Kongolees kolonel verklaart de
macht te hebben overgenomen
Eisenhower spreekt vóór
Kroesjtsjev in de UNO
Groot
Opel-nieuws
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Beweerde steun van leger
nog allerminst zeker
HET WEER
Solex-oto
J. J.
GALA-SHOW VAN TREKPAARDEN
Internationalisatie versterkt
Nederlands positie in de wereld
Toestand onzeker
Twaalf Indonesiërs in
Nieuw-Guinea opgepakt
Russische ruimteraket
op komst?
Macmillans aarzelingen overwonnen
Britse premier ook naar New York
Hoofdprijs toto voor
liefst 15 winnaars
Prijs van 130.000,-
op lot nr. 6527
Ruimtecabine drijvend
in zee waargenomen
Ministers bespraken de
politieke situatie
LOEMOEMBA EN KASAVOEBOE OPZIJGEZET?
ejoreijou
Buiig
Aan het strand
395.-
Ondermijnende acties
Het woord is aan
Opvangpogingen mislukt
In de krant van heden:
Aan gevolgen van een
aanrijding overleden
P.v.d.A. OVER NIEUW-GUINEA:
75e JAARGANG No 58
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1960
305e JAARGANG No 211
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout
straat 93, Haarlem. TeL 15295 (6 lijnen).
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct, p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt
Directie:
P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
LEOPOLDSTAD (Reuter/UPI/AFP). - Woensdagavond deed zich
een hoopvol nieuw geluid voor radio-Leopoldstad horen na de toespraken
namens beide regeringen, die steeds -betoogden elkaar te hebben afgezet
het was een dertigjarige kolonel van het Kongolese leger, de oud-journalist
Joseph Désiré Moboetoe, die „namens de strijdkrachten" mededeelde de
president, de beide premiers en de beide kamers te hebben geschorst tot
het eind van dit jaar teneinde deze gelegenheid te geven zich te beraden
over de wijze waarop het land geregeerd zal moeten worden. Hij riep
alle Kongolezen op in samenwerking met het leger hun land te gaan
opbouwen en vertelde later op een persconferentie, dat beide Kongolese
delegaties bij de Veiligheidsraad zullen worden teruggeroepen en dat
alle Russen en Tsjechen het land uit moeten. Voorts zegde hij steun toe
aan de UNO. Ofschoon Moboetoe verklaard heeft dat het hele leger on
verdeeld achter hem stond, staat dit niet vast. De persassistent van
Loemoemba, Serge Michel verklaarde vanmorgen zelfs al dat hij gearres
teerd was.
Loemoemba had vanmorgen de pers uit
genodigd in zijn woning, waarbij geen be
waking stond. Hij liet echter lange tijd op
zich wachten, naar verluidt omdat hij
eerst nog de militairen in een der kampe
menten bij Leopoldstad toe wilde spreken.
De woordvoerder Michel zei tot de pers,
dat Moboetoe „in een komplot zat met
imperialisten" en dat een menigte Kongo
lese soldaten onmiddellijk na Moboetoes
radiotoespraak naar Loemoemba's woning
geijld was om hem te beschermen. De
arrestatie van Moboetoe is ook door Tass
gemeld, maar viel samen met het nieuws
van een door hem gehouden persconferen
tie. Inmiddels houden duizenden leden van
de Abakostam eveneens betogingen tegen
Moboetoe in Leopoldstad niet omdat
deze Loemoemba schorste, maar omdat
hij eveneens Kasavoeboe en de tegenrege
ring afzette.
President Kasavoeboe had woensdag
avond het parlement een vergaderverbod
van een maand opgelegd. Hierop commen
taar leverend, zei de premier van de
tegenregering Joseph Ileo, dat het leger
een grote rol zou spelen in de oplossing
van de crisis. Hij maakte voorts bekend
dat kolonel Moboetoe generaal Victor
Loendoela zou opvolgen als opperbevelheb
ber van het Kongolese leger.
Deze mededeling gaf onmiddellijk aan
leiding tot de veronderstelling, dat Moboe
toe de zijde had gekozen van president
Kasavoeboe.
