Horen en zien
1 FALCON
Raadsel voor de sheriff
Betaling luistergeld voortaan
vooruit en ineens (12 gulden)
PANDA EN DE TROETELTROEP
ROM EN MIOE
AVONTUREN VAN EEN HOND
VRIJDAG 20 MEI 1960
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
21
radio televisie
AANKONDIGINGEN EN
NABESCHOUWINGEN
Aardig moordverhaal
Dé radio gëeft zaterdag
T elevisiepro gramma
De negen muzen
Vermist Rotterdams
meisje terecht
Nederlandse radio komt
half miljoen tekort
Programma's sluitpost
van de rekening
Luister-en en kijkgelden
worden veel ontdoken
1
modieus en sportief.
GEEN ZEGELS PLAKKEN MEER
Tweede toestel vrij,
mits geen autoradio
Overgangsperiode
Heffing per gezin
Eén op de tien luisteraars
betaalt niet op tijd
Een halve eeuw zorg voor
zwakzinnige kinderen
Vervolgverhaal
door
IV!. G. Eberhart
77. Na de voorstelling verzamelden al
len zich in de grote tent van de directeur
om de oorzaak van het onverwachte suc
ces te bespreken. De clowns gaven alle
eer aan het paard. „Het publiek lachte
eerst helemaal niet, toen we elkaar met
roomtaarten smeten," zeiden ze. „Maar
toen dat paard zich slap zat te lachen, be
gonnen de anderen ook." „Zo ging het ook
met mijn nummer," zei de sterke man,
vroeger kreeg ik nauwelijks een applaus
je, al tilde ik nog zo zwaar. Maar toen de
ze inbreker er met mijn gewichten van
door ging, kreeg het publiek er lol in."
De directeur knikte begrijpend. „Het pu
bliek heeft altijd gelijk," zei hij. „We heb
ben hieruit geleerd, dat we onze nummers
met een extra grapje moeten opfrissen.
En wat die tweeling betreft, ik heb zel
den zo'n prachtig stel acrobaten gezien.
Als het dus jullie bedoeling was, om op
die manier bij mijn circp.s te komen, heb
ben jullie me overtuigd. Ik neem jullie al
lemaal aan!" Hij keek tevreden rond, tot
zijn^oog bleef rusten. „Hm," zei hij, „al-
leen"met jou weet ik nog niet goed raad.
Wat voor nummer kun jij eigenlijk bren
gen?" „Helemaal geen," antwoordde Pan
da. „Het is ook niet mijn bedoeling om bij
Uw circus te komen. Maar het paard, de
inbreker en de tweeling nemen het graag
aan. Het is de oplossing voor een hoop na
righeid!"*
Het gebeurt eigenlijk maar weinig, dat
de donderdagavond een t.v.spel op het
beeldscherm brengt in het genre van de
komische thriller. De K.R.O. had daarvoor
,,'n Moordverhaal'' uitgekozen vari de au
teur Arthur Watkin, reeds met succes dooi
de toneelgroep Theater op de planken ge
bracht en nu onder regie van Luc van Gent
opgevoerd. Reeds eerder bewees Van Gent
dat dit soort spel hem wel ligt. Wij herin
neren ons „The Winslow Boy". Wij herin
neren ons andere voorstellingen van thril
lers. De vertoning, die gisteravond op ons
beeldscherm kwam, deed in ieder geval
alle recht aan de goede spelprestaties we
dervaren. Het was spannend en amusant,
wat gerekt aan het slot, maar dat lag ook
aan de nogal onverwachte ontwikkeling,
die liet stuk daar nam. Wij zagen Cruys
Voorbergh met welverzorgd detailwerk
over vulkanen wandelen, constateerden dat
Bob Goedhart en Manfred de Graaf met
hun rollen het juiste type troffen, enfin,
de rolbezetting klopte en het was aardig
om -naar te kijken. Een beetje meer lichte
kost kan zeker geent kwaad nu de zomer
avonden op til zijn.
