ORGAAN VOOR DE GEMEENTE VELSEN
Versehjjnt Woensdags Zaterdsgg
Prima Consistente vetten
HA.EINÖKA.DB TELSF. 298
BIOSCOOP „FLORA''
No. 22
Zaterdag 13 Januari 1923
8e Jaargang
IJMUSDER COURANT
Abonnementsprijs: f 1.per 3 maanden, franco per post f 1.35
Abonnementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de
Agenten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente
VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie-
bureau P. F. C. ROELSE, IJMUIDEN.
Advertentiën uiterlijk in te zenden
WOENSDAG tot 9 uur v.m. en VRIJDAGS tot 4 uur n.m.
Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUIDEN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL
Willemsplein 11 Telefoon 153 IJmuiden
Ingerolde mededeelingen 40 ets. per regel Adrertentiea ran 11. en m 6 regele
II. Iedere regel meer 20 ets.— Compact gezette edrertenties ren 1 t enm.5
regels f 1.25, iedere regel meer 26 ets. Kleine advertenties en familieberichten
zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij vooruitbeta-
ling, van 1 tot en met 6 regelB 10.75, iedere regel meer 16 cte Bij niet contante
betaling worden de gewone prijzen berekend Advertenties adres bnrean van
dit blad' 10 ots. extra; voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven
wordt 10 ets. m rekening gebracht Bovenstaande regelprijzen worden met
5 ets. verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velsen
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE
BLADEN. EERSTE BLAD.
Klaln* Advertenties
Familieberichten koeten
VOORUITBETALING
slechts 15 Cent per regel.
hl)
DRINGEND VERZOEK
om bij verhuizing hot onda en
het nlenwa adres, NIET aan
den looper, daeh aan an* bn
rean WII LEMSPLEIN 11, ap ta
gaven. Da Admlalitratla.
OFFICIEEL.
DIENSPLICHT.
Oproeping van verlofgangers in
werkelijken dienst.
De Burgemeester van Velsen maakt
bekend, dat de in het verlofgangersregister
dezer gemeente ingeschreven verlofganger
hieronder vermeld, bij dezen wordt opge
roepen om zich op den datum en voor
den duur, achter zijn naam aangegeven,
krachtens art. 77, le lid e van het Dienst
plichtbesluit in verband met art. 50, 3e lid
der Dienstplichtwet en art. 91 der Miiitiewet
in werkelijken dienst te begeven.
Evelijn, Simon Hendrik, lichting 1916, moet
opkomen bij het 10e Regiment Infanterie,
le Bataljon, 3e Compagnie te Ede, 12 Febr,
1923, voor 4 dagen.
Velsen, 10 Januari 1923.
De Burgemeester voornoemd,
Rijkens.
KOSTELOOZE INENTING.
Burgemeester en Wethouders van Velsen
maken bekend, dat de gelegenheid tot
kostelooze inenting en herinenting zal zijn
opengesteld in
a. de afd. IJmuiden op Maandag 15
Januari a.s. des n.m. te 2 uur in de
M. U. L. O. school A te IJmuiden.
(terug voor nazien der vaccinatie
Maandag 22 Januari a.s. te 2 uur n.m.)
b. de afd. Velseroord op Maandag 15
Januari a.s. des n.m. te 4 uur in de
O. L. school D. te Velseroord.
(terug voor nazien der vaccinatie
Maandag 22 Januari a.s. te 4 uur n.m.)
c. dB afd. Wijkeroog op Dinsdag 23
Januari a.s. des n.m. te 2 uur in de
O. L. school G te Wijkeroog.
(terug voor nazien der vaccinatie
Dinsdag 30 Januari a.s. te 2 uur n.m.)
d. de afd. Velsen op Dinsdag 23 Januari
a.s. des n.m. 4 uur in het gemeentehuis
(Kamer Geneeskundigen Dienst) te
Velsen.
(terug voor nazien der vaccinatie
Dinsdag 30 Januari a.s. te 4 uur n.m
e. de afd. Santpoort op Maandag 29
Januari a.s. des n.m. 2 uur in de O. L.
school F te Santpoort.
(terug voor nazien der vaccinatie
Maandag 5 Februari a.s. te 2 uur n.m.)
De in te enten personen behooren stipt
op de aangegeven uren ter vermetder
plaatse aanwezig te zijn, zoowel voor de
inenting als voor het nazien der vaccinatie.
Voor een juiste vermelding in de vaccine-
bewijzen van de namen en geboortedatums
der kinderen, is het gewenscht, dat bij de
aanmelding worden medegebracht trouw
boekjes der ouders of geboortebewijzen
der kinderen.
Velsen, den 10 Januari 1923.
Burgemeester en Wethouders van Velsen,
de secretaris, de burgemeester,
J. Kostelijk. Rijkens.
VAN DEN WACHTTOREN.
