Albert Brosens: specialist
in opdrachtfilms
slechthorend
Uitgaan in Haarlem
11
Piet Kee bespeelde het nieuwe
orgel in de Verlosser kerk
SCHILDERIJENZWENDEL
VOOR HET ARNHEMSE HOF
Wanneer in de
vrije sector?
H. C. Cannegieter
tachtig jaar
Het Nederlands Ballet
Wijsgerige bezinning op
actuele problemen
Opnieuw celstraffen
geëist
Reuzenkikker in Artis
LEZEN EN LATEN
LEZEN
Plezierjachtje strandde
onzichtbaar horen met de
nieuwste Aditone hoorbril
„Ouverture" voor orgel
en orkest
Ere-expositie van
J. C. Mets
Nederlandse films
onderscheiden
Nieuw tijdschrift
VRIJDAG 16 SEPTEMBER 1960
horen
IN FEBRUARI van dit jaar verwierf de
Haarlemse cineast Albert Brosens de twee
de prijs bij een concours van landbouw-
films in Berlijn. Van de tweeënzeven
tig ingezonden films werd zijn „Brandge
vaar op de boerderij" met een „Zilveren
Aar" onderscheiden. Het is eigenlijk jam
mer dat het werk van zo'n bekwaam man
als Brosens door deze bekroning pas wer
kelijk in de publieke belangstelling kwam.
Wat hij daarvoor filmde en ook daar
na, want „Brandgevaar op de boerderij"
dateert van aanvang 1959 onderscheidde
zich al door een verfijnde ritmiek en een
krachtig compositorisch vermogen. Maar
deze film, die ook het dramatisch spelele
ment tot gelding deed komen, legde wel
duidelijk een gave bloot, die tot dan toe
nog niet zo duidelijk aan het licht was
getreden: het vermogen van Brosens om
zijn stof met spanning te laden en het
beeld zonder commentaar de ge
wenste functies tussen motorische aanzet
en onthullende ontknoping te laten vervul
len. En dat was des te opvallender, om
dat deze filmer tot dan toe een overwe
gend lyrisch en filosofisch man was ge
bleken.
ZEKER SPEELT een portie chauvinis
me mee bij de beoordelingen, welke ik
aan het werk van Albert Brosens wijdde.
Vriendschap ook, want men verloochent
niet gauw een man, die men niet alleen
om wat hij in zijn stiel uitvoert, heeft
leren waarderen. Doch toegegeven dat
zulks zijn invloed laat gelden, dan nog
valt het niet moeilijk om met een gerust
gemoed te verklaren, dat de produktie van
Brosens niet een kwestie is van louter
ambachtelijkheid, maar een zaak van ar
tisticiteit. Nu heeft dat woord geen al te
aangename bijsmaak. Men verwart het
gauw met ongemotiveerde mooi-doenerij.
Wie evenwel de omstandigheden kent waar
onder deze filmer werkt en het werk krijgt
te zien, dat hij dan toch nog oplevert, zal
zich verbazen over de boeiende persoon
lijke stijl en het verantwoord gevoelig han
teren van de middelen, eigenschappen, die
geen mooi-doenerij zonder inhoud toela
ten.
LANGZAMERHAND is Brosens een spe
cialist in het uitvoeren van opdrachtfilms
geworden. Daarvoor heeft hij de lichtelijk
beschouwende inslag mee, welke zijn per
soon kenmerkt en die hem ook in zijn
werk niet verlaat. Men kan stellen dat
het regelend optreedt ten aanzien van de
tegenzin, welke hij moet ondervinden,
wanneer zijn ideeëp niet stroken met wat
door zijn opdrachtgever wordt toegestaan
en hem door het onderwerp wordt inge
geven. Ook vloeien uit de aard van het
onderwerp soms beperkingen voort, welke
de aanpak niet steeds tot een onverdeeld
genoegen maken. Zo kan ik me voorstel
len, dat zijn nieuwste opdrachtfilm „Plas
tic geeft leiding" hem bepaald met schrik
moet hebben vervuld, toen hem duidelijk
werd wat hij daarin allemaal diende uit
te beelden. De film is in opzet een in-
structuurfilm. De Hollandse Draad en Ka-
belfabriek „Draka" bedoelde haar te la
ten maken om de nieuwe werknemers in
het bedrijf een inzicht te verschaffen in
de vervaardiging en toepassing van de
produkten, die haar fabriek verlaten, te
weten buizen uit polyaetheen en polyvinyl-
chloride, bestemd voor gas en waterlei
ding, elektrische geleidingen, buizenpost en
andere toepassingen. Uiteraard werd er
prijs op gesteld dat de filmer ook het la-
baratox*iumonderzoek in zijn behandeling
zou betrekken. Tenslotte moest de film
duidelijk maken hoeveel handzamer en
flexibeler dit materiaal is dan de vroeger
in zwang zijnde en hoeveel dat scheelt op
de kostenbesparing en werktijd.
