ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
Per Mr Daar Usland.
vooruitbetaling
No. 499.
Woensdag 25 Augustus 1920
5@ Jaargang
Abonnementsprys i f 1.per 3 maanden, franco per post f 1.15
voor het Buitenland fl,45. Abonnementen worden aangenomen
aan het Bureau en bij de Agenten. Tot plaatsing van adverten-
tiëa van Buiten de gemeente VELSEN in dit" blad is uitsluitend
gerechtigd het Advertentiebureau P. F. C. ROELSE, IJMUIDEN.
Advertent)ën uiterlijk in te zenden WOENSDAG tot 9 uur v.m.
en YRIJBAG tot 4 uur js.ih.
Y er schijnt Woensdags en Zaterdags
Uitgave van de Naafeal, Vena. Uitgevers d\L „IlMcidei:"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
N. V. Brukkery Siajewel, Willemspleia 11, IJmciden
Telefoon 158
Dringend verdoek
om bij verhuizing het oude
en het nieuwe adreB, NIET aan
den looper, doch aan ons bureau
WILLEMSPLEIN 11, op te
geven, De Administratie.
Kleine advertenties
en familieberichten kosten bij
slechts 15 cent per regel.
bakkery te mogen uitbreiden door
hen is toegestaan.
Velsen, 18 Aug. 1920.
Burgemeester eaWelhouders voorn.,
de Burgemeester,
RIJKENS.
de Secretaris,
Th. J. WIJNOLDY BAN1ÊLS.
VAN IJMUIDEN NAAR HAARLEM.
Vertrek IJmuiden: 6.32*, 8.16,
9 57*, 10 42, 11 57*, 1 00, 1.39*. 2.47,
4 05, 5.19, 6.12, 8.13, 9.23, 10 48.
Aankomst. Velsen: 6.38*, 8 22,
10 03, 10 48, 12.03,1 06,1.45t, 2.53,
4.11, 5 25, 6.18, 8.19, 9.29, 10,54
Aafekomst Haarlem: 7 02*, 8.56,
10 83,11 20,12.37*, 1 33, 2.15f 3.20,
4.45, 6.03, 6.45, 8.48, 9,57, 11 18.
VAN HAARLEM NAAR IJMUIDEN.
Vertrek Haarlem: 5 34*, 6.33*,
7 21, 8 26*, 9.02, 10.35,11 49*, 1.40,
2 51, 4 38, 6.10, 8.28, 9 49, 11.08.
Aankomst Veisen: 5.56*, 6 57*,
7.44, 8.36*, 9,26,11 01, 12.18*, 2.04
3.17, 4.58, 6.30, 8.40, 10.12, li 27.
Aankomst IJmuiden: 6 06*, 7.07*,
7.55, 8 43*, 9 87,11.15, 12 29*, 2.15,
3 28, 5.10, 6.40, 8 59, 10 22. 11.87.
Niet cp Zon- en Feestdagen.
f Alleen tot en met 11 September
en niet op Zon- en Feestdagen.
Officieel.
Hinderwet.
Burgemeester en wethouders der
gemeente Velsen brengen ter open
bare kensis dat het ver3cek van
J. Bruinooge te Santpoort om op
het perceel, kadastraal bekend Gr-
meente Velse», Sectie F No. 1980,
plaatselijk gemerktB oemenda*le«h?
straatweg A No, 84, zijne biood
Burgelijke Stand.
Bureau uren op 81 Augustus 1920
(Verjaardag van H. M, de Koningin.)
Be ambtenaar van den burgerlgken
stand te Velsen maakt bekesd, dat
op SI Augustus a.s. hat bureau va»
den burgerlijken stand op verzoek
van belanghebbenden tot hot doen
van overijlden «aangiften zaljworden
geopend tussehen 9en 10 uur
voormiddags, indien de verzoeker
aantoont, dat met de te verrichten
werkzaamheden niet tot den vol
genden dag kan worden gtwaekt.
VelseB, 23 Augustus 1920.
Be ambtenaar van oen burg. stand
in de gemeente Vel-en.
H. VAN DER MEER
Ysm dan Wachttoren,
Revolutie op het gebied
van ORderwijs.
