IJmuider Courant
A
f Ru
I rit
iterdag 3
Juni
Tweede blad
PREDIKBEURTEN
IJMUIDEN.
NED. HERV. KERK.
Ie Pinksterdag
uurDs. Erdman.
5 uurDs. V. Oostrom Soede.
2e Pinksterdag
uurDs. Erdman.
IOOPSGEZ. GEM. AFD. PROT.-BOND.
Ie Pinksterdag
0.30 uur: Ds. W. Luikinga.
2e Pinksterdag
OEEN DIENST.
GEREF. KERK.
Ie Pinksterdag
0 uur: Ds. Buffinga.
uurDezelfde.
2e Pinksterdag
uurDs. J. D. Boerkoel, van Velsen.
CHR. GEREF. KERK.
Ie Pinksterdag
uur: Ds. J. B. O. Croes.
5 uurDezelfde.
2e Pinksterdag
0 uur: Ds. J. B. O. Croes.
VELSEROORD.
NED. HERV. KERK.
Ie Pinksterdag
0 uur: Ds. T. J. v. Oostrom Soede, van
muiden.
2e Pinksterdag
uurOeen dienst.
GEREF. KERK.
Ie Pinksterdag
p uur: Ds. Wissink.
5 uurDezelfde.
2e Pinksterdag
0 uur: Ds. Buffinga, van IJmuiden.
VELSEN.
NED. HERV. KERK.
Ie Pinksterdag
0 uur: Ds. Eggink.
0 uur: Kinderkerk, Lokaal Wijkeroog.
2e Pinksterdag
0 uur Oeen dienst.
WIJKEROOG.
GEREF. KERK.
Ie Pinksterdag
0 uurDs. Boerkoel.
5 uurDezelfde.
2e Pinksterdag
0 uur: Ds. H. M. Oroenewege,
van Halfweg
SANTPOORT.
NED. HERV. KERK
le Pinksterdag
0 uurDr. O. A. van den Bergh v. Eysinga
2e Pinksterdag
Dezelfde
Beide dagen collecte orgelfonds.
EVANGELISATIE.
10 uurM. D. Oijsman, Thel. Cand. te Leiden
2e Pinksterdag
Oeen dienst
VAN DEN WACHTTOREN.
Vierderlei Pinksterstemming.
Pinksterstemming.
Lekker met Pinkster vier dagen vrij!
't Moest veel vaker Pinkster wezen!
Dat is de Pinksterstemming van een
achtjarige, die zich in een school als
—een kwikstaartje in de kooi voelt en
het leven behalve de schooluren nog
ie8een pretje vindt. Er moesten veel meer
^Zondagen in een jaar zijn!
ir>' De achttienjarige leest alle mogelijke
aankondigingen van Pinkstervermake-
le4ijkheden zooals een fijnproever, die
enieens extra lekker wil eten, een spijslijst
enkeurt. Wat zal het zijn: Zangersfeest,
^voetbalwedstrijd, fietstocht, water-
^sport? Men heeft niet alleen te kiezen;
klier moet een afspraakje gemaakt wor
gden met de vrinden en ook wel eens
de,met een vriendin. De wereld vol men-
■ik&cjïen dn de luchf vol geuren en de
fd%)osschen vol zangen en het hart vol
tjonge blijdschap. Het leven is mooi en
de toekomst vol beloften. De storm van
ierdollen levenslust en het vuur van jon
'önge liefde, dat is de Pinksterstemming
"Hvan den achttienjarige,
Het dartele veulen wordt het rustig
zijige haartjes en de heldere oogjes en
(men geniet zoo zijn Pinksterstemming
van huwelijksgeluk.
De tachtigjarige kent niet meer het
[blijde vacantiegevoel. Hij warmt zich
een beetje aan al die Pinksterfeeste-
llijkheid, hij leeft wat mee met de jon-
geworden is, antwoordt misschien met
grimmige troost ja!
Doch wat is het antwoord van regee-
ringswege?
