Sub
Het gebrek aan sociale economie
t(
DamiatePers
i
Haarlems Dagblad
Renoveren
Zenuwtik
Kuren
Si
O
Sietse Bosgra
Vandaag beschouwingen van:
1.
MAA
19 7 8
JANUARI
MAANDAG
2
Ir. S. J. Meyn
HAj
van m
de vr
Hollai
staten
ing. E
Janss
een n
land
het la
aanta
steun
Na de tweede wereldoorlog is ons land aan een industrialisatiepoli-
tiek begonnen. De theorie was, dat we met de uitvoer van boter, kaas en
eieren niet voldoende aan onze trekken konden komen. Er zouden net
als voor de oorlog veel werklozen zijn, maar als we nu gingen
industrialiseren, dan zou mede als gevolg van de algemene en goede
scholing een groot aantal vaklieden in ons land kunnen blijven werken
en werd emigratie overbodig. Dat is inderdaad bijna 30 jaar lang goed
gegaan en we werden zelfs zó dapper, dat we de mijnen durfden
sluiten, omdat we een geweldige gasbel vonden. Het verlies van een
40.000 arbeidsplaatsen moest maar op de koop toe genomen worden.
De betrokken vaklui direct of indirect verbonden aan het mijnwezen,
zouden we wel in fabrieken werk geven.
Bezoekers, die gedurende de afgelopen weken Angola bezochten ter
gelegenheid van het kongres van de regeringspartij MPLA, konden
met optimistischer geluiden naar huis terugkeren. De belangrijkste
verbetering is dat er in de steden weer voldoende voedsel te krijgen is,
en dat de lange rijen voor de winkels tot het verleden behoren. Dat er
ook verse groenten en vers fruit verkrijgbaar zijn toont aan dat de
verbindingen met het achterland van Luanda zijn hersteld.
u’.
r
R
n
WERKLOOSHEID
ü- Chaplin in, Modem Times’.
versierder
Angola van koffie
naar olie
■"to
f 145,-
i
i
i
s? Een jeugdig lid van de jongerenorgani
satie van MPLA met houten geweer.
Nu blijkt die vlieger niet helemaal op te
gaan. Dat is vervelend voor ons volk en
heel erg voor degenen, die onverwacht de
bodem voor hun toekomst voelen wegzin
ken. Algemeen wordt nu gevraagd; hoe
komt dat? Daarbij bestaat meteen de nei
ging een schuldige te zoeken, de gemene
rik te vinden, die ons die tegenvaller be
zorgd heeft. Het beste is het echter niet aan
die neiging toe te geven, maar nuchter uit
te pluizen, wat er feitelijk gebeurd is, wel
ke fout we met zijn allen gemaakt hebben.
Zo schreef ik al eens, dat er een volko
men tegenspraak zit in het feit, dat er
geklaagd wordt over werkloosheid ener
zijds, terwijl anderzijds een energietekort
dreigt. Werkloosheid is van nature een
blijk van energie-tevéél, omdat tot circa
1850 de mens praktisch Ue enige althans
veruit de voornaamste leverancier van
energie was. Daarna is de door brand-
stofenergie gedreven machine erbij geko
men, die het overbodig maakte voor heel
veel mensen om als Michieltje de Ruiter
dag in dag uit aan het grote wiel te draaien,
waardoor touwslagers hun produkten
konden maken.
Sietse Bosgra, kernfysicus, publicist, medewerker van het
Comité Zuid-Afrika.
Ir. S. J. Meijn, publicist over maatschappelijke problematiek,
medewerker van vaktijdschriften op technisch gebied, specia
list in milieu-aangelegenheden.
Lea Wijnberg, free lance journaliste, publiciste, schrijfster.
We weten ook allemaal, dat een fabri
kant liever machines dan mensen heeft,
want die machines doen altijd precies,
waarvoor ze gemaakt zijn, maar die men
sen hebben „kuren”, stellen steeds nieuwe
eisen. Helemaal zonder mensen gaat het
niet, maar elke werkgever heeft er toch
liefst zo min mogelijk, want hij wil niet de
„slaaf van zijn werknemers” worden.
