ORGAAN V
No. 84
Zaterdag 19 Augustus 1922
7e Jaargaug
Verschijnt Woensdags Zaterdags
UIDER
Abonnementsprijs: f 1.per 3 maanden, franco per post f 1.35
Abonnementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de
Agenten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente
VE1.SEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie-
bureau P. F. C. ROELSE, 1JMÜIDEN. -
Advertentiën uiterlijk in te zenden
WOENSDAG tot 9" uur v.m. en VRIJDAGS tot 4 uur n.m.
Uitgave van de N. V. UITGE VERS Mij. „1JMUIDEN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL
Willemsplein 11 Telefoon 153 ljmuiden
Ingezoi-de mededelingen 40 ets. per regel Advertenties van I i en m 5 regel a
fl. iedere regel meer 20 ets. Compact gezette advertenties van 1 t en m. 5
regels f 1.25, iedere regel meer 25 ets. -Eleine advertenties en familieberichten
zooroede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij vooruitbeta
ling, van 1 tot en met 5 regels f0.75, iedere regel meer 15 ets Bij niet con ante
betaling worden de gewone prijzen berekend Advertenties „adres bu'eau - an
dit blade ]0 ets. extra; voor bezorging van op adverterties i> gekomen brieven
wordt '10 ets. in rekening gebracht bovenstaande regeiprijzen worden met
5 ets. verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente veisen
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE
BLADEN. -w EERSTE BLAD.
DRINGEND VERZOEK
om bij verhuizing het oude en
het nieuwe adres, NIET aan
aen looper, doch aan ons bu
reau WILLEMSPLEIN 11, op te
geven. De Administratie.
Kleine Advertenties
en Familieberichten kosten bij
VOORUITBETALING
slechts 15 Cent per regel.
OFFICIEEL.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente
Velsen, brengen ter openbare kennis, dat
het verzoek van
A. J. Hempenius en P. Jongens, te Velsen,
om op het perceel, kadestraal bekend Ge
meente Vels. n, Sectie H No. 3371 plaatse
lijk bekend Doodweg, Wijk L no. 8 A, een
vernikkelinrichting te mogen oprichten,
door lien is toegestaan.
Velsen, den 10 Augustus 1922.
Burgemeester en Wethouders van Velsen,
de secretaris, de burgemeester,
Wijnoldy Daniëls. Rijkens.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders dergemeente
Velsen brengen ter openbare kennis dat
ter Gemeentesecretarie ter inzage liggen
de verzoeken met bijlagen van
P. Pieterse, te Jan Gijsenvaart, om ver
gunning tot het uitbreiden zijner smederij,
door het bijplaatsen van een autogeen lasch-
en snijapparaat, op het perceel kadastraal
gemeente Velsen, Sectie F, No. 1963,
plaatselijk bekend Bloemendaalsche straat
weg, Wijk A, No. 68.
C. v. d. Vooren, te Jan Gijsenvaart, om
vergunning tot het oprichten van een
bakkerij, waarin geplaatst zal worden een
heeteluchtoven, op het perceel kadastraal
bekend Bloemendaalsche straatweg Wijk
A. no. 106.
Op Woensdag, den 30 Augustus 1922, des
voormiddags te elf uren, zal ten Gemeente
huize gelegenheid bestaan om bezwaren
tegen deze verzoeken in te brengen en deze
mondeling en scluiftelijk toe te lichten.
Zoowel de verzoekers als zij, die bezwaren
hebben, kunnen gedurende drie dagen voor
het bovenvermelde tijdstip op de Secretarii
der Gemeente kennis nemen van de te;
zake ingekomen schrifturen.
Voorts wordt er aan herinnerd, dat vol
gens de bestaande jurisprudentie niet io:
beroep gerechtigd zijn zij, die niet overeen
komstig artikel 7 der Hinderwet voor he:
Gemeentebestuur of een of meer zijner lede:
zijn verschenen, teneinde hunne bezwarei
mondeling toe te lichten.
Velsen, den 16 Augustus 1922.
Burgemeester en Wethouders voorn.,
de Secretaris, de Burgemeester
Th. J. Wijnoldy Daniëls. Rijkens.
VAN DEN WACHTTOREN.
Het proces-de Beuckelaere.
Men heeft tijdens den oorlog alge
meen verwacht, dat de vrede ook am
nestie zou brengen aan allen, die in
den oorlog in hun plicht te kort waren
geschoten of althans daarvan werden
verdacht. Na den oorlog zou immers
een streep door het verleden gezet wor
den; dat was voor goed voorbij en de
nieuwe tijd kon beginnen!
