea
zal kiezen. Wel is de mogelijkheid, gezien
alle omstandigheden, zeer groot dat het
vliegkampschip en de twee onderzeeboot
jagers om Kaap de Goede Hoop zullen
varen. Het heeft namelijk evenmin ooit
vastgestaan, dat de tocht door het Suez-
kanaal zou gaan.
Niettegenstaande er nog geen definitief
verbod is van de zijde van de Verenigde
Arabische Republiek, lijkt de mogelijk
heid niet uitgesloten, dat men van Neder
landse zijde moeilijkheden zou uitlokken.
Het officiële vaarprogramma, dat op 15
mei gereed zal zijn, kan hieromtrent ver
heldering brengen. Hoewel, men weet bij
de marine momenteel nog niet te zeggen of
de bijzonderheden niet tot op het laatste
ogenblik geheim zullen blijven.
Inayat Khan
Tobben verteert de activiteit.
Aan de vooravond van de twintigste her
denking der meidagen van 1940 is als
nummer negen in de serie monografieën
van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie te Amsterdam verschenen „Het
Nationaal Steun Fonds bijdrage tot de
geschiedenis van de financiering van het
verzet, 1941-1945", in opdracht van dit In
stituut geschreven door prof. mr. P. San
ders, hoogleraar aan de Nederlandse Eco
nomische Hogeschool te Rotterdam.
Prof. Sandex-s, bekend met het verzets
werk en goed ingevoerd in het financie
ringswezen, is gijzelaar geweest. Zeven
jaar heeft hij zich beziggehouden met de
samenstelling van het manuscript. In die
tijd reisde hij het hele land af, bestudeerde
archiefmateriaal en voerde langdurige ge-
spi-ekken met ruim hondex-d personen die
nauw bij de leiding en wei"kz§amheden
van deze geheime organisatie waren be
trokken. Deze organisatie mag zo wordt
in het voorwoord opgemerkt niet ten
onrechte als „de bankier van het verzet"
worden aangeduid.
Voor de ondersteuning van het verzet
heeft het Nationaal Steun Fonds bijna
110 miljoen gulden bijeen weten te bren
gen. De uitgaven tijdens de bezetting be
droeg in totaal f 83.765.786.69, waarbij aan
uitgaven na de bevrijding nog kwam
28.365.612,16. „Het verzetswerk door het
N.S.F. gedaan is uniek. Nergens in Euro
pa is zo'n centrale financiex-ingsorganisa-
tie voor het gehele verzet geweest", aldus
de directeur van het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie, dr. L. de Jong. De
financiering van zijn instituut geschiedt se
dert 1 januari 1949 uit het saldo van het
N.S.F. (Men zie voorts pag. 4 en 5)
AAN ONZE ADVERTEERDERS
Op donderdag 5 mei a.s. (Bevrij
dingsdag) zal ons blad niet ver
schijnen en het bedrijf gesloten zijn.
in verband hiermede zijn wij ge
noodzaakt mede te delen, dat wij
plaatsing van advertenties in ons
nummer van vrijdag 6 mei slechts
kunnen garanderen, wanneer op
dracht en tekst uiterlijk op woens
dag 4 mei des middags 12 uur In
ons bezit zijn. Wij verzoeken u
hiermede rekening te houden, mede
met het oog op uw advertenties
voor Moederdag op zondag 8 mei.
De Sjah van Perzië en zijn gemalin
koningin Farah, gefotografeerd op een
jamboree van padvindsters te Man-
zarieh in Perzië. De Sjah heeft zijn ge
malin benoemd tot presidente van de
padvindstersbeweging in Perzië.
Advertentie
Bij het demonteren van een granaat van
Duitse origine uit de tweede wereldoorlog
te Cadzand door een demolitie-ploeg van
de mijnenopruimdienst is luitenant-ter-zee
der tweede klasse, F. H. A. Broxiwer door
een explosie om het leven gekomen.
Luitenant-ter-zee Brouwer, afkomstig uit
Vlissingen, was 24 jaar. gehuwd en va
der van een kind. De oorzaak van het
ongeval is nog onbekend.