Werknemers, die steeds weer nieuwe en
hogere eisen stellen. En zo komen mensen
die voor de Wet gelijk zijn en ook van
nature gelijk geschapen zij het met
kleine verschilletjes dwars tegenover
elkaar te staan, omdat ze moesten lachen
om Charlie Chaplin, terwijl hij hen toonde
hoe ze begonnen elkaar argeloos de men
selijke waardigheid te ontnemen.
En wat zien we nu gebeuren? De samen
leving is door dat industrialiserend mecha
niseren zo ingewikkeld en verward gewor
den, dat de éne partij staat te schreeuwen
uit angst voor energieschaarste, terwijl de
andere partij in naamloze ellende verzinkt,
omdat hij zijn energie niet kwijt kan en
van de bijstand moet voortleven. Terwijl
we daarover in verwarring zijn, brandt
dan nog de actie „Geef om de Natuur” los,
die in feite rechtstreeks voortvloeit uit die
zo vrolijk begonnen industrialisatiepoli-
tiek, waarmee we alles mechaniseerden,
wat er maar te mechaniseren valt tot het
eieren leggen van kippen en het melken
van koeien toe. De oerwouden gaan eraan,
omdat de fineermachines hout moeten
hebben. De rivieren vervuilen, omdat de
machines hun afval kwijt moeten. De vis
sen en de watervogels gaan dood, omdat
de elektrische centrales het water opwar
men, teneinde al die machines van energie
te kunnen voorzien.
Maar daar kunnen we niet mee ophou
den, zegt men, want dan komen er nog
meer werklozen. Zou het misschien kun
nen zijn, dat er enorm veel werk te doen is
om weer houtleverende bossen te poten?
Zo’n nieuwe gedachte is dat niet, want in
Zweden en Finland gebeurt dat al JAREN,
sedert men begon in te zien, dat de hout-
deze verkiezing werd de niet-racistische
traditie van MPLA voortgezet: ook ver
schillende blanken en vele kleurlingen die
de vrijheidsstrijd hadden ondersteund,
werden in dit hoogste orgaan van de partij
gekozen.
Op het kongres werd nog eens bena
drukt dat Angola een socialistische samen
leving op wil bouwen, waarbij het land ten
aanzien van de buitenlandse politiek een
ongebonden koers zal varen. Deze lijn
kwam ook tot uitdrukking bij het uitnodi
gen van gasten voor het kongres. Uit het
westen waren naast de vroegere steun
groepen zoals het Nederlandse Angola
Comité de sociaal-democratische partij
en uitgenodigd en communistische partij
en die alle met éen uitzondering: Portu
gal het ongebonden Euro-communisme
aanhangen. Verder waren uiteraard afge
vaardigden aanwezig van de verschillende
bevrijdingsbewegingen in Zuidelijk Afri
ka. Angola biedt deze bewegingen enorm
veel steun en faciliteiten asm, waardoor
het land in korte tijd uitgroeide tot de
belangrijkste basis voor de bevrijdingsbe
weging van het buurland Namibië, de
SWAPO, en van de bevrijdingsbeweging
ANC van Zuid-Afrika. Omgekeerd gaat
het Zuidafrikaanse leger langs de zuid
grens van Angola voort met infiltraties.
Onlangs werd in Zuid-Afrika bekend ge
maakt dat het Zuidafrikaanse leger toes
temming heeft om operaties uit te voeren
tot 20 km op Angolees grondgebied. De
met Zuid-Afrika verbonden UNITA-bewe-
ging wordt volgens de laatste berichten
steeds verder teruggedrongen. Tijdens de
grootscheepse militaire operatie werden
de overgebleven UNITA-eenheden in het
centrum van Angola in de richting van de
kust gedreven, waar ze nu de wegen rond
de havenstad Benguela onveilig maken.