En nog voortdurend worden in Bel
gië de Vlamingen vervolgd, verdacht
op een of andere wijze den vijand ge
steund en dus hun vaderland verraden
te hebben. Dat is ook de strekking van
het proces-de Beuckelaere. Het is een
oud-kamerlid, die als korporaal aan
den Yzer heeft gediend. Reeds in Nov.
1921 werd hij gevangengenomen: een
schsmdaal, omdat het bewijsmateriaal
tegen hem uiterst zwak, ja geheel on
houdbaar is. Aan den Yzer dienden
vele Vlamingen, terwijl de officieren
meest Walen waren. Er werd in het
Fransch gecommandeerd en de Vla
mingen eischten ook hier gelijke rech
ten voor de beide talen, die in België
gesproken worden. Dr. de Beuckelaere
wordt beschuldigd, een geest van onte
vredenheid onder de soldaten aan het
front gewekt te hebben. Hij zou een on
derneming gesteund hebben, die propa
ganda maakte voor het overloopen.
Die overloopers zouden aan de Duit-
schers gewichtige militaire inlichtin
gen verschaft, zelfs de opdracht ont
vangen hebben, alles in het werk te
stellen, om het Belgische leger te doen
insluiten en gevangennemen. De hoofd
leider van dit alles zou Dr. de Beucke
laere zijn geweest.
Niet minder dan 80 getuigen zijn te
gen den beschuldigde opgeroepen.
Maar het is dikwijls hoe meer getuigen
des te zwakker de beschuldiging. Dat
geldt zeker voor dit proces.
De Beuckelaere verzekert, dat de
Vlaamsche soldaten in alle omstandig
heden trouw en offervaardig zijn ge
weest. Ze hoopten, dat hun offer Vlaan
deren ten goede zou komen. Daarom
hebben ze volhard in den strijd.
De eerste getuige tegen de Beucke
laere, generaal Bernheim, moest erken
nen, dat er niet het minste feit tegen
hem in te brengen valt en er niets dan
vermoedens bestaan. Hetzelfde ver
klaarde een andere hoofdgetuige gene
raai Drubbel. De verdediger merkte dan
ook scherp op, waarom hij gedagvaard
was, als hij niets te zeggen had. Dr. v.
d. Velde, die de gevaarlijkste getuige
tegen de Beuckelaere geacht werd
moest ook al erkennen: Ik kan hen
niets ten laste leggen. Zoolang ik geen
bewijzen van zijn schuld heb, be
schouw ik hem als een eerlijk man en
een goed vaderlander.
Waar op zoo lichtvaardige gronden
een Vlaming vele maanden gevangen
gehouden is en vervolgd wordt, moet
dit bij onze taalgenooten in Belgic wel
kwaad bloed zetten. Hun beste mannen
en vurigste voorvechters zit men al,
misdadigers achter de kladden. De
scheuring tusschen de beide volksdee
len wordt daardoor steeds dieper. De
belofte door den koning na den oorlog
afgelegd, dat voor beide gelijke rech
ten zouden gelden, is niet gehouden
Men kan van de meesten zeggen, dat
ze meer Vlamingen dan Belgen zijn
maar het wordt hun ook welhaast on
mogelijk gemaakt, zich als Belgen te
voelen. Ook hier ontbreekt de edelmoe
digheid en de wijsheid, die het kleine
België maar ook de gansche wereld
zoozeer behoeven, om tot eenheid en
kracht te komen. Ook al wordt de
Beuckelaere vrijgesproken, wat zeer
waarschijnlijk is, zal de wrok blijven
dat een der voormannen van Vlaande
ren op zulke zwakke gronden vervolgd
en tien maanden gevangen gehouden is.
voordat zijn zaak werd behandeld.
Materialisaties.
Op spiritistische seances verschijnen
soms witte, ijle vormelooze massa's,
die echter ook wel den bepaalden
vorm van een gestalte, een persoon of
een hoofd aannemen. Dr. H. Buringh
Boekhoudt schreef er dezer dagen over
in de N. R. Crt. Negentig procent van
hen, die van deze verschijnselen lioo-
ren, zeggen: Kan niet! Kort en krachtig
gaan hier zeker samen. Doch Dr. Bu
ringh waarschuwt, dat niet alleen in
het aanvaarden maar ook in het ver
werpen van wat als een nieuwe ont
dekking wordt aangekondigd, voor
zichtigheid de boodschap is. Zooveel is
werkelijkheid, wat eens onmogelijkheid
heette. Zijn die verschijnselen wellicht
handige goochelkunstjes, waardoor de
onderzoekers beetgenomen zijn? Zij
zijn waargenomen met een strenge con
trole en onder voorwaarden, die bedrie
gerij uitsluiten.
