Eisenhower hield stimulerende
rede voor de UNO-Assemblee
Nieuw-Guinea krijgt nu reeds
een volksvertegenwoordiging
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Wereldgemeenschap in de
bres voor jong Afrika
MORRIS "f^rei/ouêui/!
HET WEER
Huurdersslag in Londen
Macmillan zondag
naar New York
Chinese officier naar
India uitgeweken
Interpellatie over
Planta-affaire
Bespoediging van op zelfbestuur
gerichte ontwikkeling
Von Horn verliet hotel
te Elizabethstad
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks urRLuniD nnnj\ur.möunD uuuK/ii\i P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
Horloges Omega
STUURMALS, COHEN
Verbetering
Fa. flinterman
Het woord is aan
in de etalages
van Vogelzang
Twee moties van P. v. d. A.
Eigenaar eiste dat zijn
bemanning dassen droeg
In de krant van heden:
klassieke
grijze en blauwe
kostuums
75e JAARGANG No 65 VRIJDAG 23 SEPTEMBER 1960 305e JAARGANG No 218
Hoofdredacteur: Simon Koster
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout- TT I ll I Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen). 1 I B Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- g lilt li! f®8*" f 1 lllllllllll] Abonnement p. week 59 ct, p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, TeL 57755 A V4» la Ja V* J. JL AO VA JV/ X VA VA b' P-P- f 8'15' Losse nrs',12 f ^ÏP10 f3107-
r J t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt
Directie»
(Van onze correspondent)
WASHINGTON. Voor een uitverkocht huis heeft president Eisenhower in
de UNO-Assemblee te New York een rede gehouden die kan worden geken
schetst als een der beste toespraken uit zijn presidentiële carrière. Veertig mi
nuten lang luisterde het illustere gezelschap van diplomaten en staatshoofden
aandachtig naar Eisenhowers woorden. Aan het slot klonk een krachtig applaus
op waaraan Kroesjtsjev en zijn volgelingen echter niet meededen. De rede was
vooral indrukwekkend, omdat dit internationale gehoor besefte dat Eisenhower
niet slechts een pleidooi hield voor de nationale belangen van Amerika, doch
bovenal het oog gericht had op de belangen van een wereldgemeenschap, die
wortelend in rechtvaardigheid de kansen en mogelijkheden van alle volken kon
bevorderen. In stimulerende woorden drong de president aan op grootscheepse
hulp aan de Afrikaanse en andere weinig ontwikkelde staten. Voorts pleitte hij
voor de ontwapening die niet slechts een schone leus moet zijn, doch ook in de
praktijk uitvoerbaar. Tenslotte verlangde hij dat de UNO. voor het te laat is, het
heelal en de hemellichamen tot gedemilitariseerd gebied zouden verklaren.
Eisenhowers rede had zulk een opbou
wend karakter dat daardoor alleen reeds
vermeden werd dat de toon van het be
toog onaangenaam agressief was. Dat wil
niet zeggen dat de president sommige
dingen niet bij hun naam noemde. De Rus
sen konden moeilijk na deze toespraak ap
plaudisseren, maar zij konden zich niet
beklagen over onheusheid of over propa
gandistisch gefulmineer. De Russen kre
gen een stevige veeg uit de pan voor hun
infiltratiepogingen in Kongo, voor de be
dreiging van Berlijn, maar bovenal voor
het neerschieten boven internationale wa
teren van de Amerikaanse R.B.-47.
Het Amerikaanse volk had van Eisen
hower ook niet anders verwacht dan dat
hij geen doekjes zou winden om deze bru
tale gevaarlijke acties van de Sovjet-Unie.
Doch ook de Russen konden deze veroor
deling verwachten en Kroesjtsjev zal van
daag wel het nodige zeggen over de U-2
en dergelijke onderwerpen. Hoofdzaak was
dat de toon van deze Amerikaanse rede
krachtig doch gematigd was, niet natio
naal propagandistisch, doch opbouwend,
getuigend van verantwoordelijkheidsgevoel
voor de gehele wereld.
Voorstellen
Afrika staat gedurende deze Assemblee
wel in het centrum van de belangstelling.
Eisenhower stelde voor:
Niet inmenging in de interne zaken der
Afrikaanse staten, vermijding van een
kostbare bewapeningswedloop door een
UNO-garantie voor de veiligheid der Afri
kaanse staten, een grootscheepse hulp op
korte termijn voor Kongo, zoals Hammar-
skjoeld heeft gevraagd, ontwikkelingspro
gramma's op lange tex-mijn voor geheel
Afrika, hulp van de UNO voor het onder
wijs in het zwarte werelddeel.
