ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
No. 348.
Woensdag 12 Maart 1919.
4e Jaargang
OEF1CIEEL.
Sluiting Centrale Keuken.
Burgemeester en Wethouders ma
ken bekend dat in verband met de
geringe en steeds dalende afname
van porties eten uit de centrale
keuken door particulieren, deze in
richting met ingang van 1 April
a.s. voor het publiek zal worden
gesloten.
Met- de verstrekking van voedsel
op bepaalde dagen aan schoolkin-
den, aan de arbeiders van de Maat
schappij „Hera" en aan de agertsn
van politie die in den nachtdienst
zijn, wordt voortgegaan.
Veisen, den 8 Maait 1919.
Burgemeester en Wethouders voorn.
de Burgemeester,
H. VER LOREN VAN THEMAAT.
de Secretaris,
WIJNOLDY DANIËLS.
L«v«nsmiddelenbedrijf Yelsen
Gedurende de week van Vrijdag
14 Maart tot en met Donderdag
20 Maart is verkrijgbaar opbon
No.499 V» Pond Regeeringsviseh.
500 1 K.gr. Uien k 10 ct. per
K.gr
,501 P°Q(* suiker.
502 7s pond groene erwten.
503 2 ons Amerik. Buikspek
it 20 cent per ons.
504 1 ons Rijst.
505 2 ons huishoudjam.
506 l1/, ons bel. kaas 80+ k
13'/s cent p. ons.
of jonge kom. kaas k 12V,
ct. p. ons, of oude kom. kaas
k 141/, cent per ons
507 y, ons aardappelmeel èi 5 ct
p. ons of sago k 51/, ct. p. ons
608 V, pakje (125 gram) zeep
poeder d 10 ct. en 1 stuk
Kle'zeep k 10 ct.
De zeep wordt niet afz. vei kocht
509 1 doos Schemerlicht a 50 ct.
510 1 glaasje k 12 ct.
Zoolang de voorraad strekt.
249 l1/, K.G. Kleiaardappelen,
8 ct.
250 21/, KG. Veenaardappelen, k
51/, ct.
Op de Melkkaart
v.m. bon C 29 blauw t.m. bon C 35
blauw yw L. Melk 2 cent.
v.m. bon C 29 Rood t.m. bon C 35
Rood s/10 L. Taptemelk of Karne
melk a 7Va ceBt Per Liter,
bon C 49 Rood ys K.G. geconden
seerde Taptemelk a 30 cent.
Thee- en Kofflekaart bon 48 is
geldig van 1 t.m. 31 Maart voor 1
ons Koffie.
Boter- 8n vetkaart bon 7, Be tijd
vak is geldig van 16 tm. 23 Maart
met bijlevering van bon 498 uit
het bon boekje.
Broodkaart 89e week is geldig
van 14 Maart t.m. 22 Maart.
betreffende een verbod tot het be
treden van een in die Verordening
nader aangeduid terrein wordt in-
getrekken.
Art. 2.
Deze verordening treedt in wer
king onmiddellijk, nadat zij door
openbare aanplakking in de ge
meente Velsen is afgekondigd.
Vastgesteld te Amsterdam
6 Maart 1919.
De Generaal-Majoor
Commandant van de Stelling van
Amsterdam
OVERDUIJN.
Centrale keuken Yelsen
Henti.
Maandag 17 Maart: Roode Koo
Woensdag 19 MaartKoolrapen
Zaterdag 22 Maart: Groentonsoep
15 cent per portie.
In de Rcode Kool en Koolrapen
zal ook boter worden verwerkt.
De verkoop der bons geschiedt
Maandag voor Woensdag. Woensdag
voor Zaterdag. Vrijdag voor Maandag
Yerordening.
De Generaal-Majoor, Commandant
van de Stelling van Amsterdam
uitoefenende het Militair Gezag, be
doeld in de Wet van 23 Mei 1899
(Staatsblad No. 128) stelt voor de
gemeente VELSEN de vol
gende Verordening vast.
Art. 1.
De Verordening van 8 Juni 1918
Van den Wachttoren.
en onzer grootste werk
gevers over den
8-ureadag.
Het is nog niet zoolang geleden,
dat de meeste menschen den 8-
urendag een onraogei|jkea eiach
achten. Da voortbrecgiDg zou er
zoo sterk door verminderen, dat de
ïeele maatschappij zou verarmer.