Als de bewoners van de tropen het niet
doen, waarom zouden wij er dan geen
mensen heen sturen, die het kunnen en
willen doen? Kan het zijn, dat die bewo
ners van de tropen niet weten hoe het
moet? Dan kunnen onze mensen het hun
toch voordoen!
kap voor krantenpapier en woningbouw
van heel Europa om méér hout bleef vra
gen. Men zag in dat er op een gegeven
moment gewoon geen bossen meer zouden
zijn, tenzij men begon méér bos te poten,
dan er jaarlijks gekapt werd. Op die ma
nier zou men de reeds geleden schade
inhalen en ook de groei in de verkoop van
hout vóór blijven. Waarom kan dat daar
wel en kan het in de tropen niet?
dierbare papiertjes vaststrikken toen
mijn oog op de adressering viel. „De heer
L. Wijnberg” stond er. Zó persoonlijk
was die computer dus toch ook weer
niet.Hij wist blijkbaar toch niet pre
cies wie hij vóór had. Of had de program
meur misschien een scheutje feminisme
in zijn brein gedaan, waardoor er een
rolverwisseling tussen al die voorgesor
teerde mannen en vrouwen had plaatsge
vonden? Hoe dan ook, de aardigheid was
er voor mij afwant ik ben een ouderwet
se vrouw. Als de computer privé-briefjes
wil rondstrooien met de bedoeling, de
geadresseerde het gevoel te geven dat hij
of zij in persoon is uitgekozen, dan zal hij
toch eerst wat elementaire kennis om
trent de indeling van de menselijke soort
in geslachten moeten opdoen. Er bestaan
heel duidelijke boekjes over: wat op
groeiende jongens moeten weten e.d.
Het lijkt me dat de belastingen hun
computers beter programmeren. Nog
nooit heb ik een aanslagbiljet kunnen
terugsturen of vernietigen omdat het ver
keerd geadresseerd was; de vergissingen
kwamen uitsluitend voor in de bedragen.
Zodat ik op het punt van zich persoonlijk
aangesproken voelen bij de fiscus beter
aan mijn trekken kom dan bij de postre
clame.
Intussen gaat de computer als uitver-
kiezer, briefschrijver, versierder zo u
wilt, rustig met zijn avances door. Nau
welijks was ik mijn teleurstelling over de
ware aard van de reclamecomputer die
We kunnen die afbraak zo klein mogelijk
laten, bijvoorbeeld door oude woningen te
renoveren. Toen ik 17 jaar geleden in
Haarlem kwam telde de stad 170.000 inwo
ners. Nu zijn er maar 164.000, ondanks dat
er voor 33.000 mensen huizen en winkels
bijgebouwd zijn in Schalkwijk. Er zijn er
óók nog een 50.000 naar elders vertrokken.
DUS kan het niet anders of er zijn oude
huizen OVER. Ze zijn alleen maar niet
goed genoeg, zodat er volop werkgelegen
heid moet zijn om ze goed genoeg te MA
KEN. En zo zijn er talloze voorbeelden te
geven van bezuinigingen op afbraak, want
renovatie kost minder cement, grint en
zand dan nieuwbouw, zeker als we wegen
en straten en bruggen meerekenen. Het
zich in mijn dagpost had genesteld, te
boven of een andere computer kwam
zich min of meer in persoon aan me
voorstellen. „De schaakcomputer daagt
u uit!” riep hij mij vanaf de adverten
tiepagina’s toe. Wie het aan een levende
tegenspeler ontbreekt, kan zich, zoals
bekend, voor een fiks bedrag een elektro
nische rivaal aanschaffen. „Het is alsof u
tegen een getrainde menselijke tegen
stander schaakt!” Het ingenieuze toestel
maakt „het vinden van een tegenstander
voor altijd overbodig”.
Met deze en dergelijke kreten tracht
men de schaakcomputer aan de man te
brengen. Een onzichtbare ander laat u
winnen of zet u schaakmat. Geen pein
zende, tergend-geduldige man tegenover
u, geen storende huisgenoten, geen pu
bliek (ik zit gewoon reclame te maken
voor dat ding!). Het mooiste vind ik dat
men na een partijtje schaak alle hersen
spinsels volledig kan uitwissen. Dat zou
wel eens een van de redenen kunnen zijn
dat ik als er dan toch elektronisch ge
leefd moet worden, liever door de com
puter word uitgedaagd dan uitgekozen.