WAT BROSENS van dit gecompliceerde
en in vele specialiteiten uiteenvallende on-
dei'werp heeft gemaakt is beslist fraai. Het
is niet alleen nauwkeui-ig verantwoord,
leerzaam en praktisch, het is ook specta
culair en ondei-houdend. De film duurt de
outsider net niet te lang en dat tekent de
knappe wijze, waar-op Brosens zijn stof
heeft ingedeeld en afgewogen. Voor de in
sider is zij een „lof van het plastic".
Daax-mee zijn alle partijen bevredigd. De
film behandelt het gegeven spelenderwijze.
Nu eens vraagt de produktie in de fabriek
de aandacht, dan weer de toepassing bui
ten, dan weer wordt een beeldenreeks door
De Amsterdamse dierentuin Artis is er
trots op 's werelds grootste kikker voor
het eerst in Nederland te gunnen tonen.
De Rana Goliath, zoals het dier officieel
heet en die zeer zelden in gevangenschap
wordt aangetroffen, is afkomstig uit Afri
ka, waar hij de waterrijke gebieden van
Kameroen bewoont. Deze kikker kan for
midabele afmetingen bereiken. Zeer grote
exemplaren zijn soms veertig centimeter
lang, hetgeen met uitgestrekte poten
neerkomt op een lengte van bijna een me
ter. Het gewicht bedraagt ongeveer een
drie kilo. De in Artis verblijvende dieren,
waarvan er thans één in het Amfibarium
is ondergebracht, hebben een dergelijke
grootte nog niet bereikt. Zij zijn ruim
twintig centimeter lang.
Het ligt voor de hand, dat dieren van
deze afmetingen zich niet uitsluitend voe
den met kleine insekten, wormen en der
gelijke. De Afrikaanse reuzen geven de
voorkeur aan vogels, muizen, ratten en
vissen.
Lijst van door de Stadsbibliotheek in Haarlem
aangeschafte boeken.
Romans: Dostojewski, Verzamelde werken, dl. 6,
De idioot; Gardner, Doug Selby zoekt een baby;
Lampo, De komst van Joachim Stiller; Maugham,
Eiland der verlokking; Tey, De affaire Sharp;
Lederer, Drei Tage Liebe, - Bring mich heim;
Berley, We keep a pub; Braider, The palace
guard; Colquhoun, Point of stress; van Gulik,
The Chinise lake murders; Lewis, The day of
the fox; Taylor, Happy families are all alike;
Butor, Degrés; Duché, Trois sans toit; Julian,
Scraps; Levi, Le parole sono pietre.
Ontwikkelingsboekcn: Julius: De beeldentaal
van de dierenriem; Fiolet, Verdeelde Christenen
in gesprek; Schenk, Jeugdboek en school; ten
Bosch, Viertalig technisch woordenboek, dl. 4.
(Ned., Engels,Frans, Duits); Schenk, De aarde
was woest en ledig; de Raaf en Criss, Een nieu
we bundel, dl. 3; Sicilia: Grilli. Golden screen
paintings of Japan; de Vos, Beroemde Franse
opera's; van de Poll, Suriname; von Hagen, Ma-
nuela, minnares van Simon Bolivar; Jaarverslag
Sticusa, 1959; Bezoek aan vermakelijkheidsinstel
lingen en televisiebezit, nationaal en regionaal
(C.B.S.-uitgave); Generale missiven der N.O.C.,
dl. 1, 1610—1638 (Rijksgeschiedk. publicatiën).
Albert Brosens
broken door de research in het laborato
rium, waarbij de filmer niet bang is om
in omgekeerde volgorde te wei-ken en als
het ware van achteraf aan te beginnen.
Hij maakt gretig gebruik van de specta
culaire tonelen, welke het vervoer van de
honderden meters lange buizen opleveren,
maar de positie van de camera, waai-mee
hij die tonelen opneemt, is altijd zo, dat
zij in de aangenaamste aanblik resulteren.
