ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
vooruitbetaling
lei pidei jtliltii.
No, 472.
Zaterdag 22 Mei 1920
5® Jaargang
Abonnementsprijs80 ets., per 3 maanden, (ranse per
post 95 ets., voor het Buitenland 1.26. Abonnementen
worden aangenomen aan ket Bnrea* en bjj da Agenten
Tot plaatsing van advertenties van bulten de gemeente
VEL SEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het
Advertentiebureau P. F. C. R O 1 L S E, 1JMUIDKK.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Uitgave van de Na&ral. Venn. Uitgevers Mij. „IJ'mniden"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
N. V. Brukkerjj Sinjewel, Willemsplein 11, IJmuiden
Telefoon 153
ADVERTENTIÏN van 1—6 regels f 1.— Iedere regel
meer 20 «ts. Kleine advertentiön en familieberiektes
10 «ts per regel bij vooruitbetaling. Ingezonden mede-
deelingen 25 «ts. per regel. Advertentiecontrasten
tegen zeer billijk tarief. Advertentiin n i t e r 1 k in
4« zenden WOENSDAG m ZATERDAG to< f *«r v.bs
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
EERSTE BLAD.
Kleine advertenties
en familieberichten koBten bij
slechts 10 cent per regel.
Dringend verdoek
om bij verhuizing het oude
en het nieuwe adres, NIET aan
den looper, doch aan ons bureau
WILLEMSPLEIN 11, op te
geven. De Administratie,
Officiéél.
Bekendmaking Drankwet.
Burgemeester en Wethouders der
gemeente Velsen brengen ter open
bare kennis, dat op 18 Mei 1920
bij hen is ingekomen een verzoek
icbrift van Jacobus Johannes Otter
van beroep Sehouwburg-Direeteur,
wonende te Amsterdam om verlof
voor den verkoop van alcoholhonden-
den drank anderen dan sterken
drank in de navolgende localiteit:
de Schouwburgzaal „Thalla" van
ket perceel, plaatselijk gemerkt C
no. 52 en gelegen aan de Breesaap-
straat aldaar.
Binnen twee weken na de dag-
teekening dezer bekendmaking kan
een ieder tegen het verleenen van
dit verlof schriftelijk bezwaren bjj
1 Burgemeester en Wethouders in
I brengen.
VelBen, 19 Mei 1920.
Burgemeester enWethoudevs voorn,
de burgemeester,
R. G. RIJKENS.
de secretaris,
Th. J. WIJNOLDY DANIËLS
Verjaring van vorderingen.
Burgemeester en Wethouders der
gemeente Velsen brengen belang
hebbenden in herinnering, dat alle
vorderingen ten laste van het Rjjk,
de provincis en de gemeente, over
het dienstjaar 1919 vóór of op den
laatsten Juni aanstaande, bij de
besturen en de ambtenaren, die het
aangaat, moeten zijn ingediend. Alle
op die» termijn niet-ingediende vor
deringen worden voor verjaard e»
vernietigd gehouden.
Voorts worden belanghebbenden
verzocht niet den uitersten termjjn
af te wachten, maar de indiening
der bewijsstukken zooveel mogelijk
te bespoedigen.
Velsen, 19 Mei 1920.
Burgemeester enWethouders voorn.,
De Burgemeester,
R. G. RIJKENS.
De Secretaris,
Th. J. WIJNOLDY DANlBLS.
(Vervolg).
In Mei 1871 verliet de „Willem III"
Den Helder, door de ondernemers
uitgeleide gedaan, het hart vol trots
en goede verwachtingen. Maar juist
dit schip zou de lange rij der
decepties van de eerste jaren openen.