Moboetoe was tot dusver namelijk een
aanhanger van Patrice Loemoemba. Hij
sloot zich aan bij de Loemoemba-groep
van de nationale Kongolese beweging
(M.N.C.) na de breuk met de groep-
Kalondji en heeft sindsdien een vooraan
staande rol gespeeld in de groep. Tijdens
de Belgisch-Kongolese ronde-tafelconferen
tie in Brussel was hij de leider van het
Brusselse hoofdkwartier van de M.N.C.
Tijdens de muiterij in de Force Publique
had hij een belangrijk aandeel in het tot
rust brengen van deze troepen. Ook schijnt
hij de figuur te zijn achter het bevel dat
zaterdag werd gegeven om het vuren te
staken, waaraan tegen Loemoemba's zin
op grote schaal gevolg werd gegeven.
Opstand in Katanga
Moboetoe deelde hedenmorgen op een
persconferentie nog mee, dat officieren en
onderofficieren van het Kongolese leger tot
dit optreden hadden besloten. Zij voerden
de aktie onmiddellijk uit en stelden tege
lijkertijd de UNO ervan in kennis, tevens
vragend om voortzetting van de UNO-
bijstand.
Moboetoe verklaarde, dat hij alle Kongo-
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
REGENJASSEN
Verwachting tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met
plaatselijk enkele buien. Zwak
ke tot matige wind uit zuidelijke
richtingen. Weinig verandering
in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Morgen onbestendig strandweer
met afwisselend zonnige perio
den, maar ook enkele buien. Ma
tige wind tussen zuid en zuid
west. Temperaturen 17 tot 18 gr.
G. Zeewater 17 gr. G. Vooruit
zichten: Er dringt wat onsta
bielere lucht door met als gevolg
een tijdelijk toenemende buien
activiteit.
lese studenten en deskundigen in het bui
tenland zou verzoeken naar hun land terug
te keren om het bestuur op zich te nemen.
Er waren, zei hij, al vijf of zes studenten
in Leopoldstad en met hen zou hij be
ginnen.
Het land, zei Moboetoe, moet bestuurd
worden door een „collegium van studenten
en technici (deskundigen), die op hun
beurt technische bijstand zouden kunnen
vragen van Afrikanen zowel als Britten en
Amerikanen."
Uit de hoofdstad van de afgescheiden
provincie Katanga, Elizabethstad, komen
intussen alarmerende rapporten over de
gevechten tussen Baloebakrijgers en Ka-
tangese soldaten bij de stad Manono, 500
km. naar het noorden.
Onder de Baloeba's in de stad brak een
opstand uit. Zij sloegen aan het brand
schatten en kwamen in botsing met de
Katangese force publique. Premier Loe
moemba heeft veel aanhang onder de
Baloeba in het noordoosten van Katanga.
Volgens een Katangese gendarme, die
woensdagavond uit Manono in Elizabeth
stad aankwam, bedraagt het aantal doden
naar schatting twintig. Talrijke hutten wa
ren vernield, aldus deze getuige.
Van het vliegveld van Elizabethstad ste
gen woensdag drie vliegtuigen op in de
richting Manono. Een ervan keerde op
dezelfde dag terug met vrouwen en kinde
ren van Katangese soldaten, die hadden
kunnen vertrekken dankzij de UNO.
De ongeveer honderd blanken in het ge
bied van Manono hebben geen verliezen
geleden en staan onder bescherming van
Ierse soldaten van het politieleger van de
UNO
Volgens de laatste berichten blyft de
toestand in Leopoldstad onzeker. Loe
moemba was hedenmorgen om elf uur nog
niet op de persconferentie verschenen, die
hy voor negen uur had belegd. Het door
Loemoemba's perssecretaris en door het
Russische persbureau Tass verspreide De-
richt als zou Moboetoe zijn gearresteerd,
wordt eveneens tegengesproken. Na een
hedenochtend door hem gehouden pers
conferentie zou Moboetoe naar het kamp
Leopold II zijn gegaan. Op deze perscon
ferentie had Moboetoe nog verklaard dart
zowel Loemoemba als Kasavoeboe zich
daags tevoren in de plannen van het leger
hadden geschikt. Of Moboetoe, zo hy nog
op vrye voeten is, ook voldoende gezag
heeft om zijn voornemens tot uitvoering
te doen brengen, is nog twijfelachtig. De
toestand bij de Russische en Tsjechische
ambassades, die volgens zyn aankondiging
hedenmorgen ontruimd zouden worden, is
nog precies zoals hij was.