Toegegeven, dat men geïnteresseerd moet
zijn om niet vermoeid te worden door de
gedetailleerdheid van het onderwerp het
commentaar veronderstelt een zekere ken
nis van het materiaal wat Brosens met
deze nuchtere materie heeft gedaan is het
de levendigheid en dynamiek te verlenen
van de fantasierijke stof. En met zo'n
resultaat kan de opdrachtgever verheugd
zijn. Een onderwerp in een film spreekt
pas aan als de film goed is.
Overigens: wordt het niet tijd dat een
opdrachtfilm in de vrije sector de cineast
Brosens nu eens voor een groter publiek
brengt dan waarop hij thans aanspraak
kan maken?
P. W. Franse
Gistermorgen voer een Hagenaar met
zijn 8 meter lang plezierjachtje de Sche-
veningse haven uit om op zee met nog
drie vrienden te gaan vissen. Ter hoogte
van de watertoren van Wassenaar sloeg
de aanhangmotor af, waardoor het jachtje
langzaam naar de kust dreef. Omstreeks
drie uur liep het op een zandbank, niet
ver uit de kust vast. Omdat de reddingboot
voor een proeftocht was uitgevaren, vroeg
een bestuurslid van de reddingmaatschap
pij aan een Scheveninger, die des zomers
met een motorboot tochtjes op zee orga
niseert, met zijn vaax-tuig het gestrande
jachtje vlot te trekken. Dit gelukte ten
slotte tegen zeven uur. Toen kon het jacht
je met vier verkleumde en kletsnatte pas
sagiers de Scheveningse haven worden
binnengesleept.
Advertentie
niet te onderscheiden ven een gewone bril
Vraagt gratis brochures
KONINGSTRAAT tl
HAARLEM
TEL 16171
ZES JAAR GELEDEN zijn de vx-ouwelijke gemeenteleden van de gereformeerde
kerk in Haarlem-Noord met een stoutmoedig plan voor de dag gekomen. Men wilde
door middel van breiclubs een fonds vormen, waaruit de aanschaf van een nieuw
orgel in de, nog te bouwen, Verlosserkerk kon worden bekostigd.
Langzaam maar gestadig groeide het
fonds van de inkomsten die de werkstuk
ken van knappe brei- en naaikunst op
brachten en eindelijk was het zo ver, dat
men aan de orgelbouwersfirma Fonteyn en
Gaal te Amsterdam de opdracht kon ver
strekken in de Verlosserkerk een nieuw
orgel te bouwen.
Het orgel werd onlangs voltooid en het
staat nu in de kerk als een getuigenis van
onvermoeide ijver, maar ook als een ge
tuigenis van een geloof, dat de vei-ei-ing
van de Allei-hoogste kent met de klank
van de menselijke stem en van het orgel.
Ds. P. de Ruig accentueerde dit beginsel
met het voorlezen van Psalm 150 bij zijn
toespraak, waarmede hij donderdag de ge
meente-avond inleidde, waarop het orgel
met een bespeling door de stadsorganist
Piet Kee in gebruik genomen werd.
Wisselwerking
Geen plaats was in de kerk onbezet ge
bleven bij deze gedenkwaardige gebeur
tenis. Dit stelde de akoestiek van het ge
bouw uiteraard sterk op de proef. Laat ik
hier direct aan toevoegen, dat de uitslag
van deze pi-oef tamelijk meeviel. Ideaal is
de klankverwerkingssituatie niet, maar men
moet niet vergeten, dat hier ook sprake
was van een wisselwerking van geprodu
ceerde orgelklank met de uitvoerings
ruimte.
Uit de registerdispositie van het nieuwe
orgel zou men kunnen concluderen, dat
men er naar heeft gestreefd aan nieuwere
orgelklank-principes te voldoen. Het orgel
is een instrument geworden met aanra
kingsmogelijkheden voor de bai-ok-muziek
en voor „romantische" werken, zoals die
van César Franck. En zo werden, afgezien
van hai-monische en melodische elementen,
de verschillen naar de klank tussen Bachs
beroemde Toccata en Fuga in d en César
TONEEL
Vrjjdag 16 september, Stadsschouwburg,
20 uur: De Nederlandse Comedie speelt
„Dona Diana", van Augustin Moreto y
Cavana, onder regie van Han Bentz van
den Berg. Medewerkenden zijn onder
anderen Ellen Vogel, Rita Maréchal,
Nienke Sikkema, Adel'neid van der Most,
Tom van Beek, Paul Huf, Eli Blom en
Ko van Dijk.
Zaterdag 17 september, Stadsschouwburg,
20 uur: Toneelgroep Ensemble speelt
„Valstrik voor een man alleen", van Ro
bert Thomas, onder regie van Jan Retèl.
