No. 89
Wóensdag 6 September 1922
7e Jaargsmg
Abonnementsprijs: f 1.- per 3 maanden franco per post f 1.35
Abonnementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de
Agenten Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente
VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie-
bureau P. F. C. ROELSE, 1JMÜ1DEN. - -
Advertentiën uiterlijk in te zenden -
WOENSDAG tot 9 uur v.m. en VRIJDAGS tot 4 uur n.m.
Yerschjjnt Woensdags Zaterdags
Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUlDfN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
N. V. DRUKKERIJ S1NJEWF.L
Willemsplein 11 Telefoon 153 ljmuiden
Burgemeester en Wethouders der Gemeente
Velsen, brengen ter openbare kennis, dat
het verzoek van de N. V. Exploitatie en
Administratie Maatschappij Shamrock 1, te
ljmuiden, om op het perceel, kadastraal
bekend Gemeente Velsen, afdeeling ljmui
den, Sectie L., No. 801, plaatselijk bekend
Middenhavenstraat, Wijk C, no. 5, hare
ijsfabriek te mogen uitbreiden, door hen is
toegestaan.
Velsen, den 1 September 1922.
Burgemeester en Wethouders van Velsen,
de secretaris, de burgemeester,
Wijnoldy Daniëls. W. Landeweert I. b.
Ford is een wereldberoemd man door
zijn goedkoope auto's, die over de heeie
wereld gebruikt worden en eenvoud
aan degelijkheid sparen. Ford beeft
bovendien veel opzien gewekt door zijn
jammerlijk mislukte kruistocht tijdens
den oorlog voor den vrede. Hij reisde
met een aantal Amerikaansche paci
fisten naar Europa, maar ondervond
daar, dat men makkelijker auto's dan
vréde kan* maken. Hij behoort tot de
self-made man en is als zoo menige
Amerikaansche groote heel klein be
gonnen. Het vorige jaar kocht hij een
spoortijn van 700 K.M., om voor zijn
fabriek een goede spoorverbinding te
hebben. De lijn had vroeger een gewel
dig nadeelig saldo maar onder het be
stuur van Ford is dit veranderd in een
voordeelig saldo van ruim een half
millioen. Onze spoorwegdirectie mag
wel eens bij hem in de leer gaan.
Ford heeft dit mooie resultaat be
reikt, door de loonen te verhoogen,
de arbeidskrachten meer productief te
maken en de tarieven te verlagen. Door
het werk te vereenvoudigen en de ar
beiders door hooger loon voor zijn on
derneming te doen voelen, wist hij in
de eerste plaats winst te maken. De
mensch speelt volgens Ford in een be
drijf den hoofdrol; men moet hem goed
behandelen en den rechten man op de
rechte plaats zetten.
Door verder de tarieven met 20' b te
verminderen, wist hij het vervoer zoo
zeer te doen toenemen, dat het geen na
deel maar voordeel was. Zouden we
Ford hier niet kunnen krijgen, om den
dreigenden strijd tusschen spoorweg
personeel en directie te voorkomen en
ons te helpen het ontzettende tekort
van ruim 30 millioen in een klein ba
tig saldo om te tooveren? Hij zou ze
ker bij ons veel te verbeteren, vereen
voudigen en besparen vinden.
Een Nederlandsche jeneverstoker
adverteert in een Engelsch medisch
tijdschrift zijn waar onder aanbeve
ling, dat zijn jenever volgens een der
meest bekende leerboeken der genees-
middelenleer noch onaangenaam van
smaak noch gevaarlijk sterk werkend
is, dat het werkt als stomachicum, sti
mulans en antispesmodicum, dat het
een speciale werking heeft bij cardiale
of hepatische waterzucht enz. enz.
Nog andere geneeskrachten worden
aan deze Hollandsche jenever toege
schreven. Wie van een borrel houdt
weet ook wonderen te vertellen van de
heilzame werking van den drank, die
voortdurend overal leven, gezondheid,
geluk en eer verwoest. Maar hij ge
bruikt niet zulke geleerde taal. Hij
noemt den borrel een pierenverschrik-
ker, wat niet precies wetenschappelijk
uitgedrukt is, raadt voor de spijsver
tering een borrel aan, verder als een
middel tegen de schrik, koude, slape
loosheid enz. enz. Het klinkt echter veel
beter als men de jenever prijst als sto
machicum, stimulans, enz. Het pu
bliek is verzot op dikke woorden en
vindt ze indrukwekkend ook. Een arti
kel wordt diepgaand gevonden, wan
neer er allerlei poespas van vreemde
'uitdrukkingen in voorkomt. De predi
kant, die zijn gemeente aanziet voor
een college van studenten en ze trac-
teert op allerlei geleerde modewoorden,
neet een bijzonder knap man, een die
pe denker. En reclame voor een of an
dere koopwaar, die door een professor
opgesteld zou kunnen zijn, slaat altijd
in.
