Sovjet-pers zwijgt over aanval
van Kroesjtsjev op Eisenhower
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
MORRIS "êefore i/ou êin/!
HET WEER
Geen geestdrift voor top en
het presidentieel bezoek
TARVO moutbrood
VERMAATFRANKEN
SCHILDER ZELF MET
eumen
Russische spionage in
Zwitserland
Zestienjarig meisje
uit Venlo vermist
Overbelaste roeiboot
zonk; jongen verdronken
Op 18 mei beslissing over
Hildebrand-monunient
SUèDE DAMESTASJES IN KLEUREN
In de krant van heden:
Minder wind
Indonesië ontkent thans
overleg te wensen
Haar hart
stond tweemaal
stil
Hebt U dit artikel
gemist? Jammer!
3. 3. VAN KOOTEN
Nederlandse coaster neemt
bemanning van brandende
Liberiaanse tanker over
Francis Powers in Moskou
li i'h ii Tlii'in ui IS ELEGANTE TASSEN EN BY0UX
Als wassen
niet meer helpt
smaakt zo heerlijk, vooral als
het gebakken is door
Het woord is aan
Zet en tegenzet
74e JAARGANG No 257
DONDERDAG 12 MEI 1960
305e JAARGANG No 105
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen).
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt.
Directie:
P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
BERN (Rcuter-AFP) Twee functiona
rissen van de Russische ambassade te
Bern hebben opdracht gekregen Zwitser
land onmiddellijk te verlaten omdat zij
zich aan spionage hebben schuldig ge
maakt. Volgens een communiqué van het
Zwitserse ministerie van Justitie en Poli
tiezaken werden zij dinsdagavond te Zü-
rich gearresteerd, toen zij op het punt
stonden zich in verbinding te stellen met
een agent van de Russische geheime
dienst. Zij zouden van de agent inlichtin
gen hebben ontvangen over plannen van
militaire radarinstallaties in Zwitserland,
gegevens over de organisatie van het
Zwitserse leger en inlichtingen over ra
ketbases in West-Duitsland.
De Zwitserse politie heeft geweigerd te
zeggen of de agent gearresteerd is. Men
acht het mogelijk dat hij een dubbele
agent is die de Russische functionarissen
in de val liet lopen en dat de politie daar
om zijn identiteit geheim houdt.
(UPI) Uit gezaghebbende bron wordt
vernomen dat de beide Russische ambas
sadefunctionarissen „jonge secretarissen"
zijn, die reeds enige tijd werkzaam waren
in de ambassade te Bern. De beide am
bassade functionarissen waren woensdag
avond reeds onderweg naar de Sovjet-
Unie.
Tijdens schoonmaak- en herstelwerk
zaamheden aan het monument van
Nauru Gabo voor de nieuwe Rotter
damse Bijenkorf is gisteren brand ont
staan, vermoedelijk doordat, een las-
vonk oversprong op het zeildoek dat
rond de plastiek opgehangen was. De
brand trok zeer vele nieuwsgierigen.
(Men zie ook pag. 2)
Sinds dinsdagavond wordt in Venlo ver
mist het zestienjarige meisje J. van Groe-
nendaal. Zij is het laatst gezien in gezel
schap van de 24-jarige K. M., die kortge
leden uit een psychiatrische inrichting in
Heiloo is ontslagen. De man had in een
Venlo's hotel gezegd, dat hij op zoek was
naar een geschikt fotomodel, dat voor il
lustraties in mode- en damesweekbladen
zou kunnen dienen. Men noemde hem de
naam van het meisje, dat er na telefo
nisch contact wel iets voor voelde. Het is
daarna tot een ontmoeting gekomen.
Later hebben beiden zich naar het hotel
„Bovenste Molen" begeven. Van hieruit
heeft het meisje ongeveer zes uur dinsdag
avond de ouderlijke woning nog opgebeld
en meegedeeld, dat ze nog een uurtje zou
wegblijven. De man en het meisje zijn het
laatst gezien toen ze in de richting van
de kleine heide wandelden.
Politie, militairen en een speurhond heb
ben gisteren tevergeefs naar het meisje
gezocht. Verklaringen van sommige perso
nen, die meenden, dat het tweetal dinsdag
avond omstreeks negen uur via het pont-
veer van Steijl naar Baarlo is gegaan,
konden nog niet bevestigd worden.
