ORGAAN VOOR D
ENTE VELSEN
No. 46
Woonsd&n 12 April 1922
VAN DEN WACHTTOREN.
Jaargang
IJMUIDER COURANT
Ab0Bn*mestsprij8i f 1.— per 8 maMiCen, frwtso per post fl.SS
AboaBeKJenten wordea aangeaoffiiefe sta» ket Bureau esi bg de
Ageaten, Tot pi^ntsing v«e advertent fcifcs v*d Buitea d* geMesKfe
VELSEN in dit. bkc is uitslnitcad gerfeestigc kat AdverteKti®
festrs&fi P. F.C ROELSE, IJMUIfEK.
Advertent.ëH uiterlijk iï t® eend** WOENSDAG tot; 9 asv
®n YBIiaAG tot 4 uur a.K, -
¥«rafMj»t ^?o«asdag8 m £atmd&$u
Uitgave RM&I, T«a« ;Ulig«v«w M|. Ritas «idea
ABBES VOOS RE»ACTIE EN ADMINISTRATIS:
R. V. Drsktatst} Siafewel, vhlhmspUbs 11. IJaauidsis
ft}!
Ingeionde mededeelingen 40 ctt. per rejrel— Adrertentie» van 11. enm. 6 regels
f 1.—, iedere regel meer 80 ets. Compact gezette advertenties van 1 t. en m. 6
regels f 1.85, iedere regel meer 85 ets.— Klein» advertenties en familieberichten
zoomede vereenigings advertenties nit de gemeente, nitsinitend bq vooruitbe
taling, van 1 t. en m 6 regels f 0.76, iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante
betaling worden de gewone prezen berekend. Advertenties „adres bnr. v. d.
blad" 10 ets. extra; voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven
wordt 10 ets. in rekening gebracht - Bovenstaande regelpr^zeD worden met
5 «te verhoogd voor advertentie» »an kritpn de gemeente Velsen
OFFICIÉÉL.
BURGERLIJKE STAND.
Bureau-uren op den
G o e d e n V r ij d ag.
De Ambtenaar van den Burgerlijken stand
in de gemeente Velsen maakt bekend, dat
op 14 April a. s. (O o e d e Vrijdag)
het bureau van den burgerlijken stand op
verzoek van belanghebbenden alleen
tot het doen van over! ij den s-
aangiften zal worden geopend tusschen
9.30 en 10 uur voormiddags, indien de
verzoeker aantoont dat met de te verrichten
werkzaamheden niet tot den volgenden dag
kan worden gewacht.
Velsen, 11 April 1922.
De Ambtenaar van den Burgerlijken stand
voornoemd, E. W. DE BOER.
De nationaliteitenkwesties.
- -
Ze bestonden ook reeds voor den oor
log; het mokte en wrokte ook toen in
Ierland tegen Engeland, in Polen tegen
Duitschland; Vlamingen en Walen
vormen een tegenstelling voor en in en
na den oorlog. De Donau-monarchie is
nit elkaar gevallen, omdat ze uit een
veelheidvan nationaliteiten bestond
die elkander niet wisten te verdragen.
Tijdens den oorlog verdwenen de ver
schillen tusschen de nationaliteiten iu
een staat niet, maar werden eerder
scherper. Dat geldt in het bijzonder
voor Oostenrijk-Hongarije en heeft dit
land in den oorlog ook verzwakt. Maar
zelfs in België heeft de gemeenschap
pelijke haat tegen de Duitschers tus
schen de beide volksdeelen geen toena
dering gebracht.
In ons land bestaat wel geen ver
deeldheid door de verschillen van taal
en ras, maar ziet men toch in de laat
ste jaren ieder voor eigen taal en ka
rakter ijveren. Zeer in het bijzonder is
dit het geval met de Friezen. De Jong-
Friesche beweging scheen aanvanke
lijk zelfs naar afscheiding uit het Ne-
derlandsche Staatsverband te sturen.
Thans willen de Friezen wel Nederlan
ders blijven, maar Friesland boppe! In
Groningen is ook een provinciale taal
beweging. Liefde tot de taal heeft ook
daar geleid tot vereeniging en liet voor
vreemde ooren zeer onwelluidende
Groningsch begint ook een eigen let
terkunde te vormen.
