Eisenhower reageert fors
op Kroesjtsjevs dreiging
Belgische militairen scheppen
orde in de Kongolese chaos
Londen wijst verzoek om
hulp van Katanga af
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
Washington is echter niet van plan
geweld tegen Cuba te gebruiken
Rust hersteld in Elisabethstad, maar
elders is de toestand nog verward
Vijftien doden onder de
blanke bevolking
Nederlandse vrouwen en
kinderen moeten gaan
Ondergangsvoorspeller
begint te twijfelen
Boycot van Nederlands
smaldeel in Fremantle?
U-2's uit Japan
teruggetrokken
Niagara-veil overleefd
Het woord is aan
Datum is goed maar het
jaar misschien niet"
Dekens stomen. Tijd. f. 1,25
before ijouêiuj!
Geen troepen uit Rhodesia naar de Kongolese
provincie, die zich afgescheiden zou hebben
In de krant van heden:
Afnemende wind
Aan het strand
Vluchtelingen in Brussel
75e JAARGANG No 1
MAANDAG 11 JULI 1960
305e JAARGANG No 154
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout.
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (0 lijnen).
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct, p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt
Directiei
P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Eisenhower's reac
tie op Kroesjtsjevs dreiging, dat de Sov
jet-Unie raketten naar de Verenigde Sta
ten kan afvuren als de Amerikanen zich
zouden mengen in de hinnenandse aan
gelegenheden van Cuba is buitengewoon
krachtig gesteld: Amerika zal niet dulden
dat op het westelijk halfrond een regime
totstandkomt, dat wordt overheerst door
iet internationaal communisme. De presi
dent noemde dit standpunt in overeen
stemming met Amerika's verdragsver
plichtingen met name aan de resolutie
van 1954, aangenomen te Caracas op de
tiende Panamerikaanse conferentie. Wij
len John Foster Dulles heeft daar met
succes de stelling gepropageerd dat de
overheersing van enige Amerikaanse staat
door het internationaal communisme ge
meenschappelijke tegenmaatregelen zou
rechtvaardigen.
BRUSSEL De Belgische regering heeft zaterdag en zondag krachtig ge
reageerd op de chaotische toestand in Kongo. Dc Belgische kolonel Ghevsen
is tot generaal bevorderd en krijgt het bevel over een vrij belangrijke troepen
macht, die uit West-Duitsand wordt teruggetrokken, over de drie militaire bases
in Kongo en over de aldaar gestationeerde lucht- en zeestrijdkrachten. De oud
parachutisten en commandotroepen kregen het bevel om zich gereed te houden,
in Elisabethstad. de hoofdstad van de provincie Katanga, zijn dc Belgische
troepen er in geslaagd de orde te herstellen, zonder één schot te lossen. Dit
succesvol militair optreden bracht hier de eerste lichtstraal sedert het begin van
de muiterij va nde Kongolese gewapende macht. Het is nog niet duidelijk of
de Belgische troepen, die in Kongo trachten de orde te herstellen, dit doen op
Kongolese uitnodiging of niet. Pierre Wigny, de Belgische minister van Buiten
landse Zaken, heeft in Brussel verklaard dat de Kongolese minister van Buiten
landse Zaken, Bomboko. om ingrijpen van de Belgische troepen heeft gevraagd
maar premier Loemoemba zei na een onderhoud met de naar Kongo gevlogen
Belgische ministers Ganshof en De Schrijver in een radiotoespraak uit Leopold-
stad, dat tussenkomst van buitenlandse troepen een schending van de Kongolese
soevereiniteit is.
,De blanke vrouwen en kinderen blijven
uit Kongo wegtrekken naar België, Noord-
Rhcdesië, Pórmgees Angola, Brits Oeganda
en Tanganyika en het voormalige Franse
Congo.
Naar schatting bevinden zich in de hoofd
stad van de provincie Katanga Elisabeth
stad, niet meer dan 2.000 blanken. Een
week geleden waren er nog 12.000. Het
aantal doden onder dc blanken is niet be
kend, maar vast staat, dat er vijftien
om het leven zijn gekomen.
In Elisabethstad hebben de muilende
troepen zich aan de parachutisten onder
worpen. Zaterdag hebben de muiters daar
vier blanken gedood, onder wie de Itali
aanse consul.