In dit opzicht verdient de onzichtbare
uitdaging zelfs de voorkeur boven de
confrontatie met een levende, zichtbare
tegenstander. De verborgen rivaal kun je
met één druk op de knop het zwijgen
opleggen. Weliswaar laat hij je niet win
nen als je het verkeerd doet „iedere
onnadenkendheid leidt onherroepelijk
tot schaakmat” maar je verliest ten-
ir St. Pietersberg, nog niet helemaal ver
dwenen.
steekt om die afbraak zo klein mogelijk te
laten of wat nog beter is te herstellen.
ontbreekt ons aan een SOCIALE eco
nomie.
Dat is iets anders dan commerciële eco
nomie, die over winst gaat. Maar de
werklozen betalen we TOCH, dus is het
voor alle partijen beter ons te bezinnen op
de fouten die we maken, welke ontstaan
door alléén maar commercieel te rekenen.
Fouten die we via steeds hogere belastin
gen en sociale premies dubbel en dwars te
vergoeden krijgen. Fouten die we ook via
steeds duurdere en gevaarlijker nieuwe
brandstoffen voor energie-opwekking te
betalen krijgen. Fouten, die uiteindelijk
schuil gaan in ons aller lijdzaam en wat
lacherig aanzien van de ontwaarding van
de mens, zolang die ontwaarding ons niet
persoonlijk treft.
Werkloosheid is een bewijs van verlies
van solidariteit tussen mensen. Er is een
ander woord voor: discriminatie. Allemaal
gebrek aan liefde voor de medemens, ofte
wel egoïsme.
Centrum
Noord
Schalkwijk
Haai
pot.
than
leg
gel
ba
ke
de
na de onafhankelijkheid de zaak gesloten.
De diamantwinning staat op een laag pitje.
De Angolese staat heeft een kontrakt ge
sloten met de vroegere eigenaar DIA-
MANG om de exploitatie gezamenlijk
voort te zetten, maar doordat de deskundi
gen vertrokken zijn is zeventig percent van
de machines kapot. Wat er nog aan dia
manten gewonnen wordt, wordt door de
inwoners van het gebied via de zwarte
markt naar het buurland Zaire gesmok
keld.
Op het kongres van de MPLA werd
uitvoerig over de economische wederop
bouw gesproken. Geprobeerd zal worden
de ijzer- en diamantproductie weer op te
voeren. Maar de nadruk zal komen te
liggen op landbouw en visserij, waarin
verreweg het grootste deel van de bevol
king werk vindt. Bij de economische we
deropbouw steunt Angola sterk op de hulp
van Cubaanse technici. Op dit ogenblik
zijn er ongeveer 3.000 ontwikkelingswer
kers uit het kleine Cuba in Angola: artsen,
onderwijzers en technici. Volgens de plan
nen zullen het er over een jaar 5.000 zijn.
Interessant is dat op het kongres tevens
werd besloten dat Angola economisch op
het westen geörienteerd blijft: daar bevin
den zich de afzetmarkten voor de Angole
se produkten, daar zijn ook altijd de ma
chines en andere invoerproducten van
daan gekomen, waarmee men vertrouwd
is.
Het
teerdi
schik
gen i
aanta
de ge
leurg
dere
toege
ƒ497.
Noor
de v
mee<
Zi
bom
vrijt
twee
bij
rioo
ri o;
Als we met zijn allen nu eens één ding
goed leren beseffen, dan kunnen we heel
veel narigheid wegwerken. Letterlijk weg-
WERKEN, want we zoeken naar werkgele
genheid. We moeten leren beseffen, dat we
NOOIT iets kunnen BOUWEN, ZONDER
IETS ANDERS AF TE BREKEN. De St.
Pietersberg is bijna wijlen, doordat we de
mergel gebruiken om er het cement voor
onze woningbouw van te maken. Langs de
grote rivieren is het ene grintgat na het
andere ontstaan, omdat we zand en grint
nodig hadden voor onze woningbouw en
onze wegen. Hele oerwouden verdwijnen,
omdat we meubels en wandbetimmerin-
gen en rotvrije ramen in onze woningen
willen hebben. Onze opbouw is de afbraak
elders. Maar geen mens die één hand uit-
Ee
in di
ge
wi
n«
bt
F:
d<
tl
V
t
I
minste niet je gezicht, er gaat alleen maar
een lichtje branden.