Bovendien zou de arbeidende klasse
zich aan leegloopelij overgeven en
geheel verwilderen. Voor en na
echter werd de 8-urendag in ver
schillende mijnen ingevoerd en
eveneens in menig bedrijf waar men
dag en nacht doorwerkt en drie
ploegen elkaar in een etmaal af
wisselen. Vooral in Amerika en
Australië gaf de staat het voorbeeld
en de laatste twintig jaar begon de
achturendag van een onmogelijkheid
lier en daar werkelijkheid te worden
Het vooroordeel tegen den normalen
arbeidsdag begon een weinig af te
nemen. De hervormingen, die in
alle landen na den oorlog geeischt
worden, zijn van politieken aard en
betreffen ook de arbeidersvoorwaar
den. Voor ons laad noemen we
slechts vrouwenkiesrecht en 8 uren
dag. Vrij algemeen is men wel over
tuigd, dat die laatste hervorming
er althans voor werkplaatsen en
fabrieken komen zal en dat het ook
geen onoverkomelijke ramp is
ook. Verschillende groote onderne
rmngen hebben de wettelijke dwang
niet tfgcwa«ht maar vrijwillig den
8-urendag ingevoerd en een van
onze grootste werkgevers de hetr
C. F. Stork heeft in hot weekblad
Econ. Stat. Berichten een sympa
thiek artikel over deze belangrijke
hervorming geschreven.
Tijdens den oorlog, zoo deelt hij
daarin mee, werd in zijn fabriekte
Hengelo de arbeidsduur van 9 op
8 uur teruggebracht. De afgelevei de
hoeveelheid werk verminderde niet
zoodat de 8-urendag blijft bestaan,
in deze machintlabriek werd vroeger
12 uur gewerkt. Bij do verkorting
van den arbeidsduur, die voor en
na werd ingevoerd, lette men er
op, of de productie ook verminderde
De resultaten waren gunstig. De
heer Stork wil echter uit zijn er
varing geen conclusies trekken voor
andere bedrijven. In zijn fabriek
wordt naast veel machinewerk ook
veel handwerk verricht. Dit laatste
is over het algemeen vermoeiend; een
lange werktijd leidt daardoor tot
minder intensief werken. In het
algemeen acht de heer Stork deze
uitspraak juist: „Wanneer in een
fabri6k gedurende 8 uren per dag
vlijtig wordt gewerkt, is deze tijd
in de meeste bedrijven lang ge
noeg".
Do tegenwerping, dat deintellec-
tueele tosh veel langer dan 8 uur
werkt, houdt volgens Stork geen
steek. Da man, die hersenarbeid
verricht, heeft toch afwisselend
werk. Het nadeel der moderne be
drijven is juist, dat het werk een
tonig en geestdoodend is. Ook meent
Stork, dat man zich ten onrechte
bezorgd maakt over het verkeerde
gebruik van vrijen tijd. Als de
werkman gehuwd is, heeft hjj bijna
altijd eenige huishoudelijke bezig
heden, die hem wachten op het
platteland en dikwijls ook in de
steden werk in zijn tuin. Voorts
kan allerlei werk, dat voor de
volksontwikkeling wordt gedaan,
alleen bij niet te lange arbeidsduur
aan het gehe6la volk ten goede
komen. Dit alles pleit dus voor
korten werkiijd.
De heer Stork geeft echter den
raad cm bij de invoering van den
8-urendag maatregelen te nemen,
om door betere werkmethoden enz.
de arbeidsintensiteit te doen toe
nemen. Dit pleidooi van een onzer
grootste fabrikanten zal zeker by
menigeen de bezwaren tegen den
8-urendag verminderen of wegnemen.
Een twintig jaar geleden werd door
da socialisten de eisch vau den
8-urendag gesteld; de tijden ver
anderen we!, dat thans uit het
tegenovergestelde kamp deze ver
dediging komt.
Miüister Aalberse mag zeker op
een groote meerderheid in de Kamer
rekenen voor zijn desbetreffend
voorstel. De landarbeid en zijn duur
wordt door hem in een afzonderlijk
voorste] geregeld.
Meststeenen.
De wetenschap heeft in den nieu
wen tijd aan den landbouw groote
diensten bewezen door allerlei kunst
meststoffen te ontdekken en te ver
vaardigen. Arme gronden zijn daar
door vruchtbaar geworden en de
goede gronden leveren door de kunst
meststoffen vee! meer op dan vroe
ger. Het gebrek aan kunstmest
heeft zich in de oorlogsjaren in ons
land leelijk doen gevoelen. De re
geering moest ook hier tot distri
butie overgaan en er viel vaak zeer
weinig te distribueeren. Men hetfi.
getracht zich zooveel mogelijk met
binneniandscbe producten te behel
pen. De nood heeft ook hier vin
dingrijk gemaakt.