Men zou e*n revelatie lij bet
aanzetten van een motor kunnen
vergelijken. Het begint heftig en
luidruchtig, om vac te schrikken,
msar daa volgt de regelmatige en
gelijkmatige beweging, waardoor
de motor zijn diensten bewijst. Zoo
kunnen we de revolutionaire bewe
gingen, ock het Bolsjewisme als eon
wilde aanloop beschouwen, die maat
kort duurt en waaria rustiger ge-
gebruik der aizoo opgewekte kracht
volgt. Er Is een groot vemhil tus
sckê-n de revolutie in haar uitbar
sting en in haar nawerking.
Op het gebied van het onderwijs
is veel veranderd maar ook veel
verouderd, dat noehtavs is gebleven
Metf zal eens op onze scaoolinrich-
tiag en onderwijsmethodes neerzien,
zoosh vrij op de scholen van ruim
een eeuw geleden. Er is bij de
schooljeugd vijandschap, een stil en
ook wel eens ee» openlijk verzet
tegen de school. Dat ligt voor een
deel aan de jeugd, m&ar de school
heeft er ock schuld aan.
In Der Neue Anfang, een bl&fll
van Buitsche scholieren wordt de
school vergeleken by een oud,
verschimmeld, keihard brood.
„Wij haten die school, zooals ze
nu is. Zij moet verdwijnen, omdat
wij niet willen, dat de paedagogiek
(opvoedkunde) nog langer het ijzer
zijn zal, waarmede men# in onze
hersenen en zielen de banen brandt,
waarlangs wij veilig geolied en ver
velend door het leve» gleden.
Bat is onbekookte taal, maar
halfgare id»6u knauec door het
vuur van den hervormingsijver eet-
en fcruikb&ar worden. Het begin van
den vooruitgang bestaat vaak uit
onmogelijkheden en malligheden.
In zijn artikeireeks: Uit d<n Rus-
si6chep Heilstaat vertelt B:. H. P.
Schim van der Loefi, vroeger pre
dikant der Eoilandsche gemeente
ta Petersburg, wat ket Bolsjewisme
voor het onderwas gedaan heeft.
De schooi is gedemocratiseerd. Be
consequentie daarvan is... krank
zinnigneid. Zoo mag men het tech
wel noemen, dat in den schoolraad
naast het onderwijzend personeel
ook portiers en werkvrouwen stem
hebben. In naam de- ijheid hebben
de ieeriÏBgtn het rfeht gekregen,
om te bepale», welke klasse zij
willen volgen. Aan de organisatie
der lecrlingea wordt de beslissing
opgedragen over het ontslag der
leeraren. Wij zouden d*ze laatste»
maatregel niet wh.en overnemen,
maar toch is hij niet zoo gek, als
men geneigd is te meenen. In de
praktiyk zouden de leerlingen deze
m&sbt niet zoo spoedig misbruiken.
Be ernst komt gewoonlijk met de
verantwoordelijkheid. En leeraren,
die volstrekt ongeschikt zijn en
waarmee nu het eene geslecht
leerlingen na ket andere opgescaeept
zit, zouden das kus ontslag krijgen.
De invoering der vereenvoudigde
spelling en het onderricht ia banden
arbeid zij a ingevoerd. Zelfs op de
kerkelijke scholen is het godsdienst
onderwijs streng verboden. Hier ziet
men weer de Bolsjewisten als de
vijanden der vrijheid. Zo wille» zelf
v/ij zij», maar gunnen die anderen
niet. Se eoeducatie (gemoesschap-
pelijke opvoeding van jongens en
meisjes) is ingevoerd, maar niet de
praktijk werd. daarbij geen rekening
gehouden. Men plaatste de helft der
leerlingen van een meisjescteool naar
ee* jongensschool over en omge
keerd, hoewel de leerplannen Diet
overeen kwamen ee het onderwijs
daardoor in de war liep.