Zonden ze zo’n computer ook niet voor
andere situaties kunnen maken waarbij
het op tegenspel aankomt? Bijvoorbeeld
in de vorm van een voorgeprogrammeer
de echtgenoot, vriend, baas, buurman of
minister-president? Vooral dit laatste
zou ons een hoop tijd, geld en ergernis
hebben kunnen besparen. Mislukt het
experiment, dan veeg je met één handbe
weging het hele spelletje uit.
Maar stel dat het lukt. Dat je leven
spartner, werkgever of de minister met
wie je het meest te maken krijgt of van
wie je het meest te duchten hebt, je laat
winnen.Jij bent de sterkste, op z’n
minst speel je remise. Dan weet je me
teen wie je moet hebben. Loop je die man
tegen het levende lijf, ga je dat spel in de
werkelijkheid spelen, nou, dan heb je een
geweldige voorsprong. Je kent je kansen,
je hebt geleerd goeie tegenzetten te doen,
wat kan je nog gebeuren?
Ik stel het me nu helemaal vóór, ga
vergelijken: de computer of de mens?
Het computerpartijtje kun je vergeten,
zelfs ontkennen, je kunt zeggen: ik heb
het nooit gespeeld, er was niemand, in
ieder geval heb ik hem uitgewist. De
zichtbare ander, de partner, de baas, de
buurman, de premier, de tegenstander
van wie je écht verliest, is niet weg te
branden, hij speelt door. De man van wie
je wint, geeft op. Hij weigert de herinne-
ring Lea Wijnberg
Oprechte Haarlemsche Courant van 1656
Ook het Nederlandse bedrijfsleven pro
fiteert van de goede naam die ons land in
Angola heeft door de steun die vanuit
Nederland tijdens de bevrijdingsstrijd aan
de MPLA werd gegeven. In een half jaar
tijd bestelde Angola in Nederland kon-
sumptiegoederen ter waarde van 200 mil
joen. Het gevolg is dat de Angolese winkels
vol liggen met Nederlandse produkten.
Onlangs ontving Angola uit Nederland
twee Fokker vliegtuigen, en over de leve
ring van loods- en sleepboten wordt onder
handeld. Deze voor de Nederlandse werk
gelegenheid belangrijke orders dreigen
echter verloren te gaan doordat de Neder
landse regering Angola nog steeds be
schouwt als een land dat in oorlog is, zodat
er geen kredietgaranties gegeven worden
en de verzekeringstarieven veel te hoog
zijn. De Nederlandse ontwikkelingshulp
aan Angola komt minder goed van de
grond, voornamelijk doordat de Angolese
kaders niet opgewassen zijn tegen de vele
taken die hen wachten. Mogelijk zal op
Nederland een beroep worden gedaan om
personeel te leveren voor de universiteit
van Luanda.
Het in december gehouden kongres van
de MPLA vormde het eerste kongres sinds
de oprichting van de MPLA als onder
grondse verzetsbeweging in Luanda in
1956. Door de oorlogsomstandigheden wa
ren aanhangers van de beweging al die
jaren op geheel verschillende fronten ac
tief zonder dat ze de mogelijkheid hadden
bij elkaar te komen. Op dit kongres werd
de bevrijdingsbeweging MPLA omge
vormd tot een politieke partij, die de naam
kreeg „MPLA-Partido do Trabalho”, het
geen wil zeggen „MPLA-Partij van de Ar
beid”. Het Centrale Comité, dat uit 75 man
moet bestaan maar dat door de oorlog was
uitgedund tot 22, werd weer aangevuld. Bij
omvang der produktie was in die 5 jaren
met 30% gegroeid, maar de werkgelegen
heid daaraan verbonden is met 7% ge
daald. De toeneming van het machinale
energieverbruik bedroeg echter 80%.