De Weensche geleerde Dr. A. Mahi
wijst er op, dat die nationale verschil
len in vroegere eeuwen een grooten rol
gespeeld hebben. De nationale worste
iingen zelfs van den tijd der volksver
huizing kunnen niet weggemoffeld
worden, al gaan ze vaak schuil achter
het masker van godsdienst-, dynasti
sche en andere oorlogen. Wij zien ook
in het heden overwonnen volken aan
hun nationaliteit vasthouden: Ieren
Finnen, Polen, Boeren enz. De Romei
nen hebben vergeefs getracht de Gal
liërs tot Romeinen te maken. De tegen
woordige Franschen zijn de onver
valschte nakomelingen der Galliërs
Sinds 1918 heeft Italië zijn grens uit
den Romeinschen tijd weer bereikt, de
taalgrens tusschen Italianen en Slaven
zal echter blijven. Opper-Silezië is
Poolsch geworden, juister is het te
zeggen, dat het Poolsch moet worden
Of het ook gebeuren zal? De kleine na
ties trachten altijd weer hun zelfbe
schikkingsrecht te herwinnen en het is
merkwaardig, als wij de volkerenkaart
van 77 met die van 22 vergelijken, hoe
gering de veranderingen zijn in de
streken der hoogste Europeesche be
schaving. Ondanks wereldschokkende
gebeurtenissen blijven de natiën trouw
aan hun verleden, taal en afkomst.
Zoo blijkt dus de wereldgeschiedenis
een groote koffiemolen, waarin eens
alle nationaliteiten fijn en gelijk gema
len zullen worden. De kracht der na
tionaliteit is groot, ze is hard als dia
mant, dat niet afslijt. En ook zij, die
I
zich boven al die kleine nationale ver
schillen ver verheven wanen, worden
warm, en strijdlustig, als hun eigen j
nationaliteit in den druk komt en
dreigt verloren te gaan.
1
De gevaarlijkste tegenstander van het
Britsche rijk.
I
De Britsch-Indiërs hebben hun Mes- j
sias verloren. Gandhi, de Hindoe, die
niet met het zwaard wil strijden, is
werkelijk gevangen genomen en tot
zes jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Hoe zal hij zijn vaderland weerzien na
zes jaar werkeloos geweest te zijn?
Zijn geest is echter niet achter kerker
deuren weg te sluiten en zal niet wer
keloos blijven. Wellicht zal het marte
laarschap de zaak van Gandhi eer ba
ten dan schaden. Gandhi is veroor
deeld, omdat hij opruiende artikelen
schreef in het blad Jong-Indië.
Het merkwaardige in dezen persoon
is zijn afkeer van geweld. Hij is een re
volutionair, maar wars van burger
oorlog en gewapenden opstand. Dus
ook ongevaarlijk, zou men allicht den
ken. Maar Gandhi heeft bewezen, dat
men een geweldige kracht kan ontwik
kelen door het beginsel van lijdelijk
verzet.
Zijn beginsel heet non-cooperation.
Hij wil, dat de Indiërs alle samenwer
king met de Engelschen zullen nalaten.
Zoo heeft hij uitgeschreven een alge-
meene boycot van het Britsche bestuur
en den handel. Hij verscheen in een
kleed van Indische stof en makelij, om
zoo te kennen te geven, dat alle Brit
sche goederen door hem verafschuwd
en in den ban gedaan werden.
Vooral het weigeren van het betalen
van belasting is een gevaarlijk wapen,
een doodelijke wonde voor ieder gezag.
Zoo heeft Gandhi alle gemeenschap
met de Engelschen verbroken en velen,
voor wie hij een heilige is, volgden zijn
voorbeeld. Men weet in Engeland, dat
het broeit in indië. Het bezoek van den
pomilairen kroonprins is geen succes
geweest. Hij werd hier en daar koel
ontvangen of niet ontvangen; de scha
re, die hem moest begroeten ontbrak.
Non-cooperation immers!
Engeland, dat kan roemen the biggest
country van de wereld te zijn en over
\t;elks .machtig rijk de zon nooit onder
gaat, ziet zijn koloniën groot en zelfbe
wust worden. De kinderen krijgen al-
meer te zeggen. Wat zal het met zijn
legers beginnen, waar niet te vechten
valt. Evenals voor een huwelijk moeten
er voor een oorlog twee partijen zijn.
Maar Gandhi wil niet de hulp van
het zwaard. Hij vertrouwt op de zege
van het recht en de vrijheid van zijn
volk door het zwaard des geestes. Dit
is vooral het bijzonder belangwekken
de in deze beweging. En is scherper en
tevens edeler wapen dan van staal.
Daarmee gaat Gandhi overwinnen.
RAADSOVERZIGHT.
Zitting van 4 April 1922.