Medewerkenden zijn onder anderen An
drea Domburg, Ton van Duinhoven,
Guus Hei-mus, Wim van den Heuvel,
Guus Verstraete en Bep Dekker.
Zonda'g 18 september, Stadsschouwburg,
20 uur: Toneelgroep Ensemble speelt
nogmaals „Valstrik voor een man alleen"
onder i-egie van Jan Retèl.
Donderdag 22 september, Stadsschouwburg
20.15 uur: The Dublin Festival Company
pi-esenteert Siobhan McKenna in „The
Playboy of the Western World" door J.
M. Synge. Met medewerking van Eithne
Dunne, Brian O'Higgins, John Cowley,
Brendan Cauldwell, Lelia Doolan, Kate
Binchy, Ronald Walsh en Desmond
Perry.
MUZIEK
Maandag 19 september, Wilhelminakerk,
20 uur: Kerkconcex-t met medewerking
van de sopraan Nelly Groenevelt en de
oi-ganist Telce Bijlsma. Op het program
ma staan werken van Bach, Handel,
Bohm, Rheinberger, Asma en Bijlsma.
Maandag 19 september, Sportgebouw Kle
verlaan, 19 uur: Muziekavond van de
Stichting Jeugd en Muziek. Op het pro-
gi-amma staan werken van Vivaldi, De
Fesch en Bartok.
Dinsdag 20 september, Concertgebouw,
20.15 uur: Extra concert door het N.Ph.O.
ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan
van het Genootschap van Nederlandse
Componisten. De solisten zijn de pianist
George van Renesse en de tenor Lode
Devos. Onder leiding van Hem-i Arends
worden werken van Ketting, Heppener,
Van Delden. Van Hemel, Escher en Lan-
dré uitgevoerd.
Donderdag 22 september, Concertgebouw,
20 uur: Orgelconcert door Albert de
Klerk. Op het programma komen wer
ken voor van Stanley, Böhm, Bach en
Liszt.
Dagelijks in 't Goede Uur tot 19 september
van 21 tot 22 uur: Klassiek grammofoon-
platenconcert van werken van Schubert.
Van 19 tot 26 september werken van
Anton Dvcrak. Iedex-e zondag om 12 uur:
Goldberg-variaties van Bach.
AMATEURTONEEL
Woensdag 21 september, Stadsschouwburg,
20 uur: Het Friese toneelgezelschap
„Gysbert Japicx" geeft een opvoering
van „Zo is het en niet anders".
DIVERSEN
Vrüdag 16 september, Concertgebouw, 20
uur: Miss Mod'inette-verkiezing.
Vrijdag 16 september, Aula voormalige hbs
a aan de Raaks, 20 uur: Openingsavond
van de Academie voor Vooi"tgezet Econo
misch Onderwijs. Dr. S. Elzinga houdt
een lezing over „Ondei-wijs als investe-
ï-ing van hogere ofrde".
Zondag 18 september. Concertgebouw, 14
uur: Px-opagandamiddag en -avond van
de Bond zonder Naam. Met medewer
king van onder anderen Han Bakker,
Ted Valerio en Corrie Brokken.
Woensdag 21 september, Vleeshal, Grote
Markt, 20 uur: Bijeenkomst van de af
deling Haarlem van de Wereld Federa
listen Beweging Nederland. Mevrouw J.
C. Isbrückei-Dix-ksen, de heer F. E.
Spiering en de heer Maurice Jaumotte
zullen op deze bijeenkomst het woord
voeren.
TENTOONSTELLINGEN
Teylcrmuseum: Schilderijen uit 19e en 20e
eeuw. Tekeningen uit de Hollandse,
Italiaanse en Franse school van de zes
tiende tot de twintigste eeuw. Fossielen,
mineralen, natuurkundige instrumenten.
Dagelijks van 11—15 uur, behalve maan
dag en eerste zondag van de maand
van 13—17 uur. Expositie tekeningen en
etsen van Rembrandt. Dezelfde openings
tijden.
Bisschoppelijk Museum, Jansstraat. Oude
religieuze kunst, schilderijen, middel
eeuwse beeldhouwwerken. Dagelijks ge
opend van 1017 uur: zondagen 1316
uur.
Frans Halsmuseum: Permanente tentoon
stelling van werken uit de Haarlemse
school van de 16de eeuw tot op heden.
Dagelijks geopend van 1017 uur. des
zondags van 13—17 uur. Tot 10 oktober
Unesco-tentoonstelling van reprodukties
naar aquarellen onder de naam „Water-
Colours".