Eisenhower deed enkele concrete sugges
ties om te bevorderen dat in geval van
nood de strijdmacht van de UNO snel
kan bijeenkomen. Hij stelde voor dat de
staten bij vooi'baat bepaalde onderdelen
van hun strijdmacht zouden aanwijzen die
eventueel voor een actie van de UNO zou
den kunnen worden gebruikt. Amerika is
bereid onderdelen van de luchtmacht en
de vloot te reserveren voor eventuele
transpox'tdiensten. Bovendien zou Amerika
gaarne zien dat staten die Amexükaanse
hulp krijgen deze hulp zouden aanwenden
voor het onderhoud van krijgsmachtonder
delen die geschikt zijn voor het gebruik
door de UNO. In de passages over de ont
wapening en het vreedzaam gebruik van
de kernenergie bevatte de rede niet veel
nieuws. De Amex-ikaanse voorstellen op dit
gebied blijven van kracht. Om te voorko
men dat er een oorlog zou uitbreken door
een misrekening of een misverstand stel
de Eisenhower voor dat de UNO een in
spectie-orgaan zou scheppen. Indien de
inspectie werkelijk effectief en wederzijds
zal zijn is Amerika bereid zijn gx-enzen
daarvoor open te stellen.
De x-ede van Eisenhower was vooral
daarom belangrijk omdat hierdoor heel
duidelijk is geworden dat de Amerikaanse
regering steeds meer geneigd is tot
multilaterale hulpvex-lening. Het blijft al
tijd moeilijk het Congres van de wense
lijkheid dezer aanpak te overtuigen, doch
Advertentie
3UWELIERS -Houtplein 15 - HORLOGERS
Advertentie
BARTELJORISSTR HAARLEM TEL. 1»39
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
WOLLEN TWEEDJASSEN
Verwachting tot morgenavond:
Aanvankelijk plaatselijk enige
regen, later opklaringen. In de
komende nacht hier en daar
mist. Overwegend zwakke wind.
Weinig verandering in tempe
ratuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
zwakke jonge staten moeten de hulp via
de UNO beslist verkiezen boven de hulp
door een bepaalde staat waardoor men
gauw in een afhankelijke positie kan ge
raken.
De Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken, mr. Luns, kenschetste de
x*ede als een aanzienlijke bijdrage tot het
algemeen debat. Hij ondex-schreef in be
ginsel Eisenhowers stellingen en juichte
zijn suggestie tot uitbreiding van het UNO-
fonds voor technische bijstand toe.
Tito bemiddelend
Ook Tito's rede die op het betoog van
Eisenhower volgde, kreeg een vrij goede
pers. Tit.o sprak vijftig minuten met een
sneltreinvaai't en toonde hex'haaldelijk aan
dat zijn land niet slaafs de Russische po
litiek volgt. Hij is het eens met Kroesj
tsjev dat een algemene ontwapening het
doel moet zijn doch hij is daarom niet
afkerig van geleidelijkheid en gedeeltelijke
ontwapening. Hij wenst dat de onderhan
delingen hierover zouden wox-den voort
gezet, echter niet meer door de tien sta
ten doch in een orgaan dat wat ruimer
van samenstelling is en met een geogx-a-
fische differentiatie.
Te oordelen naar zijn rede zou Tito een
der figuren kunnen zijn die in New York
aandrang zullen oefenen op een hervatting
van het contact tussen de grote mogend
heden, temeer omdat hij een catastrofale
oorlog als een concreet gevaar beschouwt
in deze tijd.
Voor het begin van de ochtendvex-gade-
x-ing hadden Tito en Kroesjtsjev elkaar
buiten de zaal hartelijk doch niet uit
bundig begroet.
Eisenhower trad van achter de scher
men meteen op het podium om zijn rede
te houden en verdween ook weer, terstond
na het uitspreken hiervan. Op die manier
wex-d alle kans van een ontmoeting met
Kroesjtsjev vermeden.
Toenadering?
Kx-oesjtsjev liet dondex-dagavond op een
receptie weten dat hij Eisenhowers rede
„vex-zoenend" achtte en dat hij een even
tuele uitnodiging voor een ontmoeting met
de president zou aannemen. De Russen heb-
LONDEN Premier Macmillan heeft
de knoop door gehakt. Hij zal zondag
avond naar New York vliegen om de UNO-
Assemblee bij te wonen. Dinsdag zal hij
Eisenhower ontmoeten. De Britse premier
is van plan een week of tien dagen in de
Verenigde Staten te blijven. Macmillan
zal waarschijnlijk woensdag of donderdag
zijn grote x-ede in de Assemblee houden.