Een demonstrartie van enige honderden
aanhangers van Kasavoeboe, die de arres
tatie van Loemoemba eisten, is hedenmor
gen door Kongolese legereenheden uiteen
gedreven, terwijl UNO-militairen toezagen.
Advertentie
de nieuwe SOLEX
met vol otomatische koppeling
DE BETROUWBAARSTE
DE ZUINIGSTE
EN DE VEILIGSTE
HOUTPLEIN 18-20 - TELEF. 16615 - 12000
(Ook op gemakkelijke betalingscondities.)
Advertentie
elegante lassen .en byoux
GR.HOUTSTR .1S^
TEL;204I5- HAARLEM
De Speciaalzaak
veer al uw lederwaren
In een kampong ten noorden van de
Mraukerivier op zuidelijk Nieuw Guinea
zijn door de politie 12 Indonesiërs gearres
teerd, afkomstig van de Kei-eilanden, die
kennelijk instructies hadden gekregen tot
het voeren van ondermijnende activiteiten
tegen het Nederlandse gezag, zo is heden
morgen in Den Haag vernomen. Er zou
den wapens, propagandamateriaal en lijs
ten met namen van Nederlanders en Pa
poea's zyn gevonden. Het onderzoek wordt
voortgezet in de Indonesische kolonie van
Koeprik naar „ondergedoken saboteurs".
BOCHUM (DPA) De sterrenwacht van
Bochum heeft geconstateerd dat op de fre
quenties die de Russen gebruiken voor het
radiocontact met kunstmanen en dergelijke
meer activiteit is dan gewoonlijk. Tot dus
ver is een dergelijke toeneming altijd voor
afgegaan aan het lanceren van een Rus
sische ruimteraket.
WASHINGTON (Reuter-AFP) Drie
Russische schepen zijn kennelijk op weg
naar het midden van de Stille Oceaan,
waarheen de Sovjet-Unie enige tijd gele
den lange-afstandsraketten afgevuurd
heeft, aldus meldt de Amerikaanse marine.
Een Russische sleepboot en een tankschip
zijn waargenomen in het midden van de
Noordatlantische Oceaan.
JmWm
J;.
wmMMmzMk
wMm.
Op de kerktoren van Best zat een
ooievaar, eenzaam en mistroostig. Hij
had de trek gemist. De K.L.M. heeft
zich over hem ontfermd. Woensdag
middag is hij naar Kano in Afrika ge
voerd een afstand van 4750 kilo
meter om zich van daaruit verder te
spoeden met zijn gevederde vrienden.
(Van onze correspondent
LONDEN Door de plotselinge veran
dering van president Eisenhowers tactiek
op de komende bijeenkomst van de UNO-
Assemblee in New York, waarbij de pre
sident, propagandistisch gesproken, Kroes-
jtsjev de wind uit de zeilen zal trachten
te nemen en proberen te verhinderen, dat
de Russische premier alle aandacht voor
zich opeist, is het thans zo goed als zeker
dat premier Macmillan, die tot dusver
heeft geaarzeld, eveneens naar New York
zal gaan, hoewel niet onmiddellijk.
President Eisenhower heeft Macmillan,
die gisteren van zijn vakantie in Schotland
De eerste prijs in de KNVB-toto van
deze week 97.775,wordt door-
maar liefst 15 winnaars gedeeld. Dat le
vert nog wel een aardig bedrag op, maai
bij de tweede prijs 48.887, is dat al
weer veel minder: 210 deelnemers raadden
veertien uitslagen goed.
En dan de derde prijs (even groot als
de tweede): degenen die dertien uitslagen
goed hadden krijgen ongeveer 21 gulden,
want.. 2322 „poolers" moeten delen!