Dr. van Sleen van Haarlem ver
telt, hoe men gekomen is tot phos-
phaa' ontginningen in Twc-nthe, waar
door eonigszius aan het gebrek aan
deze belangrijke kunstmest is tege
moet gekomen en de landbouw ook
in de komende jaren geholpen zal
zijn. De phosphaten worden iu
Duitschland, Algiörs e. a. streken
der wereld gevonden a!s rotslagen
maar ook als ronde keien, knollen
genaamd. Men had dergelijke mest
steenen reeds lang geleden ook in
het Oosten van ons land gevonden,
maar achtte ze te zeldzaam, om ze
te gaan opsporen. Ze werden ge
houden voor de uitwerpselen van
dieren, dia zich met kaik vermengd
eadden. VolgeEs Dr. van Sleen zijn
deze steenen echter overblijfselen
van groote massa's kleine levende
wezeus, die naar den zeebodem zijn
gezonken. Toen de couranten in '17
over een aanstaanden phosphaatnood
schreven, besloot Dr. van Sleen eens
te onderzoeken, of ons land ook in
dit opzicht niet zichzelf zou kunnen
helpen.
Algemeen meende men, dat er
niet meer dan een paar kruiwagens
der meststeenen te vinden zouden
zijn. Hij zeif ging aan het graven
en kwam al spoedig tot het resul
taat dat er wel een 60-tal wagon
ladingen te vinden zouden zijn. Hij
stelde zich in verbinding met een
onderneming, die zijn onderzoekin
gen voortzette en ontdekte, dat er
nog veel meer phosphaat optespo
ren was. Het vorige jaar werd de
zaak toen met kracht aangepakt.
De bevolking van Noord-Oost-
Twenthe had er de lucht van ge
kregen en meende, dat hun bodem
een tweede Californiö was. Er gin
gen allerlei verhalen over de enorme
sehatteD, die in den bodem voor
het oprapen lagen. Ieder begon te
graven en te zoeken en het ging de
phosphaatzoekers als de goudzoekers
Ze kregen veel teleurstellingen en
de meesten ploeterden vergeefs.
Ook een paar ondernemingen, die
aan het werk waren gegaan, moes
ten den moed opgeven. Andereu
hielden vol en er is zelfs een groote
fabriek gebouwd tot het fijnmalen
der steenen dicht bij een der rijks
vindplaatsen. De uitgegraven massa
is nu reeds 10 000 kubieke meter;
1500 wagons zijn noodig om zulk
een hoeveelheid te vervoeren. Voor
onzen landbouw dus wel vau belang.
De steenen zijn zoo groot ais een
ei of sinaasappel; een enkele heeft
den omvang van een cocosnoot.
Ze worden aan de oppervlakte van
den bodem gevonden, maar de lagec
loopsn gewooalijk tot viij diep in
den grond. Het losgehakie materiaal
wordt op een hor geworpen, om het
van zand te zuiveren. In de fabriek
worden de steenen verder gereinigd
en daarna fijngemalen. Voorioopig
is er nog weinig kans op aanvoer
van phospbaat uit het buitenland
en deze nieuwe inheemsehe indus
trie zal dus zeker nog geruimen
tijd werk hebben. Of ze op den
duur de buitenlandsehe concurren
tie kan weerstaaD, is niet zeker.
Onze meststeenen zijn armer aan
phosphaat dan die in het buitenland
gedolven worden. Voorioopig echter
zjjn ze de exploitatie zeker de
moeite waard. Zoo blijkt onze bodem
hoe langer hoe meer, meer dan gras
en aardappelen alleen te kannen
voortbrengen. We noemen slechts
steenkool, bruinkool, zout, mergel
en nu phosphaat.
Plaatselijk Nieuws,
IJMUIDEN.
Te 's Gravenhage is geslaagd
voor het examen als schipper op
stoomzeevisschersvaartuigen de heer
L. Biok van hier.
Militaire begrafenis.
Maandagmiddag is alhier aan de
schoot der aarde toevertrouwd,
het slofïelijk overschot van den
noodlottig om het leven gekomen
EDgelscben zeeman Lambert. De
teraardebestelling had plaats met
militair eerbetoon, waaraan zoowel
door Hollandsche als door Eugel-
sche militairen werd deelgenomen.
Bij de weduwe Z. iudeBree-
saapstraat brak Maandag een schoor
steenbrandje uit, dat door de
bewoners gebluscht kon worden.
Door de politie zijn opgespoord
een viertal jonge mannen, die zich
aan een reeks diefstallen hebben
schuldig gemaakt in de Breesaap
en te Wtjkeroog. Het zijn de ge
broeders W. en C. Nde hoofd
daders en A. V. en "W. C.
J. v. M., een 17-jarige loop
jongen, die al heel wat veroordee-
lingen achter den rug heeft, heeft
zich thans weer schuldig gemaakt
aan diefstal in het magazijn van
de Tijdgeest.