Alle schoolgelden werden afge
schaft; het valt. in de Bolsjewisten
zeker te prijzen, dat zij het onder
wijs voor ieder teegaake.ijk maken
en voor de voiksoctwikkeiiug, die
is Rusland zoozeer op ae-kter is,
veel goeds doen. Zoo zijn een groot
aantal avondcursussen ingericht,
waarin lezen en schrijven ender
wezen wordt. Ook da professoren
moeten hun colleges voor halfcnt-
wrkkeiden pasklaar maken. Het alge
meen peil der volksontwikkeling
wordt er door gebaat maar, merkt
Br. Schim van aer Lo.ff op, te*»
koste der Wetenschap. Maar oven-
ais anderen erkent hii, dat de Bois-
jowiki groote zorg aas het Volks
onderwijs wijden.
Over het aigemee» worde» zij ook
door tegenstanders geprezen als
onderwijshervormers. Baarbij hebben
ze tenn volk, zooals uit bovenstaande
opsommiBg ubjjkt, ook veel onbe-
kooks voorgezet. De man voor de
klasse heeft ket ia Rusland niet
makkelijker gekregen. Het gezag
zijner positie is v/jjwel veidweneD;
hg zal het moeten doen met het
gezag van zyn karakter en tact
Bat is een. ideaal, maar zoolang ook
de Russische jeugd wel niet uit
ideaalkinderen zal bestaan, is dat
eerste gezag onmisbaar. Be school
radenmet leerlingen, die zelf bepalen
in welke klasse zij thuia hooren e*
die hun leeraren kunnen ontslaan,
bestaan niet uit kinderen, die pas
de bewaarsehcol verlaten hebbes,
maar uit de oudere jeugd. Ook aan
gymnasiasten en hoogere burger
schol eren zouden we echter deze
macht niet willen verleenen. Naast
deze bezwaren is daar nog het ver
bod van godsdientsonderwgs zelfs
voor kerkelijke scholen.
Bat is revolutie maar in ichter-
waartsche richting. De vrflkeid van
gedachte i» op de middeleeuwen mat
veel strijd door den modernen tijd
gewonnen. De Bolsjewistische macht
hebbers passen echter de middel-
6euwsehe leuze toe: Wiea bat rijk
is, diens godsdienst (hier ongeloof)
zal keeTssh9E.
De Russische volkskracht is als
een motor met veel lawaai es gepuf
en geplof aangezet, na eenigen tjjd
komt de kalms, statige beweging en
dan zullen kosteloos onderwijs, soe
ducatie, volksontwikkeling, vereen
voudigde spelling, handenarbeid,
invloed der lesriingea op de school-
zaken euz. overblijven. Ook tegen
over het Bolsjewisme zal de tijd
wel als een zeef werkeB, zuiverend
ve>wydere#d het verkeerde en be
houdend het waardevolle. We geloo-
ves.niet in de toekomst van het
Bolsjewisme, maar het nageslacht
zal er anders over oordetlea dan
wy thans kunaen doen.
Wij zien het als een oiweermet
storm en hagelslag, schrikaanjagend
en vernielend. Na het onweer echter
zegt men gewoonlijk: Dat is een
vaifrisschisg geweest. Alles is ver
kwikt, de nainur schijnt verjongd
en met lentekraeht gaat alles weer
groeien. Het afmattende heete weer
heeft dan ook plaats gemaakt voor
een frissc'ne koelte, wa&rbjj het een
lust is aan te pakken en te werken.
Plaatselijk Ni#uws.
IJMUIDEN
Groote plannen. Osze collega,
ket R.K. Nieuwsblad, neemt het
bericht in de plaatselijke bladen over
den bouw eener R.K, Kerk en
Meisjesschool minstens zeer voor
barig. Yan de dtfioitieve plaenen
is volstrekt sog geen sprake en de
bouw der kerk zal nog wel 10 jaar
duren, zegt het blad.
Wij willen onze collega opmerken
dat door B. en W. reeds vergunning
is verleend voor den bouw der
school, waarvoor de placnes zij
ingediend. Wij hebben trouwens den
architect genoemd. Voorts schreven
wij dat er later een R.K. Kerk
komt ea onze collega spreekt dit
niet tegen.
Tenslotte wijzen wij er op dat het
bericht van de plaatselijke
bladen alleen ia de IJmuider Courant
verschee». Waarom verzwijgt onze
collega des naam van ons blad?
