F. W. Kocbx Santpoort voor f 4800.
15 en 16 door Jan van der Lijn,
Santpoort voor f 814.
Perceelen 17-—18. Twee stukken
grond aan den Hagelinger weg. Ge
kocht door R. van Egmond Sant
poort, voor f 606.
Scheepvaart,
De nieuwe sluis ie IJmuiden.
B. en W. van Amsterdam heb
ben van den minister van water
staat, onder dagteekening van 4 Mei
den volgenden brief ontvangen
„Bij de beraadslagingen in de
Tweede Kamer der Staten-Generaal
omtrent het wetsontwerp betreffen
de den bouw van een schutsluis c.a.
te IJmuiden, is door mij medege
deeld, dat zou worden onderzocht
in hoeverre, zonder belangrijke ver
hooging van kosten, eene vermeer
dering van de breedte der sluis met
enkele meters (waai bij gedacht werd
aan een vrije doorvaartwijdte van
50 M.) zoude zijn te verkrijgen.
„Bedoeld onderzoek werd door mi
opgedragen aan de betrokken water
staatsautoriteiten en daarbij werd
de vraag in overweging gegeven of
het bepaaldelijk noodig is, ter ver
krijging van een vrije doorvaart
wijdte van 50 M. te rekenen op
eene vermeerdering der breedte van
5 M. Immers in het ontwerp, waar
bij werd uitgegaan van een vrije
doorvaartwijdte van 45 M. werd
gerekend op een breedte tusschen
de sluismuren van 48 Momdat
een breedte van 3 M. noodig werd
geacht tot bekleeding van den dag
met houten drijlbalken tei vermin
dering van de kans op schadevaring
Het zou nu kunnen zijn, dat deze
laatste bescherming niet, of alihaus
niet tot een gezamenlijke breedte
van 3 M. aan beide zijden noodig
is, indien de sluismuren zich op ten
minste 50 M. onderlingen afstand
bevinden.
FEUILLETON.
Fapier-Industrie.
Eenigen tijd geleden kwam in
de N.-Rott-Cc. in de rubriek „On
der de Menschen" (van de hand
van den bekenden schrijver M. J.
Brusse) een artikel voor over Pa
pier. Hoofdzakelijk worden daarin
de papierfabrieken der firma van
Gelder Zonen besproken.
Wij willen er onze lezers iets
van mededeelen. Na een inleiding
over de totstandkoming der papier
fabricage in ons land vertelt de
schrijver van de zaak der firma
van Gelder Zonen,
t. Zoo ging 't in de papiermakerij
aan de Zaan voort met tijden van
grooten voorspoed en met weer
inzinken, wat uit aardige bijzon
derheden blijkt in het archief van
de thans tot de belangrijkste we-
reldbedrijven in het vak behooren-
de vennootschap „Van Gelder Zo
nen".
De eigenlijke stichter van deze
papierzaak is Marten Schouten.
Hij kocht in 1783 den molen „de
Eendragt" te Wormer, dien hij,
met zijn schoonzoon P. Smidt van
Gelder samen, als papiermolen in
richtte. En er ligt iets in van 't
wonder, dat uit het zaadje de
groote boom groeit, wanneer men
aldus 't begin hoort van een nu
aoo machtig voortgekomen bedrijf.
Door allerlei moeilijkheden heen
breiden zij hun papiermakerij uit,
tot de oude Schouten in 1795 stierf
en de jongere firmant die in com
pagnieschap met de weduwe voort
zette. Deze Petrus Smidt van Gel
der, zoon van Hk. van Gelder,
doopsgezind predikant te Zaandam,
was aanvankelijk eveneens voor
den Evangelie-dienst opgeleid, doch
„Volgens de ontvangen rapporten
is men eenparig van oordeel, dat
het alleszins aanbevelenswaardig is
te achten, de dag wijdte van de
sluis op 50 M. va?t te stellen, met
het oog op de grootere veiligheid,
welke daarmede voor de vaart door
dat kunstwerk zal worden verkregen
ook in verband met de verhouding
tusschen lengte en breedte der
groote schepen, welke vermoedelijk
m het verkeer op Amsterdam zijn
te verwachten.