Advertentie
BARTEUORISSTR HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESIPAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
Advertentie
DE VERF VOOR HET SCHILDERFEEST
S1KKENS-TJALLE MA PRODUKT
Pag
Weerrapporten 1, 2
Uit het binnenland2, 11, 13
Op de Praatstoel 3
Buitenlands nieuws 3, 9
Van Mensen en Dingen5
Uit stad en omgeving5, 7, 9
Agenda van Haarlem en IJ mond 7
Kunst 9, 15
Feuilleton 15
Horen en Zien 15
Toch Is Het Zo15
Beeldverhalen 15
Economisch nieuws17
Beurs 77
Scheepsberichten 17
Sport 19
Dit nummer bestaai uit
vier-en-twintig pagina's
Verwachting tot morgenavond:
Vrij zonnig weer en slechts
hier en daar een bui. Overwe
gend matige wind in hoofdzaak
tussen oost en zuid. Dezelfde
temperaturen als vandaag of
iets hogere.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
MOSKOU (Reuter, AFP en UPI) Premier Kroesjtsjev heeft gisteren scherpe
critiek geoefend op president Eisenhower tijdens een geïmproviseerde pers
conferentie op de tentoonstelling in Moskou van het Amerikaanse spionage-
vliegtuig, die tevoren door minister van Buitenlandse Zaken Gromyko was .ge
opend. Op de vraag of zijn waardering voor Eisenhower was veranderd sinds zijn
besprekingen met de Amerikaanse president in Camp David, antwoordde Kroesj
tsjev: „Natuurlijk. Ik was me niet bewust van het feit dat het plan van lucht-
spionage boven de Sovjet-Unie niet de gril was van een onverantwoordelijke
officier. Ik was met afschuw vervuld toen ik hoorde dat de president deze
agressieve daden had gesanctioneerd".
Op de vraag van een Amerikaanse
journalist of hij nog wenste dat Eisenho
wer de Sovjet-Unie zou bezoeken, ant
woordde hij, na een korte aarzeling: „Wat
wilt u dat ik zeg. Ga op mijn plaats
staan en geeft antwoord. De moeilijkheid
is, en ik zeg het ronduit, dat mijn ver
wachtingen in hem niet gerechtvaardigd
zijn." „Ten slotte ben ik verantwoordelijk
voor de Russische regering. Het Russi
sche volk is openhartig. Kan ik verwach
ten dat het hem als een dierbare gast
zal ontvangen? „Ik zou gek zijn aan het
Russische volk te vragen als gastheer een
man te verwelkomen die spionage-vlieg-
tuigen hierheen stuurt. De Russische pre
mier zei dat hij niet graag in Eisenho
wers schoenen zou staan wanneer hij de
Sovjet-Unie bezoekt. De mensen zouden
hem veel vragen stellen, en terecht, al
dus Kroesjtsjev. „Indien u geïnteresseerd
bent in de kwestie: Ik ben nog steeds
van plan op 14 mei naar Parijs te gaan,"
maar „als de topconferentie niet door
gaat, wel, wij bestaan al 42 jaar zonder
topconferentie, wij kunnen nog honderd
jaar verder leven. Te Parijs zullen wij
zien of het al dan niet nodig zal zijn
DJAKARTA (UPI) Een woordvoer
der van het Indonesische Ministerie van
voorlichting heeft gisteren ontkend, dat
Indonesië besprekingen over „West Irian"
(Nederlands Nieuw Guinea) wenst te voe
ren, zoals gisteren door het Joegoslavi
sche persbureau Tanjoeg was bericht.
„In feite heeft niemand zoiets gezegd",
voegde de woordvoerder eraan toe.
Advertentie
de reis van Eisenhower naar Rusland uit
te stellen", zo zei Kroesjtsjev.
De opmerkingen van Kroesjtsjev over
Eisenhower zijn niet in de Russische pers
verschenen. Buitenlandse correspondenten
ondervonden ook moeilijkheden bij het
doorgeven van hun verhalen naar het bui
tenland. De eerste hoogtepunten van de
rede werden uitgeseind, maar veel van
hun latere kopij, die werd ingediend bij
de Russische censuur, is nog niet vrij
gegeven voor publikatie.
Volgens sommigen zou Kroesjtsjev op
het tijdstip dat hij zijn opmerkingen
maakte, nog niet op de hoogte zijn ge
weest van de verklaring van Eisenhower
op diens persconferentie in Washington
dat hij nog steeds verwacht naar de Sov
jet-Unie te gaan en niet meent dat het
vooruitzicht voor de topconferentie beslis
send is gewijzigd. Andere waarnemers in
Moskou achtten dc toon van Kroesjtsjev
een aanduiding dat zijn enthousiasme voor
de topconferentie en het bezoek van
Eisenhower taant.
