ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN Velseu in den ouden tijd No. T6 Zaterdag22 Juli 1922 7e Jaargang Vergchjjnt Woensdags Zaterdags IJMUIDER COURANT Abonnementsprijs: f 1.per 3 maanden, franco per post f 1.35 Abonnementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de Agenten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie- bureau P. F. C. ROELSE, IJMU1DEN. Advertentiën uiterlijk in te zenden WOENSDAG tot 9 uur v.m. en VRIJDAGS tot 4 uur n.m. Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUIDEN" ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL Willemsplein 11 Telefoon 153 IJmuiden Ingezoide mededeelingen 40 ets. per regel Advertenties ven 11 en m 5 regels fl. iedere regel meer 20 ets. Compect gezette advertenties van 1 t ou m. 5 regels f 1.25, iedere regel meer 26 ets. Kleine advertenties en familieberichten zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij voort itbeta ling, van 1 tot en met 5 regels f0.76, iedere regel meer 15 ets bij niet con ante betaling worden de gewone prijzen berekend Advertenties adres bu eau <an dit blad' 10 ets. extra; voor bezorging van op advertenties ii gekomen brieven werdt 16 ets. in rekening gebracht bovenstaande regelprijzen worden met 5 ets. verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velseu DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN. EERSTE BLAD. VOORUITBETALIN G Kleine Advertenties en Familieberichten kosten bij slechts 15 Cent per regel. DRINGEND VERZOEK om bij verhuizing het onde en het nieuwe adres, NIET aan den looper, doch aan ons bu reau WILLEMSPLEIN 11, op te geven. De Administratie. VAN DEN WACHTTOREN. De Mark op weg naar het nulpunt. Men kan voor vijf gulden millionair worden; men bezit dan een heelen stapel roebels, die niet veel meer waard zijn dan oud papier. De Kroon is voor ons ook vrijwel een waardeloos vodje papier geworden. En de Mark is na den dood van Hathenau ook bedenkelijk diebt tot het nulpunt van den papierprijs gena derd; de kleine verbetering van de laat ste dagen beteekent niet veel. Die sterke waardevermindering van den Mark trekt zeer de aandacht en wekt ook in het buitenland ongerust heid. Een van de knapste financiëele koppen der wereld, de Amerikaan Van der Lip, die thans een studiereis maakt door Europa, noemt de jongste daling van den Mark natuurlijk en onvermij delijk. Duitschland heeft toch een be grooting zonder geld voor de uitgaven, drukt steeds nieuw bankpapier, en heeft alle vertrouwen in zijn eigen geld verloren. Algemeen schuwt men in Duitschland den Mark; men heeft liever buiten- landsch geld De vele bezitters van Mar ken in andere landen hebben lang dat geld gehouden in de hoop, dat het weer in waarde zou gaan stijgen. Dat vertrou wen verdwijnt thans al meer en meer en men begint de Marken van de hand te doen, om niet alles te verliezen. De Mark is tot een verworpeling geworden. Puitschlapd heeft geen kans, om geld te ieenen; het is evenmin in staat de schadevergoeding te betalen. Geven de Geallieerden Duitschland credieten, dan zal het zich economisch herstellen, maar politiek ook weer zoo machtig worden, dat het ide betaling kan weigeren. Dat is het dilemma: blijft Duitschland arm, dan kan het niet betalen, herstelt het zich, dan zal het niet betalen. Vanderlip ziet geen uitkomst voor Europa, tenzij er een geest komt van broederlijke sa menwerking. Maar daarvan is nog geen spoor te vinden. De Deensche hoogleer aar in de economie Dr. Birck is al even pessimistisch. Het Duitsche volk is 'waarlijk arm, naar zijn oordeel; een steeds kleiner wordend kringetje machtige personen bezitten den Duit- schon rijkdom. Zij gebruiken hun win sten, om hun fabrieken en zaken uit te breiden