De boot verbrandde bjj Southampton
en de vervanging was even moeiljjk
als kostbaar. Kort daarop verloor
men den tweeden stoomer, de
„Prins Hendrik" en de overige,
welke nog in de vaart waren, hadden
voortdurend last van gebroken
schroeven. Een proceB over de lading
van de „Willem III" scheen aan
vankelijk alles behalve gunstig voor
de maatschappij te verloopen en
onder deze weinig bemoedigende
omstandigheden was het verklaar
baar, dat op de eerste algemeene
vergadering der jonge maatschappij
een alles behalve optimistische
stemming heersehte. Dit was echter
niet het ergsteerger was het, niet
het minst om de onbillijkheid ervan,
dat soherpe eritiek werd uitgeoefend
op het beleid der ondernemers met
den opzet de maatschappij bij het
ffnancieele publiek in een verkeerd
daglicht te stellen. Niettemin werd,
in weerwil van het verzet, een
tweede leening toegestaan, terwijl
men den goeden gang van zaken
hoopte te bevorderen door een
statuten-wjjziging, waarbij de raad
van bestuur werd opgeheven en
grootere macht aan het bestuur
werd verleend.
De omstandigheden bleven echter
ongunstig. De tarieven voor het
Suez-kanaal waren schrikbarend
boog en de prijzen der kolen gingen
voortdurend naar boven. Nieuwe
schroefongelukken maakten de vaart
weinig productief en werkten er
direct toe mede, dat de jonge onder
neming niet het vertrouwen van de
geldmarkt won. Op de tweede leening
werd maar matig ingeschreven en
zoo zag men zich nog maar weinig
jaren na de oprichting geplaatst
voor een zeer ernstige crisis, toen
bleek, dat men, hetgeen urgent was,
de vloot niet kon uitbreiden door
gemis aan middelen. In die moeilijke
dagen was het weer de Prins die
redding bracht; hij schonk een voor
schot voor den bouw van een vijfde
schip. In dien tijd werd door hem
ook hes etablissement te Port Said
gesticht, het gebouw aan den ingaag
van het Suez-kanaal, dat om zjjn
bijzondere architectuur nog de aan
dacht trekt van wie voor het eerst
met onze mailstoomers de reis naar
Indiö maken.
Met het optreden van den heer
P. E. Tegelberg als directeur scheen
voor de maatschappij een ietwat
gelukkiger periode aan te breken.
De vrachten werden ru mer aange
boden toen ook Southampton werd'
aangedaan. Het gevolg was a!
spoedig, dat de maatschappij meer
het vertrouwen van de geldmarkt
kreeg. Twee nieuwe schepen konden
worden besteld en mat de aldus
uitgebreide vloot kon opnieuw den
strijd tegen de concurrenten worden
aangebonden. Het aantal der tegen
standers was in die dagen juist
vergroot. De oprichting der maat
schappij „Java" was een feit ge
worden, welke met tweede klasse
materiaal en niet het minst door
den Atjeh-oorlog, aanvankelijk goede
zaken maakte en ten slotte werd
de concurrentie zwaarder gevoeld
vaa de firma Ruys en Zn., die met
een Engelsche maatschappij samen
werkte. De concurrentie van de
„Java" duurde niet lang. Na den
dood van haar directeur, den heer
Scholl, verhuurde zij haar schepen
aan de „Nederland".
Eerst vijf jaar na haar oprichting
kon voor de eerste maal door de
directie der jonge scheepvaartonder-
seming bevredigend worden ge
noemd. Een dividend vaa vjjfproeent
kon worden vastgesteld. Men besloot
tot den bouw van een nieuw schip,
de „Prinses Amalia", tot verlaging
van de assurantie en tot de stichting
van een assurantiefonds. In 1877
werd een drlewekeljjksche dienst
geopend, nadat twee jaar van te
voren volgens contract met de
regeering Napels werd aangedaan
voor het afhalen van de post.
Het jaar 1876 werd een belangrijk
jaar voer de „Nederland". In dat
jaar toch had de opening van het
Noordzee-kanaal plaats, waardoor
het mogelijk werd de afvaart der
schepen vaa Don Helder naar
Amsterdam over te plaatsen. Daar
voor was schier noodig, dat in
Amsterdam een dok werd gebouwd,
waardoor bet verklaarbaar werd, dat
do mij. „Nederland" ia de Oprichting
van de „Amsterdamsche Droogdok
Maatschappij" een zeer belangrijk
aandeel had. In het voorjaar van
1879 werd de dienst naar Amster
dam verplaatst.
