ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
vooruitbetaling
No. 303.
Zaterdag 5 October 1918.
Se Jaargang
Adres voor Redactie en Administratie WILLEMSPLEIN 11, IJMU1DEN, (Drukkerij S1NJEWEL), Telefoon 153.
Verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS: 70 ets., per 3 maanden, franco per post 85 ets.,
veor het Buitenland f 1.25 Verhoogd met 10 ets. Oorlogstoeslag.
ABONNEMENTEN worden aangenomen aan het Bureau en big de Agenten.
Uitgave van de Naaml. Venn. Uitgevers Mij. aIJmuiden".
ADVERTENTlEN van 15 regels 75 ets. Iedere regel meer 15 ets.
Kleine advertentiën en familieberichten 7 ets per regel bij vooruitbetaling
Ingezonden mededeelingen 25 ets. per regel. Advertentiecontrasten tegen
zeer billjjk tarief.
Advertentiën uiterljjk in te zenden WOENSDAG en ZATERDAG tot
9 uur v.aa.
Kleine advertenties
en familieberichten kosten bij
slechts 7 cent per regel.
Yan den Wachttoren.
Het einde van den oorlog
in zicht.
Wel algemeen is thans de over
tuiging, dat het laatste bedrijf van
de vreeseltjke tragedie, de groote
wereldoorlog geheeten, is begonnen.
Ook het slotbedrijf heeft gewoonlijk
nog verrassende wendingen, al kan
men met vrij groote zekerheid den
aioop vooruit zien. Zal dit bedrijf
lang duren en de ontknooping den
triumph van den wereldvrede bren
gen? Dat zijn vragen, waarop we
nog geen antwoord durven geven.
We hopen, alle zekerheid ontbreekt.
Lang heeft Duitschland tegen een
wereld van vijanden stand gehou
den; nog maar een half jaar gele
den scheen het wel, dat Duitsch
land zijn vijanden zou overwinnen
en de groote wereldmacht gaan
worden. Toen kwamen de tegen
slagen aan het Westfront en nog
steeds duurt de grootste volkeren-
worsteling der geschiedenis voort,
waarin Duitschland langzaam moet
wijken. Bulgarije gaf daarna den
strijd op; bet zwaard der geallieer
den met het scherpe zwaard van
den honger hebben het klein ge
maakt. De andere bondgenooten
wankelen. Zou het eind van den
oorlog het eind van de Turksche
heerschappij in Europa worden, zou
nu eindelijk die blokkenstapel van
verschillende natiën, Oostenrijk-
Hongarije omver tuimelen? Onder
wijl breken nieuwe democratische
krachten in het Duifsche volk los
als een lentestorm, die de laatste
doode takken en bladeren opruimt
een nieuwe staatsvorm is op komst.
Het Pruisische regime en de Prui
sische geest hebben ook de neder
laag geleden.
Hoezeer heeft zich het onrecht,
België aangedaan, in dezeu oorlog
gewroken. België I dat is voor Enge
land en Amerika het tooverwoord
geweest, dat honderdduizenden be
reid maakte, om de groote offers
te brengen, en den oorlog stempel
de tot een heilige zaak. Engels ohe
staatslieden hebben het eerlijk er
kend, dat niet om België Engeland
ten oorlog is gegaan. Maar het is
even waar, dat België den oorlog
over het Kanaal en den Oceaan
populair heeft gemaakt, dat zedelij
ke motieven het Angel Saksische
ras gedreven hebben tot de uiterste
krachtinspanning, om den oorlog te
winnen. Nood breekt wet, zoo heeft
de rijkskanselier in Aug. 14 den
inval in België verdedigd. Maar de
gebroken wet is voor Duitschland
het noodlot geworden. In dit opzicht
blijkt er in den grooten oorlog toch
ook de wording eener zedelijke
wereldorde te zijn.
Zal Duitschland nu gekortwiekt
worden f Zal dit volk, waarin zulke
geweldige krachten werken, thans
in den hoek gezet worden? Zullen
de overwinnaars het niet zijn plaats
in de zon gunnen? Zal de vrede
een volkerenbond brengen met uit
sluiting der Duitschers? Dat zou
een fout zijn erger dan een misdaad.