Hij zal trachten de neutrale landen en de
nieuwe leden van de UNO ervan te over
tuigen, dat de westelijke geallieerden ge
heel achter de UNO staan en bereid zijn
om alles te doen voor de vrede en de
algemene lotsverbetering van de achter
gebleven volken. Vermoedelijk zal Mac- i
millan ook met Kroesjtsjev praten, maar
het is de vraag of hij persoonlijk contact
buiten de Assemblee met hem zal opne
men. Macmillan zal waarschijnlijk pas
met Kroesjtsjev privé confex-eren als hij
denkt dat een dergelijk gesprek nut kan
opleveren.
In Londen wordt er echter de nadruk
op gelegd dat Macmillan zich zelf niet als
bemiddelaar tussen Kx-oesjtsjev en Eisen
hower beschouwt. In Londen acht men het
ondenkbaar dat een topbespreking zou
worden gehouden zonder De Gaulle. De
Franse president had weliswaar bedenkin
gen maar geen werkelijke bezwaren tegen
Macmillans reis. Vooral van Amerikaanse
zijde is er druk op Macmillan uitgeoefend
om zijn aarzeling op te geven, omdat hij
de aangewezen figuur is om Kroesjtsjev,
ook als deze het te bont mocht maken,
namens het Westen van repliek te dienen.
Bovendien acht Macmillan zich de woord
voerder van het Britse gemenebest.
Advertentie
Hoofddealer voor Haarlem en omstr.:
VOOR DEMONSTRATIE
TELEFOON 42212 BENTVELD
ben tot dusverre geen enkele officiële of
inddirecte toenaderingspoging ondernomen.
Kennelijk doen de Amerikanen niet te
happig. Wanneer zij het de Russen wat
moeilijk maken, kunnen zij hopen dat de
Russen hun avances met enigerlei con
cessie aantrekkelijk zullen maken. Lang
zamerhand begint men te geloven, dat ook
de Russen ontspanning wensen. Kroesj-
tsjevs rede van vandaag zal waax-schijn-
lijk opheldering brengen.
Overleg.
Eisenhower heeft in New York bespre
kingen gevoerd met leidende functiona
rissen uit meer dan twintig landen. Hij
heeft een onderhoud van ruim een uur ge
had met px-esident Tito.
Montaigne:
Lafheid is de moeder der wreedheid.
GANGTOE (India) (AFP) De onder
bevelhebber van de in het gebied van Sji-
gatse, in Tibet de traditionele hoofdstad
van de Pantsjen Lama gelegerde een
heden van het communistisch-Chinese leger
Tsjang Johoe Son, is, vergezeld door een
in de Chinese volksrepubliek opgeleide
Tibetaanse, naar de Indische staat Sikkim
uitgeweken.
Hij verklaarde te zijn gevlucht, omdat
bij hetleven in Tibet ondraaglijk was gaan
vinden. Hij nam zijn besluit toen hij zich
op een inspectiereis nabij de Indische grens
bevond. Hij dwong de Tibetaanse hem de
weg naar Sikkim te wijzen.
In de vergadering van de Tweede Ka
mer van volgende week dinsdag zal de
heer dr. Lamberts (P.v.d.A.) de regering
interpelleren over de Planta-aft>W.»>*
LONDEN (UPI) Tot middernacht
heeft de Londense politie in de stadswijk
St. Pancras donderdag slag geleverd tegen
ongeveer tweeduizend Britten, die met
stokken, vuurwerk, hun vuisten en hun
mond betoogden tegen de huisuitzetting
van Don Cook, de oud-parachutist die vier
weken lang zijn flatje in staat van beleg
had gehouden.
Vijfhonderd bobbies en rechercheurs
beleefden de handhandigste rel die Londen
in de na-oox-logse jax-en heeft aanschouwd.
Zevenendertig betogers zijn gearresteerd
Negen politiemannen en een nog onbekend
aantal betogers liggen in het ziekenhuis.