Wat „Vademecum" presenteerde hield
ons overigens 'ook aan het scherm gebon
den. De archeologie bracht haar schatten
op tafel. Merkwaardige confrontatie: kan
nen van eeuwen voor Christus en de came
ra, die ze tot op de bodem aftast
Beeldschermer
HILVERSUM I. 402 m. 7.00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Gewijde muz. 7.30 Voor
de jeugd. 7.40 Gram. 7.45 Morgengebed en over
weging. 8.00 Nieuws. 8.18 Gram. 8.55 Plechtige
hoogmis. 10.45 Gram. 10.55 Waterst. 11.00 Voor de
zieken. 11.45 Gram. 12.00 Middagklok - noodklok.
12.03 Metropole-ork. en solist. (12.3012.33 Land
en tuinbouwmeded. 12.50 Act. 13.00 Nieuws. 13.15
Zonnewijzer. 13.20 Platennieuws. 13.30 Lichte muz.
13.50 Voor de jeugd. 14.00 Lichte muz. 14.20 Kunsl-
kron. 14.50 Koorzang. 15.15 Franse les. 15.30 Voor
de jeugd. 16.00 Gregoriaanse zang. 16.30 Instrurn.
octet. 16.50 Sportact. 17.00 Voor de jeugd. 18.00
Lichte muz. 18.15 Journ. weckoverz. 18.25 Neder
landse lichte muz. 18.45 Van klanten en wanten
weten, vragenbeantw. 19.00 Nieuws. 19.10 Act. 19.25
Zang. 19.30 Concertgebouworkest en solist. 20.20
Lichtbaken, lezing. 20.30 Quizprógr. 21.10 Pol. le
zing. 21.20 Gevar. progr. 22.25* Boekbespr. 22.30
Nieuws. 22.40 Gesprekken. 23.55—24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA. 19.30 VPRO. 20.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gyrnn. 7.23 Gram. 8.00
Nieuws. 8.18 Gram. 8.50 Voor de vrouw. 9.00 Gym.
voor de vrouw. 9.10 Gram. VPRO: 10.00 Samen
thuis, praatje. 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20
Hoe worden we geregeerd?, lezing. 10.30 Fragm.'
uit programma's 11.35 Gram. 12.00 Lichte muziek.
12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33 Hammondorgel
spel. 13.00 Nieuws. 13.15 Gram. 14.15 Voor de
jeugd.. 14.50 Koorzang. 15.05 Het socialisme in
cieze tijd, lezing. 15.20 Kamerorkest en sol. 16.20
Eoekbespr. 16.40 Hamrpondorgelspel. 17.00 Jazz
muziek. 17.30 Weekjoum. 18.00 Nieuws en comm.
18.20 Pianospel. 18.30 Lichte muz. 19.00 Kunstact.
VPRO: 19.30 Passepartout., lezing. 19.40 Christus,
zijn leerlingen en de mensen, lezing. 19.55 Deze
week. lezing. VARA: 20.00 Nieuws. 20.05 Lichte
muz. 21.25 Soc. comm. 21.40 Cabaret. 22.05 Sport
nieuws. 22.30 Nieuws. 22.40 Gesprek. 23.10 Gram.
23.55—24.00 Nieuws.
IIRUSSEL. 324 m.
12.00 Qrk.conc. 12.30 Wcerber. 12.35 Gesproken
aperitief. 12.45 Filmmuz. 13.00 Nieuws en weerber.
13.15 Muzikale kaleidoscoop. 14.30 Journaal. 15.00
Accordeonspel. (15.1515.45 Gram.). 16.00 Gram.
16.30 Idem. 17.00 Nieuws en weerber. 17.10 Dag
klapper en liturg, kal. 17.20 Liturgische gezangen.
17.30 Gram. 17.45 Engelse les. 18.00 Orgelrecital.
18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Gram.
20.00 Uitgesteld relais van het radio- en televisie
salon te Antwerpen. 21.15 Amusementsmuz. 22.00
Nieuws. 22.15 Verzoekprogr. 23.00 Nieuws. 23.05—
24.00 Gevarieerde muziek.
VOOR VRIJDAG
NTS: 20.00 Weekoverz. AVRO: 20.30 De toestand
in de wereld, lezing. 20.45 Medisch progr. 21.25
De zeven werken. 21.40—22.20 Gevarieerd progr.