Nobele motieven hebben de gealli
eerde volkeren in dezen krijg ge
dreven, maar we mogen niet ver
geten, dat de millioenen Duitschers
jarenlang ontzaggelijke offers aan
het front maar niet minder daar
achter gebracht hebben in de op
rechte overtuiging, dat zij een ver
dedigingsoorlog voerden. Ook kan
men de krachten in dit volk niet
breken door den meest vernederen
den vrede; ook een gebonden Sim-
soa is gevaarlijk! De dag, waarop
het vredestractaat gesloten wordt,
moet een groote verzoendag voor
de geheele wereld zijn, dan eerst
zal men met eenig recht kunnen
zeggen: Eind goed, al goed! Als
de vrede een straf- en wraakoefe
ning tegen Duitschland wordt, dan
komt er nog geen vrede in de
wereld. Alleen indien de overwin
naars bij den vrede bedoelen de
wereld waarlijk van bet Pruisische,
maar ook van het Engelsche, Itali-
aanschej en Amerikaansche militai
risme te verlossen, zal het een goede
vrede, een „clean peace" (zuivere
vrede) zijn. Niet het oude: Wee
den overwonnenen! maar dat ande
re oude woord: Vrede op aarde!
moet de leuze zijn bij den vrede,
die nu wal over eenige maanden
gesloten zal worden. In geen eeuwen
hebben we zulk een merkwaardigen
tijd beleefd als; thans. De geschie
denis is thans geen rustige stroom
meer maar een geweldige waterval.
Bij meenig tooneelstuk daalt de
actie in het laatste bedrijf; in dit
wereldtreurspel zal zulks niet het
geval zijn. Moge op het doek, dat
straks zakken gaat, de heerlijke
woorden staan: Volkerenvrede.
De toekomst der luchtvaart.
In den oorlog zijn twee nieuwe
wapenen gebruikt, de duikboot en
het vliegtuig; ze zijn gevaarlgkge
bleken voor vijand en vriend beiden.
De verliezen der duikbootbeman
ning en der aviateurs zuilen zeker
wel die van andere leger- en vloot-
afdeelingen verre overtreffen. De
mannen, die in de diepte der zee
en in de hoogte der lucht den oor
log voeren, kunnen zich wel tot
den stervenden rekenen. Bijna alle
luchthelden zijn voor en na geval
len; over de duikbooten, die niet
terugkeerden, zijn nog geen cgfers
bekend, maar hun aantal zal wel
groot zijn. Gedurende den oorlog
is de duikbootkruiser ontstaan en
de duikboot voor den handel.
Het is zeker nog geen tijd, om
bespiegelingen te houden over de
mogelijkheid, dat het handelsver
keer tusschen de werelddeelen eens
onder de zee zal plaatshebben. En
te hopen is het, dat nieuwe oor
logsuitvindingen na dezen oorlog
niet meer noodig zullen zijn en de
kleine duikboot met een bemanning
van een tiental koppen zich niet
zullen gaan ontwikkelen tot duiken
de Dreadnoughts. De Zeppelins zijn
in dezen oorlog niet gelukkig ge
weest. Ze zijn te groot en geven
voor het afweergeschut een te groot
raakvlak, ze kunnen niet de snelle
wendingen maken van de vliegtui
gen, wier aanvallen ze daarom moe
ten duchten en ook zijn ze nog
te zeer afhankelijk van het weer.
De Zeppelins hebben den Duitschers
schatten gekost, maar ze hebben
er weinig voordeel van gehad. De
andere oorlogvoerenden hebben van
luchtschepen weinig of geen gebruik
gemaakt. Het vliegtuig daarentegen
heeft groote vorderingen gemaakt
en voor een niet gering deel hebben
de geallieerden hun succes aan het
Westfront te danken aan hun meer
derheid, wat de luchtmacht betreft.
Het is nog geen kwarteeuw gele
den, dat de eerste proeven met een
vliegtuig gedaan werden en de ge
heele wereld het wijze hoofd schud
de over de krankzinnige pogingen,
om de lucht te veroveren, over het
schandelijk spelen met menschen-
levens bij deze luchtaerobatiek.
Wij zijn niets wijzer geweest
dan onze voorouders, die hun hoofd
hebben geschud en hun hart vast
gehouden bij den eersten stoomboot
en trein. Thans zijn in verschil
lende landen maatschappijen voor
het luchtverkeer opgericht en een
luchtpost geopend. De ontwikkeling
van het vliegtuigwezen, door den
oorlog zoo wonderbaarlijk bevor
derd, heeft de hoogste hoogte nog
lang niet bereikt. In een vergade
ring van het Kon. Inst. van Ingen.