St. Pancras stond vanwege het breken
van het beleg op de achterste benen en
men zon op wraak. Een menigte van onge
veer tweeduizend betogex-s trok 's avonds
laat naar het gemeentehuis. De weg er
heen was afgesloten door vijfhondex-d
agenten, die op een fluitsignaal een charge
met de gummiknuppel uitvoerden. Er ont
stond een grote verwarring. Vrouwen en
kinderen gilden, mannen verweerden zich
met hun vuisten en met flessen, een auto
bus werd omver gegooid en brandweer- en
ziekenwagens snelden luid bellend toe.
Een ooggetuige zei: „Ik zag een agent
betogers in het gezicht stompen. Ik hoorde
vrouwen gillen terwijl zij onder de voet
gelopen werden en bewusteloze mannen
met bebloede gezichten over de straat
slepen".
Leden van de speciale afdeling van Scot
land Yard zijn een onderzoek naar de
achtergronden van de veldslag begonnen.
Het vex-moeden bestaat dat het protest, dat
Don Cook begon, door communistische
oproerkraaiers is aangewend om de ge-
moedex-en te verhitten. Ten huize van
Arthur Rowe, een oud-militair die voor
Don Cook optrad als commandant van de
buitenste vex-dedigingsgordel, heeft men
communistische pamfletten aangetx-offen.
Ook Rowe was uit zijn woning gezet om
dat hij het vertikte de vex-hoogde huur te
betalen. Op signalen die Cook hem gaf
bracht hij groepen betogers in de weer die
rondom Cook's vesting een levende muur
vormden waar geen deurwaarder door-
Terwijl op de gereserveerde tribune acht Papoea's, die de voorzitter speciaal
welkom had geheten, gespannen luisterden, heeft de meerderheid van de Twee
de Kamer gisteren haar instemming betuigd met het regeringsvoorstel, nu reeds
in Nieuw-Guinea een volksvertegenwoordiging in te stellen. Deze Nieuw-Guinea-
Raad zal bestaan uit ten minste 24 en ten hoogste 48 leden. De eerste keer zal
ongeveer de helft van de leden worden gekozen. Uit en door de raad zal een
dagelijks bestuur (college van gedelegeerden) worden aangewezen. Het doel van
de instelling van de raad is de bespoediging van een op zelfbestuur gerichte
ontwikkeling van Nieuw-Guinea te bevorderen door de bevolking bij het bestuur
te betrekken.
Tijdens het debat in de Tweede Kamer
over de instelling van een Nieuw-
Guinea-Raad hadden staatssecretaris
Bot en minister Toxopeus even een
onderonsje.
Advertentie
die enige REGEN
MANTELS uit Dene
marken en Zwitserland.
B.v. die fraai verwerkte
mantel in midnight-
bleu. Aquaperl is dat -
een stof die in Zwitser
land wordt gemaakt uit
de fijnste gemerceri-
seerde garens. U bent
er apart mee. §9.75
Grote Houtstraat t.o. Anegang
In tegenstelling tot de meerdex'heid
vond de P.v.d.A. het regeringsvoorstel on
voldoende. Haar woordvoerder, de heer
De K a d t, zei dat men zich niet moet
afvragen hoe men in Nieuw-Guinea denkt
over de instelling van de raad, maar hoe
men er internationaal over denkt. Volgens
hem zal de wereld zeggen dat de instel
ling een vertoning is, een „groot-Neder
landse campagne met behulp van uitge
zochte Papoea's, die gaarne zullen applau-
diseren bij de totstandkoming van de
Nieuw-Guinea-raad."
„Als men twijfel wil wekken aan de
goede bedoelingen van Nederland," ant-
woordde minister Toxopeus dan heeft
de heer De Kadt niet nagelaten er het zij
ne toe bij te dx-agen als de twijfel in on
geloof zou omslaan." „Indien straks ook
in de Verenigde Naties twijfel opgeld gaat
doen," zei later de K.V.P.-er mr. De
Graaf bij de replieken, „dan mag de heer
De Kadt het zich tot een twijfelachtige eer
rekenen daartoe zijn bijdrage te hebben
geleverd."
Die vei-dachtmakingen wees de heer De
Kadt „met stelligheid" van de hand.
„Maar niet met overtuiging," voegde pro
fessor Romme er bij interruptie aan toe.
Tegen het feit dat ook Nedexdanders, die
in Nieuw-Guinea wonen, lid zullen kunnen
zijn van de Nieuw-Guinea-Raad verzette
de heer De Kadt zich. Hij diende een
amendement in volgens hetwelk slechts
iemand lid van de raad kan zijn, die ten
minste tien jaar in Nieuw-Guinea woont.