Maandagmorgen is hier tus-
scbentijds binnen gekomen bet
Hospitaal Kerkschip „De Hoep",
dat cp zee ee» ernstig defect asn
bet roer had gekregeD.
Centraal Administratie Bureau
veor het YisscherQbedryf
en aanverwante vakken.
In de Maandagmiddag gehouden
Algemeens Yergadaring van het
C. A. B. werden definitief tot be
stuursleden gekozen; voor het me
taalbedrijf de heer S. van der Veen
voor den viscbhandel de heer A F.
C, hekman; voor de reederij de
heer Joh. Poldermanvoor de beide
overige nog te bezetten bestuurs
zetels werden benoemd do heeren
A.J. Yeltbamp en E. J. Keizer.
Tot leden van de* Raad van toe
zicht op het C. A. B. werden gekozen
de heerea W. J. v&s Rooij (Centrale
Bond), A. Kiijger (Cter. Rond), A.
Blom (Syad. Bond), D. Wiegman
(R. K. Bond) R. J. vau Dijk (Raad
van Arbeid), C. Gouda (Viscbhandel),
en J. M. Barneveld (Reederij),
Tot leden vaa de Financiële Com
missie worden gekozen de heeren
J. C. Slis, J. F. Kiert q en F. H.
Luchsinger.
Tot Secretaris—Penningmeester
va* het C. A. B. wordt als eandidaat
vaa het voorloopig bestuur gekozen
de heer F.P.Vermeulen. Het aan
deze functie te verbinden salaris
zal sader worden vastgeteld, na
overleg met de FiaaïciQle Com
missie.
Muziek. Wy hebben dezen
zomer siet veel mooie, warme dagen
gebai e* daarom hebben we waar-
4.
De heele bemanning maakt een
uitstekende indruk, *ietforsch, maar
wel gezond; goede Scandinavische
typen en zeer vriendeiyk.
Wij vragen »eo naar land te
mogen in de vlet mat acht roeiers,
die de lading aanvoert over de bran
ding, maar dat mogen ze helaas
niet toestaan, omdat ods eigen
vaartuig niet is ingeklaard. „Gat
med your egen boatthe waves er
very veiy lithen 1", zegt hij langzaam
e* vriendelijk lacher d, maar dat
lijkt ons toch een gewaagd experi
ment! Ea zoo beminnelijk mogelijk
beduiden we den mar, dat wjj in
ons ranke bootje onfeilbaar zulle»
verongelukken in zjjn „lithen wa
ves". Waa*op we hoozen en afsteken.
De baai is vol vogels, vooral pape
gaaiduikertjes. Driftig trappelend
met de roode poo jas vliegen deze
op, met druk wiekgeklapper op het
water, zich moeizaam van de zee
losmakend. Hun verontwaardiging
is intusschen volstrekt niet in over
eenstemming met de bonte streepen,
waarmee hun gezicht als een Indiaan
is beschilderd
Weer aan boord gekomen halen
wij des middags niet zonder moeite
de boot weer scheep met de bezaan
giek en gaan we maar weer eens
visschen. We zien de bekende rots
poort in zee staan, treffend geljjkend
op onze goede Haarlemmerpoort
maardoor Vulcanus en Neptunus
geschapen. De vangst echter is zóó
treurig, dat we maar weer onver
wijld terugkeere* saar oazt-n vorge
visshgrond.
Iumiddels is het in de kajuit een
lieve herrie geworden door ons toe
doen. Op de „verhooging" (tusschen
bank en kooien) liggen kleerea, blik
ken met kaak es melk, foloartikele»,
bescauit, scheer- en oergerij, et qaet-
teu, touw, boter en med crjnen in
bonte w&nord6 tegen elkaar, voor
bet slingeren Dat de goede schipper
niet razend is geworden, is wavi^jk
aiet onze verdienste 1 Nu eens morsen
we per ongelok met formaliae, zoo
dat de ruimte vergeven is van daa
staak. De patrijspoorten moeten das
fluks worden opengezet-, maar daa
loopt het lekwater van de reddinge
boot weer »*ar binnen en druipt in
de soep. Dan weer maken we den
kok wanhoopig door al zijn potten
en pannen met levende zeediertjes
vol te klisteren. Aan de zolderliag
baagen tai van kopscelei ten te drogen
va* wolf en hoozemoad. W(j prae-
pareerden deze n. 1., alsmede de
hersenen van een paar andere vis
schen, wat niet meevalt ais het
schip slingert, zonder eesig gerief
als omgekeerde visekmanden.