Zoo waren eindelijk verschillende
omstandigheden gunstig geworden
voor een snellere ontwikkeling van
het bedrijf, toen nieuwe sonenrren
ten, ditmsal uitsluitend buitenland-
sehe, het bestaan der jonge maat
schappij hardnekkig bedreigden. De
vrachten waren in de jaren 1877
tot 1879 van f94 tot f68 terugge-
loopen om in de beide volgende
jaren weer met resp. 81/, en 9 pro
cent naar boven te gaan. Het moge
lijke werd gedaan om aan dienst
zooveel mogelijk winstgevend te
maken. Wel moest een plan om
Penaeg aan te does, worden opge
geven, maar in 1879 kon worden
besloten den drlewekel jjkschen dienst
om te zetten in een veertiendaag-
schen, hetgeen natuurlijk uitbreiding
van de vloot noodzakelijk maakte
In 1880 werd het achtste schip
besteld, waarbij men dan nog be
denken moet, dat de schepen van.
de „Java" onder de vlag vaa de
„Nederland" voeren.
Van Frarsehe zjjde bestonden
reeds lang plannen voor de oprich
ting vaa nieuwe ijjnea op het Verre
Oosten. Ztj kwamen echter niet tot
uitvoering, iets wat de „Nederland
niet anders dan aangenaam kon
ziju. Gevaarlijke concurrenten en
moeilijk te bestrijden werden echter
de Esgelscke „Öuke line" en de
Bultsche Sunda-lijn, maar erger da»
deze nog was de stoomvaartmaat
tsehappij „Insulinde", welke zieh
eerst met goederentransport, later
ook met passagiersvervoer bez'g
hield. De mij. was breed opgezeten
stelde zich voor den dienst met zes
schepen te openen, welke echter te
laat werden afgeleverd, zoodat de
beste tjjd verstreek.
Ia weerwil vaa de actie harer
concurrenten b'evea da energieke
en nooit ontmoedigde leiders der
„Nederland" het mogelijke doen om
den dienst te verbeteren. Zelfs werd
in 1882 overgegaan tot de instelling
vaa een tiendaagschen dienst,waarbij
Marseille als aanlegplaats werd in
gelegd. ®e gevolgen van decorcur
rentie der „Itsulinde" en van de
buitenlandsche lijnen konden echter
niet uitblijven en nadat in 1883
maar 2 6 procent dividend kon wor
den vastgesteld, kon in de jaren
1884 en 1886 geen dividend wordeB
uitgekeerd. De mannen, aan het
hoofd dezer nationale scheepvaart
onderneming gesteld, waren echter
vervuld van den stoeren oud-Hol-
laudsehen ondernemingsgeest, die
nooit versaagde en zij slaagden er
in de positie van de maatschappij
dusdanig te verbeteren, dat de
„Insulinde" en de „Java" beide
moesten l'quldeeren.
Intnsschen was in 1888 de Rot-
terdamsche Llc.yd in een naamlooze
vennootschap omgezet, welke aan
den 14-daagsehen dienst was blijven
vasthouden. In 1887 ging de „Neder
land" met de Rotterdamsehe onder
neming een overeenkomst aan,
waarbij de eerste ook weer tot den
veertiendaagschen dienst terug
keerde, welke sedert dien gehand
haafd is gebleven, behalve gedurende
den grooten oorlog en de kortelings
gefiindigde havenstaking.
De kwestie der mailcontraeten
met de Nederlandsche regeering
vormt een afzonderlijk hoofdstak,
ook niet een van de opgewekste,
in dc geschiedenis van den be-
staansstrjjd in de eerste vjjf-en:twin-
tig jaren.