Zal er „ja" geantwoord worden, om
dat men op de ruïne van het IJmuider-
Visscherijbedrijf een bloeiend Staats-
van
ook
zoo
geren, die het leven nog zoo mooi vin
den, maar hij laat anderen zingen en
luistert, laat anderen dol doen en glim
lacht, laat anderen de wereld intrek
ken, maar kuiert zelf hoogstens een
kwartiertje en zit in zijn makkelijken
stoel en peinst.
Peinzen is geestelijk herkauwen. De
peinzer beziet het leven met aandacht.
Zoo denkt onze grijsaard aan zoo me
nig oordeel over het leven. Het is niet
altijd bier met suiker. Het is een rare
grap, die altijd slecht afloopt. Het is
een zeepbel, die even dichtbij en mooi
is,-maar weg is hij. Het is eigenlijk een
jakkeren en jagen voor jezelf, wat voor
deel en vreugde en de weitasch blijft
leeg. Hoevaak heeft hij in dezen geest
niet over het leven hooren spreken.
Hij heeft dien morgen als reeds zoo
vele jaren in de kerk hooren spreken
van Heiligen Geest en gezongen: Uit
den hoogen wordt G'als regen overvloe
dig uitgestort.
Maar nu denkt hij aan deze wereld
en dezen tijd, die hem is als een donke
re nachtelijke hemel vol donderbuien.
Overal werken verwilderende en ver
woestende krachten. Hij ziet nergens
werking van een Heiligen Geest. Maar
dan komt de verzachtende overweging:
't Legt misschien aan mij. Ik ben te
oud, om dezen tijd te begrijpen. Er
moet toch ook nu wel iets goeds en
schoons aan het groeien zijn. En dan
schiet hem het woord te binnen, dat
een andere grijsaard Krueger zelfs in
zijn bitterste oogenblikken niet verloo
chende: Alles kom reg! En hij eindigt
zijn gepeins met een: Ik zal het niet
beleven en kan het nu ook nog niet
zien, maar er zal uit al dit kwaad toch
wel iets goeds voortkomen! Dat is zijn
geloof in Heiligen Geest.
Maar dan wendt hij zijn gedachten
af van deze booze wereld en denkt aan
zijn kleine wereld. Hij is met de jaren
wel stil maar geen mopperaar gewor
den. Hij vindt het leven nog wel goed
Straks komen de kinderen thuis. Zijn
schoondochter is altijd even lie:" vooi
hem; het eerste kopje zal ze straks
weer voor hem inschenken. Zoo zijn ei
duizend kleinigheden, waarmee ze
hem eert en het leven veraangenaamt
En zijn jongen is nog altijd zijn jongen
Als hij soms zegt, dat hij, oude man
een heele last voor hen is, dan zegi iiij
weer hartelijk: Vader heeft vrocgei
voor ons gewerkt, nou werken wij vooi
vader. Ieder zijn beurt. Dat is recht.
En dan krijgt hij den kleinen mai
straks op zijn knie. Hij is er nog dollêi
op dan zijn eigen vader en moeder. Al
leen om dat kleine wichtje zou hij nog
wel vele jaren willen blijven leven en
als ze dan straks na hun wandeling
weer allemaal bij hem zijn, dan geniet
bij van zijn Pinksterstemming en dai
schieten hem de woorden te binnen:
Wat is de geest des Heeren?
't Is liefde, liefde alleen!
Zoeker.
Visscherijbedrijf waant te kunnen op
bouwen?
Zou er daarom niets geantwoord en
vooral niets gedaan worden, omdat
IJmuiden zoetjesaan rijp wordt om ver-
schacherd ie worden, nu het particu
lier initiatief zoo ongeveer lamgesla
gen is?
Zou eerst bij Staatsexploitatie van
het Visscherijbedrijf bevoorrechting
boven recht kunnen gaan?
Zou er dan een tijdelijk invoerverbod
komen, om onnoodige, ongewenschte,
overstelpende, vreemde aanvoer te
weren?
Of zou dan een andere, makkelijker
door te voeren maatregel haastelijk, als
onvermijdelijk en vanzelfsprekend,
worden doorgedreven?