VOOR ZATERDAG
NCRV: 17.00-17.30 Voor de kinderen. NTS:
20.00 Journ. en wèeroverzicht. NCRV: 20.20 Licht
progr. 20.35 Intermezzo. 20.45 Muzikaal progr.
22.10 Dagsluiting.
Brieven. Op een veiling in Marburg in
West-Duitsland zijn 8 brieven van Albert
Einstein voor 7000 mark verkocht. Voor
een brief van Sigmund Freud werd bijna
2000 mark betaald.
Muziek-uitzendingen. Radio-Moskou
heeft, in zijn binnenlandse dienst drie aan
gekondigde Amerikaanse muziekuitzendin-
gen laten vervallen en vervangen door een
lezing en twee Russische en Bulgaarse mu-
ziekuitzendingen.
Den Haag koopt een Braque. Op de
veiling van Sotheby te Londen heeft het
Haags Gemeentemuseum uit de verzame
ling Blaupot ten Cate uit Middelburg, die
daar geveild werd een schilderij aange
kocht van de Franse schilder George Bra
que, een stilleven, dat deze kunstenaar in
1927 vervaardigde. Dit schilderij is een
welkome aanvulling voor de verzameling
moderne kunst van dit museum. Van deze
belangrijke Europese vertegenwoordiger
van de kubistische stromingen bezat men
tot nu toe geen schilderijen.
Het achttienjarige Rotterdamse meisje
Riet Vette, wier opsporing zaterdag per
televisie werd verzocht, is terecht. Zoals
gemeld werd, was zij' al sinds april ver
dwenen omdat zij niet met haar ouders
naar Australië wilde emigreren. Na de te
levisieuitzending kreeg de recherche een
tip. Het spoor leidde naar Brabant en in
samenwerking met de rijkspolitie in Til
burg kon zij in deze provincie worden aan
gehouden. Thans wordt onderzocht wie
zich schuldig gemaakt beeft aan het ver
bergen van een minderjarige.
Het meisje verblijft nu op het hoofd
bureau van politie te Rotterdam. Haar
ouders zullen deze maand naar Australië
emigreren.
Advertentie
't Is heerlijk zeilen in een
FLYING JUNIOR
Lucie Jurgens. Op uitnodiging van
het cultureel centrum Aruba vertrekt de
danspedagoge Lucie Jurgens, thans leer
kracht aan de Toonkunst Dansacademie en
de Rotterdamse dansschool, naar Aruba.
Haar werkzaamheden zullen bestaan uit
het stimuleren en organiseren van het bal
let in Aruba en het geven van cursussen
en uitvoeringen. Zij reist donderdag 19 mei
per vliegtuig naar de Nederlandse An
tillen.
(Van onze Haagse redacteur)
De luistergelden zijn eigenlijk niet meer
toereikend om de kosten van de Neder
landse omroep te dekken. De door de bin
nenlandse omroepverenigingen ingedien
de begrotingen overtreffen de inkomsten
met ongeveer een half miljoen gulden.
Daarover zal tussen de afdeling Volksont
wikkeling van het ministerie van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen, waaron
der radio en televisie ressorteren, en de
Hilversumse lieden gesproken worden.
In feite zal er op de programma's be
zuinigd dienen te worden, want die vor
men de sluitpost op een rekening, waar
op de kosten voor de zendtechniek, het or
ganisatorische apparaat en de inning van
de luistergelden het eerste worden afge
trokken. De hoge exploitatiekosten van de
Nederlandse omroep worden voor een be
langrijk deel veroorzaakt door de behoef
te aan nieuwbouw. Zo is het dringend no
dig, dat de bijzonder slecht en brandge
vaarlijk gehuisveste muziekbibliotheek een
eigen gebouw krijgt. De kosten daarvan
worden op zeven miljoen geraamd. Nu be
staat er een reservefonds van de Neder
landse Radio Unie voor dergelijke doelein
den en het is niet onmogelijk, dat dit nu
moet worden aangesprokën. Uiteraard ge
nieten de omroepen grote inkomsten uit
de exploitatie van radiogidsen, maar daar
heeft de overheid geen zeggenschap over.