By Ingolfsköfdi dan hebben we
nog cenige heeriyke dagen doorge
bracht, 's nachts vlsschende, overdag
dry vend of ten anker al naar de
wind is. Goddeiyk is zoo'n avond
voor de IJslandsche knst, als we
langzaam het water doorklieven,
vast aan de kor liggende. De zon
schijnt helder, maar nooit brandend.
Uit de machine kamer klinkt een
deunend gezang; op het plankier
daarvióór staat de oudste stoker en
houdt onzei braven kok voor den
gek. Hg is e?n jongeling vanonder
cle dertig, reeds geheel xaslcoofdig
e» met een zeldzame boeventronie,
heelemaal zwart vaa kolengruis.
Zga lied vaa „m'n lokkie opzg"
klinkt als een anachronisme. Met
overheerlpkeu galgeahumor vertelt
bij, hoe je hem, telkens als hg weer
aaa boord komt, „wal op zyn feoofd
kas zetten zonder dat er wat uit
zgn broekzakken rolt". Zgn vrouw
heefc hü „het boech ingestuurd";
nu gaat hij met een ander trouwen,
en hy vraagt zich su ernst'g af, cf
pat gebeuren moet met een deukhoed
dan wel ia een „vijf-kop",zooals hy
den deftigea cylinder betitelt.
Er keerseht aan boord een eigenaar
dige stemming, die je toch maar
nergens zoo vindt als op zee. Ean
paar matrozen hangen licht gezouten
seharreB, scholletjes en roggen in
het want te drogen voor-eigen ge
bruik ook krimp-gesneden zeewol
ven, die weldra als tralievensters
indrogen. Overal hasgea deze dieres
in het rond, aan de staggen, giekeD,
stangen rijen zich de schrompelige
wolven ;&ls riffen van zeekoeien.
Wg zitten met z'n tweeën inde
luwte va* de boot, blootshoofds en
hebben ee* kleinen jjshaai onder
bande*. Op beide oogen, precies in
het midden, zit wonderiyke
parasiet vastgehecht, die zich daar
voedt met de hoornhuid. In de maag
ee* massa snavels van genuttigde
iaktvisschen. Deze haaien brachten
tydess den oorlog Qick geld op;
het vleesch is dan jook blank als
sneeuw; maar nu zyn ze waarde
loost?) en daarom snjjden we hem
aan reepen voor de meeuwen, die
ons in trospen vergezellen.
O, die voge s! Ze zijn de charme,
de luister van onze reis geweest.
Wy, niet veel meer gewoon dan de
tamme grgze-en kokmeeuwtjes van
onze grachten hebben de oogen
uitgekeken naar die flinke, wilde
vogels van het hooge Noordeü.
Hoofdzakelijk ziju het groote man
telmeeuwen en jagers(skua), die mat
elkaar wedy veren in kracht en be
hendigheid. De jagers viiegea snel
als valken en duiken als eenden,
maar za kunnen niet vanuit groote
hoogte „stooten" op hun buit (gelijk
de kleine vlugge rissa's, die z «h
pglsnel, kop-vooruit, laten vallen,
even vaart minderen vlak bg het
water en dan daarin verdwijnen.)
Zy heeten zoo naar hua jagen achter
andere zeevogels aan, die dan uit
angst hun prooi weer uitbraken.