HET CONSULTATIEBUREAU
zal geopend zijn Woensdagmiddag van
23 uur, Wiilemsbsekweg 42, Velser-
oord.
Het onderzoek is kosteloos en ge*
schiedt door Dr. Anema uit Haarlem,
Voorzitter van het Consultatiebureau
aldaar.
Verbeelden dan wellicht de deelne
mers aan de seances zich gezamenlijk
te zien, wat niet bestaat of gebeurt?
Ook deze onderstelling verwerpt Dr.
Buringh op goede gronden. Er zijn fo
to's genomen van deze verschijnselen
en de lens van het toestel beeld zich
niets in.
De spiritisten leeren, dat de afgestor
venen in een lichaam van ijlere en fij
nere stof, maar toch gelijkende op het
aardsche lichaam, waarin zij eens
leefden, verschijnen. Dr. Buringh aan
vaardt deze verklaring niet. De ver
schijnselen zijn eigenlijk plaatjes, geen
gestalten. Dr. Buringh acht het waar
schijnlijk, dat dezen gevormd worden
door middel van de buitengewone
werking van het onderbewustzijn van
het medium. Waarvan deze het mate
riaal voor zijn schepping vandaan
haalt, deelt hij niet mee. Het medium
schijnt over de stof in bijzonder ver
dunden vorm te kunnen beschikken
en daarvan de verschijningen te schep
pen. Het is een verklaring, die men ook
al moeilijk kan aannemen, maar ei
moet toch een verklaring zijn, want dc
verschijnselen zijn zoo zuiver waarge
nomen, dat ze niet geloochend kunnen
worden, wanneer men voor de macht
van feiten wil buigen. In dit geval zijn
velen daartoe niet geneigd. Vandaal
het: Alles onzin! Kan niet!
Een ding pleit voor de onderstelling
van Dr. Buringh. Van oefening en ver
standelijke ontwikkeling hangt af, wat
het medium voortbrengt. Een Poolscli
medium, een meisje van zeer geringe,
ontwikkeling, vertoonde slechts vorm-
iooze massa, een ander medium, dat
aanleg voor kunst bezat, deed daaren
tegen eens een engelenkopje van een
der schilderijen van Rubens verschij
nen.
Lateen we niet te spoedig concludee
ren: Onverklaarbaar dus onmogelijk
BINNENLAND.
De dure Schoolwet.
„De Standaard" (a.r.) bevat beschou
wingen over de Vrijheid der School.
Aan een van de artikelen onlleenen wi
het volgende
Thans willen we nog een andere belang
rijke kwestie bespreken, nl. de kwestie vat
stichiingsvrijheid van scholen voor elk(
richting, de kwestie der zoogenaamdt
„kleine schooltjes".
De publieke kas is bij deze kwestie ter.
zeersle geïnteresseerd. Onbeperkte vrijheid
van scholenstichting leidt indien de
Overheid meent gelijk als nu, dat zijalles
betalen moet in ons theologisch en
kerkelijk zoo verdeeld vaderland tot een
financieele losbandigheid, welke door geen
enkele staatskas gedragen kan worden zelfs
niet in dagen van weelde. We hebben het
reeds meegemaakt, dat de lageronderwijs-
wet, in 1920 ingevoerd, haast op den voet
moest worden gevolgd door een wet tot
beperking dier wet. 't Verwonderde ons
niet. Staatsalbetaierij is met vrijheid onver
eenigbaar. En één van tweeën men zal
de vrijheid moeten beknotten, of de staats
albetaierij moeten opgeven. Voorloopig
koos men en op 't moment was in de
gegeven omstandigheden welhaast niets
anders mogelijk beknotting der vrijheid.
Men kon niet anders, want 'i beginsel
der Staatsalbetaierij ligt in de lageronder-
wijswet 1920 zoo vastgesmeed dat een
schudden en rukken daaraan ondoenlijk
zou zijn geweest. In den noodtoestand,
waarin de publieke kas kwam, kon men
welhaast niet anders doen dan met een,
nood-ontwerp tot beknotting der vrijheid
komen.