Voormalig woonhuis, Jacobus van Looy
Kleine Houtweg 103: Op donderdagen
geopend van 1012.30 en van 13.3017
uur, op zondagen van 1417 uur.
Cruquius Museum, aan de weg naar Hoofd
dorp: Dagelijks geopend van 912.30 uur
en van 1417 uur. Des zondags van
1012.30 uur en van 1417 uur.
Vishal, Grote Markt. Tot 25 september
affichetentoonstelling „Frankx-ijk in
beeld", onder auspiciën van de stichting
Haax-lems Bloei. Geopend dagelijks van
14 tot 17 uur en van 19.3022 uur. Des
zondags van 1417 uur.
Museum „Het Huis Van Looy", Kleine
Houtweg. Tot 16 oktober tentoonstelling
van grafiek en tekeningen van Willem
van Nijs. Dagelijks geopend van 1012.30
uur en van 13.3017 uur. Des zondags
van 1417 uur.
Gebouw „Bloemenheuvel", Bloemendaalse-
weg, O verveen: Tot 26 september ten
toonstelling van schilderijen, tekenin
gen, aquarellen en grafiek van Dick
Wentzel. Dagelijks geopend van 10 tot 17
uur. Des zondags van 14 tot 17 uur.
Kunstzaal 't Goede Uur, Nieuwe Kerks-
plein. Gedurende de maand september
tentoonstelling van dierenteken ingen
van Ruth Fischer. Dagelijks geopend van
10 tot 22 uur.
Kunstcentrum De Ark, Nieuw Heilig
land 1-3: Tot 24 september expositie van
werken van J. C. Mets. Dagelijks geopend
van 917 uur. Op maandag, woensdag en
vrijdag van 1820 uur.
Advertentie
Francks „Pièce héx-oique" genivelleerd.
Bijzonder hax-moniërend met de aard van
het orgel was de harmonium-achtige Vo
luntary van J. Stanley. De vertolking van
Piet Kee gaf als het ware een aanwijzing
voor de betekenis van het meditatieve or
gelspel in de eredienst.
Ik kan voox-ts nog wijzen op de typische
klank van de Dulciaan als tongwerk en
op de goede vermenging van de grond
stem met de vulstem bij de vertolking van
het door eenvoudige schoonheid uitmun
tende twee-stemmige koraalvoorspel „Al-
lein Gott in der Höh sei Ehr" van Johann
Sebastian Bach.
Bij de samenzang van de gemeente werd
de melodische steun, die het orgel kon
geven van betekenis. Wanneer het orgel
een begeleidende taak had voor de zang
van het kex'kkoor „Animato", dat onder
leiding van zijn dirigent Willem L. Boer
kranig en inderdaad met animo zijn mede-
wex'king verleende, kon men over de sa
menwerking van orgel en koor, ondanks
de vrij grote afstand tussen beide, tevre
den zijn.
Het thema voor zijn slot-improvisatie
ontleende Piet Kee aan het voorgaande
Hervormde gezang 202. Het gaf hem vol
doende inspiratie om de dynamische mo
gelijkheden van het orgel en de contras
ten tussen de timbres van labiaal-stem
men en tongwerken te demonstreren.
P. Zwaanswifk
Zaterdag zeventien september zal de
bekende Haarlemmer dominee, journalist
H. G. Cannegieter tachtig jaar worden.
Een leeftijd die ook in deze tijd behoort
bij de zeer sterke, temeer als men bedenkt
hoe druk het leven van deze altijd bezige
figuur is geweest.
De heer Cannegieter die in Friesland, is
geboren begon zijn loopbaan als dominee
op de kansels van Jelsum, Lutjebroek en
Uitgeest.
Het heeft niet lang geduurd want in 1919
ging hij met emeritaat en volgde zijn roe
ping namelijk de journalistiek.
UW HAAR IS UW KROON
De nieuwe kortere haarmode vraagt
zeer vakkundig knippen. Wij bren
gen het allernieuwste.
Spoelingen, verven en permanent-wave
onder volle garantie. 35-jarige ervaring.
C. J. OERLEMANS
GIERSTRAAT 69 - TELEFOON 21736
Dat betekende allerminst dat zijn inte
resse voor de kerk verflauwde, integen
deel, De Nieuwe Rotterdamse Courant
heeft de heer Cannegieter zeer lang in
dienst gehad als vex-zox-ger van de kerk-
nieuwsrubriek. Daarnaast werkte hij mee
aan bladen als „Zwingli"
Zijn eei'ste litteraire werk was een bun
del „Van 't wondere ambt", die onder het
pseudoniem George Grunewald verscheen.