of beleggen het in buiten- landsch bezit. Zij hebben bij 'n slechten koers van den Mark belang. Immers ze beschikken over goedkoope werkkrach ten; het gemiddelde loon van den Duit- schen arbeider is 100 Mark "n de Mark daalt sneller, dan de loonen stijgen. Als de houder van Marken in het huiten- land dat geld weer kwijt wil en moet en de Mark heel laag zal staan, zal dat kringetje van opperste rijken de Mar ken gaan koopen en zal de Mark wel licht nog eens tot de waarde van de Amerikaansche cent stijgen. Een kind kan begrijpen, welke ge weldige schommelingen er door daling en rijzing van den Mark plaats grijpen. Menschen, die heel wat geld in Marken omzetten, toen ze op 5 cent stonden, in de vaste overtuiging, dat hij toch wel niet lager zou dalen, hebben thans ne gen tienden van dat Markenkapitaal verloren- En als de Mark tot de waarde van de Amerikaansche cent stijgt, zal hij vergeleken bij thans ongeveer zes- maai meer waard zijn. Iedere daling beteekent tegenwoor- voor de meeste Duitschers achter uitgang van vermogen. Daar de loonen niet evenredig aan de daling van den Mark stijgen, beteekent bovendien nog j elke daling van den Mark verminde- j ring van salaris en loon. De prijs der levenskosten wordt bijna direct hooger, als de Markt zakt. De tegenwoordige loonen en tractementen zijn gemiddeld 40 50 maal zoo hoog als voor den oor log. De tractementen zijn het minst ge stegen; het tegenwoordige prijspeil is echter 80 a 100 maal zoo hoog als voor den oorlog. In die twee zinnen ligt de ellende van duizenden gezinnen in Duitschland verborgen. i Men klaagt thans ook weer steen en been over de prijsstijging in Duitsch land. Loonstrijd zal daarom ook niet uitblijven. Bij de politieke spanning en haat, die in Duitschland heerschen, komt zeker nog een periode van sociale onrust. De mijnwerkers zijn reeds be gonnen en als zij gaan staken om hoo ger loon of eigenlijk, om loonsvermin- deering te keeren, want dat beteekent de daling van den Mark voor hen, zul len andere groepen van arbeiders zeker volgen. Zoo schijnt het probleem van den Mark wel onoplosbaar en als het blijft zal het na eenigen tijd den ondergang van Duitschland bewerken en nieuwe rampen over heel Europa brengen. Wel leven we in duistere en moeilij ke tijden, zooals ze altijd de menschheid na een oorlog getroffen hebben. De straf komt ook hier na het misdrijf. De beteekenis der verkiezingen. De koningin heeft tegenwoordig een moeilijke taak te vervullen. Zij moet uitmaken, of dit kabinet moet blijven, gewijzigd moet worden of heengaan. Zij heeft daarbij niet te vragen, wat wensehelijk en nuttig is. Maar zij rnoet vaststellen de beteekenis van den stem- busuitslag. Daarbij raadpleegt zij ver schillende politieke leiders. De zaak lijkt eenvoudiger, dan ze is. Men zou kunnen redeneeren, dat dit kabinet natuurlijk moet blijven, omdat de groote meerderheid der kiezers liet haar vertrouwen geschonken heeft en ongeveer zestig mannen en vrouwen naar de Kamer gezonden zijn uit de partijen, waartoe de tegenwoordige mi nisters behooren. Wanneer men alleen let op de godsdienstige en kerkelijke kant der politiek, dan staat de zaak zoo en valt er tegen deze redeneering niets in te brengen. Maar de uitslag dezer verkiezingen heeft meer dan een beteekenis en strek king. De leuze bezuiniging is veel ge hoord en heeft velen bekoord. Men mag het dit ministerie alleen niet wijten, dat het er met onze schatkist treurig uit ziet. Niemand had voorzien, dat na den gouden tijd, die na den oorlog aanbrak, zoo spoedig een inzinking en malaise zou komen. Bovendien begon dit mini sterie met een berooide schatkist van zijn voorganger over te nemen. Mobili satie en distributie en steunverleening