Afgezien van het feit dat thans veel
te laat volgens sommige waarnemers
Belgische keurtroepen naar Kongo wor
den gestuurd, is de algemene toestand
nog verward en gevaarlijk. Ook de meeste
buitenlandse diplomaten hebben Leopold-
stad verlaten en verblijven thans in Braz
zaville, de hoofdstad van Frans Congo aan
de andere oever van de Kongo-stroom,
vanwaar de duizenden Belgische vrouwen
en kinderen via de luchtbrug van de Sa
bena naar Brussel worden gerepatrieerd.
De Belgische regering denkt echter te
vens aan de toekomst. Na het herstel dei-
orde zullen de moeilijkheden op het fi
nancieel, economische en sociale vlak voor
de jonge Kongostaat pas beginnen.
Moïse Tsjombe, premier van de provin
ciale regering van Katanga, heeft aan een
speciale correspondent van de B.B.C. ver
klaard, dat hij de onafhankelijkheid van
Kongo wenst, maar dat hij wil wachten
tot de toestand is gestabiliseerd. Hij heeft
een beroep gedaan op de Belgische troe
pen van de basis Kamina om in Elisa
bethstad de muitende Kongolese soldaten
te ontwapenen en de orde in de stad te
herstellen. Aan de Britse consul en aan
de correspondent van de B.B.C. verklaar
de hij dat hij zijn leven heeft te danken
aan het feit dat deze Belgische troepen
tijdig de stad zijn binnengerukt.
Tsjombe, die de machtige Belgische in
dustrie van Katanga achter zich heeft,
probeert grotere invloed te verkrijgen
in de Kongolese republiek zelf. Minister
Wigny zou van de Britse ambassadeur in
Brussel de verzekering hebben gekregen
dat er geen Noordrhodesische troepen naar
Katanga zullen worden gestuurd.
Premier Loemoemba schuift de schuld
van de gebeurtenissen op de Belgen, daar
zij zijns inziens niet genoeg hebben ge
werkt aan de opleiding van de Kongolese
officieren. De oproep van de president
Kasavoeboe tot de blanken, opdat zij met
vertrouwen opnieuw aan het werk zouden
gaan, en naar Kongo zouden terugkex-en,
klonk veel. redelijker. Px-esident Kasavoe
boe kondigde strenge maatregelen aan te
gen de Kongolezen, die z.ich hebben mis
dragen. Vandaag zullen hij en Loemoemba
Elisabethstad en Loeloeaburg bezoeken. De
beide ministers voor Afrikaanse zaken, De
Schrijver en Ganshof van der Meersch
hadden klaarblijkelijk de opdx-acht gekx-e-
gen Loemoemba ernstig te waarschuwen
dat zijn regering van België geen enkele
financiële steun zal ontvangen wanneer
niet spoedig de orde wordt hersteld. Het
internationaal krediet van Kongo is thans
zo geschokt dat Loemoemba zeker niet
moet rekenen op de steun van andere
landen.
Vanmiddag zal de Belgische regering op
een spoedvergadering van het parlement
een verklaring over de toestand in Kongo
afleggen.
Men vraagt zich thans af welke houding
de socialistische oppositie zal aannemen.
De Belgische socialisten hebben in die tijd
geweigerd in te stemmen met de verster
king van de Belgische troepenmacht in
Kongo vóór 30 juni en hebben de spoedige
onafhankelijkheid voor Kongo, waarvan
men thans de gevolgen ziet, gewenst. On
der de druk van de socialisten wei-den in
Brussel de twee rondetafelconfex-enties ge
houden, waar de Kongolese leiders dx-uk
uitoefenden om de onafhankelijkheidsda
tum spoedig vast te stellen.
Intussen heeft px-emier Eyskens critiek
te verduren uit enkele kringen van kolo
niale maatschappijen, die een comité voor
de verdediging van de Belgische belangen
in Afrika hebben gevormd. Een 2500 sym-
patiserenden van het comité, onder wie
een groot aantal vrouwen die uit Kongo
werden gerepatrieerd, hebben gisteren be
toogd voor het monument van koning Le
opold II achter het paleis van de Koning.