Het totaalbedrag aan prijzen bedroeg
ditmaal 195.549,
Een spectaculaire aanblik biedt ieder
jaar opnieuw het voordraven van de
zestienspannen op de show van „Het
Nederlandse Trekpaard" in Den Bosch.
Eén golvende beweging, paarden gal-
lopperend als ballerina's.
In de heden gehouden trekking van de
Staatsloterij is de hoofdprijs van 100.000
gevallen op het lot 6527, met een premie
van 30.000 voor de laatst getrokken hoge
prijs. De series zijn verkocht in Amster
dam, Amstelveen, Rotterdam, Rijswijk en
Heerenveen.
Advertentie
Zie advertentie pag. 7
in Londen is teruggekeerd, van te voren
op de hoogte gebracht van zijn, ook voor
de Britse premier, als een verrassing ge
komen plan om reeds bij de opening van
het algemene debat in de UNO op 22 sep
tember in New York te spreken inplaats
van na Kroesjtsjevs vertrek.
Het zou de bedoeling zijn, dat Macmil
lan als de tweede sterke man van het
Westen, Kroesjtjsev van repliek zal die
nen. Aangezien het zo goed als zeker is
dat president De Gaulle in New York ver
stek zal laten gaan is Macmillans aanwe
zigheid meer dan ooit gewenst. De Brit
ten achten het van groot belang, dat Mac
millan als de man, die het initiatief nam
tot het houden van de mislukte topcon
ferentie en die Kroesjtsjevs vertrouwen
nog niet helemaal verspeeld heeft, in New
York zal zijn om Kroesjtsjev, indien de
ze neigingen toont opnieuw over de schreef
te gaan, zo nodig te kalmeren en botsin
gen te voorkomen. Macmillan krijgt min
of meer de rol van „buffer" tussen Kroesj
tsjev en Eisenhower, die na zijn toespraak
meteen naar Washington terugkeert. Van
daag zal het Britse kabinet over Mac
millans reis naar New York beslissen
Gisteravond hield Downingstreet nog een
slag om de arm toen het officieel aan
kondigde dat Lord Home, de minister van
Buitenlandse Zaken, de Britse delegatie
naar New York zou leiden en dat premier
Macmillan in het licht van de verdere ont
wikkeling zal beslissen of hij in een later
stadium naar New York zal gaan om deel
te nemen aan de gedachtenwisseling.
Volgens opiniepeilingen zijn de onder
vraagden in grote meerderheid van me
ning dat Macmillan aan het hoofd van de
delegatie behoort te staan en dat president
Eisenhower een ontmoeting met Kroesj
tsjev zal dienen te arrangeren.
Victor Hugo!
Smart is een vrucht; God laat haar niet
groeien op een tak, die nog te zwak
is om haar ie dragen.
LUCHTBASIS VANDENBERG (Califor-
nië) (Reuter-AFP) De Amerikaanse
luchtmacht heeft meegedeeld dat een
vliegtuig de ruimtecabine van de „Dis
coverer XV" drijvend in zee heeft waar
genomen op 320 kilometer ten noordwesten
van Christmas Island en 1.300 tot 1.600
kilometer ten zuidwesten van Hawaii. Een
amfibievliegtuig zou de cabine proberen
te bergen.
De Amerikaanse luchtmacht is er niet
in geslaagd de ruimtecabine van de aard-
satelliet „Ontdekker XV" op te vangen.
De cabine werd volgens plan na de zeven
tiende omwenteling om de aarde ongeveer
boven het noordpoolgebied afgestoten,
maar de vliegtuigen en schepen die in het
doelgebied ten noorden van Hawaii pa
trouilleerden hebben haar niet kunnen
opvangen. Vliegtuigen, voorzien van gro
te sleepnetten, patrouilleerden in het ge
bied van 100 bij 300 km, waar de cabine,
die een groot aantal instrumenten voor we
tenschappelijke waarnemingen bevatte,
zou neerkomen.
Vorige maand werd de cabine van de
satelliet „Ontdekker XIV" in de lucht op
gevangen.