Door van regeeringswege voor de
IJmuider-Visscherij niets te doen, kan
het Rijksvisschershaven-bedrijf, alleen
voor buitenlandsche en niet te IJmui
den gevestigde bedrijven, op den duur
ook geen standhoudenl
Of denkt men werkelijk de kwijnen
de bedrijven te IJmuiden in de toe
komst nog zwaarder te kunnen belas
ten?
Is het voorkomen van den ondergang
van het I Jmuider-Visscherijbedrijf, me
de van de aanverwante bedrijven en
zelfs van het Rijksvisschershaven-be
drijf niet de aandacht waard van
de Nederlandsche Regeering?
en
den Nederlandschen Belastingbetaler?
en
van al dezulken, die te IJmuiden hun
bestaan genietenf?) of voortsleepen?
Of is er wellicht van regeeringswege
in stilte al geantwoord en genoeg
gedaan??
Dat zulks dan openbaar en algemeen
bekend worde!
't Is onze ondergang ofonze her
leving!
En inmiddels is het vreemde, buiten
landsche element in de Rijksvisschers-
haven het bevoorrechte!
X.
IN EN OM DE VISSCHERSHAVEN
TE IJMUIDEN.
as,
II.
t
Wat moet er gedaan worden om tc
Ivoorkomen dat ons IJmuider-Vissche
rijbedrijf een geweldadigen dood sterft
Laat ons niet vragen wat er al ge
daan had kunnen worden!
Zal er nog eerst getwist moeten
worden of er wel iets gedaan moet
worden?
Laat ons dan vooraf deze vraag be
antwoorden:
Moet het IJmuider-Visscherijbe
drijf in de algemeene ontreddering
maar te gronde gaan?
En met dat bedrijf alle aanver
wante bedrijven?
Deze vraag snel met „ja" of „neen1
[beantwoorden, zou heel wat besparen
- O U UCU1 *v«l MGOpur. Cl
ee'voortdravende paard. De acht-en-twin-1 in een tijd dat men bezuinigen moet e>.
antigjarige wandelt naast zijn vrouw en I niet verkwisten mag.
Peen kinderwagen. Hij is een slachtoffer
^'alleen
in spotbladen. Want zooals er
in'vele lieve schoonmoeders zijn, zijn er
'Pook gelukkige mannen, die een kinder-
wagen escorteeren. Het leven is nu
eel ernst, werken en zorgen voor een gezin.
'an Aanpakken iederen dag weeraan. Reke
iktnen, om er te komen en ook denken aan
!erdètoekomst. Daarom zoo prettig een
cW paai: vrije dagen. Men hoeft niet fe
),,r haasten, men wacht, tot moeder de
[vrouw alles opgeredderd heeft en dan
^aSgaat men de mooie, wijde wereld van
tebloemrijke weiden en frischgroene
wouden in en babbelt genoeglijk over
niemendalletjes en kijkt telkens onder
Aen kap naar dat rose kopje met da
(Wij hebben natuurlijk geen bezui
niging op het oog, die de wijsheid zou
bedriegen!)
Het Rijksvisschershaven-bedrijf is
hierbij ook gemoeid, spreekt ook mee
werkt fnuikend, zoo het niet mee
werkt en zal zich van daden ook niet
kunnen onthouden als het vanzelfspre
kend is, dat wij met neen, duizendmaal
neen, beantwoorden!
Als grpot ep klein, onverschillig wie
ip IJmuiden niet antwoordt met neen
dan verstaat men in IJmuiden zichzélf
niet. Eene samenleving, welke tegen
zichzelf gericht is, moet te gronde
gaan!
Wie te IJmuiden reeds slachtoffer
INGEZONDEN MEDEDEELING.
enjepAfltfP&Dg.
BleekzuchtDuizeligheid Zwakte,
Rugpijn Voortdurende vermoeidheid. Neem
MIJMHARDT'5 STAAL —TABLE TTEM J
Per flacon 90cl bij Hpo/h en drogisten
V
NATUURWANDELING E N.
IV.
„De Binnenduinen".