„Voorts is gebleken, dat bij ver
meerdering van de wijdte tot 50M
het niet noodig zal zijn nog op eene
overbreedte te rekenen van 3 M
voor beveiligingswerken. Wanneer
tusschen de sluismuren eene wijdte
van 50 M. beschikbaar zal zijn, za."
naar het gevoelen van den Rijks
waterstaat aan de eischen der
scheepvaart ruimschoots voldaan
zijn, ook wanneer het nog gewenscht
mocht blijken langs dit muurwerk
beveiligingswerken aan te brengen
„Indien evenwei de sluiswijdte
wordt bepaald op 50 M. of op 2 M
meer dan bij het wetsontwerp werd
aangenomen, zal blijkens de opge
maakte berekening (gegrond op de
eenheidsprijzen van vóór den oorlog
eene vermeerdering der kosten met
f 260.000 daarvan het gevolg zijn
Het wil mij voorkomen, dat tegen
deze meerdere uitgaaf de te verkrij
gen voordeelen zeer zeker opwegen
en ik vertrouw dan ook, dat uw
college bereid zal zijn aan den raad
uwer gemeente voor te stellen ook
in deze meerdere kosten 277/9 pet
bij te dragen.
„Op een spoedig bericht omtrent
deze aangelegenheid wordt door
mij veel prijs gesteld".
B. en W. herinneren er aan, dat,
nadat de raad op 28 Januari 1914
had besloten 277/9 pet. bij te dragen
in de werkelijke kosten van den
bouw van een nieuwe sluis c.a. te
IJmuiden volgens plan B der Staats
commissie inzake den toegang tot
Nederland door het Noordzeekanaal
welke kosten op f 13,000000 waren
geraamd, bij raadsbesluit van 29
Juli 1914 weid goedgekeurd deze
toezegging ook gestand te doen, in
dien aan de sluis grootere afmetim
gen dan volgens bedoeld plan zou
den worden gegeven, waardoor de
kosten naar raming tot f 14.500.000
zouden stijgen.
Waar het thans door den minis
ter gevraagde bedrag voor een bree
deren aanleg der sluis in verhou
ding tot de totale kosten niet van
groote bateekenis is en de wensche-
lijkheid kan worden erkend, dat het
werk in ieder geval zoo goed mo
gelijk wordt gemaakt, daarmeenen
B. en W., dat er alleszins reden
hij veranderde van plan en giDg
in den handel; werd, op de aange'
geven wijze papierfabrikant. En op
dezelfde plek, waar zijn schoon
vader en hij hun èersten papier
molen de Eendragt te Wormer
inrichtten, staat nu een der fabrie
ken van de huidige vennootschap
Van Gelder Zonen. De zaken gingen
er ondanks allerlei tegenspoeden toch
gestadig vooruit, want eindelijk
hadden zij acht molensin werking,
wat voor dien tijd een heel belang
rijk bedrijf was.
De Fransche overlieersching gaf
een groote malaise. Maar na Wa
terloo bracht P. Smidt van Gelder
den omzet der papiermakerij weer
enorm omhoog. Want hij was een
man van groote werkzaamheid, en
door zijn opvoeding de meeste con
currenten in kennis de baas. En
toen hij zich in 1830 uit de zaken
terugtrok en die overliet aan zijn
vier zonen, had hij van de in 1783
opgerichte kleine onderneming de
grootste in het vak aan de Zaan
gemaakt. Zijn leuze was altijd ge
weest „een papiermolen, die niet
timmert, gaat niet vooruit".
Wat al veranderingen, verbete
ringen en uitbreidingen door nieu
wen aanbouw had hij dan ook niet
laten uivoeren, tot daar nu die
vier fabrieken stonden, met zeven
witte en basterd kuipen!