Een delegatie van de betogers werd door
prémier Eyskens ontvangen en eiste een
militaix-e interventie in Kongo en de con
centratie van alle Belgen en andere blan
ken in vijftien Kongolese centra, welke
door de Belgische troepen zouden moeten
worden beschermd. De demonstratie werd
door de Brusselse politie vrij hax-dhandig
uit elkaar gejaagd.
BRAZZAVILLE (Kongo) (Reuter) De
Nedei'landse vertegenwoordiging in Leo-
poldstad heeft alle Nederlandse vrouwen
en kindex-en de x-aad gegeven Kongo te
verlaten.
DEN HAAG. - Een woordvoerder van het
ministerie van Buitenlandse Zaken in
Den Haag heeft meegedeeld, dat de Ne
derlandse consul-generaal te Leopoldstad,
jhr E. Boreel, deelneemt aan het voort
durend overleg tussen buitenlandse verte
genwoordigers te Leopoldstad over repa
triëring. Jhr Boreel heeft de bevoegdheid
zelfstandig naar bevind van zaken te han
delen. Er bestaat ook contact tussen de
Nederlandse en de Belgische regering en
tussen de Belgische regering en de KLM
over evacuatie en repatriëring.
BRUSSEL (UPI) Vanochtend is een
DC 7c van de KLM in Brazzaville geland.
Die toestel zal vandaag nog met tachtig
Belgische en Nedex-landse vluchtelingen
naar Eui-opa verti-ekken. Een tweede DC 7c
gaat moi-gen naar Brazzaville en woensdag
een DC 6b. De KLM heeft bekend gemaakt
dat zij ondanks het piekseizoen zal trach
ten meer vluchten te laten maken naar
Kongo later deze week, als dat nodig
mocht blijken.
Voor het eerst in de geschiedenis heeft
iemand een val in de Niagarawater-
vallen overleefd: het 7-jarige jongetje
Roger Woodward, dat zaterdag na het
omslaan van een boot. door de waterval
werd meegesleurd, is 55 meter lager
levend, met alleen ivat builen en ont
vellingen, 'uit het kolkende water op
gevist. Zijn 17-jarige zuster kon vlak
voor de rand van de waterval nog
gegrepen worden. (Tele-foto)
De Amerikanen hebben bij het verne
men van Eisenhower's forse reactie te
vens gedacht aan de Monroe-leer die 137
jaar oud is. President Monroe zeide in zijn
boodschap van 1823 onder meer: „Wij be
horen iedere poging van de Europese mo
gendheden om hun systeem te doen uit
strekken over enig deel van dit halfrond
te beschouwen als een gevaar voor onze
vrede en veiligheid." Monroe dacht wel
niet aan het communisme, doch Dulles
heeft de Monroeleer in 1954 aangepast aan
de nieuwe tijd.
Het is echter zeer de vraag of Eisen
hower even krachtig kan optreden als hij
heeft gesproken. Op dit ogenblik is Was
hington beslist niet van plan geweld te ge
bruiken tegen Cuba. Elke actie wil men
doen uitgaan van de Organisatie van Ame
rikaanse Staten, die de resolutie van Ca
racas heeft ondertekend, doch die tevens
in haar Handvest heeft verklaard dat geen
staat of groep van staten mag intervenië
ren in de interne of buitenlandse politiek
van enige andere staat. Vandaar dat, on
danks Eisenhower's kordate taal, de kans
gering is op een effectieve Amerikaanse
actie tegen Fidel Castro.
De stappen, die Washington ten aanzien
van Cuba heeft genomen, hebben in La
tijns Amerika een vrij sceptische ont
vangst gevonden. In het Mexicaanse par
lement bleek zelfs enthousiasme te be
staan om Cuba economisch te hulp te ko
men. Indiër^ Amerika en de Latijnsameri-
kaanse staten weinig of niets tegen Cuba
ondernemen, kunnen de Russen betogen
dat zij met hun raketten een effectieve
bescherming aan Castro hebben verleend.
Dc bewoordingen waarin Kroesjtsjev te
gen interventie op Cuba waarschuwde,
herinnerden aan de waarschuwing, die de
toenmalige Russische eerste-minister
Boelganin in 1956 tot Groot-Brittannië en
Frankrijk richtte, toen deze landen gewa
penderhand in de Suez-kwestie hadden in
gegrepen. Volgens de Sovjet-Unie kon
daardoor uitbreiding van het conflict
worden voorkomen. Kroesjtsjev zei dat
Rusland bereid is alle kleine landen de hel
pende hand te bieden. Hij wees erop dat
Rusland beschikt over raketten die op een
afstand van 13.000 km. hun doel precies
kunnen treffen.