Het waren schetsen die frisse kerkelijke
humor bevatte hetgeen voor die tijd nogal
opzienbarend was.
Verder werkte hij jaren lang mee aan
divex-se bladen waaronder de Socialistische
Gids, Haagsche Courant, Tubantia en de
Amersfoortse Courant.
Voox-ts heeft de heer Cannegieter ge
werkt als docent aan de school voor maat
schappelijk werk en was hij tevens secre
taris curator van het Kennemer lyceum. De
lijst van werkzaamheden zou nog makke
lijk langer gemaakt, kunnen woi-den.
Zo was hij ook toneelmedewerker van
de Oprechte Haarlemsche Courant, tei-wijl
de Groene Amsterdammer jarenlang zijn
populaire bijbelverklaringen afdrukte.
Deze bijzonder veelzijdige en werkzame
man zal dan zaterdag tachtig jaar worden.
Wij wensen hem nog vele jaren nadien.
Op verzoek van de organist van de No
tre Dame te Parijs heeft de Nederlandse
componist Marius Monnikendam een
„ouverture" voor orgel en orkest geschre
ven. Het werk zal door de organist van
de Notre Dame, Pierre Cochex-eau, ge
speeld worden ter inwijding van het orgel
in de concertzaal te Philadelphia (V.S.) op
23 januari 1961, met medewex-king van het
Philadelphia Philhaxmonic Orchestx-a on
der leiding van Eugene Oxmandy.
De stichting „Het Nederlands Ballet"
onder directie van mevrouw Sonia Gaskell
begint weldra het nieuwe seizoen. Naast
de solisten Sonja van Beex-s, Leonie Kra
mer, Irene de Vos, Andrea Jungen,
Alexandra van Rhijn, Peter W. Reilly,
Conrad van de Weetering, Peter Appel,
Billy Wilson, Ronald Snijders en Sylvester
Campbell zullen als gastsolisten optreden
Joan Cadzow, Raissa Stroutchkova en
Youri Zjdaniv. Zoals bekend zal de Rus
sische pedagoog voor de klassieke oplei
ding, de heer A. Kumunsnikoff uit Lenin
grad, een jaar aan het Nederlands Ballet
vei-bonden zijn.
Voor het komend seizoen zijn reeds 86
voorstellingen voor volwassenen en 29
voor de jeugd geboekt, maar dit aantal
zal nog wel groter worden.
In de Koninklijke Schouwburg in Den
Haag wordt 11 oktober de eerste voorstel
ling gegeven Het programma vermeldt
onder meer „Serenade" en „Clair de
lune" op muziek van Debussy en choreo
grafie van Tshitshinaze. Van de nieuwe
stukken in het repertoire vai: het Neder-
lands Ballet noemen wij: „De witte sala
mander" op muziek van Joop Stokker-
mans, choreogx-afie Paul Taylor, „Piqué
dame" naar Poisjkin op muziek van Tsjai-
kowsky, choreografie Serge Lifar, „Con-
cex-to" op muziek van Andx-é Golivet, cho
reografie George Shibine, „Pean" op elek
tronische muziek van de Amerikaan Goss-
man, choreogx-afie Tetjana Gsovsky.
Waarschijnlijk zal de Amerikaanse cho
reograaf George Balanchine de Sympho-
nie in c van Bizet en „Episode" van We-
bex-n met de leden van het Nederlands
Ballet voor het Holland Festival instude
ren. In Enschede zal 1 oktober een school
van het Nederlands Ballet worden geves
tigd. De leiding van deze school berust bij
de oud-soliste van het ballet, Maria Huis
man.
In ..De Ax-k" is tot 24 september een
expositie van werken van J. C. Mets te
zien. Deze expositie werd ingericht ter
gelegenheid van Mets' 75ste verjaardag.
Op zijn eigen bescheiden wijze leeft Mets
voor de kunst. Hij is een warm verdediger
voor zijn collega's en aankomende colle
ga's. Dat laatste dwong hem wel eens mij
te wijzen op mogelijk te harde critiek.
Maar wanneer we over kwaliteit begon
nen te praten, dan moest hij toch wel toe
geven dat men niet alles kan propageren.