Slechts in enkele gevallen betalen de
omroepverenigingen uit die winsten een
klein deel van de programmakosten. Zij
zijn daartoe niet verplicht. Wel moeten zij
voor een derde deel meebetalen in de kos
ten van de eigen studiogebouwen.
De financiële armslag van de omroep
verenigingen zal pas ruimer kunnen wor
den wanneer de Wereldomroep uit de al
gemene rijksmiddelen zal worden gefinan
cierd. Weliswaar heeft de regering daar
toe de bereidheid te kennen gegeven, maar
zij heeft de regeling daarvan neergelegd
in het Ontwerp-omroepwet, waarover zelfs
het voorlopig verslag nog door de Tweede
Kamer moet worden uitgebracht. De We
reldomroep vergt thans zes miljoen van de
ongeveer 25 miljoen welke de radioretri
butie opbrengt. Het is de bedoeling, dat
deze'bijdrage in drie jaar geleidelijk zal
verminderen tot nul.
112113. We waren ook erg geschrokken, zei Rom. We zagen 'n heleboel rook
boven het dak van de boerderij, enne
En we dachten, dat er brand bij u was! zei Mioe.
Nu lachte de boer ook.
Zonou, je ziet, dat je je vergist hebt, hè? Ik ben alleen maar wat afval aan
't opruimen.
Dat zagen-ze, en ze warei\ erg opgelucht, nu er niets aan de hand bleek te zijn.
Ik vind 't aardig van jullie, dat jé me ivou komen waarschuwen, zei de boer.
Bedankt, hoor!
De ontduiking van de luister- en kijk
gelden geschiedt op veel groter schaal
dan men denkt. De honderd speurders
van de Dienst Luister- en Kijkgelden
hebben in het afgelopen jaar niet min
der dan 24.000 radiotoestellen en 13.000
televisietoestellen achterhaald, welke
niet waren aangegeven. In 26.000 ge
vallen was er aanleiding om proces
verbaal op te maken.
Advertentie
praktische mantels en jassen.
(V.an onze Haagse redacteur)
Na bijna twintig jaar zal de radiozegel
worden afgeschaft. Dat betekent echter
niet, dat men geen luistergeld meer zal
behoeven te betalen. In een nieuwe Lui-
stergeldbesehikking, welke op 1 juli van
kracht wordt, wordt de inning van het
luistergeld van twaalf gulden per jaar bij
vooruitbetaling voorgeschreven.
De nieuwe regeling is' een gevolg van
de voortdurende stijging van de inning-
kosten. Deze bedragen ongeveer vier mil
joen gulden per jaar, vijftien percent van
de opbrengst van de luistergelden, waar
mee de Nederlandse omroep wordt gefi
nancierd. De vooruitbetaling maakt het
mogelijk de gehele administratie van
luister- en kijkgelden te mechanise
ren, hetgeen na twee jaar een jaar
lijkse besparing van 1.8 miljoen gul
den per jaar zal opleveren. Deze bezuini
ging wordt vooral door de nieuwe metho
de van inning van de luistergelden ver
kregen. De kijkgelden worden immers
reeds vooruit voldaan en ook zijn er vijf
keer zoveel luisteraars als kijkers.
Een uitzondering wordt gemaakt voor de
abonnees op de draadomroep. Voor hen
blijft de betaling van het luistergeld ge
koppeld aan de incasso van het abonne
mentsgeld.
In het komende overgangstijdvak, dat
uiteraard een jaar zal duren, zal het pu
bliek bij de inlevering van de volgestorte
luistervergunning over het afgelopen jaar
tegelijk de twaalf gulden voor het volgen
de moeten voldoen. Men krijgt dan na eni
ge tijd een radiokaart toegezonden, welk
bewijs van betaling dus in de plaats komt
van de tegenwoordige luistervergunning.