Kwakzalvers zijn voortreffelijke
menschenkenners, daarom spreken zij
altijd in vele talen en winnen daarmee
het geloof en de beurs van vele stak
kers.
We vonden weer een verzameling
van rake, scherpe woorden uit Ameri
kaansche bladen, waaruit we er enke
len gekozen hebben.
De energie van het Duitsche volk is
te bewonderen. Zij blijven naar een
middel zoeken, om hun schulden te be
talen uit de portemonnaie van
anderen. Men zegt wel, dat een arme
gelukkig kan zijn; maar een gelukkig
mensch is niet arm. Hollandsche meis
jes kleedën zich als hun moeders, in
Amerika is het juist andersom: (Er
schijnen veel Amerikaansche vrouwen
in ons land te zijn!). De maanden,
waarin we geen belasting behoeven te
betalen, hebben een q in hun naam. Er
wordt tegenwoordig weinig getrouwd,
omdat geen man tegelijk den staat en
een vrouw kan onderhouden. Lenin
zegt, dat Rusland de hemel is; dan is
de hel nog veel erger, dan men gewoon
lijk gelooft. De tijd wil niet weten van
rondreisbiljetten. Duitschland wil de
vreemdelingen belasten, opdat zij zich
daar toch vooral thuis zullen voelen.
Eerlijkheid is wellicht de beste politiek
men heeft er weinig of geen last van
mededingers bij. Niemand heeft den
wereldoorlog aan den gang gebracht;
hij was een self-starter. China is zoo
groot dat de dagbladcorrespondenten
een gids moeten huren, om hen naai
de slagvelden te leiden. In Turkye wor
den de automobielen steeds meer be
kend; nu eerst zal men er van echte
gruwelen hooren. De vredesduif vouwt
eindelijk haar vleugels, heeft Lloyd
George gezegd. Waarschijnlijk dan
over haar borst. Lenin is van zijn laat-
sten dood geheel hersteld. Nu de Prui
sische Jonkers niet langer Fransclien,
Belgen, Engelschen en Amerikanen
kunnen dood-en, zijn ze bezig hun land-
genooten te vermoorden.
De smaken in zake geestigheid ver
schillen, maar zeker zal ieder onder
deze woorden wel een wocil vinden,
even leuk als kort.
IJMUIDEN.
Etaleeren is een vak; geen gewoon
vak, als timmeren, smeden, schoenma
ken enz., doch een kunstvak. Die geen
zin of gevoel of smaak voor kunst be
zit zal dit vak nooit grondig leeron.
De groote winkelmagazijnen in de
groote steden hebben dan ook voor
haar winkels in de hoofdsteden en
haar filialen in de provincie speciale
etaleurs in dienst.
Een etalage dient uitteraard om den
volke kond te doen, dat de uitgestalde
artikelen in dien winkel te koop zijn en
het schijnt zoo'n gewoonte geworden te
zijn, dat het publiek voor zijn kooplust
alleen naar de geëtaleerde voorwerpen
ziet, dat een groot aantal winkeliers
het noodig en nuttig, althans wensche-
lijk heeft geoordeeld, bij wijze van ge
drukte biljetten in de etalages te ver
melden: „Wat U niet geëtaleerd ziet,
vindt U in den winkel". Dat wil zeg
gen: „Wij kunnen niet alles etaleeren,
wat wij te koop hebben!" Ook dit is een
lokmiddel om het publiek naar binnen
te krijgen, omdat de slimme winkeliers
heel goed weten, dat? is een adspirant-
kooper eenmaal in den winkel, hij tien
tegen een, dien niet verlaten zal, zon
der iets gekocht te hebben. Vooral
mannen gaan niet spoedig met ledige
handen uit een winkel, waar zij iets
hebben willen koopen; ook al is het
gekochte niet precies of bij lange niet,
waj zij gaarne hadden willen hebben.