Over zijn werk sprak hij niet. Nu ben ik
daartoe gedwongen. Ik zag daar een beet
je tegen op. En nog is het moeilijk. Het
klinkt zo eigenwijs om, jonger dan Mets,
deze een goede raad te geven. Maar toch,
waarde Mets, waarom exposeert u religi-
euse verbeeldingen wanneer U zulke aax--
dige stillevens schilderen kan. Mets is
meer een schilder, die op zijn zintuigen
moet afgaan dan op de kracht van zijn
verbeelding. Er is hier een mooi schilde
rijtje, „Golgotha" Het is mooi door de
kleur; waar het onderwerp te duidelijk
wordt, in enkele iets meer op de voor
grond tredende figuren, dan blijkt een te
kort. Merkwaardig ook dat Mets naast en
kele sappig geschilderde landschapjes een
zo veel minder aantrekkelijk zeegezicht
laat zien. Ik geloof dat hoe rustiger Mets
zijn onderwerp bekijken en genieten kan
hoe plezieriger zijn resultaat is.
Bob Bays
Op het filmfestival te Melbourne Austra
lië, in juni van dit jaar was „Fanfare"
van Bert Haan'stra de meest populaire
film, terwijl zijn documentaire „Glas" als
de beste film van het jaar werd beschouwd
Op dit festival worden geen prijzen be
schikbaar gesteld. Op het filmfestival te
Montevideo, Uruguay, gehouden in augus
tus van dit jaar waarvoor niet minder
dan 240 films afkomstig uit 41 landen wer
den ingezonden, waren de films in negen
categorieën ingedeeld. In de categorie do
cumentair artistieke films behaalde
„Prijs de zee" van Herman van der
Horst de grote prijs (gran premio) terwijl
aan de film „Glas" van Bert Haanstra
de grote prijs in de categorie .culturele
films" werd toegekend. Van de uit totaal
zes films bestaande Nederlandse inzending
aan dit festival werden voorts met „eer
volle vermeldingen" beloond: „A.B.C."
(Aruba, Bonaire, Curacao) van John Fern-
hout, categorie reisfilms en ,Os Mundi"
van Hattum Hoving, categorie wetenschap
pelijke films.
De Stichting Onderwijs Oriëntatie, die
gevormd wordt door vijf uitgevers, te we
ten J. M. Meulenhoff, J. Muusses, Erven
P. Noordhoff, Nijgh Van Ditmar, Spruyt,
Van Mantgem De Does, die uitgaven
brengt voor ouders en opvoedex-s, ter ver
dieping van het inzicht in de onderwijs
problematiek, heeft gisteren op een pers
conferentie het eerste nummer van 't tijd
schrift „Wijsgerig Pex-spectief op Maat
schappij en Wetenschap" aan vertegen
woordiger-s van de pers overhandigd.
Daarbij gaven enkele leden van de re
dactie, die bestaat uit prof. dr. R. F. Beex--
ling, dr. B. Delfgaauw, pi-of. dr. A. de
Froe, dr. G. Nuchelmans, prof. dr. C. A.
van Peursen, een toelichting op redenen
die tot het ontstaan van dit tweemaan
delijks tijdschrift hebben geleid. Het is
bestemd voor allen die de moderne, revo
lutionaire tijd, bewust trachten te beleven
en die zich op de achtergronden van de
verschijnselen willen bezinnen. Het voort
schrijdend specialisme maakt een gesprek
tussen de beoefenaren van verschillende
vakken en wetenschappen vaak bijna on
mogelijk. In het tijdschrift wil men trach
ten juist 't gemeenschappelijke in de pro
blematiek der deelgebieden naar voren te
bi-engen. Men hoopt daarmee te bereiken,
dat enige verheldering voor de bepaling
van de eigen positie in de zich snel ont
wikkelende en veranderende wereld, wordt
verkregen.
De redactie wordt bijgestaan door een
redactieraad, die bestaat uit een groot aan
tal experts uit de exacte en sociale we
tenschappen. Alle zuilen zijn in redactie
zowel als redactieraad vertegenwoordigd.
In ieder nummer van het tijdschrift zal
een speciaal probleem behandeld worden
vanuit de wijsgerige en de praktische ge
zichtshoek. Dit contact tussen filosofie en
praktijk kan wellicht in beide richtingen
bevruchtend werken. Het eerste nummer
is gewijd aan het ondexnverp „perspectief"
in het tweede komt de fenomenologie aan
de orde.