Op die manier zou het lidmaatschap wor
den voorbehouden aan hen, voor wie
Nieuw-Guinea woonplaats is. Een meer
derheid van Papoea's is dan verzekerd in
de raad, waardoor deze beter aan de we
reld kan worden getoond. Daartegenover
wilde minister Toxopeus niemand van het
lidmaatschap uitsluiten omdat Nedei'land
geen x-assenonderscheid kent. De heer De
Kadt had ook gepleit voor de aanstelling
van een speciale commissaris voor de ver
snelling van het tempo naar zelfbestuur.
Een periode van tien jaar, waarbinnen
het zelfbeschikkingsrecht moet worden
vex-leend, is voor de P.v.d.A. het maxi
mum. Binnen uiterlijk tien jaar moet men
ginds op eigen benen staan. Hij diende
twee moties in, waarin zijn beide wensen
waren geformuleerd.
Geen regeringscommissaris
Minister Toxopeus had aan de speciale
regeringscommissaris geen behoefte om
dat er voor hem geen twijfel aan bestaat
dat de gouverneur zal meewerken de be
volking naar zelfbeschikkingsrecht te voe
ren. Als enig ambtenaar die ontwikkeling
zou willen tegenwerken, zal worden inge
grepen. Het stellen van een termijn van
tien jaar wees de minister af, omdat hij
niet op de stoel wil gaan zitten van de
bevolking die zelf over het tijdstip moet
beslissen.
(Vervolg op pagina 11)
heen kwam behalve donderdagochtend
dan.
Toen wisten de deurwaardex-s hun doel
te bereiken, maar zij moesten zigzaggen,
want van de daken kwamen bloempotten,
zakken meel en allex-hande rommel naar
beneden, gelanceex-d door de mannen van
Rowe.
De leidex-s van de protesterende menigte
hebben gezegd dat de bewoners van ge
meentehuizen in St. Pancras het er niet
bij laten zitten. De Londense dagbladen
melden dat het gemeentebestuur dinsdag
een afvaax-diging van de bewoners der
gemeentewoningen zal ontvangen. In
hoofdartikelen spraken zij verbazing uit
over de veldslag.
Na de slag trachtte een geestelijke de
woedende buurtbewoners tot kalmte te
manen.
ELISABETHSTAD (UPI) De opper
bevelhebber van de UNO in Kongo, de
Zweedse generaal Von Horn, heeft woens
dagavond boos een hotel in Elisabethstad
verlaten, na geweigerd te hebben er de
maaltijd te gebruiken. De aanleiding hier
toe was een „onbeleefdheid" jegens de
bemanning van zijn vliegtuig.
Von Horn was per vliegtuig te Eliza
bethstad aangekomen om UNO-eenheden
te inspecteren, 's Avonds ging hij naar het
luxe hotel in Elizabethstad, Leopold II, om
daar te dineren. De leden van zijn vlieg
tuigbemanning wilden hier ook eten, maar
werden niet toegelaten, omdat zij geen
dassen droegen. Von Horn kwam tussen
beide en legde aan de hoteleigenaar uit,
dat de mannen geen dassen bij zich had
den. De eigenaar bleef echter bij zijn
weigering.
Hierop verklaarde Von Horn dat hij niet
bereid was de maaltijd te gebruiken in
een hotel, waar zijn bemanning zo onhof
felijk wex-d bejegend en rende het hotel
uit.
pag.
Weerrapporten 1, 2
Uit het binnenland 2, 11
Op de Praatstoel 3
Buitenlands nieuws 3, 11
Brieven aan de redactie5
Van Mensen en Dingen5
Uit stad en omgeving ....5, 7, 9
Film 7
Kunst 7
Agenda van Haarlem en IJmond 9
Uitgaan in Haarlem11
Feuilleton 13
Garcia de Leon13
Beeldverhalen 13
Horen en ZienIS
Economisch nieuws15
Scheepsberichten 15
Beurs 15
Sport 17
Dit nummer bestaat uit
twintig pagina's
Advertentie
langzaam maar zeker voltrekt
zich de 'come-back' van de
In grijs: Engelse Barathea's
en flannels: gedekte ruiten
en fijne haarstrepen.
In blauw: Eng. Hopsacks
en Bannockburns. Zeer uit
gebreid maten-en modellen
assortiment.
v.u. 169,50
House of England
Amsterdam, Regullersbreestr. 21-23
tegenover Tuschlnskl
TRESLONG
CAFE-RESTAURANT
Hillegom 02520-5347'
ONBEPERKT
KIP ETEN!
f 6.-p.p.
elke avond diner-dansant