In de dagen, dat in Indië met de
medewerking van groote Neder
landsche reeders, de plannen werden
ontwikkeld voor de oprichting van
de Koninklijke Paketvaart Maat-
happij, voerde de „Nederland"
onderhandelingen met de regeering
over het sluiten van een raailcon-
tract du weer de veertiendaagsche
dienst was ingesteld. Om met de
vreemde mails te kunnen concur
reer en, moest de dienst voor alles
een sneldienst zijn, maar de ver
dere onderhandelingen daaromtrent
strandden bp minister Keuchesius,
wiens voornemen het was ook de
mij. „Holland" te belaste» met het
vervoer van gouvernementslading,
ierwiji de Nederl, maatschappijen al
leen dan tot het aanschaffen van
kostbare snelle booten konden over
gaan, indien de regeering den con
current niet langer steunde. Na
langdurige oaderhandeliBgep werd
ten slotte toch» een contract aan
gegaan, waarbij ook de Hcyd subsi
die voor het vervoer der mail ont
ving onder zskere voorwaarden.
Inmiddels was de felle strijd mat
den Liverpoolschen reeder Holt
ontbrand, die door de oprichting van
da K. P. M. zijn vervoer vaa Deli-
tabak zag bedreigd. Het gevolg was,
dat in Indie scherp tegen de K. P. M.
werd geconcurreerd, terw. een dienst
Amsterdam—Batavia werd geopend
welk kort daarop werd gevolgd door
de oprichting van de „Nederlandsche
stoomvaart-maatschappij Oceaan."
Ook de Dnitsehe Sunda-ljjn voerde
in die dage» een felle concurrentie.
Eerst in 1893 werd de toestand
beier; de Oceaan bleef wel den dienst
op Batavia voortzetten, maar legde
zich in hoofdzaak toe op het ver
voer van goederen en hadji's. Be
Sunda-lijn moest de vaart opgeven
Zoo had de „Nederland" opnieuw
een serie moeilijke jaren doorge
worsteld en toen eindelijk »a veel
geharrewar, niet het minst in de
Kamer, de kwestie der malcon
tracten afdoende was geregeld, kon
eindelijk met kracht de aanvulling
en de moderniseering van de vloot
der mailbooten worden aangevat.
In 1894 werd door de maatschappij
een eigen vrachtbureau ingericht
en toen zij het volgende jaar haar
25- jarig bestaan herdacht kon met
den geregelden maildienst een aan
vang worden gemaakt.
In 1896 werd begonnen met het
bouwen van vrachtbooten met groo-
ter tonnage ten einde in de steeds
grooter wordende behoefte aan
vrachtruimte te voorzien. Het was
ook in die jaren, dat groote cultures
in Indië zich sneller gingen ontwik
kelen en dat de produetenafvoer
hoogere eischen begon te stellen.
Boor de verbetering van het Noord
zee-kanaal en de sluis te IJmuiden
werd het mogelijk schepen van
grooter type in de vaart te brengen,
voor den bouw waarvan het maat
schappelijk kapitaal eerst op zeven
millioea, daarna op tien millioea
werd gebracht. Het aantal mail
schepen werd ia die jaren uitge
breid met de „Koningin Wilhel-
mina", de „Koning Willem I", de
„Willem II" en „Willem III", het
aantal vrachtschepen met de" Ma
doera„ „Ambon" en de „Java".
Over dia jaren viel dan ook een
aanzienlijke toeneming van de ver
voerde vrachten te eonstateerea
Dr. de Boer, van wiens gegevens
hier gebriuk kon worden gemaakt,
heeft in zjjn overzieht van de ge
schiedenis der Nederlandsche stoom
vaart uitvoerig stilgestaan bjj de
oprichting en het bedrijf der Konink
lijke Paketvaart Maatschap^ en
inderdaad heeft deze een niet onaan-
zienlijken invloed uitgeoefend op de
ontwikkeling der „Nederland" in de
de negentieaer jaren. B$j deoprich
ting der K.P.M. hadden trouwens de
heeren Boissevain, Tegel
berg en Ruys een belangrijke
rol gespeeld.