Wanneer de geldigheid van de radiokaart
verstreken is, krijgt- men in het vervolg
een nota in de vorm van een ponskaart.
Nieuwe toestelbezitters krijgen die pons
kaart al van 1 juli af. Het samenvallen
van de oiide en de nieuwe, inningsproce
dure geeft ip deze periode een fictieve
extra ontvanst van twaalf miljoen gulden.
Een nieuw element in de Luistergeldbe
schikking is ook, dat de heffing niet langer
per toestel maar per gezin geschiedt. Ge
zin moet 'opgevat worden in de - zin van
„ouders met minderjarige kinderen" om
de ontduiking door bij hun ouders inwo
nende jonge gezinnen of alleenstaanden te
ontgaan. Hierdoor wordt het voortaan mo-
geijk meer dan één1 toestel te bezitten
op grond van één radiokaart. Maai wil
men één van die toestellen meenemen
naar buiten, dan dient men wel in het
bezit te- zijn van de zogenaamde bijkaart,
die ,een gulden gaat kosten.
Eex uitzondering wordt gemaakt voor
de autoradio. Dit is namelijk geen toestel
dat bestemd is voor gebruik in de woon
ruimte van een gezin. Slimmerds die den
ken hun betalingsplicht te kunnen ontgaan
door een draagbaar toestel in hun wagen
te plaatsen moeten er rekening mee hou-
In 1959 heeft de Dienst Luister- en
kijkgelden (een orgaan van P.T.T.) aan
tien procent van de Nederlandse radio
luisteraars een waarschu-wing moeten
sturen, dat het luistergeld nog niet was
voldaan, namelijk aan 292.000 toestel-
bezitters. Ruim zestigduizend bleven
daarna nog in gebreke en ontvingen
een in straffere termen gestelde aan
getekende aanmaning. In bijna acht
duizend gevallen moest tot verzege
ling van het radiotoestel worden over
gegaan, 64000 toestellen werden ont
zegeldAan het einde van het jaar
waren er 17.672 verzegelde toestellen.
den, dat de wetgever de bepalingen zo
ruim heeft geformuleerd, dat ook die toe
stellen als autoradio zullen worden be
schouwd.
Ten slotte zijn er nog een paar wijzi
gingen van geringer belang. In de eerste
plaats kunnen de economisch-zwakkere
bejaarden voor langere tijd van betaling
vrijgesteld worden. Tot nu toe moest die
vrijstelling elk jaar worden aangevraagd,
hetgeen veel kosten en rompslomp met
zich bracht.
De betalingsplicht gaat in het vervolg
in op de eerste van de maand volgende
op die waarin het toestel is aangeschaft
in plaats van in dezelfde maand. De kos
ten van verzegeling van een toestel wor
den nogal radicaal van drie kwartjes op
een rijksdaalder gebracht. De tot nu toe
kosteloze aanmaning tot betaling gaat de
achterstalligen voortaan een gulden kos
ten. Datzelfde geldt voor de duplikaten
van in het ongerede geraakte radiokaar-
ten.
Dit jaar is het een halve eeuw geleden
dat in Utrecht de Centrale Vereniging
voor Gezondheidskolonies voor Zwakzinni
gen werd opgericht. Dit jubileum is fees
telijk gevierd tijdens een bijeenkomst op
„Zonneoord" aan de Zonneoordlaan te
Ede, het koloniehuis van de vereniging.
Deze viering is in de eerste plaats een
herdenken van diegenen, die nu vijftig
jaar geleden dit werk tot stand brachten
en ons door de dood ontvallen zijn, zo zei-
de de voorzitter van de vereniging, prof.
dr. G. A. van Poelje, oud lid van de Raad
van State" té 's' 'Grëvenhage in zijn ope
ningswoord. Tevens willen wij de pioniers
op het gebied van onderwijs aan zwakzin
nige kinderen gedenken, want het begin
van ons koloniewerk viel ongeveer samen
met het begin van het buitengewoon on
derwijs.