Het langdurigst en ook het meest
belangrijke debat in deze raadszitting
is gegaan over het bericht van de Com
missie tot verschaffing van productie
ve werkgelegenheid inzake aanvaar
ding der subsidie-voorwaarden voor
werkverruiming. Zooals reeds vroeger
is gemeld wil de regeering de gelegen
heid tot werkverruiming steunen, doch
stelt daarbij de voorwaarde, dat het
uurloon niet hooger mag zijn dan 52
cents. Bij een achturigen werkdag en
een 45-urige werkweeek, kan een werk
loos tewerkgestelde dan komen op een
weekloon van f 23.40.
't Is begrijpelijk, dat de arbeiderslei
ders dit loon beslist onvoldoende ach
ten, doch zooals wel meer geschiedt
zijn de verschillende besturen der ar
beidersorganisaties het niet eens over
de vraag of men desondanks tegen dit
loon zal laten werken. De Christelijke
Vakorganisaties stellen zich op het
standpunt van: „Beter een half ei, dan
een leege dop" m.a.w. f 23.40 inkomen
per week in het gezin van werkloozen
is beter dan niets en zij zouden dus, zij
het niet zonder protest, op het boven
genoemde uurloon aan het werk willen
tijgen. Dit standpunt werd in den raad
verdedigd door de heeren Diependaal
en Wardenaar.
De moderne arbeidersleiders staan
daar anders tegenover en zij werden in
hun opinie vertegenwoordigd door den
heer Schilling. Liever dan nog werk
loos, dan tegen een hongerloon te wer
ken. Eenmaal tegen zoo'n minimum
uurloon aan het werk gegaan, zal het
uiterst moeilijk, zoo niet onmogelijk
zijn, daarn verbetering te brengen. Be
ter is het daarom tot het uiterste te be
proeven een hooger uurloon te verkrij
gen.
Zoo is ongeveer het standpunt der
moderne vakarbeiders.
De heer Schilling las een couranten
bericht voor dat door de regeering
voor de gemeente Hilversum het uur
loon bij werkverschaffing was gesteld
op 45 ets, doch dat de raad dit onvol
doende had geacht en gesteld had op
55 cents, waarvan Gedeputeerde Staten
25 procent subsidieerden.
De heer Peek had reeds in de vorige
raadszitting voorgesteld en herhaalde
thans weder zijn voorstel om door de
gemeente dit uurloon te suppleeren
met 18 cents per uur en alzoo te bepa
len op 70 cents.
We weten niet of de gemeente daar
toe bevoegd is, zonder de regeerings-
subsidie in gevaar te brengen, doch wil
het ons voorkomen, dat de heer Peek'
wat al te luchtig over de gemeentegel
den wilde beschikken. Verwondering
baarde het echter, dat zijn voorstel
noch in de vorige, noch in deze zitting
den minsten steun vond; noch bij zijn
fractiegenoot, noch bij den Vrijheids
bond, noch bij de Soc. Dem. raadsleden
Ware zijn voorstel in stemming geko
men, voorzeker zoude het weinig stem
men hebben gekregen. De heer Schil
ling liet aan den heer Peek het breede
gebaar en kwam met verder dragende
en o.i. ook betere voorstellen, die door
den raad werden aangenomen. De heer
chilling had betoogd, dat de rijks
straatweg tusschen Velseroord en
LTmuiden door het Rijk schandelijk
was verwaarloosd en dat, nu de ge
meente het onderhoud en de verbete
ring op zich heeft genomen, het Rijk
nog decreteert, welk loon de gemeente
mag uitbetalen voor het werken aan
die hoog noodige verbetering. Zijn
voorstellen waren aan de regeering
subsidie te vragen voor de verbetering
van den Rijksstraatweg en aan Gede
buteerde Staten om subsidie voor de
ioonen bij de werkverschaffing.
Bij de debatten bleek, dat op heden
de werkloosheid niet groot is in deze
gemeente. Bij het bureau voor arbeids
bemiddeling waren slechts 100 werk
loozen ingeschreven.
Toen dit ook door den heer Vermeu
len werd opgemerkt, interrumpeerde
de heer Baarda met de opmerking:
„Dank zij de Duitsche trawlers". En
daarmede waren de Duitsche stoom
trawlers, die den jongsten tijd het on
derwerp van gesprek zijn geweest
stof hebben gegeven tot telegrafische
klachten bij de regeering en voor inge
zonden stukken in onze courant, ja
die zelfs den dichter-zanger Speenhof
naar den lier hebben doen grijpen, in
het debat gemengd.