heeft de heer A. Ph. Kaptejn een
rede gehouden over het luchtver
keer. We hebben da-aïis veel van
de vogels geleerd en moeten volgens
hem nog langer bij hen ter schole
gaan. Hij wees op het merkwaar
dige en nog niet verklaarde ver
schijnsel, dat vogels zonder kracht
inspanning zich tegen een horizon
talen wind in bewegen kunnen. Het
big kt ook hier weer, dat de natuur
dieper is dan onze ervaring. De
vogels verstaan dus de kunst van
het zeilen tegen den wind, die een
paar jaar geleden door een Frieschen
schipper vergeefs getracht werd na
te volgen. Maar „vergeefs" is op
den weg der uitvindingen geen eind-
maar een tusschenstation. Ook
wees de heer Kapteyn als een voor
beeld voor het kunstmatige vliegen
op het rustig en precies landen van
de vogel, die een paar vleugelslagen
geeft en dan juist op den tak neer
strijkt, waar ze wilde zijn. Zoo
zullen de vliegers ook leeren, om
op een klein terrein, wellicht op
het platte dak van een huis neer te
komen. Over de Zeppelins was hij
niet goed te sprekener zijn nog
te groote onvolmaaktheden in. Het
luchtschip van Boerner heeft echter
verbeteringen, die bet veel bruik
baarder en veiliger maken. Vlieg
tuig en luchtschip krjjgen zeker
groote maatschappelijke beteekenis.
De beer Kapteyn zeide daarover
„Waar de spoorwegen en andere
verkeersmiddelen zicb bewegen over
de oppervlakte van den aardbodem,
daar zal voorzeker dit nieuwe ver
voermiddel, dat de geheele atmos
feer tot zijne beschikking heeft, een
invloed hebben, die onze stoutste
fantasie verre voorbij zal streven
en ik zal mij aan de schildering
daarvan niet wagen."
Ook een andere geleerde, de inge
nieur von Baumhauer zeide dezer
dagen in het Rott. Natuurk. Gen.,
dat de vruchten van de jacht naar
verbeteringen onder den prikkel
van den oorlog zich in vredestijd
zullen ontwikkelen vooral als naar
grootere vertrouwbaarheid en vei
ligheid zal worden gestreefd. Wie
weet, hoe spoedig we een brief,
waar haast bij is, per luchtpost
zullen verzenden en zelf ons eerste
luchtreisje zullen wagen. Voor-
loopig rillen we echter bij de gè-
dachte daaraan en beloven we de
lucbt aan de vogels over te laten.
Verkeerde gewoonten
van kinderen.
In plaats van een krantenarti
kel tje zou men daar wel een lijvig
boekdeel over kunnen «chrijven.
Het aantal verkeerde gewoonten
bij kinderen is groot en de gevolgen
daarvan zijn vaak ernstig en moei
lijk te bestrijden. De school doet
veel, om het kind goede gewoonten
aan en slechten af te leeren.- In
1907 stelde de Bond van Ned. Ond.
onder Amsterdamsche schooljongens
een onderzoek in naar het rooken,
waarbij bleek, dat 35 nu en dan,
17 geregeld rookte en 2 pruim
den. Deze enquete is toen in vele
andere plaatsen nagevolgdoveral
bleek een groot deel, soms de helft
of meer op jeugdigen leeftijd te
rooken. Dit gaf aanleiding tot maat
regelen van overheidswege tegen
het rookkwaad. Velsen is de eerste
gemeente geweest, die den verkoop
van tabak aan kinderen van of be
neden den leerplicntigen leeftijd
strafbaar stelde. Nu zijn er reeds
229 gemeenten, die of alleen rook
verbod of alleen verkoopverbod of
beiden vaststelden. Deze verorde
ningen alleen hebben niet veel uit
werking; school en huisgezin moe
ten meewerken om het kwaad tegen
te gaan. De overtuiging, dat nico
tine en alkohol beiden voor het kind
een ernstig gevaar zijn, is tot het
publiek meer doorgedrongen. De
wet moet op dio publieke opinie
steunen, zal ze inderdaad nuttig
werken. Wet en zede zijn een
tweebond, die gezamenlijk het kwaad
kunnen overwinnen.
De schoolcommissie te Baarn
heeit een onderzoek ingesteld naar
een andere verkeerde gewoonte
onder de schooljeugd, n.l. over de
korte nachtrust, daarmee de aan
dacht op een ander veelvuldig voor
komend kwaad gevestigd en den
strijd daartegen geopend. Het
onderzoek te Baarn bepaalde zich
tot kinderen van zes tot zeven jaar.