Na de Belgische omwenteling in
1830 kwamen de papiermakers
angs de Zaan echter in grooten
druk. De Van Gelders verloren
hierdoor een derde van hun debiet,
dat tevoren door de Zuidelijke
broeder verbruikt werd. Wel werd
dit eenigermate vergoed „doordat
ons land, gedurende den oorlogs
tijd een groote armee op de been
moest houden, waarvoor een groo
te papierconsumptie voor militaire
Wekelijksch Marktbericht.
In de week van 8 Juni 1917 tot 15 Juni 1917 waren de aanvoeren
en prijzen als volgt
Trawl- en Beugvisch.
180
Tarbot per 50 K.G,
87 -
20
64
Griet50
57 50
22
2972
Groote Tong per stuk
1 36
0 27
19246
Middel
0 95
0 13
12991
Kleine
0 55
0 06
2
Groote Schol per kist van 50 K.G.
52 58
45
14
Middel 50
50
34
120
Zet 50
32
19
2418
Kleine 50
19 "80
3 70
Bot 50
104
Schar 50
12
5 50
Tongschar 50
1320
Rog per 20 stuks.
18 16
6
45
Vleet .per stuk
0 80
28
10
GrootRoode Poon p. kist van 50 K.G.
46
SO-
17
Middel 50
37
lO—
221
Kleine 50
26
18
265
Pieterman Poontjes 50
13
3 40
29
Groote Schelvisch 50
42 56
17 50
72
Middel 50
20
16
180
Kleinmidd. 50
35 84
14
119
Kleine 50
23 60
14
Kabeljouw .per stuk
4 80
1
19
Gullenper kist van 50 K.G.
36 50
16-
48
Lengper stuk
3 66
2 40
Heilbot
116
Wijting per kist -van 50 K.G.
19 02
4 60
Koolvisch per sink
167
Horsmakreel per kist van 50 K.G.
8
2 62
Haring 50
Zalmper stuk
1
Steur
78
239
Levende Kabeljauw
4 50
160
2
Leng
4 25
12
Heilbot
36
13
Gr. lev. Schelvisch per 15 stuks
Md. 25
KI. md. „40
KL lev. 60
Ton
Noordzee Zoutèvisch
Kabeljouw
Schelvisch
Haring.
Volle Haring
IJlle
3
Maatjes
Gedurende de week van 7 Juni tot en met 13 Juni kwamen alhier
de navolgende vaartuigen binnen, 8 stoomtrawlers, 1 Sloep, 2 motor
loggers, 24 zeilloggers, 1 kotter en 149 kustvisschers.
De besommingen dier vaartuigen waren als volgtvoor de stoom
trawlers 2 van f 2500—3000, 2 van f 3000—3500, 2 van f 4000—4500,
1 van f 6857 en f 8851.de sloep f 2834, de motorloggers f 46 en
1358, de zeillogger van f 214647.de kotter f88.de gezamenlijke
kustvisschers f 41 531.13s.
De aanvoer bestond uit 235365 K.g. trawlervisch en 5590 Kg. beugvisch
De totale omzet bedroeg f 106.991.61
stukken en administratie noodig
was" de van ouds befaamde
militaire papierenwinkelmaar
dit zette toch slechts weinig aan.
En nu vind ik in de geschiede-
denis van dit bedrijf den naam
aaDgeteekend van den man, die
vooral in Twehte vermaard is ge
bleven om zijn machtigen iuvloed
op de textiel-industrie Th. Ains-
worth. Hij had een fabriek te Gent
gehad, en was uit België verjaagd.
„Een zeer bekwam man, die onze
firma geleerd heeft gekleurd of
naturel papier te maken, en die
qok de bleekerij verbeterde".
Daartoe werd voor 't eerst in
den molen „de Eendragt" een kleine
stoomketel gebracht, aangezien en
kele kleuren warm bewerkt moesten
worden... 't Allereerste begin dus
van den stoom in de papiernijver
heid.