In Cuba zelf zal het volk zich eer ge
sterkt voelen door Kroesjtsjevs woorden
dan geïntimideerd door Eisenhowers taal
Het conflict, dat tussen Amerika en Cuba
is ontstaan, bevat namelijk vele elemen
ten die in Latijns-Amerika een emotionele
reactie teweeg kunnen brengen. Amerika
heeft na de afdamming van Cuba's sui-
kerstroom terstond doen weten dat het be
gin september op de conferentie te Bogota
een nieuw plan zou indienen voor econo
mische hulp aan Latijns-Amex-ika, maar
men moet betwijfelen of men zich in Zuid-
Amerika door een dergelijke aankondiging
laat lijmen. In Japan is gebleken hoeveel
invloed kan uitgaan van studentendemon
straties en in Latijns-Amerika zou dit
voorbeeld aanstekelijk kunnen werken.
Fidel Castro ziek
Met enige spanning had men in Was
hington afgewacht wat Castro zondag in
Havana zou zeggen, doch de Cubaanse
leider kon niet in het openbaar verschij
nen als gevolg van een longaandoening.
Sommige tekenen wijzen er overigens op
dat Cuba Amerika zal verzoeken»de' vloot-
basis bij de Guantanamobaai te ontrui
men.
Moskou koopt suiker
HAVANA (Reu'ter-UPI) Na haar olie
aanbod heeft de Sovjet-Unie Cuba nu aan
geboden de 700.000 ton suiker te kopen die
Amerika niet wil hebben, zo verklaarde
de Cubaanse president Dorticos zondag
avond op een bijeenkomst van een hon
derdduizend mensen in Havana, die drie
uur lang bij een temperatuur van 90 gra
den tevergeefs op Castro hadden gewacht.
Jean Dolent:
Men moet zoeken naar de werkelijk
heid, die de toverkracht van een
droom heeft.
COURMAYEUR (UPI) De dokter
heeft zich vergist in het jaar, deelde zon
dag een woordvoerder van de kleine sekte,
die onder de naam Pavilion op de Mont
Blanc verblijft, aan de pers mede. „De
wereld zal vergaan. Dag en tijd blijven
ongewijzigd, maar het zou wel eens niet
dit jaar kunnen zijn.
Na het uitblijven van de tekenen, die er
vorige week op moesten wijzen, dat dr.
Emilio Biancha, het bij het rechte eind
had, wat zijn voorspelling over de onder
gang van de wereld op 14 juli aanstaande
betrof, heeft de leider van de groep, nog
eens al zijn berekeningen te voorschijn ge
haald en is tot dit verrassende resultaat
gekomen.
Niettemin blijft de kleine gemeenschap
boven op de Mont Blanc de „fatale datum"
afwachten. Gerustgesteld, dat alles zo'n
vaart niet zal lopen, en waarschijnlijk ook
een beetje teleurgesteld door de overigens
menselijke misrekening van hun leider.
Dr. Biancha en zijn volgelingen zijn na
de bekendmaking van dit nieuws heel wat
minder toeschietelijk geworden tegenover
de pers, die de gebeuxTenissen de laatste
weken met grote belangstelling heeft ge
volgd.
FREMANTLE (Wést-Australië) (Reuter)
De Australische vakbond van zeelieden
in Frema'ntle (Westelijk Australië) heeft
een boycot afgekondigd tegen drie Neder
landse oorlogsschepen, die dinsdag in de
haven verwacht worden op weg naar
Nederlands Nieuw-Guinea.
Van bevoegde zijde in Den Haag wordt
vernomen dat deze maatregel geen invloed
zal hebben op de reis van de schepen.
Naar de marinevoorlichtingsdienst ons
vanmiddag meedeelde, zal de boycot van
Nederlandse oorlogsschepen in Fremantle
West-Australië. het bezoek aan deze stad
van het Nederlandse vlooteskader niet
kunnen verhinderen. „Een boycot van oor
logsschepen heeft altijd minder ernstige
gevolgen dan wanneer het om koopvaar
ders gaat. Wij kunnen natuurlijk veel din
gen zelf doen," aldus verklaarde men van
marinezijde.