Prof. van Poelje legde er de nadruk op
dat het uitzenden van zwakzinnige kinde
ren naar een gezondheiskolonie geen van
buiten af opgelegde taak was, doch een
van binneuit gevoelde noodzakelijk
heid. Sommige kinderen, die een vijftig
jaar geleden nog zouden zijn opgegroeid
tot dorpsidioten kunnen straks een hoewel
bescheiden toch nuttige taak in de maat
schappij bekleden, zo besloot prof. van
Poelje.
6)
Ze reden om het vliegveld heen, de niéuwe- grote
verkeersweg op, terug naar Val Roja en alle twisten
die Cayce met de rechter had gehad, gingen met hem
mee als onzichtbare bagage, die hem op de rug ge
bonden was. Zijn oude vijand, zijn vaders stiefbroer,
zijn oom,.de man die een blauwe maandag rechter was
geweest, de man, die hij had opgezocht, met wie hij
een paar uur geleden en nu voor het laatst had
gesproken en getwist, was dood; hij kon het niet
geloven.
Na een tijdje zei een van de marechaussees tegop
hem, dat hij kon roken als hij wilde. Even later vroeg
de ander hem waar de weg naar het meer van de
grote weg afboog. Cayce vertelde het hem, want na
tuurlijk kende hij elke centimeter van de bochtige land
weg, waar ze in gedraaid waren. Het was inmiddels
donker geworden, maar hij wist precies waar de om
heining van de plantage van Howard begon, zoals hij
ook precies wist waar zijn eigen land begon. Lange
slierten Spaans mos hingen van de grote moeraseiken
langs de kant van de weg en weerkaatsten de lichten
van de auto met zilveren glans. Ze kwamen bij het
punt waar de weg doodliep en zagen het verlichte huis
van Howard door de bomen en het struikgewas heen
schijnen. „Rechtsaf", zei Cayce. Ze draaiden de lan
ge, smalle tunnel in en reden onder het loof van de
pijnbomen het terrein van Blanchaard op, de onderne
ming van de Clary's, Cayce's tehuis, zijn eigen plan
tage nu helemaal zijn eigendom.
Maar hij had de rechter niet toegewenst op zo'n ma
nier aan zijn einde te komen.
Er moest een vergissing in het spel zijn, dacht hij
weer. De rechter had altijd overal revolvers, en waar
revolvers waren, gebeurden soms ongelukken.
De politie-auto schoot de tunnel uit en reed over de
oprijlaan tot naast het huis. Er waren lichten en men
sen bij het meer en de oude pier, waar hij dat korte
gesprek met Dodie had gehad; maar de lichten waren
aan de westzijde van de pier, en gedeeltelijk verbor
gen achter de boomgaard. Hadden ze de rechter daar
gevonden? De politie-auto stopte naast het lange, witte
huis. Er stonden auto's in de oprijlaan geparkeerd.
Een van de marechaussees pakte zijn arm hardhan
dig beet en leidde hem langs het huis naar de deur
van de studeerkamer.
Weer was de studeerkamer verlicht. Er zaten drie
mannen in de kamer onder andere John Tyron, die
hem vlug tegemoet kwam. „Het is een beroerde ge
schiedenis, Cayce!" Zijn doorgroefde gezicht was as
grauw.
De marechaussee duwde Cayce voor zich uit de
kamer in.
„Hier is hij sheriff. Wé hebben hem bij het vlieg
veld aangehouden."
Een dikke man met een door da goi-óvyaolcJ <ua
gebruind gezicht, en heldere, bruine ogen, zei: „Hallo,
Cayce." Het was Luke Weller, sheriff van het district
Suncas, die telkens weer herkozen was zolang Cayce
zich kon herinneren.
De marechaussee zei: „Hij stond op de passagiers
lijst voor New York. De stewardess vertelde, dat hij
weer uit het vliegtuig was gestapt. Hij wilde net een
taxi nemen, toen we hem aanhielden. Hij wist al van
de moord af, want hij zei dat hij de rechter niet had
vermoord."
Het was een volkomen objectieve, onpersoonlijke me
dedeling, noch vóór noch tegen Cayce, zuiver een fei
tenrelaas.