Nu in deze Meidagen, wanneer in di
omgeving van Santpoort en Velsen al
les op zijn mooist is, kunnen wij niel
beter doen dan onzen tocht langs der
voet der duinen voort te zetten. Er zijn
weinige streken zooals deze, welke
zooveel afwisseling aanbieden, niet al
leen wat de gelegenheid tot wandelen
of fietsen betreft, doch ook aangaande
de gesteldheid van het landschap en
den aard van den bodem. Wij hebben
hier evengoed als duin- ep geestgron
den, ook klei- en veenland.
In ons vorig artikel spraken we ovei
de lange laan, den Kruidbergerweg
die van Santpoort uit den spoorweg
kruisende, bij het landgoed Duin er
Kruidberg uitkomt. Ter eene zijde
hebben we heuvelachtig terrein met al
lerlei houtgewas, doch hoofdzakelijk
eikenhakhout begroeid, alles zand
grond; doch aan de andere zijde laag
gelegen veenachtig weiland. Men
noemt die weiden de „Schipbroek'
doch het kan ook zijn, dat ze eigenlijk
„Schiebroek" moeten heeten. De dich
ter W. J. Hofdijk spreekt tenminste in
zijn „Kennerballaden", handelende
over deze omgeving in den middel
eeuwschen tijd, over 'het „Schiebroek'
en „Rumpelerveld". Doch de hoofd
zaak die onze opmerkzaamheid trekt
is hier, het plotseling afbreken der
duinen en het overgaan in een laag ge
legen vruchtbare weidestreek; aan bei
de zijden door begroeide heuvelachtige
zandgronden helend. Deze zijn hier de
voorplaats van het landgoed „Duin en
Kruidberg" met de oprijlaan. Daar ligt
ook de „Spanjaardsbprg" en werd de
Huize „Valckenhoef' gebouwd. Aan
de zuidzijde van het lage veenland lig
gen het uitgestrekte „Neethof" en het
„Terras", het laatste jammerlijk ge
sloopt en van zijn hoog geboomte be
roofd in den tijd van brandstoffennood.
De "Spanjaardsberg" en het „Terras"
herinneren aan den tijd dat Haarlem
door de Spanjaarden belegerd werd en
uit deze plaatsen waarschijnlijk
beschoten. De naam „Terras" is,
vermoed men, afkomstig van het
Spaansche El Terracio of Fransch Re-
tranchement (verschansing, leger
plaats).
De vier enorme wallen duiden er
ook op, dat de Spaansche troepen hier
evenals bij de ruïne van Brederode een
versterkt kamp hebben gehad.
Het veenachtig weiland bij Santpoort
beslaat een betrekkelijk kleine opper
vlakte en gaat ook Oostwaarts naai
den kant van den Rijksweg spoedig
weer in Duingrond over: „Thorn" en
de boerderij ,,'t Huis ter Bildt". Wij
zijn hier dan ook op de verspreidlig-
gende „Binnenduinen", die op veh
plaatsen geslecht, doch niet overal, zich
over de geheele lengte dér provinciën
Noord- en Zuid-Holland zigzagsgewijze
op ongelijken afstand der eigenlijke
duinen uitstrekken. Onderling zijn de
binnenduinen van den grooten duinke
ten door lage veenachtige landerijen
gescheiden. Bij Hillegom en Lisse is de
afstand tusschen binnenduin en zee
duinen zeer groot en bedraagt wel een
klein uur gaans.
Santpoort, Schoten en Haarlem lig
gen op deze gedeeltelijk vlakgemaakte
zandstrook. De Groote Markt te Haar
lem ontleende er waarschijnlijk haar
ouden naam aan en werd „het Zand"
genoemd.
De vorming der duinen is in 't alge
meen een langdurig proces geweest,
dat nog heden' ten dage voortduurt.
Het veen ontstond door den humus
van verteerde bosschen en planten
groei. Het onderstuiven van bosschen
door de altijd in beweging zijnde zee-
en duinen speelde een grooten rol, tot
dat een voldoende beplanting door
menschenhanden de duinen eindelijk
eenigszins bedwong en vastlegde.- Hoe
de binnenduinen ontstonden en daar
als een voorgebergte afgezonderd van
de groote duinerij bleven liggen door
water en veenplassen gescheiden?