De heer Schiling liet zich ook uit in
den zin, dat het markten der Duitsche
stoomtrawlers alhier, niet in het be
lang van het visscherijbedrijf geacht
kon worden en begrijpelijk is zulks, als
voor iedere Duitsche stoomtrawler die
hier markt een IJmuider stoomtrawler
moet worden opgelegd. Hij voorzag dan
ook een toenemende werkloosheid bij
het stoomvisscherijbedrijf door het op
leggen van IJmuider stoomtrawlers
Uit den mond van den heer Vermeulen
later bevestigd door den Voorzitter
vernamen we dat het dagelijksch be
stuur onzer gemeente zich bereids tot
de regeering had gewend om te wijzen
op de moeilijkheden waarin onze
stoomvisscherij zich bevindt en om zoo
mogelijk hulp te bieden. We weten niet
in welken vorm zich ons dagelijksch
bestuur dien hulp voorstelt, doch alvo
rens mede te werken, tot maatregelen
om de Duitsche stoomtrawlers hier
voor goed te weeren, zou het wellicht
niet ongewenscht zijn het oor ook naar
andere zijden te luisteren te leggen, 't
Is zeker een uiterst moeilijk vraagstuk,
waarin de belangen van handel en
reederij dikwijls niet parallel gaan en
waar men door het dienen der eene
maar al te zeer gevaar loopt, die van
andere te schaden. We kunnen het
hierbij in dit overzicht over deze kwes
tie gevoeglijk laten.
Bij de subsidie-aanvragen ten behoe
ve van huishoudscholen en verzoek tot
Oprichting eener gemeentelijke werk
en leerschool voor meisjes, dit speciaal
vrouwelijk punt mochten we Mevr.
Kerrebijn in actie zien komen. We zijn
in dat opzicht niet veel gewend, doch
thans hield ze een warm pleidooi voor
het verleenen van de gevraagde subsi
die en de medewerking van B. en W. in
de beschikbaarstelling van de benoo-
digde locaiiteiten. En niet waar: Ce que
femme veut.... de subsidie werd toe
gestaan en drie schoollokalen ter be
schikking gesteld. De raad stond er
anders vrij sceptisch tegenover, doch
de heer Landeweert gaf veel steun aan
de verzoeken. Het eerste dineetje in de
kookschool gewrocht zal hem thuis be
zorgd worden. Hij ete er smakelijk van.
De raad heeft ook besloten medewer
king te verleenen voor de stichtng van
een gebouw ten behoeve van een R.K.
school te Velseroord.
De interpellatie van dit wijdsche
hoofd, dat naar hof- of wetstaal riekt
n dies moeilijk leesbaar is, wil niet
anders zeggen, dan dat de gemeente
weer ruim f 100.000 gaat dokken voor
een R. K. school te Velseroord, waar in
17 klassen, ongeveer 300 leerlingen zul
len worden ondergebracht. Met een va
riatie oo Heyermans kunnen we tegen
woordig wel zeggen: „Het onderwijs
wordt duur betaald."
We bevelen ons aan tot benoeming
van „Bezuinigings-Inspecteur" voor de
gemeente Velsen, mits het niet te zui
nig betaald wordt.
PLAATSELIJK NIEUWS.
IJMUIDEN.
De politie heeft Vrijdag bij den slager
Post in de Prins Hendrikstraat een schoor
steenbrand gebluscht.
De heer P. J. V. van de Julianakade
deed aangifte van de vermissing van een
rijwiel. Hij had zijn fiets 's avonds voor
zijn woning gezet en bemerkte 's morgens
dat. deze verdwenen was.
De politie heeft het rijwiel weer terug
gevonden en aan den eigenaar ter hand
gesteld. Ook een gelukje voor dezen.
Zaterdag werden wegens openbare
dronkenschap opgepakf F. van O. en N. H.
De heer H.G. Vr. van de Julianakade
deed aangifte van de verduistering van
f 10 ten nadeele der Visscherij Mij. „De
Twee vermoedelijk gepleegd door den
varensgezel F. T.
Bij een familie in de z.g. Veertig
was een zwager, zekere Sch., bezig den
boel kort en klein te slaan. Politie-assistentie
werd geweigerd. De zwager, die dronken
was, mocht doorgaan met den boel te
vernielen.
Uit Lowestoft wordt gemeld dat de
stoomdrifter Holland VI 1JM. 365 aan de
Noordkust aan den grond isgeloopen. Het
schip is echter zonder assistentie weer vlot
en in de haven gekomen.
Door de Ant. Rev. Kiesvereen. alhier
is f 417.40 afgedragen voor het Miljoenplan
der Ant. Rev. Partij.