van allerlei aard hebben vele millioe- nen gekost. Onze staat heeft ieder jaar 80 millioen uit te geven voor rente en aflossing van de oorlogsleeningon. Het financieel beleid van het ministe- rie-Ruys is niet gelukkig geweest. Mi nister de Geer kwam na minister de Vries en verklaarde, dat wij in financi eel opzicht aan schipbreukelingen ge lijk zijn. De adviezen van de door de regeering zelf benoemde bezuinigings commissie-Rink zijn echter grooten- deels niet uitgevoerd. Het ministerie kwam met een vlootplan, dat geheel af gewerkt op 50 millioen komt te staan. De onderwijswet-de Visser bleek later boven onze financiëele kracht te gaan. De sociale wetten van Aalberse met de Raden van Arbeid zijn ook niet precies goedkoop. De belastingdruk wordt zwaar gevoeld. Dit alles maakte de leuze: Bezuiniging aantrekkelijk. Die leuze is ook door de drie kerkelijke partijen aangeheven en daarom heeft de uitslag van den stembusstrijd zeker ook deze beteekenis, dat de meerder- HET CONSULTATIEBUREAU zal geopend zijn Woensdagmiddag van 23 uur, Willemsbeekweg 42, Velser- oord. Het onderzoek is kosteloos en ge schiedt door Dr. Anema uit Haarlem, Voorzitter van het Consultatiebureau aldaar. heid van ons volk zich verklaart heeft voor bezuiniging'. Daarmee heeft ze te vens min of meer het financieel beleid van het kabinet-Ruys veroordeeld. Zoo is de stembusoverwinning der recht- sche partijen nog volstrekt niet een be wijs, dat de tegenwoordige regeei'ing de door de kiezers uitverkorene is. Daarmee zal zeker rekening gehouden worden bij de vraag, of dit kabinet moet blijven, zooals het is. We zitten dus feitelijk in een klein ministerieel crisisje. VELSEN. Iets over de oude dorpskerk. (Slot). „Soo is 't, dat Schout en Scheepenen „voornoemt, na verscheidene delibira- „tiën, en op de vermenigvuldige solli- „citatiën van eenige Lieden van distinc tie, die hunne Buijtonplaatsen in dc- „sen Heerlijkheid hebben leggen, en na „dat ook de WelEdele feboore Vrouwe „Maria Margaretha Corver, laatst we- ,,'duwe van den WelEd. Gestr. Heer Mr. „Nic. Geelvinck, in leeven Heere van „Castricum, Burgemeester der Stad „Amsterdam &e. &c„ als Ambagtsvrou- ,we van Velsen en de Santpoort zulks „volkomen aan hun Achtb. heeft over- delate, hebben goedgevonden en ver staan de Kerkmeesteren van de Gere formeerde Kerk te Velsen te authori- „seeren, zooals sij geauthoriseerd wer- „don bij desen, dezelve Kerk te mogen „vergrooten, en daaraan een End in 't „oosten laten aanbouwen ter lengte „van 2U/2 voeten; alsmede de ses glaa- „sen, tans in het lood staande, daar uit „te doen neemen, en anderen in houten „Roeden in de plaats te stellen, en ver- „volgons van binne te veranderen en „verplaatsen eenige Banken, gelijk ook „de Bank, die werd bezeeten door de „afgegaane Magistraat, Kerkeraad en „Kerkmeesteren, alsmede eenige Vrou- „wenstoelen, alles conform de teeke- „ning daar van gemaakt, en op heden „overgegeven. Mits, en onder conditie, „dat eenige van de nieuw te maaken „Banken, die geschikt en verordineerd „zullen werden voor Heeren en Vrou- ,wen die Buitenplaatsen in desen „Heerlijkheid hebben leggen, aan hun Edelens zullen moeten werden ver duurt voor een jaarlijksche recognitie „soo lange maar als hun Edelens de ceive Buijtenplaatsen besitten, en mits „dat de Predikant in den tijd, een Bank je agter die van de Ouderlingen, in 't „besit zal hebben, ten gebruike van zijn „huijsgesin, sonder daarvoor iets toe „betaalen; „Alsmede mits dat de Vrouwenstoe- „len, tans in de meergenoemde Kerk „staanden, daar uit zullen moeten „werden genoomen, en aan de respecti ve Eijgenaaren terug gegeven en ter „hand gesteld, en in plaatsen van dez- „selven andere stoelen die egaal van „hoogten en