Vele kinderen bleken te laat naar
bed te gaan, te vroeg op te staan
of zoowel het een als het ander
kwam voor. De oorzaken van die
slechte gewoonte zijn: huiselijke
arbeid, boodschappen doen, wachten
op thuiskomst der ouders, werken
in loondienst, ontvangen van onder
wijs in de avonduren, lezen en
spelen. Vele kinderen lijden daar
door aan slaperigheid, sufheid, on
oplettendheid en soms zelfs achter
lijkheid. Vooral in dezen tijd, nu
meer nachtrust dan gewoonlijk
dringend noodig is, omdat de voed-
selschaarschte schade doet aan de
lichamelijke en geestelijke ontwik
keling van het kind, meent de com
missie ernstig te moeten waarschu
wen tegen een te korte nachtrust
en raadt de ouders aan, zorg te
dragen voor een nachtrust van
10—12 uur, al naar den leeftijd.
Deze raad heeft de commissie in een
schrijven aan de ouders gerieht;
het wordt gesteund door een ver
klaring der plaatselijke geneeshee-
ren omtrent de noodzakelijkheid
van voldoende nachtrust voor kin
deren. Er zijn eenige, meest maat
schappelijke oorzaken van de onvol
doende nachtrust voor kinderen,
die niet plotseling zijnweg te nemen
maar in menig geval zouden de
ouders zonder eenig bezwaar voor
meer slaap hunner kinderen kunnen
zorgen. Vele kinderen zgn 's avonds
ta laat op straat, krijgen hun zia,
als ze zeuren, nog een oogenblikje
te mogen opblijven en worden te
veel als groote menschen behandeld.
Het rijmpje Vro8gop en vroeg naar
bed, dat is mijn grootste pret! is
niet naar het hart der kleinen. Toch
is het een gulden gezondheidsregel,
waaraan alle ouders streng de hand
moesten houden. Het Baarnsehe
onderzoek en de raad, om voor een
goede nachtrust der kinderen te
zorgen, zal wel in andere plaatsen
gevolgd worden. Hier vermogen
politieverordeningen nietsdezen
dringen niet door tot het huiselijke
leven en de slaapkamers. Maar
een ernstig woord tot do ouders
kan uitwerken, dat het kind, ook
wat slaap betreft, krijgt, wat het
toekomt.
Gemeenteraad.
De heer Netscher zegt dat niet
veel over deze zaak behoeft gezegd
te worden. Ieder heeft nu tijd gehad
het voor en tegen te overwegen.
Spreker en zijn medeonder teeke
naars van het amendement zgn er
echter niet voor dat aan het bedrijf
de vrije hand wordt gelaten. Het is
toch gewenscht, dat dit bedrijf
behandeld wordt evenals alle andere,
n.l. dat de beslissing over verschil
lende zaken moet blijven aan B. en
W. Wanneer de papierfabriek of'
een andere inrichting wil bijbouwen
moet het toestemming vragen bij
het gemeentebestuur. In het belang
der gezondheidstoestand van de
bevolking is dit zeer gewenscht.
Daarom meenen wij ook deze bepa
lingen tegenover het Hoogovenbe-
drijf te moeten toepassen. Wij weten
niet wat voor inrichtingen zullen
verrijzen en wat voor stank daar
het gevolg van zal zijn.
Het geheele aanzien van de streek
zal toch reeds veranderen door dit
bedrgf. Het zal overal zgn stempel
op drukken. Welnu laten wij dan
zorgen dat men maar niet kan doen,
wat men wil, maar dat wij de noo-
dige waarborgen bezitten voor de
hygiëne en de gezondheid onzer
ingezetenen.
Spreker en zijn medestanders
meenen dat het Hoogovenbedrjjf
deze eischen niet te bezwarend voor
zich kan vinden. Zij achten die
waarborgen te meer noodig, waar
toch gezegd mag worden dat geen
enkel lid van het college van B.
en W. technisch zoo onderlegd is,
dat zij het geheele bedrijf kunnen
overzien. Evenmin de raadsleden,
waartoe spreker zich ook rekent.
De heer Netscher wgst voorts nog
op de woningbouw en zegt dat B.
en W. goed zien, dat deze zaak de
gemeente niets mag kosten. Er blij
ven toch nog bezwaren, want de
vraag is of het bedrijf altijd wel
schitterend zal zijn. Het zal ook wel
z'n up and downs hebben.
De heer Schilling zegt het
amendement van den heer Netscher
onderteekend te hebben. Echter wil
spreker wel verklaren, dat de heer
Netscher het al erg donker heeft
voorgesteld. Deze maakt het zoo,
alsof alles veranderen zal en de men
schen op negers uit Afrika zullen
gaan lijken. Spreker zag gaarne dat
het Hoogovenbedrijf hier gevestigd
IJMUIDER COURANT
Tot plaatsing van advertentiën van buiten de gemeente VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd hei Advertentiebureau P. F. C, ROELSE IJMUÏDEN.
V ergsdering van Dinsdag I Oct. 1918
HOOGOYENBBDRIJF.