Bij de Staatscourant zijn gevoegd de
statuten van de Mij. Zeebad alhier en van
de R. K. Patronaatscommissie, van den
H. Antonius van Padua alhier.
Kerkinwijding.
Hedenavond wordt in een plechtige
dienst de nieuwe Chr. Geref. Kerk alhier
in gebruik genomen. Wij willen reeds nu
een en ander over het gebouw meedeelen.
Dit in de Hadleystraat gelegen kerkge
bouw vait reeds van buiten op, door zijn
eenvoudigen en toch fraaien bouwstijl. Maar
eerst als men het gebouw var. binnen
heeft gezien, komt men onder den indruk
en moet men getuigen, dat hier een mooie
kerk is verrezen.
De kerk, die 400 zitplaatsen bevat, is
langwerpig, met in 't midden kruisgewelven
in het dak. Er zijn drie rijen banken van
gebeitst hout, breed en ruim, zoodat men
zeer gemakkelijk kan zitten. !n 't midden
zijn breede banken, terweerszijden daarvan
smallere.
De muren zijn crème gekleurd, mooi
zacht van tint, de ramen zijn van gias in
lood. De katheder is eenvoudig en in een
nis geplaatst, daarboven komt het orgel,
dat echter eerst over een haf jaar gereed
zal zijn. Alles is in mooie, frissche kleuren
uitgevoerd door defirma Keuter te Velseroord
Boven den hoofdingang, tegenover bet
spreekgestoelte, is een flinke gaanderij met
o. g. 100 zitplaatsen, welke men bereikt
angs twee trappen in het portaal. Overal
op de gaanderij kan men den predikant
goed zien, ook kan deze gaanderij door
tochtdeuren afgesloten worden. Vooraan
in de kerk is ook nog een nooduiigang.
De verlichting is electrisch, de lampen
zijn bijzonder fraai. De electrische installatie
is uitgevoerd door de N. V. v.h. O. Fris Jr.
alhier.
Bij den ingang der kerk zijn nog een
tweetal bergplaatsen en zeer practisch, ook
een closet met wasch-en drinkgelegenheid.
Achter de kerk is een alleraardigst verga
derlokaal, met kasten en kluis en een uitgang
naar de pastorie, die naast de kerk in
aanbouw is.
De architecten, de heeren H. W. J. Meyran
en Ant ten Broeke, hebben met deze kerk
een fraai stuk werk afgeleverd en een blijk
van hun kunnen gegeven. De bouw is
uitgevoerd door den aannemer H. Oudshoorn
te Beverwijk.
VELSEN.
Door de Ant. Rev. Kiesvereeniging
alhier is als 3e storting f 370 afgedragen
voor het Millioenplan der Ant. Rev. Partij.
- Zondagavond herdacht de afdeeling
„Wijkeroog" van den Algemeenen Neder-
tandschen Geheelonthoudersbond haar 7-
jarig bestaan.
De afdeeling meende dit het nuttigst en
aangenaamst te doen door zich de mede
werking te verzekeren van verschillende
personen, om er niet alleen een propaganda-,
maar ook een kunstavond van te maken.
De afdeeling is hierin uitstekend geslaagd.
De voorz., de heer Rem, opende de bij
eenkomst met een woord van welkom tot
de aanwezigen, en sprak er zijne voldoening
over uit, dat zoovelen opgekomen waren.
Hij herdacht den overleden medestrijder,
den heer Koning, die zich tijdens zijn lid
maatschap geheel aan de Vereeniging ge
geven en zich tot een navolgenswaard
voorbeeld gesteld had.
Ook wijdde hij eenige woorden van
dankbare herinnering aan den overleden
algemeenen Secretaris van den Bond, den
heer J. Laverman, en meende goed te doen,
met een van diens, mooiste gedichten, die
op de vergadering gecolporteerd werden,
voor te lezen. Hij koos hiervoor „In de
stilte van den avond" een gedicht, dat in
aller harten weerklank vond.
Hierna gaf hij den medewerkers gelegen
heid om van hunne kunst te doen genieten.
De heer W. van Tilburg van Velseroord
op de piano en de heer P. Stam ook van
Velseroord op de viool gaven een paar
nummers ten gehoore, die werkelijk mooi
waren en waarmee ze een dankbaar applaus
verwierven.
De heer G. van den Berg uit Rotterdam,
dien we een tweeden Speenhof zouden
kunnen noemen, vergastte het publiek op
eenige liedjes, die hij met de gitaar bcge
A