„Dat was ellendjg stom van me, om dat te zeggen,"
ging het even door Cayce heen, maar het was maar
een oppervlakkige gedachte, want ze konden hem toch
niet serieus van moord verdenken.
De sheriff knikte. „Dank je. Je kunt wel gaan zit
ten Cayce. We moeten eens praten."
„Luke, ben je er zeker van dat het geen ongeluk was?"
De sheriff wierp een lange, eigenaardige blik op
Cayce. „Het was geen ongeluk."
De marechaussee verdween. De derde man, die een
koppel met vuile zweetplekken omhad, en die de as
sistent van de sheriff moest zijn, volgde de marechaus
see.
„Kan ik blijven, Luke?" vroeg John.
„Zeker," - zei de sheriff, „maar ik doe het woord."
John aarzelde even, ging toen kalm zitten als een
gehoorzaam kind. Het door de groene kap gedempte
licht viel op zijn blote, bruine, knokige knieën, die uit
zijn korte broek staken. Zijn gegroefde gezicht was in
de schaduw.
Cayce zei: „Luke, wat is er gebeurd?"
„De rechter is doodgeschoten. Dat wist je nietwaar?
Je bent uit het vliegtuig gestapt."
„Ik ben uit het vliegtuig gestapt voordat ik wist dat
de rechter dood was. Wanneer is hij gevonden? Waar
hebben ze hem gevonden?"
„Hoe wist je dat de rechter vermoord was?"
„Ik heb Dodie opgebeld. Zij vertelde het me."
De sheriff kende Dodie; hij kende iedereen in het dis
trict. Hij knikte, hees zijn riem op, die op een tamelijk
twijfelachtige manier zijn gekreukte broek ophield, en
liep naar de bureaustoel. Ziin zonverbrande gezicht
glom vochtig; er zaten zweetplekken op zijn witte
shirt. Er stond een blaadje op de lessenaar met wat
glazen en een karaf van gehamerd zilver. Aan de pa
reltjes condenswater aan de buitenkant van de karaf,
was te zien dat het water koud was. De sheriff schonk
een glas vol, dronk het gretig op en keek naar Cayce:
„Iets drinken?"
Cayce greep de gladde armleuning van zijn stoel.
„Wat is er gebeurd?"
De sheriff zette voorzichtig zijn glas neer. „Nee jon
gen, ik zou eerst we] eens willen weten wat er met
jou is gebeurd. Je bent een hele tijd niet thuis geweest.
Zes jaar, is het niet? Ben je vandaag voor het eerst
thuis geweest, sinds je bent weggelopen?"
„Ik (ben niet weggelopen, -of misschien toch wel,
maar ik was al negentien. Oud genoeg om op eigen
benen te staan."
„Ben je naar New York gegaan?"
„Niet direct. Maar Luke, dat heeft niets met de rech
ter te maken.
„Waar ben je eerst naar toe gegaan?"
„Gelopen naar Jacksonville. Baantje gekregen als stu
wadoor." De sheriff wachtte. „Later een baantje ge
kregen op een vrachtboot naar New York. Toen nader
de mijn diensttijd en ik besloot om eerst maar in dienst
te gaan."
„Wist de rechter daarvan?"
„Ik denk het- wel. Hij wist tenminste mijn tegen
woordig adres."
John zei: „Waarom wilde hij me niet zeggen
maar zweeg omdat de sheriff hem met een vernietigen
de blik aankeek. De sheriff zei: „Je vader zou het
prettig gevonden hebben dat je in het leger was. Wat
heb je gedaan toen je uit dienst kwam?"
„Toen ben ik naar New York gegaan en heb een
baantje gekregen als een soort volwassen loopjongen
op een makelaarskantoor. Ik ging naar de avond
school en leerde wat. Ik heb me opgewerkt tot ver
koper.
„Je hebt het nu goed, niet?"
„Nee, maar ik heb een baan."
John stak een sigaret op; het vlammetje van de
lucifer dans'e, waardoor de angstige, gespannen trek
ken van zijn gezicht verlicht werden. Iemand liep
haastig door de gang lang de studeerkamer; het
klonk als het getik van dameshakjes op de rieten mat.