In hoger beroep stonden voor het ge
rechtshof te Arnhem gisteren onder presi
dium van jhr. mr. G. W. Mollerus terecht
de 55-jarige kunsthistoricus F. H. te Am
sterdam, de 60-jarige restaurateur W.
van W. en de 48jarige antiquair B. L.
beiden te Dieren, verdacht van het in
voorraad hebben of de verkoop van schil
derijen valselijk toegeschreven aan Re
noir en Pissarro. De procureur-generaal
mr. G. W. C. Bijvoet eiste tegen de kunst
historicus 10 maanden en tegen de beide
andere verdachten ieder zes maanden ge
vangenisstraf. De rechtbank te Arnhem
had de drie verdachten ieder veroordeeld
tot 6 maanden gevangenisstraf waarvan
drie maanden voorwaardelijk.
De behandeling in hoger beroep was be
gonnen op 12 mei jl., en wegens afwe
zigheid van de getuige-deskundige mr. L.
Wijsenbeek, directeur van het Gemeente
museum te Den Haag, die toen in Ameri
ka vertoefde uitgesteld. Tot laat in de
avond heeft de behandeling geduurd. De
beide schilderijen sierden ook nu weer als
stille getuigen de rechtszaal. De „Renoir"
voorstellende een tuinfeest, waarschijnlijk
bij Hamdox-ff te Laren, is volgens het on
derzoek van professor Froentjes geschil
derd door de onbekende Haagse schilder
Heyligers en de .Pissarro", voorstellende
„Wasvrouwen" bleek van de hand van de
Fransman Roger te zijn. Enige kunst
waarde hebben de doeken nauwelijks. De
handtekeningen zouden door een zekere
L'H, die hiervoor nog moet terechtstaan,
op de doeken zijn aangebracht. L'H bood
ze aan Van W. aan, Van W. aan L. en
deze trachtte de Renoir te sluiten aan de
75-jarige verzamelaar van kunst R. te
's-Heerenberg. Een certificaat van een
overleden expert zou de echtheid van de
Renoir moeten bewijzen, doch de heer R.
vertrouwde de handtekening niet en nu
riep L. de kunsthistoxicus H. te hulp. Toen
de heer R. deze telefonisch vroeg of hier
sprake kon zijn van een Renoir wees H.
deze gedachte van de hand. Doch latei-
tijdens een persoonlijk bezoek erkende hij
de echtheid van het doek (onder een cog
nacje binnen 5 minuten) en gaf een cer-
tificaat af. Hij had ook de Pissarro bij
zich en de heer R. kocht dit doek even
eens op gezag van de kunsthistoricus. De
„Renoir" bracht 6500 gulden op en de
„Pissarro" 9000 gulden. Volgens mr. Wij
senbeek moeten echte Renoix-s worden ge
waardeerd op 5 tot 8 ton en echte Pissaro-
ro's op 1 a 1,5 ton. Goede trouw van
iemand met de opleiding van H. is zijns
inziens onaannemelijk. Geen enkele exper-
tise verdient vertrouwen aldus mr. Wij
senbeek. Het expertise-wezen is een ver
ouderd geval sinds in het verleden met
cex-tificaten bijzonder lichtzinnig is omge
sprongen.
De proc. generaal maakte H. in zijn re
quisitoir scherpe verwijten ten aanzien
van de rol in zaken als deze. Hij heeft
aldus mr. Bijvoet, de Nederlandse kunst
handel in het buitenland een zeer slechte
naam bezorgd.
Mr. Bijvoet zeide ten aanzien van Van
W. dat deze ex-mee op de hoogte moet zijn
geweest dat de doeken door L'H vals ge
signeerd waren. Hij leverde ze aan L. om
dat deze had gevraagd om Franse impres
sionisten. L. is zo'n oude rot in het vak
dat hij moet hebben geweten dat de schil
derijen nooit door Renoir of Pissarro ge
schilderd konden zijn. In alle drie geval
len achtte de proc. generaal het tenlaste
gelegde bewezen.
mr. M. Bouwman, als i-aadsman van H„
zeide dat de proc. genex-aal teveel waarde
hechtte aan expertises. Pleiter vroeg uiter
ste clementie. Mr. A. Kuiper trad op als
verdediger van W. Deze zou wel deskun
dig zijn op het gebied van de technische
verzorging van een schilderij, maar niet
ten aanzien van de herkomst. Wat is ove
rigens deskundigheid? vroeg pleiter. Van
W. heeft zich aldus de raadsman ten aan
zien van de Renoir en de Pissarro ge-
distancieerd van de expertises omdat hij
het niet beter wilde weten dan de ex
perts. Mr. D. P. Dirkzwager tenslotte,
raadsman van L., wees de vex-onderstel-
ling als zou hier van een complot sprake
zijn van de hand. De hele louge zaak is
volgens pleiter bedacht door L. H. en Van
W.
Uitspraak over 14 dagen.