Maar wij zijn overtuigd, dat deze keuze
toch de verkeerde is, en bij nadere bezinning
niet gehandhaafd zal kunnen worden.
Bovendien is beknotten der vrijheid voor
dat deel des voiks, dat zich om der wille
van de vrijheid in den schoolstrijd geworpen
heeft tegen de beginselen, welke aan dien
strijd ten grondslag lagen, en dus voorde
Anti-Revolutionnaire Partij het tegendeel
van „bevrediging".
Maar wat dan?
Wij meenen de oplossing te moeten
zoeken in dezelfde richting als reeds in
onze vorige artikelen ontwikkeld.
Niet de vrijheid moet beknot, maar dc
Staatsalbetaierij moet opgegeven worden.
Men zal zeggenduidt eens practisch
aan, hoe 'i dan moet
Wij willen het beproeven.
Neemt bijvoorbeeld eens een middelmatig
dorp waar redelijkerwijs een neutrale, eei
Roomsche en een Protestantsch Christelijke
School kunnen bestaan, maar waar in dc
laatste schooi Hervormd en Gereformeerd
het niet al te best met elkaar kunnen vinden
Nu beperkte de Overheid zich tot dat,
wat landelijk en naar vaste regelen algemeen
als het minimum van vereischte vrijheid
wordt aangenomen.
De Overheid vrage niet, hoever of ze de
splitsingsvrijheid bij mogelijkheid kan laten
geworden. Daarmee heeft de Overheid niets
te maken. Maar de Overheid vrage, welk
minimum van vrijheid zij beslist moet
honoreeren.
Op een middelmatig dorp, waar, redelij
kerwijs, de drie genoemde scholen kunnen
bestaan, is onzes inziens dat minimum met
het bestaan dier drie scholen bereikt. De
Overheid ga daar niet verder, dan hel
uitkeeren van de minima die de drie be
doelde scholen naar zes leerjaren geteld,
mogen ontvangen. Voor de Overheid is
daarmee de grens van haar moeten bereikt.
Maar indien nu toch op de bedoelde
plaats b.v. de Hervormden en de Gerefor
meerden het niet kunnen vinden en op
grond van vermeende of werkelijke geschil
punten tot splitsing willen overgaan
welnu, dan vorderen wij, dat die vrijheid
aan elke volksgroep onbeperkt moet worden
gelaten, mits ze dan ook zelf de financieele
gevolgen daarvan dragen. De Overheid
doet alleen het algemeen minimum, maar
het volk mag en moet naar het individueel
maximum streven. Wij vorderen die vrijheid
niet alleen voor onszelf, maar voor elke
groep, ook voor Roomsch terrein, waar op
den duur toch ook tegenstellingen kunnen
ontstaan, ook voor 't terrein van 't neutrale
onderwijs waar eveneens diverse groepen
vallen te onderscheiden. En wij hebben
voldoende vertrouwen in den gezonden
ztn van alle volksgroepen om deze vrijheid
aan te durven, ten volle overtuigd, dat juist
dan veel minder misstanden zich zuilen
voordoen op dat gebied, dan nu.
Hoe 't in het geval, als wij noemden met
het geld zou moeten gaan, door de over
heid voor één Protestansch-Christelijke
school als minimum naar landelijken regel
beschikbaar gesteld, ware nader te overleg
gen. Er zijn daar meerdere wegen mogelijk
en een basis voor verdeeling der Rijksbij
drage is in zulk een geval stellig wel te
vinden
De vrijheidsgedachte zelf moet fot eiken
prijs gehandhaafd, maar het moet uitge
sloten zijn, dat die vrijheidsgedachte bij hel
onderwijs zóóver gaan kan, dat de schat
kist van den Staat eenvoudig worde open
gezet voor iedere nuance, die zich onder
ons volk openbaart, ongerekend wat de
gevolgen zijn. Er moet aan een zeker mini
mum voldaan worden alvorens het recht
tot schoolstichting enz., op kosten der
publieke kas, kan worden erkend. Zulk een
minimum is er ook nu. Dat minimum kan,
met name voor de plaatsen van grooter
bevolking, niet onbelangrijk verhoogd wor
den. Gesteld, het werd voor een bepaalde
klasse van gemeente op 100 kinderen ge
steld. Gesteld verder, in die gemeenten is
de samenstelling van die groep kinderen
30 behoorende tot de Gereformeerde Ker
ken en 70 tot andere Protestantsche Kerk
gemeenschap. Gesteld dan voorts, dat de
Gereformeerden zich aan desamenwerking
onttrekken wilden en tot eigen schoolstich
ting overgaan. Best; maar meer dan 30/100
van het bedrag, dat voor de gezamenlijke
groep vatt 100 beschikbaar was, kunt ge
niet krijgen. De rest moet ge zelf betalen
Om de Staatskas te beschermen tegen
de gevolgen van immer voortgaande
splitsing, is er maar één waarlijk effectief
hulpmiddelde „Staatsalbetaierij" doen
verdwijnen.