Overstroomingen en latere droogleg
;ing hebben het hunne er toe bijgedra
gen om dezen toestand te scheppen.
In den voortijd moet er zich hier langs
de kust een groot woud hebben bevon
den, dat door de zee overstroomd en
onderstoven door de zich vormende
duinen, verdween. Dat bewijst ons de
darie of derrie, die zelfs onder de dui
nen gevonden wordt en geperste veen
is.(') Rivierklei wordt aangetroffen bij
Brederode en het meertje van Caprera
bij Bloemendaal, zeeklei in de Meerwei
len bij Velsen en in den Polder de „Vel-
serbroek" bij Santpoort.
Vroeger overstroomden deze landen
bij hoogen stand van „het IJ" en het
Wijkermeer en veranderde het achter
gelaten slib naderhand in vruchtbare
klei.
Over 't algemeen heeft men met de
binnenduinen die een zeer mooien
plantengroei hebben, waar schoone
dennen, beuken, meidoorns en larixen
wassen, ruw geleefd. Hier onder Sant
poort en Velsen zijn ze nog vrijwel in
tand gebleven, doch verder zuid
waarts, te beginnen te Vogelenzang en
voortgezet naar Hillegom en Lisse wer
den ze gaandeweg afgegraven en tot
bloembollenland ingericht. De meeste
buitenplaatsen lagen op die reeks bin
nenduinen en van vele kan men nog
slechts een spoor van hun vroeger be
staan vinden in oude boeken of den
naam op een of ander landhek.
Santpoort alwaar wij nu op onzen
tocht zijn aangeland, ligt ook op de
binnenduinen, doch aan de Oostzijde
van den Rijksweg begint bijna onmid
iellijk het kleiland. Bepalen we om
echter om aan de West- en Zuidzijde
van het dorp te blijven dan zien wij di
reet het duinkarakter aan hoornen
planten, bloemen ja aan het onkruk
zelfs.
De zandgrond is er mager en wat er
ger is, droogt spoedig uit, vooral in d
laatste jaren nu de duinen hun. vocht
door de waterleidingen wordt ontno
men en de duinbeken dikwijls droog
liggen. Het wordt nu ook al het tweede
jaar van droogte en vele gewassen en
vooral oude boohien hebben het zeei
kwaad te verantwoorden. Vele planten
die vroeger welig in de duinen tierden
vindt men haast niet meer of in armoe
digen miniatuurtoestand.
Onder Santpoort groeien gewillig
het Kweekgras, het Drieblad, de Wilde
Spurrie, het driekleurig viooltje, het
Maartviooltje (welriekend), de paar
den- of kattestaart, als woekerplanten
op de slechte gronden; later de Klap
roos, de §t, Teunisbloem, de Stalkaars
of Toorts en andere die wij nog zullen
tegenkomen. Behalve de Primula Veris
of Sleutelbloem, vindt men de Lelie der
Dalen en het Salomonszegel hier allen
in het wild. Op de betere gronden die
door bemesting en bewerking rijker
aan humus zijn geworden, ziet men
weer andere onkruiden die wegens hun
voortwoekeren lastig zijn voor den
tuinder, nl.: het Kruiskrpid geelbloei
end, de Möhringia of Muur, de Wilde
Boekweit, de rood© Wilg, de Brandne
tel en de Moeide. Het Hoefblad, uit de
kleistreken geïmporteerd, groeit hier
ook wel eens en is een der meest ge
vreesde onkruiden.
De bosschen in deze streek oorspron
kelijk natuurbosschen die zich zelf
zaaiden en zoodoende in standbleven,
zijn langzamerhand gedeeltelijk dooi
de leiding van menschenhanden, kul-
tuurbosschen geworden. Zoo spreekt
men van eiken- en esschenhakhout,
dat is: houtgewas hetwelk op geregelde
tijden om de zooveel jaren gehakt
wordt en dan opnieuw uitloopt. Van
zulke bosschages heeft men er vele in
dezen omtrek. Na het afhakken wordt
,e grond soms tusschen de stoven om-
eprakt en met aardappelen bepoot, of
wel blijft ze braak liggen. Dan treden
de woeker- en klimplanten op eens te
voorschijn, planten die men er toen het
bosch was, in 't geheel niet zag of ver
moedde.