In de eerste jaren dezer eeuw wa
ren de omstandigheden voor de „Ne-
lerlasd" in alle opzichten gunstig om
een snelle ontwikkeling van haar
bedrijf te bevorderen. Be overzeesehe
handel had een groote vlucht geno
men en de opkomst van Japan en
va» verschillende haveas in het
Verre Oosten was de oorzaak, dat
voor den wereldhandel nieuwe cen
tra ontstonden, waarvoor een snel
verkeer overzee noodzakelijk werd.
Toen in 1903 op verzoek der regee
ring wetd besloten Sabang aan te
doen, werd opnieuw overgegaan tot
uitbreiding van de mailvioot. De
Rembrandt", „Vondel" en „Grotius'
werden aangebouwd tegelijk met een
geheele reeks van steeds grootere
vrachtschepen.
De Indische cultures waren een
tijdperk van ongekende» bloei inge
gaan en door het verleggen van de
ijjn over Sabang, werden ook de
producten van Noord Sumatra met
de „Nederland" afgevoerd. Be con
currentie stak intnsschen ook in
dien tjjd krachtig het hoofd op,
vooral van de Duitsehe zijde, maar
de positie der Nederlandsche maat
schappijen werd aanzienlek krach
tiger door het stichten van de Scheep
vaartunie in 1908. Na het afsluiten
van de nieuwe regeeringscontractes
betrtflaudo het mail- es goederen
vervoer in hetzelfde jaar werd de
vloot der „Nederland" met nog veel
grootere en snellere schepen uitge
breid. De „Prinses Jnliana", de „Ko
ningin der Nederlanden", de „Prins
der Nederlanden" en de „Jan Pieters
zoon Coen" kwamen in de vaart,
voor het pass&giersverkeer ingericht
geheel naar de eischen van het mo
derne verkeer.
In dit tijdperk werden ook her
haaldelijk nieuwe lijnen op buiten
den Archipel gelegen plaatsen geo
pend, vooral in de oorlogsjaren, in
den tijd van de Bataviasche vrach-
tencanferentie, waarover voor het
oogenblik gezwegen wordt. In 1903
was met steun van de regeering
de Java-ChiBa-Japan-ljjn geopend,
in 1915 kwam in samenwerking
met den Lloyd en de „Nederland"
de Pacificljjn tot stand. De vracht-
stoomers der mij. „Nederland" be
varen thans alle wereldzee6a en
hun vlag kan men lien in alle
groote handelshavens. En wat den
mailbooten betreft, zjj, die vele
reizen naar het Oosten maakten,
ook met EngelBche, Fransche of
Japansehe stoomers, zijn alles vol
lef over het verblijf aai boord der
Nederlandsche stoomers, zoowel wat
het verkeer als de onvolprezen
tafel aangaat.
De vloot der maatschappij telt
thans acht groote mailstoomers, n.l.
de „Oranje", de „Rembrandt", „Von
del" en „Grotius", de „Prinses Ju
liana", de „Koningin der Neder
landen", de „Pri*s der Nederlanden"
en de J. P. Coen", terwijl de „Johan
de Witt" spoedig in de vaart zal
komen. Het aantal vrachtschepen
bedraagt op het oogenblik niet min
der dan 31, terwjjl, wat van zeer
veel belang voor de toekomst is,
een, kan men wel zeggen, geheele
nieuwe vloot van II vrachtbooten
op het oogenblik in aanbouw is.