couleur zijn, zullen moeten „werden geset, voor 't gebruik van wel- „ke nieuwe stoelen zal moeten worden „betaald jaarlijks vijf en twintig stui vers van ieder stoel, ten behoeve van „dezelve Kerk. Dat wyders het Hekje „langs 't Doophuijs, en voor de Predik stoel in de meergenoemde Kerk staan- „de, aan beiden de enden zal moeten „werden verlengt, en dat dan, de voor- „leeser zijn kerkedienst zal moeten „doen staande en regt voor de gemelde „Predikstoel, ofte wel anders, aan de „regter of linkerzijde van dezelve, soo f „als dat nader en 't best zijnde, dan zal „werden bevonden, en zulks gedaan „hebbende, gaan sitten op 't zuijd-end „in de afgaande Bank voornoemt. En „eindelijk dat de Tafel tot het gebrui- „ken van 't Nagtmaal, voortaan zal „moeten werden geset en geplaatst in ,,'t doophek voor de Predikstoel van en „in de voorschreeve Kerk. „Authoriseerende en qualificeeronde „haar Achtb. Kerkmeesteren vooi- „noemd, dat alles te doen en laaten „maaken door sodanige Baasen als sij „ton meesten voordeel en profijten van „de Ke rk daartoe zullen verkieseri, en „vermeencn te behooren. Alsmede om- „me ter voldoeninge, deeser Extra or- „dinairc kosten publicq ofte uit de „hand te verkoopen, als het werk vol- „tooijd en de kosten zeeker zijn, soda- „nige obligation ten lasten van 't Ge- „meeneland van Holland en West- friesland, en tobehoorende aan de Ge- „reformeerde Kerk te Velsen, te weeten „sooveel als dan nader daar omtrent „gedisponeerd zal werden, die aan de „respective kooper of koopers te trans porteren, de kooppeningen te ontvan- „gen, daarvoor te quiteeren, vrijwaa- „ring te belooven, en daar voor de ver- fiere kerkengoederen en inkomsten te „verbinden ende daarin en omtrent te „doen en verrigten alles wat zal werden „vereischt." 3 Augustus 1774 gingen Hendrik Kromhout afgegaane Kerkmeester op Paasehen 1774, en Jan Pool regerende Kerkmeester, met authorisatie en qua- lificatie van Schout cn Scheepenen een geldleening aan met de Ambagtsvrou- we, van twee duijsend guldens capitaal tegen een jaarlijksche betaling van twee gulden percento intrest, ingegaan met den eersten Augusty 1774, en een jaarlijksche aflossing van twee hon derd guldens of te meerder, voor 't eerst op primo Augusty 1775. Op denzelfden datum werden dezelf de personen door Schout en Scheepenen gemachtigd tot verkoop van twee obli- gatiën van vijfhonderd gulden en een obligatie van duizend gulden. Een en ander voor de werken hier- voren genoemd. 7 September 1774 hebben Schout en Scheepenen ten Regthuijse geresol veerd en gearresteerd ter voldoeninge aan 't geordonneerde, vervat in de Pu blicatie van de Staaten van Holland en West-Vriesland, in dato 1 October 1773, dat op Sondag 5 February 1775 zou worden ingevoerd het nieuw en verbe terd Psalmgesang in de Kerk deser Heerlijkheid, welke resolutie is geno- tificeert in de Haarlemsche Courant van 7 Februari 1775. 4 Augustus 1779 besluiten Schout en Scheepenen, met approbatie van den \mbagtsheer mr. Henrik Hoeufft., dat, met het oog op den slegten toestand van de kas kerkmeesteren geen repera- tiën aan de Kerk zullen mogen laten doen van honderd gulden of daarboven, zonder authorisatie van den Geregte. Na regen komt echter zonneschijn, en na tegenspoed komt weer voorspoed. Zoo gaat 't gelukkig altijd. Dit is een troost voor de bedrukten en bedroefden. En voor allen, die tijdelijk in de schaduw wandelen. Diogenes vroeg als eenige gunst aan den Vorst die hem kwam bezoeken in zijn ton, om een beetje op zij te gaan opdat hij de zonneschijn niet zou mis sen. Zoo komt de zonneschijn voor ieder op zijn tijd, want de zon is er altoos, ook al gaat die voor een poos achter de wolken schuil. Zoo zou ook de kerkekas weldra weer