En de stoom... zijn kracht was
het, die ook de papiermakerij be
hoefde,om vooruit te komen uit de
malaise. De stoom, in 't buitenland
reeds toegepast, tot het machinale
vervaardigen van papier. Terwijl
hier nog overal de pap van lompen
uit de knip in vormen werd ge
schept.
De firma Van Gelder Schouten
Co. stelde zich toen in ons land
aan de spits om deze overwegen
de omzetting van het vak tot stand
te brengen. In het jaar 1836 richt
zij een request tot Koning Willem
I, wien, naar men weet, de vader-
landsche nijverheid ter harte ging,
om te wijzen op den zeer kwijnen
den toestand van de witpapier-fa-
brieken aan de Zaan, zoo, dat zij
met vernietiging worden bedreigd.
Was niet onlangs een der oudste
fabrieken van de heeren Van der
Ley te Zaandijk, publiek te koop
aangeboden tot een prijs, verre be.
neden de afbraak-waarde? en
geen koopers hoegenaamd hadden
zich opgedaan. Trouwens, sedert
eenige jaren waren reeds verschei
den fabrieken afgebroken, tengevol
ge van de vermindering van het
buitenlandsche debiet. Oorzaken
hiervan waren: de slechte verbin
ding van de Zaanstreek met „de
groote koopstad Amsterdam"; het
oprichten van verscheiden papier
fabrieken in alle Rijken, aangemoe
digd door „het beschermende Tol-
stelsei"; en de „meer fabriekmatige
of wel mechanique" inrichting dezer
buitenlandsche bedrijven, waar het
papier nu met minder kosten wordt
gefabriceerd, en evenzoo volkomen
als op de oude manier.
Gevolg was, dat onze molens
waren aangewezen op het ontoe
reikend debiet in het binnenland,
waar bovendien dagelijks bij massa's
de goede en goedkoopere mechani
que papieren werden ingevoerd.
Dan deelen de firmanten aan Z.
M. mede in dien ouderwetsch
vertrouwelijken vorm van den onder
daan tot den vaderlijken Koning:
dat zij, onder deze treurige omstan
digheden, zelf werkende met vier
belangrijke etablissementen, „waar
mede wij dagelijksch aan p.m. 200
arbeiders groot en klein, het brood
verschaffen, hoe moelijk en bezwaar
lijk ook, naar middelen doen om
zien om die Tak van Nijverheid is
het mogelijk te bewaren en weder
in bloei te doen toenemen, welke
vroeger de welvaart aan ons en onze
betrekkingen heeft toegebracht, en
waarin wij onze kinderen in 't bij
zonder als werkzame en nuttige
leden der Maatschappij wenschen
een bestaan te verschaffen. Zoo
vinden zij als eenige uitkomst de
dure verplichting, om tot het op
is in de verhooging der reeds toe
gezegde bijdragé toe te stemmen.
B. en W. stellen daarom voor, in
overeenstemming met het gevoelen
der commissie van bijstand in het
beheer der verschillende gemeente-
handelsinrichtingen, hen te machti
gen, den minister van waterstaat
te berichten, dat de gemeente ziGh
verbindt, ook in de hoogere kosten
277/9 pet. bij te dragen.
Uit de Gemeente.
VISSCHERIJ.
richten van een geheel nieuwe fabriek
over te gaan, in den geest en na
volging der buitenlandsche mechani
que fabrieken, gezien het dage
lijks dreigend gevaar, dat zulk een
etablissement door een vreemdeling
tot stand gebracht zal worden. En
zij twijfelen geenszins of het zal
aan den Koning hoogst welgevallig
zijn, dat zulk een inrichring in Zijn
Rijk, door geen buitenlander, maar
door Zijne Onderdanen zelf, wordt
ondernomen.
„Hoogst aangenaam zal het ons
zijn van Uwe Majesteit te mogen
ontvangen het bewijs van Uwe
welwillendheid ten onzen opzichte,
ten einde deze onze onderneming
te bêvorderen en te beschermen",
enz.