Dames zijn in dit opzicht veel vrijpos
tiger en tippelen met de grootst moge
lijke onverschilligheid den eenen win-
kei na den anderen binnen, tot zij ein
delijk vinden wat ze zoeken of met le
dige handen terug keeren. Heeft men
ooit een man zien terugkomen met
niets, als hij iets wilde koopen?
Het etaleeren, d.w.z. het uitstallen
van goederen had dus in de eerste
plaats ten doel te laten zien, wat ver
kocht werd.
Toen dit algemeen gewoonte gewor
den was, begreep men ann de etalages
meei- aantrekkingskracht ...te moeten
geven en begon men zich toe te legg'-n
op het etaleeren van voorwerpen, die
bij anderen niet te verkrijgen waren,
m.a.w. men kondigde daarmede aan,
dat men „specialiteit" in een of ander
artikel was. Ook won de idee veld, dat
men het publiek moest trekken door
het uitstallen, het ter bezichtiging stel
len van fraaie artikelen om de kijkers
naar de ramen te trekken en als ge
volg daarvan in de winkels, ofschoon
maar al te dikwijls de winkélinventa-
ris niet in overeenstemming was met
de tentoongespreide artikelen. Dit is
mede een der redenen, waarom winke
liers ongaarne uit de etalage verkoo-
pen, ofschoon toch het geëtaleerde
voorwerp de kijkers tot koopen had ge-
noodigd.
In de groote steden met hun winkel
paleizen en hun pakhuizen van bevoor
rading hebben de etalages dan ook hun
oorspronkelijk karakter verloren. Ze
zijn meer geworden „exposities; ten
toonstellingen" en de eigenlijkt' win
kels zijn voorraadschuren, waaiwit te
kust en te keur gegrepen wordt, doch
zelden die artikelen, die in de etalages
met zooveel smaak zijn uitgestald.
Dat is begrijpelijk en daarom heeft
het spreekwoord burgerrecht verkre
gen: „Het* beste brood voor het ven
ster leggen". In de kleinere provinciale
winkels vindt men nog maar al te vaak
in de etalages de oude betëekenis te
rug: „Ziehier, wat ik voor U te koop
heb" en om toch maar vooral te laten
zien, dat er voor „elck wat wils" is,
propt men de uitstalkasten zooveel
als de ruimte en de aanwezige
voorraad maar eenigszins toelaten.
Zooiets als in de snoepwinkels, waar
men voor een cent van het blaadje
mocht uitzoeken. Meer dan op het
blaadje was er niet; althans geen
meerdere verscheidenheid. Zoodanig
uitstallen heeft met etalagekunst na
tuurlijk niets gemeen en daarom al
leen misschien al is het uitschrijven
van etalagewedstrijden in kleinere
plaatsen reeds van zoo groot nut en
zoo opvoedende beteekenis, dat men de
winkeliers leert niet hoeveel er te koop
is, doch wat het fijnst is, dat aldaar te
verkrijgen is. Vooral in kleinere plaat
sen is dit van belang, omdat het pu
bliek gewoonlijk iederen winkel kent
en precies weet, wat in die straat wel
en in gene straat niet te koop is. Heeft
men dus in betrekkelijk korten tijd be*
kend kunnen maken, dat men in een
bepaald handelsartikel zaken drijft,
eerst dan komt de tijd, dat men er de
aandacht op gaat vestigen, dat men bij
hem artikelen kan bekomen, die mei)
bij andere winkeliers in eenzelfde
branche handel drijvende niet kan be
komen. Dat bereikt men door die arti
kelen te etaleeren en wel met zooveel
zorg, dat het niet alleen de aandacht
trekt, doch ook de begeerte wekt. Dat
het publiek gaat vergelijken om ten
slotte terug te keeren tot dien winkel,
waar het geëtaleerde voorwerp het
meest de keus of de zinnen bevredigt.
Vatten de winkeliers in de diverse
branches hun taak, hun vak zóó op,
dan kan men eigenlijk spreken van een
doorloopende etalagewedstrijd, zooal:
men dat in de groote winkels te Am
sterdam, den Haag, Brussel en Parijs
kan zien, waar de winkeliers, die dui
zenden en duizenden artikelen in liub
magazijn hebben, dikwijls slechts een
speciaal artikel etaleeren; niet meer
om te laten zien, dat men zooiets ver
koopt, doch om de aandacht van het
publiek te trekken.
En ga nu eens zoo'n winkel binnen
en vraag naar het geëtaleerde. Dan
grijpt een winkeljuffrouw of een win-
kelmeneer een stuk uit een compacte
massa en honderd tegen een, valt het
artikel U op de hand bar tegen. Waar
om? Omdat het niet hetzelfde is?