Was het Blanche?
De sheriff zei langzaam: „Ik denk dat je het pret
tig vond, onafhankelijk te zijn. Jij en de rechter
hebben nooit met elkaar op kunnen schieten."
Cayce gaf geen antwoord: dat was niet nodig. De
stappen in de gang hielden hem bezig. Hij voelde geen
genegenheid voor Blanche, maar ze was de zuster van
de rechter en zijn vader had van haar gehouden. Hij
vroeg: „Hoe maakt Blanche het?"
„Goed, geloof ik. Het was natuurlijk een schok 'voor
haar. Onze oude dokter Hastings is geweest en heeft
met haar gepraat. Heb je juffrouw Blanche vanmid
dag niet ontmoet, toen je hier was?"
„Nee, ik ben niet lang geweest."
„Heb je Roddy ontmoet?"
„Nee hoe wist je dat ik hier geweest was, Luke?"
„Zack heeft je gezien."
Zack, natuurlijk! Zack was altijd in de buurt, on
zichtbaar, maar hij was er.
John zei plotseling: „Ik zou het hun niet verteld
hebben, Cayce. Dodie wilde niet hebben
(Wordt vervolgd)
Bij Elsevier verscheen een pocket-boek
over ikonen. Schrijvers zijn prof. dr. P.
Hendrix, hoogleraar aan de Rijksuniversi
teit te Leiden, H. Skrobucha, conserva
tor aan het Ikonenmuseum te Reckling
hausen en A. M. Janssens; conservatrice
aan het Aartsbisschoppelijk Museum te
Utrecht. Men herinnert zich misschien nog
dat in het Centraal Museum te Utrecht
een expositie van ikonen uit het museum
te Recklinghausen te ziien was. Voor mij
was het een expositie, die achteraf bij mij
sterker doorwerkte dan ik tijdens mijn be
zoek mocht ervaren. Ikonen waren mij
waarlijk niet onbekend en ik heb er op
gewezen dat zij in vele Nederlandse hui
zen voorkomen. Het kan een fraai bezit
zijn, vaak door dat geheimzinnige oude
patina. Zonder die tint van ouderdom ble
ken zij op de Utrechtse expositie echter
toch nog mooier. De ikon doet ons echter
méér. En ik geloof dat het antwoord ligt
in de inleiding van prof. Hendrix, die
schrijft over de theologische en cultische
betekenis der ikonen. „De ikon als kunst
voorwerp heeft afgedaan, de ikon als my-
sterium vraagt van nu af onze aandacht".
Ik licht die regel uit het begin van prof.
Hendrix' schrijven. Na lezing daarvan,
zonder studie te hebben gemaakt van iko
nen, is voor mij deze regel gaan gelden.
Met die studie helpen ons de andere schrij
vers. Het is niet aan mij nu dieper op de
ikon in te gaan, want daarover kan de
theoloog meer zeggen. De ikon beant
woordt hier aan een religieus besef, aan
een verlangen, een verlangen waaruit
sommiger abstracte kunst te verklaren
zou zijn. Maar in de ikon vindt men de
waarlij kpure abstractie van een idee. Wie
interesse voor ikonen mocht koesteren leze
dit geschrift, waarover in klein bestek te
weinig gezegd kan worden.
Al is het mogelijk in hetzelfde Neder
landse huis naast een ikon ook oude Neder
landse tegels aan te treffen, het bij C. A.
J. van Dishoeck uitgegeven boekje daar
over van de hand van Dingeman Korf
behandelt een met ikonen onvergelijkbaar
onderwerp. Meer een gezellig onderwerp
is het. Een onderwerp waarover meer te
zeggen valt dan een buitenstaander zou
denken. Dingeman Korf schrijft boeiend.
Zonder de pretentie te hebben van volle
dig te zijn kan dit werkje een leidraad
zijn voor de verzamelaar, zeker voor de
beginnende. Als men er kennis van heeft
illustreert een tegelverzameling een brok
Ndeerlandse cultuurontwikkeling. Men
moet er wel een huis voor hebben. Ter
wijl één ikon voldoende is.