betere tijden zien dagen, want den 2den Maart 1791 werd aan Kerkmeesteren toegestaan om twee duijsent vijf hon derd gulden te mogen uitsetten, mits dit zou geschieden ten meesten Nutte en zeekerheicl der kerke. Als men dat alles zoo leest dan kan men niet bepaald zeggen dat de Gere formeerde Kerk en haar beheerders van toen veel vrijheid genoten. Schout en Scheepenen kwamen er al spoedig aan te pas, als er iets gebeuren moest van eenige beteekenis. Dat nam echter een einde, toen aan eene commissie bestaande uit F. J. Prince en Simon Kluyskens van Nieu- wenhoven werd opgedragen te zorgen voor de uitvoering en stiptelijke naar- koming van het 6e Art. van de Additio- neele Art. tot de Acte van Staatsreege- ling voor het Bataafsche Volk, betrek kelijk de Kerkgebouwen, en pastory- huijsen, der vooi'm. heersende Kerk. Zij vergaderden voor het eerst op Vrijdag 20 Julij 1798, en kwamen over een hun volgende vergadering te hou den, teegens aan staande Zondag agter- middag ten 5 uuren op Zorgvrij. De commissie, heeft ongetwijfeld een dankbare taak Verricht, want niemand zal wel ooit hebben teruggewenscht de bemoeienis van de wereldlijke over heid met de geestelijke zaken, zooals die in de achttiende eeuw plaats vond. Zoo veranderen de tijden en wij met hen. En bezitten thans de Kerken ge lukkig de vrijheid, die onmisbaar is voor het volbrengen van hare hooge roeping. VELSEN. Het hulppostkantoor te Velseroord is van 16 Juli af op Zondagen gesloten. Sedert de ouders, die inzake van schoolverzuim der kinderen iets op hun kerfstok hebben, voor de commissie gedaagd worden, zijn er al 999 moeten verschijnen. A.s. Vrijdag zal het getal 1000 volgemaakt worden. Gf er nog voor den betrokken vader een feestje aan verbonden is, weten we niet, maar we koesteren daaromtrent geen hooge verwachtingen. Van die 1000 komen er 900 op reke ning van den tijd der instelling tot Maart j.l., zoodat door de verscherping der plakkaten het getal van 100 in 5 maanden bereikt is, terwijl over het getal 900 twintig jaar gedaan is. SANTPOORT. Het Fanfarecorps „Wilhelmina" van hier zal naar wij vernemen deel nemen aan het Groot Nationaal Con cours voor Harmonie- en Fanfarecorp sen, uitgeschreven door het Stedelijk Muziekcorps te Alkmaar ter gelegen heid van haar 30-jarig bestaan op 6, 13 en 20 Augustus te houden. INGEZONDEN. Geachte Redactie! Verzoeke beleefd een weinig plaats ruimte in uw blad, naar aanleiding van; het ingezonden stukje van het bestuur der Chr. Muziek-vereeniging „Juliana" te Wijkeroog, voorkomende in uw blad van Woensdag 12 Juli 1.1. Zoo langzamerhand wordt men er hier en daar aan gewoon, dat er groep jes menschen zijn, die (ik zou bijna zeggen), al hun tijd besteden, om het terrein te verkennen, (was dit nog maar zoo) maar, meestal van hooren en zeg gen, op alles wat hun niet precies naar den zin gaat, critiek uit oefenen, te hooi en te gras. Tot mijn spijt, moet ik eerlijk beken nen, dat ik zulks in de meeste gevallen aantref, onder diegene, wat volgens mijn bescheiden meening niet in over eenstemming is met hun beginsel. Daar het veelal lijkt, wie geeen ant woord geeft, stemt toe; noopt het mij, meer licht te doen schijnen in de kwestie betreffende het spelen van de- Duitsche muzikanten, op het feest van de vereeniging: „Kindervreugd" op Za terdag 15 Juli j.l. voor den prijs van f 70. Vooraf wil ik nog vragen, zou het soms mogelijk wezen, dat achter het schrijven van de Chr. Muziekvereeni- ging „Juliana" meer hun eigen belang spreekt? Volgens eigen woorden van den Heer H(oogenbirk) bestuurslid van „Juli ana" tegen onze secretaris gesproken, als had hun vereeniging voor f 40 wil-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1922 | | pagina 1