(Van onze Haagse redacteur)
De minister-president, prof. De Quay,
heeft gisteren een aantal leden van het
kabinet ontvangen. Omdat drie ministers
niet aanwezig konden zijn minister Ma-
rijnen vertoeft in Engeland, minister Luns
is op weg naar New York en mej. Klompé
is eveneens buitenslands kon moeilijk
van een formele vergadering van de mi
nisterraad worden gesproken.
Het ligt voor de hand, dat de bewinds
lieden van gedachten hebben gewisseld over
de door de verwerping van de voetbaltoto
door de Eerste Kamer ontstane situatie.
Er zal echter geen bijzondere vergadering
van het kabinet worden belegd: de eerst
volgende ministerraad wordt, als gewoon
lijk, vrijdag gehouden.
pag.
Weerrapporten 7> 2
Uit het binnenland ....2, 4, 7, 9
Op de Praatstoel3
De Kleine Wereld3
Buitenlands nieuws 3, 4, 9
Onder Ons
Uit stad en omgeving5, 7
Agenda van Haarlem en IJmond 7
Kunst H
Feuilleton 73
Horen en Zien23
Beeldverhalen 73
Economisch nieuws75
Beurs 75
Scheepsberichten 75
Sport 77
Dit nummer bestaat uit
twintig pagina's
De 85-jarige L. Bergwerf die maandag
in de Brielselaan in Rotterdam door een
tram werd aangereden en ernstig gewond
in het ziekenhuis moest worden opgeno
men is woensdag overleden.
(Van onze Haagse redacteur
Terwijl het Nieuw-Guinea beleid binnen
kort een belangrijke toetssteen wordt voor
de mate waarin het kabinet De Quay het
vertrouwen van het parlement bezit, heeft
de Partij van de Arbeid een door het lid
van de Tweede Kamer Jacques de Kadt
geschreven overzicht van de huidige stand
van zaken met betrekking tot Nieuw-Gui
nea gepubliceerd. De brochure behelst
drie hoofdpunten: overdracht van Nieuw-
Guinea aan Indonesië is onder de huidige
omstandigheden onmogelijk, de verdedi
ging van Nieuw-Guinea is de zaak van
Australië en de Verenigde Staten, en
Nieuw-Guinea dient onder de heerschappij
van de Verenigde Naties te worden ge
steld tot uiterlijk over tien jaar de
Papoea's zelf kunnen beschikken over de
toekomstige status van het gebied. Neder
land zou dan zijn huidige activiteit in
Nieuw-Guinea kunnen voortzetten tot over
tien jaar (of zoveel eerder als mogelijk
is) onder toezicht van de Verenigde Na
ties een volksstemming onder de Papoea's
kan worden gehouden.
De Partij van de Arbeid verwerpt de
overdracht van Nieuw-Guinea aan Indone
sië in elk geval zolang ginds een dicta
toriaal bewind heerst. Met een democra
tische regering, welke de nationale min
derheden zou eerbiedigen, zou eventueel
wel gepraat dienen te worden. De defen
sie van Nieuw-Guinea is voor Nederland,
wanneer er werkelijk een gewapend con
flict van enige betekenis uitbreekt, een
onmogelijke taak, terwijl Australië en de
Verenigde Staten op grond van hun geo
grafische ligging dan wel hun rechtstreek
se belangen er de aangewezen verdedi
gers van zijn.
De partij van de Arbeid acht het huidi
ge beleid, zoals dat ondermeer in het zen
den van de Karei Doorman tot uitdruk
king is gekomen, eigenlijk een blijk van
wantrouwen jegens de door Australië en
de Verenigde Staten gegeven garanties.
De schrijver wijst er daarbij op, dat het
belang van Australië bij de verdediging
van Nieuw-Guinea aanzienlijk groter is dan
dat van Nederland, waarvan het zwaarte
punt nu eenmaal in West-Europa ligt.
Een vrijwillig aanvaarde internationali
satie tenslotte zal Nederlands positie in de
wereld versterken. De partij van de Ar
beid meent dat het lang niet zeker is dat
de Afro-Aziatische landen uitsluitend de
Indonesische aanspraken zullen steunen.
Het jongste verleden heeft bewezen dat
men in die kringen zeer redelijke overwe
gingen kent.