Waar komen ze op eens van daan?
De Blauwe Distels, de Wilde Papaver
of Klaproos, de Toorts of Stalkaars, de
Wilde Vergeet-mij-niet, enz. en verder
alle planten, die onder het hooge hout
gewas geen gelegenheid hadden zich
te ontwikkelen?
Het wonder der natuur is, dat de za
den dezer planten zoolang bleven sla
pen en de ondervinding heeft geleerd,
dat dit zoo is en dat niet alleen do
wind en de vogels de zaden overbren
gen, Bij den toenemenden groei van het
bosch verdwijnen ze weer gaandeweg
en worden overvleugeld.
De omgeving van Santpoort is zeer
boschrijk en wat meer zegt er is veel.
vrije wandeling, wij hopen dat het pu
bliek niet door wangedrag of onacht
zaamheid met vuur zelf oorzaak zal
worden dat alle bosschen afgesloten
worden.
Volgend stukje hopen wij onze be
schrijving voorttezetten over de bos
schen en landgoederen langs en op de
binnenduinen bij Santpoort en Bloe
mendaal.
S. Chr. L. P.
Een mooi darielaag is thans te
zien te Overveen bij de afgraving der
:anderij aldaar.
INGEZONDEN.
Buiten verantwoordelijkheid der
Redactie.
De Harlngvisscherij.
Mijnheer de Redacteur!
De in de laatste maanden ontvangen
berichten hadden bij mij reeds het plan
loen opkomen, de vooruitzichten van
le aanstaande haringvisscherij ook
iens van iets minder pessimistische
zijde te beschouwen, dan die in den
aatsten tijd in alle courantenartikelen,
laarverslagen en redevoeringen naar
/oren gekomen is.
Het Haringbericht in De Nieuwe
volaard. Crt. van 26 dezer uit Hamburg,
gedateerd 20 Mei, deed mij besluiten.
Ongetwijfeld hebben de reederijen
enige zeer moeilijke jaren medege
maakt en zijn de vooruitzichten nog
.liet schitterend. Toch geloof ik, dat
men de moed niet geheel behoeft te
verliezen en men het pessimisme voor-
il niet moet overdrijven, Met een ein-
leloos klagen tegen, elkaar is het be-
lrijf zeker niet gediend en helpt men
ilkaar nog meer in de put in "plaats
van er uit.
De vooruitzichten zijn nu beslist be
ter dan verleden jaar. Toen begon de
ïieuwe visscherij niet alleen met een
voorraad oude haring in ons land van
:a. 180.000 kantjes, maar lagen boven-
lien in Engeland ongeveer 1 millioen
ton onverkocht, terwijl in Duitschland
lehalve andere soorten nog l1/4 mil
lioen ton oude Noorsche haring op de
narkt drukten. Onder deze omstandig
heden was het eenerzij ds gelukkig, dat
le nieuwe visscherij in alle landen
zooveel minder opbracht dan in nor
male jaren, al bezorgde de ongunstige
visscherij onzen reeders ook weer een
lecht seizoen,
Nu is de toestand deze, dat de we
reldvoorraad haring zeer gering is, ter
wijl Rusland weder als afnemer op de
markt verschenen is. Al koopt Rusland
lan nog geen Ilollandsche haring, om
dat deze te duur is, het zal ons onge
twijfeld toch indirect ten goede komen,
'dat Rusland in Noorwegen 400.000 ton
nen gekocht heeft en waarschijnlijk
ook wel van Engeland zal koopen.
We gaan dus het nieuwe seizoen on
getwijfeld gunstiger in dan verleden
jaar en het verwondert mij, dat vele
reeders verleden jaar met de enorme
wereldvoorraden wel de moed hadden
hunne schepen uit te zenden, terwijl
zij die moed nu schijnen te missen. Ma
ken de in de laatste jaren geleden ver
liezen het den reeders onmogelijk aan
de visscherij deel te nemen, dan is het
een ander geval en het is te hopen, dat
zij dan steun zullen vinden.
Van verschillende zijden ontving ik.