Maar wie hier ook het slachtoff-.r
van mogen zgn, niet de groote
mantelmeeuwen, die sinds de visth-
arend bgna is uitgeroeid, de heer-
sc'aers zgn geworden over den buit
dezer wateren. Met de halze* be-
geerig vooruit gestoken komen zy
aanvliegen in breede vlucht en
pikken de prooi op zonder hun vaart
te staken. Ziet hen duiken naar
een homp visth een tweede, een
derde fel er boven op als hamer
slagen op een aanbeeld. Wij slin
geren een eind darm tusschen de
golveneen een skua rist het 'wag
en maakt zich uit de voeten. Maar
een groote mantelmeeuw heeft het
gezienhy kryscht zijn woedende
oorlogskreet en schiet toe als de
stormwind. Hjj heeft het voordeel
van de geringere belasting, komt
onder den jager en krygt een eind
ingewand te pakken. Deze laatste
schiet naar boven, loodrecht en hasgt
een oogenfclik als een vlieger tegen
het zwerk. Yan alle kanten schieten
nu vogels toe, en dan tuimelt een
vei ward klHwea te water van we
melende vleugels, gierige 'bekken,
rukkend, scheurend met snavelhou-
wen iu wild, opgewonden ge
schreeuw. Het is een schouwspel
van groote schoonheid in al zyn
ongetemde woestheid, een levend
spel van kleuren op de zachte tinten
van lucht en water.
Hoe heel anders weer zyn de
teedere rissa's, die vol vertrouwen
op de verschansing komen zitten,
saeeuwwit van kop en borst. Ze
laten zich tot vlakby naderen op
de verschaasiug zittende en pikken
den lever op, waarmede we ze
voeren. Als we daags liggen te
dry ven op een armlengte afstands
poseeren ze voor ons kiektoestal en
tot loon krijgen ze een heolen
lever van den hoozemond I Het
vreugdegeluid, dat nu cpsüjgt, is
onbeschryfelgk. Dan zetten ze zich
behagelgk neer in zee en wassehea
de bloedroods bekjes schoon. Maar
wee deze zachtaardige diertjes, als
hu* een zwarte elsenaar te na komt,
een kleiaer soort jager, niet veel
grooter dan een duif. Scherp en ze
ker vliegt deze, als een toreavalk,
op de spitse vlerken en de ruitvor
mige staart, scherp toegesneden als
met een mes. Dit kliene vogeltje is
de schrik van alle meeuwen, zelfs
van den geduchten mantelaar, dien
hy hardnekkig najaagt, ver van zgn
genootea, tot het dier in doodsangst
zijn visch aaa den feilen vervolger
atstaat. De elseaaar is veel onver-
sehrokkener en roofzuchtiger daa
zyn groote verwant; gelukkig zgn
ze vry zeldzaamslechts eenmaal
zagen wy een vlucht zeezwaluwen,
die doodsbenauwd hoog in de lucht
trachtten te ontkomen aan twee van
die zwarte roovers.
Allengs wordt nu de toon van
het licht iets matter, maar donker
is het nooit in deze streken des
zomers. De zon gaat voor weinige
uren onder achter de bergen, en
over de matelooze droefheid van
het doode sneeuwveld vóór oas spant
zich een koepel van liefeiyke rose
wolkjes. Een enkele rustlooze storm
vogel zweeft nog over de stille
watervlakte. Zie, daar wordt mon
zelf stil van. Dit is de majesteit van
den poolnacht, die de ontdekkings
reizigers onweerstaanbaar moet heb
ben aangetrokken tot hun yzige
tochten. Reeds ziet men het licht
naar rechts verplaatsen de zons
ondergang gaat vloeiend is een
zonsopgasg over; een nieuwe,stra
lende dag rjjt zich aas de vorige
en voert weer nieuwe levenskracht
toe aan deze wyde wateren, die
er gansch een donkeren winter op
teren.
Slot volgt.
IJMUIDER COURANT
Ingezonde mcdedeelingen 40 ets. per regel Advertenties van 11. en m. 5 regels
f 1.—, iedere regel meer SO ets. Compact gezette advertenties van 11. en m. 5
regels f 1.25, iedere regel meer 25 ets. Kleine advertenties en familieberichten
zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend by vooruitbe
taling, van 1 t. en m. 5 regels f 0.75, iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante
betaling worden de gewone prezen berekend. Advertenties „adres bur. v. d.
blad" 10 ets. extra; voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven
woidt 10 ets. in rekening gebracht. - Bovenstaande regelpryzen worden met
5 ets. verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velsen.