In diplomatieke kringen bij de UNO is
men van mening dat de Sovjet-Unie er
de voorkeur aan schijnt te geven het inci
dent niet voor de Veiligheidsraad te bren
gen.
Eén van de wolken die de goede sfeer
op de aanstaande topconferentie in ge
vaar brengen, schijnt, zo zeiden diploma
ten, hierdoor op te lossen. De Sovjet-Unie
zou een initiatief dat schadelijk zou kun
nen zijn voor de besprekingen te Parijs
willen vermijden.
Het Russische partijblad „Pravda"
schrijft dat de Amerikaanse journalisten
die Kroesjtsjev op de tentoonstelling van
het vernielde vliegtuig ontmoetten, bloos
den van schaamte. De bouwer van de
U-2, de ingenieur Johnson van de
Lockheedfabriek, heeft gezegd dat de
jongste Russische foto's wel van het wrak
van de U-2 kunnen zijn. Johnson had eer
der gezegd dat de foto's, die de Russen
publiceerden van wat zij het wrak van de
U-2 noemden, opnamen waren van een
zwaarder toestel.
Potdicht
Minister Gromyko verklaarde op de ten
toonstelling tegenover buitenlandse corres
pondenten dat de gegevens die in het bezit
van de Sovjet-Unie zijn er geen twijfel aan
laten bestaan dat de opdrachtgevers han
delden ter voorbereiding van agressie en
met bedoelingen die vijandig zijn aan de
zaak van de vrede. Gromyko zei over het
voorstel van Eisenhower voor een „vrii
luchtruim": Natuurlijk kan de Russische
regering dit niet aanvaarden, want het is
uitsluitend gedaan in het belang van de
Amerikaanse geheime dienst. „Het Russi
sche luchtruim is gesloten en zal potdicht
blijven".
Op de Kralingseplas te Rotterdam is
woensdagmiddag de 16-jarige scholier J.
M. Tobe uit de Wilde Veenstraat aldaar
verdronken. Hij was met nog zes jongens
en twee meisjes gaan varen in een Ijzeren
roeiboot. Omdat het vaartuig te zwaar
beladen was, is het zestig tot zeventig
meter uit de kant gezonken. Van de negen
jongelui konden er slechts vjjf zwemmen
Dezen zagen kans drie van hun lotgenoten
te redden.
Het stoffelfik overschot van de verdron
ken jongen is door de politie opgedregd.
Een van de grote attracties op de ten
toonstelling was een fotocopie van de be
kentenis die Francis Powers, de piloot
van de neergehaalde U-2 heeft afgelegd.
Diplomaten en journalisten die het wrak
van het toestel bekeken, twijfelden er niet
aan dat het van Amerikaanse makelij is.
Dit blijkt onder andere uit de opschriften
op de brandstoftanks.
Het wrak was doorzeefd van kogelgaten
en sommige delen waren verwrongen.
Maar afgezien daarvan was het neerge
schoten vliegtuig in opvallend gave staat
gezien de hoogte van waar het naar bene
den kwam.
Eisenhower
WASHINGTON (Reuter) President
Eisenhower zei op zijn persconferentie in
Washinton dat Amerikaanse vliegtuigen
„geheime" vluchten boven de Sovjet-Unie
maken, omdat de Verenigde Staten geen
tweede Pearl Harbour wensen.
De geheimhouding, die de Sovjet-Unie
betracht en de maatregelen, nodig om die
geheimhouding te doorbreken, zijn een
bron van voortdurende spanning, aldus
Eisenhower. Ik zal daarom Kroesjtsjev op
de topconferentie te Parijs nogmaals vra
gen in te stemmen met mijn voorstel voor
een „vrij luchtruim", waardoor het gevaar
van een onverhoedse aanval ondervangen
kan worden.
Eisenhower acht redenen aanwezig
om niet zomaar aan te nemen dat
de U-2 vanaf grote hoogte is neergehaald.
Dc foto's die door de Russen gepubliceerd
zijn, zijn waarschijnlijk geen foto's van dc
wrakstukken van de U-2, zo zei hij
Eisenhower verklaarde met nadruk dat de
Amerikaanse strijdkrachten niet gebruikt
worden voor het verkrijgen van geheime
gegevens en wel om de kans op geweld
uit te schakelen en omdat men de mili
tairen natuurlijk geen richtlijnen kan ge
ven met de nodige speelruimte, welke wel
gegeven worden aan de geheime dienst.