Dat geldt dan voor ons land. Van diverse
industrieën in Duitsland zijn dergelijke
grafieken gemaakt en daaruit blijkt, dat
de mechanisatie en dat is iets anders
dan industrialisatie voor al die speciale
takken van industrie hetzelfde effect heeft
gehad. Dus meer brandstofenergie en min
der arbeidsplaatsen bij een toenemende
omvang van de produktie. We kunnen deze
feiten ook zelf aflezen uit de berichten in
de pers over nieuwe te vestigen in-
dustriëen, die de werkgelegenheid zouden
bevorderen. Het wordt toch echt te dol als
er miljoenen guldens besteed moeten wor
den om één arbeidsplaats voor de mens te
scheppen. Met 2000,- kom je al een heel
eind voor een goed gereedschapkistje voor
een timmerman. Zo’n man MAAKT wat,
maar wat maakt een „knoppendrukker” in
een petrochemische installatie? Wat doet
feitelijk een piloot in een modern
vliegtuig? Met zijn bemanning kaarten tij
dens de lange uren dwars over de oceaan,
terwijl een computer het vliegwerk doet.
per maand
per kwartaal
per post
per jaar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
BEZORGKLACHTEN:
maandag t/m vrijdag van 17.30 -19.30 uur
zaterdags van 11.30 -13.30 uur
Uitsluitend telefoon: 023 - 32 43 41
Op deze pagina „Subjectief Podium" die wekelijks verschijnt, uiten auteurs
zich op zeer persoonlijke wijze over onderwerpen die in de interessesfeer
van de samenleving liggen. De zeer subjectieve expressie van hun meningen,
of oordelen betekent dat de redactionele opinie over de behandelde onder
werpen volkomen buiten beschouwing blijft. Eventuele reacties van lezers
worden direct aan de schrijvers doorgezonden.’
De productie van landbouw en industrie
begint langzaam weer op gang te komen.
Op het kongres van de MPLA werd als
belangrijkste doelstelling voor de toe
komst vastgelegd, dat in 1980 de produc
tie weer op zijn vroegere niveau van 1973
terug moet zijn, dat wil zeggen op het
niveau van de jaren voor de woelige deko
lonisatie. De aardolie, die door de Ameri
kaanse maatschappij Gulf Oil voor de kust
van de provincie Cabinda wordt gewon
nen, is weer op zijn oude niveau. Angolese
en Cubaanse militairen beschermen ,Jn
het belang van Angola”, zoals Fidel Castro
zei, de Amerikaanse olie-installaties. Deze
aardolie, die vroeger al meer dan de helft
van de uitvoer van Angola vormde, levert
door de gestegen olieprijzen thans aan
zienlijk meer op, en draagt nu voor waar
schijnlijk 90% bij in de totale export. Van
de vroegere koffieproductie is weinig
meer over. Het was een typisch koloniaal
bedrijf, met Portugese opzichters en Afri
kaanse goedkope kontraktarbeiders, die
uit andere delen van het land werden
aangevoerd. Zowel de Portugezen als de
kontraktarbeiders zijn naar hun geboorte
grond teruggekeerd, en de Angolese rege
ring vraagt zich af, of de koffieproductie
in de toekomst nog mogelijk zal zijn. Van
de andere exportprodukten ligt de ijzer-
winning volledig stil; de Duits-Portugese
onderneming had het rijkste ijzererts al in
de koloniale periode weggevoerd, en heeft
De computer als
Onlangs kreeg ik een persoonlijke
brief van niemand minder dan de com
puter. Nu is het in het wereldje van de
publiciteit een hoge uitzondering, bijna
een luxe, persoonlijk te worden bena
derd. Ik begreep dan ook niet waar ik het
aan te danken had. Maar goed, daar lag
dan de „boodschap” tussen mijn post, zo
te zien een kattebelletje, hemelsblauw
bedrukt en keurig in een doorzichtige
envelop verpakt. Er stond in dat ik door
„onze IBM computer” was uitgekozen
om over enkele dagen een persoonlijke
prijsvraagbrief te ontvangen waarop een
exclusief prijs vraagnummer zou prijken.
Er werd mij verzocht goed op mijn
brievenbus te letten. Nu, dat doe ik al
reeds; bovendien: hoe zou een ander van
een zo vertrouwelijk schrijven kunnen
profiteren? Ik kon gerust zijn.
U begrijpt dat de aangekondigde prijs
vraagbrief de bedoeling had abonnees te
werven. Omdat mijn behoefte aan lees
voer rijkelijk is bevredigd, deponeerde ik
de tweede brief snel in de prullenbak.