Neen, hoor. Doch omdat de kunste
naar, de etaleur, dit artikel voor de
glazen met honderd hulpmiddelen zoo
geëtaleerd heeft, dat het Uw begeerte
heeft opgewekt en hët een indruk op
U heeft gemaakt, als iets bijzonders,
iets buitengewoon chique of elegant,
dat nimmer bereikt wordt bij het dra
gen. In etaleeren zit dus zekere verlak
kerij, zij het geen strafbare of te ver-
oordeelen. Doch ook in het houden van
etalagewedstrijden zit eenige verlakke
rij van het publiek, omdat de winke
lier toont te kunnen, wat hij anders uil
nonchalance verzuimt.
Neem eens aan, dat de winkeliers
onderling besloten eens hun beste
beentje voor te zetten, doch dat er geen
publiciteit aan gegeven werd, noch
dat er prijzen voor beschikbaar werden
gesteld. Hoeveel menschen zouden er
bijzondere aandacht aan wijden? Wei
nigen. Nauwelijks echter hoort men
van een etalagewedstrijd of heel de
plaats loopt uit. Geen oud wijf blijft hij
het spinrtewiel en men staat zijn oogen
uit te staren voor winkelramen, waar
van men op andere dagen weinig of
geen aandacht schenkt, hoezeer ze dik
werf even mooi of nog mooier zijn, om
dat men ze niet opzettelijk mooi heeft
willen maken. Dit is een van de ken
merkende gebreken van de aan wed
strijden deelnemende etalages, dat men
ze te mooi heeft willen maken en daar
door maar al te dikwerf van het eigen
lijke doel afwijkt: de aandacht vesti
gen op hetgeen ieder in zijn branche
het beste heeft, het beste kan en dit het
meest aantrekkelijk kan voorstellen.
De taak van een jury voor de beoor
deeling van een etalagewedstrijd lijkt
ons een der moeilijkste aan eenige ju
ry toe te wijzen. Veel moeilijker bijv.
dan bij tooneel-, muziek-, zang, of
sportwedstrijden. In de allereerste
plaats wel om de groote verscheid en-
heid; in de tweede plaats om de "rang
schikking en in de derde plaats, omdat
persoonlijke smaak der juryleden een
groote rol zal spelen bijv. bij aesthotica
en kleurenharmonie. Nagenoeg ieder
mensch, dus ook een jurylid heeft een
kleur, die hem het aangenaamst is.
Heeft iemand nu een étalage in rood
gehouden en een jurylid is even verzot
op rood als de stier in de arena, dan
heeft de etaleur den smaak van dit ju
rylid niet getroffen. De groote verschei
denheid maakt groepage noodzakelijk,
doch dat men coiffeurs- en sigaren
winkels naar één maatstaf wil beoor
deel en lijkt ons al zeer moeilijk en
voor een der beide deelnemers altijd
eenigszins onrechtvaardig.
Wat hadden oni eens een voorbeeld
te noemen de etalages van de heeren
Tellier en G. Mooy met elkander ge
meen, dat men die in een groep kon
brengen? Hetzelfde geldt bijv. voor rij
wielen en schoenen. Voor de doeln -
uiers ware een ruimere groepage zeket
rechtvaardiger geweest, zelfs bij be
houd van het relatief groot aantal prij
zen. Een grootere groepage heeft ooi,
voor de deelnemers het voorrecht, dat
men de étalages meer naar hun inner
lijke waarde kan beoordeelen en wat
maar al te dikwijls uit het oog verlo
ren wordt naar de hulpmiddelen voor
het maken eener etalage.
Hier noemen we bijv. als uitersten
de heeren Kaayk en van der Wel; de
heeren van Vrede en Iloogerduyn. Na
tuurlijk heeft de jury er wel rekening
mede gehouden, dat nigh met schoone
rozen beter kan etaleeren, dan met
komkommers en met goud en zilver
beter dan met aardewerk, doch als men
zoo groote verscheidenheid in één
groep onder brengt dan behöeft het
geen betoog, dat de een in gunstiger
conditie verkeert dan de ander. Voor
opgesteld dat niemand der deelnemers
aan de strikte eerlijkheid of rechtvaar
digheid der jury zal getwijfeld hebben,
zou het o.i. toch niet ongewenscht zijn
bij een volgende maal, dat de, den wed
strijd uitschrijvende vereeniging hij
de vaststelling der prijzen eenige teke
ning gaat houden met den aard der te
etaleeren voorwerpen.