Advertentie
HERENKLEDING
rorsertvtee
kunt u uitstékend terecht!
Haarlem - Grote Houtstraat 32
Advertentie
SOLEX DE LUXE
DE VEILIGSTE BROMFIETS
nu 375.—
Houtplein 18-20 - Tel. 16615-12000
(Ook op gemakkelijke betalingscondities>
Kredietaanvrage van 137.000
door B. en W. aan Haarlemse raad
Naar wij vernemen zal de Haarlemse
gemeenteraad zéér binnenkort een voor
stel bereiken, waarin door B. en W. een
krediet wordt gevraagd van 137.000
voor de plaatsing van het Hildebrand-
monument van prof. J. Bronner in de
doorkijk van de Haarlemmerhout.
De tot dusver bestaande moeilijk
heden, onder meer bestaande uit het
door prof. Bronner gevraagde hogere
honorarium, zijn naar wij vernemen op
gelost op een wijze, waarbij de gemeente
Haarlem niet rechtstreeks is betrokken
geweest. De Haarlemse raad zal in zijn
vergadering van woensdag 18 mei over
de kredietaanvrage voor de plaatsing
van het monument hebben te beslissen.
Een jaar dus nadat tussen prof. Bronner
en de adviseur van de gemeente Haarlem,
de tuin- en landschapsarchitect prof. dr. ir
J. T, P. Bijhouwer een akkoord was be
reikt over de entourage van het monument,
is thans het ogenblik nabij waarop de raad
zal beslissen over de kosten, die met de
plaatsing gemoeid zijn. Het kredietvoorstel
werd in januari 1959 aangekondigd, maar
toen in maart een weinig verkwikkende
publiciteit ontstond over een verzoek van
prof. Bronner om een extra-uitkering voor
het toen vijfenveertig jaar geleden door
hem vervaardigde Hildebrand-monument.
is er vertraging in de gang van zaken ont
staan. Op 18 mei 1960 valt nu de beslissing
over de plaatsing in de doorkijk in de
Haarlemmerhout van het monument, waar
mee in 1914 de toen 33-jarige beeldhouwer
Jan Bronner de prijsvraag voor een Hilde-
brandgedenkteken won.
DEN HAAG (ANP). Volgens een ont
vangen s.o.s.-melding staat negen kilome
ter van Ouesant de Liberiaanse tankboot
Bulk-Oil" (15.797 ton) in brand. De Neder
landse kustvaarder „Mies" heeft geseind
dat hij zich in de buurt van het tankschip
bevindt en de bemanning, die inmiddels
in de reddingboten was gegaan, aan boord
heeft genomen. De Franse zeesleepboot
„Pontaillac" en een aantal reddingboten
gingen op weg naar de opgegeven positie
De 500 ton metende kustvaarder „Mies
van J. Vermaas' scheepvaartbedrijf uit Rot
terdam was op weg van Casablanca naar
Grangemouth.
Advertentie
Bij iedere jas, een passende tas
r.R HOUTSTRAAT 18.. HAARLEM. TELEFOON 20415
Francis Powers, de vlieger van hel
Amerikaanse U-2 vliegtuig, dat boven
Rusland is neergehaald, gefotografeerd
in Moskou. Hij is gekleed in zijn
vliegeroverall. (Telefoto).
Advertentie
Advertentie
Tagore:
Weet te offeren, mens, en ge zult waar
achtig leven.
In het Gorki-park te Moskou, in een zaal
waar meestal schaakwedstrijden worden
gehouden, worden sedert gisteren de wrak
stukken van het boven Rusland neerge
schoten Amerikaanse vliegtuig publieke
lijk ten toon gesteld. De plaats voor deze
tentoonstelling is goed gekozen: want de
manier waarop het vliegtuigincident door
de Sovjet-regering wordt uitgebuit en
dus ook deze expositie moet men vooral
zien als een zet in het grote diplomatieke
schaakspel tussen de Verenigde Staten en
de Sovjet-Unie, dat nu al jaren aan de
gang is. Premier Kroesjtsjev heeft deze zet
gedaan met een behendigheid, zijn grote
landgenoot Michael Tal waardig; maar een
matzet is het toch niet geworden. Wat ons,
Westeuropese toeschouwers van dit inter
nationale toernooi betreft, de meesten on
zer zouden stellig het liefst hebben gezien
dat de zet tot remise had geleid en dus
tot beëindiging van de „koude" vijande
lijkheden tussen de twee wereldmachten.