Waarop de ministers van buiten
landsche en van binnenlandsche
zaken, naar aanleiding onzer Ko
ninklijke beschikking, de firma te
kennen geven, dat Zijne Majesteit
van haar voornemen om een me-
chanieke papierfabriek op te richten
met welgevallen heeft kennis ge
nomen.
Het gevolg van een en ander is
twee en half jaar later! de
goedkeuring van Gedeputeerde Sta
ten van Noord-Holland om een stoom
machine op te richten in den pa
piermolen „de Fortuin" te Zaandijk
met dien verstande dat H. E. G. A.
„hoe gezind ook de nijverheid te
bevorderen" niet gedoogen, dat in
de door de heeren Van Gelder
Schoten Co. opgerichte stoom
machine. steenkolen gestookt worden.
Een stoomfabriek dus wel maar
geen kolen. Is 't geen curieus docu
ment uit de historie van onze in
dustrie? De stoommachine enkel
aangewezen op het verbruik van
turf!
(Wordt vervolgd.)
Schoolreisje. De kinderen van
de hoogste klasse der openbare
school alhier hebben Woensdag met
volle teugen genoten. 61 leerlingen
onder begeleiding van hunne onder
wijzers maakten onder begunstiging
van prachtig weer een tochtje naar
Amsterdam. Eerst per tram naar
Yelsen en verder per boot naar
Amsterdam, waar het Rijksmuseum
en Artis met Aquarium werden
bèzocht; des avonds 81/, uur was
het jeugdige volkje weder terug
Dank aan allen, die hiertoe hebban
medegewerkt, inzonderheid aan de
onderwijzers. Zulke reisjes halen de
band tusschen onderwijzers en kin
deren sterker aan.
Kis
ten.
Stuks.
Hoog
ste
prijs.
Laag
ste
prijs.
Aanvoeren.
Kantjes.
p.Kantje
p.Kantje
-
Kantongerecht. De Kantonrech
ter te Haarlem veroordeelde K. W.
te Velsen tot f 1 ,of 1 dag wegens
overtreding der Drankwet, C. G. te
Egmond aan Zee tot f 1 of 1 dag
en G. J. C. te Velsen tot f2 of 2
dagen, beiden wegens overtreding
der Visscherijwet; D. M. te Velsen
tot f 20 of 20 dagen en D. N. te
Velsen tot f 25 of 25 dagen, beiden
wegens overtreding der Melkveror-
dening van Velsen; J. H. te Velsen
tot f 0.50 of 1 dag, wegens over
treding der verordening op de Win
kelsluiting der gemeente Beverwijk
F. L., H. L. en A. de G., allen te
IJmuiden, wegens het verstoren der
openbare orde in staat van dronken
schap, ieder tot f 8 of 8 dagen.
Bureaubehoeften. Bij de ge
houden inschrijving voor de levering
van bureaubehoeften voor de ge
meente was alleen een biljet inge
komen van den heer J. P. Nauta Jz.
te Velsen, voor diverse prijzen.
Voor den Raad. B. en W.
stelleD den Raad voor vast te stellen
de 7e suppletoire begrooting voor
1916 tot een bedrag van f 10,314,54',
een post af- en overschrijvingen
voor 1916 tot een bedrag van f 4153,
een post af- en overschrijving voor
1916 tot een bedrag van f 11,320
en de le suppletoire begrooting 1917
tot een bedrag van f 571,576,36.
Mijnen. De Donderdagmorgen
van de visscherij alhier terugge
keerde stoomtreiler IJM 378 (Johan
na Cornelia) heeft, naar aan het
Hdbl. gemeld wordt, 'gerapporteerd,
dat op 10 mijl uit den iwal van
Terschelling in 1 vadem water een
kabel met verscheidene daaraan
bevestigde mijnen werd opgevischt.
Door spoedig de vischlijn te kappen,
waardoor weliswaar het vischtuig
verloren ging, doch ongelukken
voorkomen werden, dreven de mijnen
door den stroom van het vaartuig
weg.