We bedoelen daarmede, dat voor een
zekere groep een bepaald aantal deel
nemers beslist, dat dit een groep op
zichzeli zal zijn, waaraan een prijs of
bij meerdere prijzen eerste en tweede
prijzen zullen verbonden zijn. Ook zou
het o.i. aanbeveling verdienen eenige
algemeene voorschriften te geven, zoo
wel voor de jury, als voor de deelne
mers. Dit geldt in het bijzonder voor
het gebruik maken van -hulpmiddelen,
die buiten de gewone etalages staan.
We bedoelen daarmede geleende voor
werpen van fabrieken, leveranciers,
tentoonstellingen enz.; ook of met
eigen werk geëtaleerd moet worden,
dan wel met fabrieksartikelon. Als
voorbeelden halen we hier aan de fir
ma's Olyhrook en Gorter. Deze in hun
wezen niets met elkander gemeen
hebbende etalages zijn weder zeer
moeilijk in één groep onder te brengen
of men moet ze naar zeer verschillen
de maatstaf beoordeelen.
Naar we vernomen hebben bestaat
er dan ook bij enkele winkeliers een
weinig ontstemming, dat eerst bij de
prijsuitreiking eenige voorschriften
bekend gemaakt zijn, waaraan de win
keliers zich in het algemeen haddon
moeten houden.
Waren deze in een algemeene circu
laire vooraf medegedeeld, zeker zou
menig winkelier anders geëtaleerd
hebben. Sommigen hunner meenen het
best geëtaleerd te hebben, als zij de
grootste belangstelling hebben getrok
ken.
Dit is onjuist. Het meest aantrekkelij
ke in den gewonen zin des vvoords is
lang niet altijd het mooiste. We noe
men bijv. de etalage van den heer van
Praag. Wellicht heeft deze de meeste
kijkers gehad met haar onnoozele
schaapjes, waarvan de wol geschoren
en bewerkt wordt en menigeen had de
ze firma dan ook een prijs toegedacht.
Wij meenen integendeel, dat de jury
met „bijzondere waardeering" voor de
groote werkkracht, de enorme moeite
en tijd aan deze etalage besteed, te
recht haar geen prijs heeft toegekend,
evenmin als bijv. de firma Dupker be
kroond zou geworden zijn als zij een
rund of paard in de etalage had ge
plaatst, waarvan het leder wordt ver
kregen. Excessen schaden ten allen
tijde.
De jury heeft deze soort etalages en
terecht fantasie-etalages genoemd.
Doch het was den winkeliers niet he
kend gemaakt, dat deze van bekroning
zouden worden uitgesloten en lijkt liet.
ons gewenscht bij een uitgebreide
groepage daaraan ook toe te voegen
de groep fantasie-etalages.
Waar het voor den winkelier van be
trekkelijk ondergeschikt belang is wat
iagezoi de mededteliiigen 40 ets. per regel Advertenties vau >t eiim 5 regels
f 1. iedere regel meer 20 ets. Compact gezette advertenties van I t en m. 5
regels fl. 25, iedere regel meer 25 ets. Kleine advertenties en familieberichten
zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij vooruitbeta
ling, van 1 tot en met 5 regels f0 75, iedere regel meer 15 ets Sij niet con 'r.nte
betaling worden de gewone prijzen berekend Advertenties „adres bu eau an
dit blad' 10 ets. extra; voor bezorging van op advertei.ties ii gekomen brieven
wordt 10 ets. in rekening gebracht bovenstaande regeiprijzen worden met
5 ets. verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente eisen
DRINGEND VERZOEK
om bij verhuizing het oude en
het nieuwe adres, NIET aan
den looper, doch aan ons bu
reau V.1LLEMSPLEIN 11, op te
geven. De Administratie.
Kleine Advertenties
en Familieberichten kosten bij
VOORUITBETALING
slechts 15 Cent per regel.
VOOR ADVERTENTIES
Vrijdags na 4 uur Ingezonden
wordt geen plaatsing in het
Zaterdagnnmmer gegarandeerd.
HINDERWET.
VAN DEN WACHTTOREN.
De spoorweg van Ford.
De macht Tan dikke woorden.
Snedige Yankee-zetten.
PLAATSELIJK NIEUWS.
De Etalagewedstrijd.