De hulp van vliegmachine en
draadlooze telegraphie.
De nieuwste wetenschap die haar diensten
aanbiedt aan de vischvangst is de biologi
sche oceanografie. Haar doel is de verhui
zingen der visschen vooruil te kunnert
voorspellen door de temperatuur, de door
zichtigheid, de dichtheid, het zoutgehalte,
en de diepte van de gebieden waarin zij
graag leven te onderzoeken, verder de
richting en snelheid der winden die de
bovenstroomen regelen, waardoor het
plankton, het voedsel der visschen, wordt
aangevoerd. Door deze onderzoekingen
meent men de opbrengst van de vischvangst
te kunnen vermeerderen, en de kans op
succes zoo groot mogelijk te maken.
Een belangrijk hulpmiddel bij dé tegen
woordige vischvangst is de draadlooze
telegrafie. Hierdoor kan een schip, dat een
visschenschool vindt, de andere visschers
waarschuwen.
In Augustus 1921, zoo herinnert de
„Intransigeant", stootte een trawler uit
Boulogne op een belangrijke schooi makree-
len, met behulp van de draadlooze telegrafie
konden de andere schepen worden gewaar
schuwd. Dien dag haalden verscheidenen
schepen 25 ton visch.
In 1911 deed de draadlooze telegrafie
haar intrede op de trawlers van Arcachon.
Einde 1918 waren 30 trawlers van draad
looze telegrafie voorzien, in December 1920
reeds 200.
Verder kunnen voor de vischvangst
zoowel de bestuurbare ballon als de vlieg
machine van groot nut zijn. Door de snelheid
van deze machines kan men groote uitge
strektheden in een minimum van tijd
onderzoeken en de schepen per draadlooze
telegrafie waarschuwen. Vooral voor de
sardinenvangst, een visch die aan de
oppervlakte zwemt is een waarneming
vanuit een luchtballon of vliegmachine
van groot belang.
De Amerikanen hebben het opsporen
van vischscholen door vliegmachines reeds
in practijk gebracht, en eenige fabrieken
van geconserveerde visch bezitten zelf haar
eigen machine die de vloot vooruitgaat en
inlichtingen geeft.
Het ideaal station voor vischvangst zou
een haven zijn met een draadloos station
aan de kust en met een vliegmachine als
„oog" van den visscher.
Reddingswezen. De secretaris
der N. Z. Holl. Reddingsmaatschappij,
Amstel 342, deelt mede, dat de motorred
dingboot „C. A. den Tex" op den 14den
Augustus e.k. zal worden gestationneerd te
Harlingen. Deze boot is in 1916 gebouwd
door de firma W. F. Stoel Zn. te Alk
maar. Het is eene boot van gegalvaniseerd
staal. De afmetingen zijn 11.85 X^X 1-40
M. bij een diepgang van 0.8 M. Zij is door
onderverdeeling in een 15 tal waterdichte
afdeelingen practisch onzinkbaar gemaakt.
De motor is een 3 cylinder 24 P.K. Brons
motor. De schroef beweegt in een tunnel.
Het vaartuig was tot dusverre gestationneerd
te Rottum. Door de stationneering te Har
lingen wordt een belangrijke verbetering
gebracht in den toestand van het Redding-
wezen ter Westkust van Friesland met de
duizenden schepen die daarlangs varen.
Tot schipper is aangesteld de heer J. de
Jong te Harlingen.
Te Rottum wordt de „C. A. den Tex"
vervangen door de motorreddingboot
„Hilda", thans nog in aanbouw te Deifziji
op de werf „Farmsum" v/h Gebr. Niestern.
Deze boot eveneens van staal heeft de af
metingen 14.20 X 3-90 X 1-65 M. bijeen
diepgang van 0.9 M. De motor is een 3
cylinder 48 P.K. Brons-motor. De boot is
door onderverdeeling in een groot aantal
waterdichte afdeelingen practisch onzink
baar gemaakt. De proeftochten met deze