Het eerste poststuk bewaarde ik zoals ik
privé-brieven en mijn poesie-album be
waar. Had het niet dezelfde nostalgische
betekenis? Zou het mij, later in het be
jaardenhuis, niet met weemoed terug
doen verlangen naar dat onvergetelijke
ogenblik dat mij het bewijs in handen
speelde, de favoriete van een computer te
zijn?
Juist wilde ik het charmante kattebel
letje met een lila lint aan de andere
In het uiterste noorden wordt Angola
nog steeds geplaagd door aanvallen en
beschietingen vanuit het noordelijke buur
land Zaire. In bepaalde gebieden langs de
grens zijn nog eenheden van de vroegere
beweging FNLA actief, terwijl de olierijke
provincie Cabinda nog geïnfiltreerd wordt
door militairen van de afscheidingsbewe
ging FLEC. De spanning langs de grenzen
met Zaire blijkt ook uit het grote aantal
vluchtelingen volgens het Hoge Com
missariaat voor de Vluchtelingen een
kwart miljoen dat na de oorlog in de
provincie Shaba (vroeger Katanga) naar
Angola is gevlucht. Nadat eerst de Zweed
se regering de vluchtelingen via een nood-
hulpprogramma ter waarde van een half
miljoen dollar in leven heeft gehouden,
heeft nu Nederland eenzelfde bedrag be
schikbaar gesteld.
Maar als machines méér gaan doen dan
alleen maar domme energie leveren en óók
producent gaan worden, dus de vakman
gaan verdringen, dan ontstaat er gevaar
voor werkloosheid. Dan kan er tegen men
sen gezegd worden, dat ze niet nodig zijn,
want de machine kan het goedkoper, beter
en vlugger dan zij. Zodra dat gebeurt
beginnen we de mens zijn waarde te ontne
men. Dat zag Charlie Chaplin al in 1936 in,
toen hij zijn film „Modem Times” maakte,
waarin hij aan de lopende band niets an
ders hoefde te doen dan met een steeksleu-
tel in elke hand de moeren van bouten nog
een draai extra te geven. Als zijn tijd erop
zat ging hij naar de kleedkamer met lege
handen, die nog steeds doorgingen met de
aandraaiende beweging van zijn 8-urige
werkdag. We lachten ons krom over die
zenuwtik, maar het was wel lachen om de
ontwaarding, die we op elkaar toepasten!
In het tijdschrift voor hogere en leiding
gevende technici „Bèta” van 22 november
1976 staat een artikel van Ton Brans,
waarin hij aantoont, dat al die loonronden,
die de regering ons toestond op grond van
verbeteringen in de produktiviteit van ons
volk in de jaren ’69-’74, in feite geen pro-
duktiviteitsverhogingen van werkende
mensen waren, maar van machines. Hij
laat aan heel duidelijke grafieken zien, dat
de toeneming van de produktie gepaard
ging met een toeneming van het ener
gieverbruik. Het aandeel van de mensen in
de levering van energie nam echter af. De
Het
vraag
van C
i ten zi;
GS g<
regelt
in rel
CircE
se mo
Noord-
vinciaE
dus GS
ken vo
subsid
stand
van C
lijk W<
houd
tenlasi
subsid
627.S
HOOFDREDACTIE:
Jos L. Lodewijks
E. Koning
DIRECTIE: Damiate Pers b.v.
Mr. H. C. van der Mije
BUREAU:
Redactie en administratie:
Oudeweg 12-14, Haarlem,
telefoon 023 - 31 90 53
postbus 507, Haarlem
postgiro: 273107
telex: 41866
BIJKANTOREN:
Haarlem: tel. 023-31 90 53
Gedempte Oude Gracht 82
Floresstraat 1
Califomiëplein 17
Heemstede: tel. 023-28 77 54
Raadhuisstraat 60
ADVERTENTIES:
telefoon 023 -31 90 53
GROENTJES, gerubriceerde advertenties,
uitsluitend: telefoon 023-31 92 72
ABONNEMENTEN: - bij vooruitbetaling -
14,35
41,30
55,-
f 162,50
1/215,-
0,70