Advertentie
STOMEN
STOPPEN
VERVEN
GROTE HOUTSTRAAT 5 - TEL. 10771
AMSTERDAMSEVAART 30 - TEL. 11561
BINNENWEG 137 - TEL. 36432
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (8U KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
NYLON REGENJASSEN 49.75
(Van onze correspondènt)
LONDEN De Britse regering heeft
een dramatisch verzoek om Britse hulp
van de premier van de Kongo-provincie
Katanga, Moïse Tsjombe, ter bescher
ming van de belaagde Eux-opeanen afge
wezen. Hij had om troepen uit het Britse
protectoraat Rhodesia gevraagd. De reden
van de weigering is, dat Groot Brittannië
de provinciale regering van Katanga niet
erkent. Tsjombe had zijn S.O.S. verzonden
via de Britse consul in Elisabethstad. Het
feit dat hij zulks deed is een aanwijzing,
dat Katanga zich reeds van Kongo heeft
afgescheiden.
Groot Brittannië is nog steeds verant
woordelijk voor de buitenlandse politiek
van de Federatie van Rhodesia, maar
voor de Britten is het moeilijk om in te
grijpen, tenzij het leven van Britse bur
gers in gevaar verkeert. Dit is blijkbaar
niet het geval. De zaak zou wellicht anders
liggen indien het verzoek gekomen was
van de constitutioneel tot stand gekomen
regering van Kongo zelf.
In Rhodesia zijn als voorzorgsmaatregel
reservisten opgeroepen. Een compagnie
van het Noordrhodesische regiment staat
klaar om zich van NDola naar de grens
van Kongo te begeven. Het zenden van
legertransportmiddelen met benzinevoor
raden voor gestrande Europese vluchtelin
gen is waarschijnlijk de aanleiding ge
weest tot het gerucht, dat Rhodesische
troepen Kongo waren binnengerukt. Deze
geruchten werden van officiële zijde snel
tegengespx-oken.
Vluchtelingenstroom
Dtxizenden vluchtelingen uit Kongo stro
men Noord-Rhodesië en Oeganda binnen.
Vier maanden geleden heeft Tsjombe Sir
Roy Welensky, de premier van de Rhode
sische Federatie gepolst over de mogelijke
aansluiting van Katanga bij de Federatie,
nadat Kongo onafhankelijk zou zijn gewor
den. Katanga is rijk aan koper, uranium
en diamant. Rhodesische troepen gesteund
door Canberra-straal bommen ->rs staan
reeds enkele weken gereed om de grens
tussen Noord-Rhodesia en Katanga te
beschermen.
TOKIO (Reuter) - Alle Amerikaanse U-2
toestellen zijn uit Japan teruggetrokken,
aldus heeft de Japanse minister van bui
tenlandse zaken Aiichiro Fujiyama van
daag - maandag - op een persconferentie
in Tokio medegedeeld Do Amerikaanse am
bassadeur in Japan. Douglas Macarthur jr.
heeft Ue Japanse regering hiervan formeel
op de hoogte gebracht.
pag.
Weerrapporten 1, 2
Uil het binnenland 1, 2
Buitenlands nieuws 1, 3
Op de Praatstoel 3
Uit stad en omgeving 4, 5
Agenda 5
Kunst 5
Feuilleton 7
Horen en Zien 7
Toch is het zo 7
Beeldverhalen 7
Economisch nieuws8
Beurs S
Scheepsberichten 8
Sport 9, 10. 11
Dit nummer bestaat uit
twaalf pagina's
Verwachting tot mox-genavond:
Veranderlijke bewolking met
vooral aanvankelijk buien. Ma
tige tot krachtige, aan de kust
tijdelijk harde, maar later afne
mende wind tussen zuidwest en
west. Weinig verandering in
temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee. x
Afwisselend buien en opklarin
gen met ook morgen nog een
krachtige westelijke wind. Tem
peratuur ongeveer 17 gr. G. Zee
water bijna 17 gr. C. Vooruit
zichten depressie boven Noord
zee blijft sterk wisselvallig en
te koel strandweer bréngen.
Geregeld landen in Brussel vliegtuigen
met vluchtelingen uit Kongo. De bur
gers hebben al hun bezittingen
verloren.