VELSEROORD.
De Maart-collecte voor h9t
Bouwfonds der Ned, Herv. Gemeente
in de Herv. Kerk heeft f 15.63
opgebracht.
VELSEN.
Bl|jkens het jaarverslag der
Vereenigde Koninklijke Papierfa
brieken der firma Van Gelder en
Zonen, te Amsterdam, wordt voor
gesteld een dividend von 18 (v. j
15) pet. op de gewone en 8.4 (7.8;
pet. op de preferentieaandeelen uit
te keeren.
Het batig saldo der expl.-rekening
bedraagt f 3.613,710(v. j. f 3.500.685
en de winst f2.687 788 (f 2.048,083
De Maart-colleete voor de Chr,
School in de Herv. Kerk alhier al
hier heeft f 10.42 opgebracht.
- Bij het bestuur der R.K. Cen
trale Kiesvereeniging alhier zijn
vanwege de afdeelingen de volgende
candiciaten ingezonden om op de
groslijst van caudidaten voor de a.s.
gemeenteraadsverkiezingen te wor
den geplaatst. Voor Santpoort de
heeren J. P. N|jssen en G. G. van
fïeste; voor Velseroord de heeren
Jac. Zuurbier en A. v. d. Corput;
voor Wijkeroog de heeren G. P.
Langendijk en E. Th. Nooij; voor
Jan Gijzenvaait dö heeren J. P.
Handgraaf en C. Diependaal; voor
IJmuiden da heeren C. P. v. d. Does
en H. A. J, Drieman.
Op SI Maart zullen in alle af
deelingen de r&ngüummers dezer
caudidaten door de besturen wor
den opgenomen, zijnde de uitslag
der verschillende stemmingen in
bovengenoemde afdeelingen.
N. H. Cf,
- Alhier is met 60 leden een
afdeeling van den R. K. Bond vau
Dienstplichtigen opgericht.
Het bestuur bestaat uit de heeren
G. Beuken, voorzitterJ. Mooy,
secretaris en P. Heeremans, penning
meester.
SANTPOORT.
Aan het Provinciaal Zieken-
ruis alhier ward voor eenigen tijd
ia da Haarlerosehe bladen personeel
gevraagd, hetwelk in verband staat
met de in te voeren 8 uur arbeids
dag. Ruim 1100 sollicitanten hebben
zich aangemeld.
- De heer D. A. Kakebeen, di
recteur van het Post- en Telegraaf
kantoor alhier (station) is met in
gang van 1 April a.s. in gelgke be
trekking benoemd te Blaricum.
Maandag werd reeds hier de
ooievaar waargenomen, zou de lente
nu reeds in aantocht zijn?
Maandagmiddag zijn door het
gemeenschappelijk optreden van on
zen gemeenteveldwachter Bergsma,
Jan Gijzenvaart en twoe politieman
nen vau Bloemendaal aangehouden
J. H. H.; H. J. H.; P. v. B. en P.
H. allen, van Santpoort, verdacht
van diefstal van lood van een on
bewoonde villa in het Duinlustpark.
Ook hebben zij zich waarschijnlijk
schuldig gemaakr aan diefstal van
een groote hoeveelheid zeep uit de
magazijnen van het Prov. Zieken
huis alhiör.
In velband met de ze9pdief-
stal aan het Provinciaal Ziekenhuis
is K. vau hier als heler in verze
kerde bewaring gesteld.
Zaterdagavond onstond In de
schuur van den heer de J. alhier
een begin van brand in een hoop
hooi. De oorzaak wordt toegeschre-
venaan het ontsteken vau een lucifer
Met eenige emmers water werd de
brand in zijn geboorte gesmoord.
Maandagavond vergaderde de
Bond van Staatspensioneering in de
zaal van den heer M. J. Enzerink.
In deze bijeenkomst werd de reke
ning en verantwoording van den
penningmeester goedgekeurd en
werd verslag uitgebracht van de
algemeene vergadering.
Tot bestuursleden werden weder
de heeren C. Slinger en F. J. Bre
merkamp gekozen deze heeren
zullen weder als secretaris en pen
ningmeester optreden.
Dat spoorwegdiefstal op kort
traject kan geschieden, ondervond
de famiiie R. wonende in het Duin
lustpark. Donderdag werd aan ge
noemde familie een koffer uit
Leiden gezonden en b|j aankomst
bleek, dat hij door een valsehen
sleutel geopend was. Eenige gouden
sieraden zijn er uitgehaald.
IJMUIDER COURANT
Intrekking der verordening v. 8 Juni 1918
(Verbod tot het betreden van terrein/