Maar ook die kans zit er beslist niet in.
Dat is al duidelijk gebleken uit de ver
klaring van de Amerikaanse regering, dat
deze niet voornemens is een einde te ma
ken aan de verkenningsvluchten langs en
over Sovjet-grondgebied. Die verklaring
spruit voort uit de wens van minister Her
ter om het met de Sovjet-regering eens te
worden over een systeem ter voorkoming
van onverhoedse aanvallen; maar een psy
chologisch rake tegenzet kan men haar
moeilijk noemen. Ze lijkt op een soort van
„flink doen", dat eveneens gewoonlijk zijn
effect mist. In de eerste plaats versterkt zij
het wantrouwen van de Russen ten op
zichte van de Amerikaanse bedoelingen, en
juist het wederzijdse wantrouwen Is één
van de grootste hindernissen op de weg
naar beëindiging van de koude oorlog. In
de tweede plaats zal zij heel wat Ameri
kanen aan het denken zetten over moge
lijke Russische tegenmaatregelen; ook in
Amerika weet men natuurlijk wel dat er
daar van Russische kant evengoed gespio
neerd wordt, maar toch, hoe fel zou de
Amerikaanse reactie niet zijn als het
Kremlin openlijk zou verklaren, al jaren
lang verkenningsvluchten boven de V. S.
te hebben laten maken en van plan te zijn
daar onverstoord mee door te gaanl Hoe
wel het Kremlin zoiets niet heeft gezegd,
en ondanks de verzekering van Eisenhower
dat de Russen het Amerikaanse luchtruim
nog nooit hebben geschonden, zullen velen
in Amerika toch wel beducht zijn voor
dergelijke gevolgen van Herter's ver
klaring.
Maar misschien nog belangrijker zijn, in
dit verband, de reacties op die verklaring
in de andere landen van de NAVO. In
Canada heeft de minister van Buitenland
se Zaken al gezegd, gekant te zijn tegen
voortzetting van de Amerikaanse verken
ningsvluchten boven Sovjet-gebied, omdat
naar zijn mening die vluchten wel eens een
atoomoorlog zouden kunnen veroorzaken.
En volgens officieuze berichten oefent de
Canadese regering op het ogenblik druk
uit op de Amerikaanse om tot stopzetting
ervan te komen.
In Engeland hebben verscheidene van de
invloedrijkste bladen zich heftig gekeerd
tegen voortzetting van de Amerikaanse
spionage-vluchten, nu deze op een zo sen
sationele wijze bekend zijn geworden. Zo
wel de liberale „Guardian" als de socialis
tische „Daily Herald" heeft gisteren be
toogd dat Groot-Brittannië en de andere
bondgenoten van de V. S. op z'n minst
moeten verbieden dat zulke vluchten wor
den ondernomen vanaf vliegvelden op hün
grondgebied. En in verschillende continen
tale NAVO-landen, vooral daar waar zicb
Amerikaanse luchtbases bevinden, zou men
zeker veel voelen voor een dergelijk ver
bod. waarzonder die landen zich aan Rus
sische represailles blootgesteld zullen gaan
voelen.
Men kan het streven van de Amerikaan
se regering om onder alle omstandigheden
een tweede Pearl Harbor te voorkomen,
volkomen begrijpen. Maar door het streven
te billijken hoeft men het nog niet eens te
zijn over de taktiek. die daarbij wordt toe
gepast. En in het onderhavige geval was
die taktiek beslist ongelukkig, zowel wat
betreft het gelasten van een spionage-
vlucht zo kort voor de topconferentie, als
wat. betreft de manier waarop de Ameri
kaanse regering achteraf heeft getracht de
zaak goed te praten. Zowel het een als het
ander heeft alweer een situatie doen ont
staan die tot verzwakking van het Weste
lijke politieke front zou kunnen leiden. En
van dit buitenkansje voor de Russen heeft
Kroesjtsjev gretig gebruik gemaakt. Pre
sident Eisenhower ziet zich nu voor de
moeilijke taak geplaatst, tijdens het aan
staande weekeinde in Parijs de brokken te
lijmen die èn ziir regering èn zijn geheime
dienst hebben gemaakt.
Simon Kostei