Dit in enge grenzen gebonden
beeld der veelbewogen geschiedenis
van de „Nederland", kan toch den
indruk vestigen, dat het zeker niet
gemakkelijk is geweest de schitte
rende positie te veroveren, waarin
de maatschappij thans bij haar gou
den feest verkeert. Daarbij naag niet
vergeten worden de arbeid te her<
denken der vele Nederlandsche zee
vaarders, die in dienst dezer maat
schappij jarenlang het verkeer tus
schen West en Oost en Oost en
West hebben onderhouden. De zee
manskunst der Nederlandsche ge
zagvoerders is internationaal be
roemd en het vertrouwen van de
passagiers in de bekwaamheid d«r
equipages van de mailstoomftra is
bijna spreekwoordelijk geworde». De
herinnering aan de reizen met de
stoomers dezer maatschappij is le
vendig gebleven bij talloozen, die
van hier gekomen reeds jaren wer
ken onder de tropische zo» of van
daar zjjn teruggekeerd, om uit te
rusten in het land.
I» de bosken der nieuwe ea
nieuwste historie van Nederlandsefe-
Oost-Iadiö vult de geschiedenis der
mij. „Nederland" een der voornaam
ste hoofdstukken. Wat zjj voor de
economische ontwikkeling van oaze
overzeesehe gewesten heeft bijge
dragen, is van een onschatbare
waarde. Tienduizenden werkers
brachten haar schepen over naar
het land waar uitgestrekte gebieden
op ontginning en bewerking wacht
ten, millioenen picols van de pro
ducten der grootcultures brachten
zjj over naar de groote handels
centra.
Een aanzienlijk deel van den roem
onzer nationale zeevaart ligt be
lichaamd in de geschiedenis der jnbi-
leerende stoomvaart maatschappij.
Daarom dat ook bniten de muren
der directie-kamer feestklanken op
den dag der herdenking van baar
vijftigjarig bestaan vernomen mogen
worden.
De „Johan de Wit" zal dezer
dagen proefstoomen. De J. P. Coen"
ligt trots en voornaam, toonbeeld
van kracht, op het IJ gereed om
naar het Oosten nit te varen. Ver
schillende vrachtstroomers laden
voor een nieuwe reis naar de tro
pische landen. Als een onschatbare
zegen voor ons land en voor enze
gewesten daarginds bloeit de handel
en de scheepvaart, doet haar plicht
voor de toekomst onzer welvaart.
Een nieuw blad der historie ligt
voor de „Nederland" opengeslagen.
Moge het opnieuw een blad worden,
dat blinke van geestkracht, welvaart,
glorie... Daarvan teek hangt voor
een voornaam deel af de welvaart
van ons eigen land en volk en die
van onze overzeesehe gewesten.
Voor* ons land aan de zee zjjn de
meest vitale belangen innig nauw
verbonden aan den bloei onzer
nationale scheepvaart, welke door
de „Nederland" zoo fier vertegen
woordigd wordt.
Plaatselijk Nieuws.
IJMUIDEN.
Gepasseerde» Dinsdagavond
heeft Dr. Rutten in het Witte Kruis
gebouw te IJmuiden de cursus voor
de onlangs weder opgerichte red
dingsbrigade met zjjn eerste les
geopend.
De aanwezige dames A. Gomes,
J. Kremer, J. Bargerbos en heeren
G. W. Bljjdorp, P. v. d. Valk, B. de
Korte, J. de Korte, B. de Winter Jr.
O. F. C. M&gel en A. van Nieuwkoop,
dank zij het ijverige werken van
den algemeenen leider der brigade,
den heer B. de Korte daartoe aange
zocht, hebben zieh met groote bereid
willigheid beschikbaar gesteld tot
het verleenen van eerste hulp bjj
ongelukken inzonderheid van schip
breuk- en drenkelingen. Zjj volgden
met veel belangstelling de leerzame
voordracht door Br. Rutten op
boeiende en aantrekkelijke wijze ge
houden over de samenstelling van
het menscheljjk lichaam betreffende
het beenderenstelsel en den bloeds
omloop.
Verschillende platen en afbeeldin
gen verduidelijkten het gesprokene,
terwjjl de noodige verbandmiddelen
aanwezig waren om practisch onder-
IJMUIDER COURANT