Onderwijshervorming.
Spreek met tien schoolmeesters en negen
ervan zijn ontevreden over het tegenwoor
dige onderwijs, zijn methoden, inrichting,
leermiddelen, schoolgebouw enz. De tiende,
die vrijwel tevreden is, is zeker over de
zeventig en heeft de onderwijstoestanden
van ruim een halve eeuw geleden nog
gekend. Toen was het schoollokaal waarlijk
een hok met kleine ruitjes, vaak nog een
steenen vloer en banken voor vier, vijf
kinderen, mei onvoldoende ventilatie, bijna
zonder eenlge wandversiering, met boekjes,
waarvoor onze kinderen den neus zouden
ophalen, alles grauw zonder fleur en kleur.
De klassen waren veel grooter, de meesters
zagen er veel kaler uit; de kleeren maken
niet den man, maar het tractement maakt
de kleeren! (De kinderen zagenjer ook
veel vuiler en armer uit. Alles ging in de
a-spa-dreuneen bloem zou in een lokaal
al evenmin geduld worden ais een speelsche
hond of een gonzend bijtje.
Er is een groote vooruitgang in licht,
ruimte, meubileering, gezelligheid der
lokalen gekomen, de schoolboekjes zien er
thans vaak allergenoeglijkst uit, er is veel
meer afwisseling en de methodes maken
den weg door de leerstof prettiger en
korter. Over het algemeen is de geest ook
vooruitgegaan. Alles is huiselijker geworden,
er wordt minder hard geregeerd, de plak
is afgeschaft, maar ook niet meer noodig.
En toch zijn de schoolmeesters nog on
tevreden! En ze hebben er reden toe. Er
valt nog heel wat op te knappen en te
hervormen op het gebied van onderwijs.
Er komt een stapel geschriften en tijd
schriften uit, die hetonderwijs nieuwe wegen
aanwijzen. Er zijn vele vereenigingen, die
dit doet nastreven. We hebben verscheidene
mannen en vrouwen van talent en gezag,
die hun hart en tijd en leven wijden aan
onderwijsvraagstukken en waarschijnlijk zal
de school er over een halve eeuw nog
geheel anders uitzien dan thans. Wij heb
ben thans groote openslaande ramen. Dat
zou men een halve eeuw geleden gewoon
krankzinnig gevonden hebben. Stel je voor
openslaande ramenDe jongens zouden
er dadelijk uitspringen naar buiten of ten
minste voortdurend zitten luisteren naar al
de geluiden van menschen en vogels.
Misschien zullen de kinderen over een
halve eeuw allen op een stoel voor een
tafel in school zitten. Stel je dien onzin
voor, zoo brommen wij, een school is toch
geen huiskamer.
Zeker zal men veel doen, om de schoon
heid in en door de school te bevorderen.
De vereeniging „Schoonheid in opvoeding
en onderwijs" heeft eenige geschriften uit
gegeven, waarin de middelen aangegeven
worden, om de schoonheid te brengen in
de jonge levens en harten. De omgeving
moet smaakvol zijn.
In de kleuterscholen hange men klassieke
schilderijen, b.v. de Madonna van Rafae)
de engeltjes van Luini, eenvoudige, ernstige
kunst, die de kleuters vaak veel beter waar-
deeren dan de ouderen en zeker dan de
kunsthistorici. Er moet ook scherper op de
schoonheid gelet worden bij de keuze der
schoolboeken en vooral de illustraties en
meer aandacht gegeven worden aan goede
wandversiering en planten in de lokalen.
Bij de behandeling van Indië moet men de
kinderen Oostersche kunstvoorwerpen laten
zien, er moeten verzen voorgedragen worden
en gezongen bij de piano.
Deze ideeën klinken ons ook nog wat
vreemd in de ooren, maar een halve eeuw
geleden zou men ze gewoonweg te gek,
om erover te praten hebben genoemd.
Dan eischt men tegenwoordig meer han
denwerk op de scholen. De bekende
onderwijsman J. C Wirtz zegt het aardig
aldusVroeger behandelde men de kinderen
op de school, alsof ze alleen ooren hadden
ze moesten maar stilzitten en luisteren, daar
na bedacht men, dat de kinderen ook oogen
hebben. Het onderwijs werd meer aan
schouwelijk. Maar thans eischt men ook
handenwerk op de school. Zal dat niet te
veel tijd nemen, zullen de kinderen dan
niet achter blijven in rekenen, lezen en
andere hoofdvakken De heer Wirtz is
daar niet bang voor, integendeel. Hij is
bijna twintig jaar bij het schooltoezicht ge
weest en mag dus oordeelen. in scholen,
die verder op hetzelfde peil van leerlingen
en personeel staan, zoo verzekert hij, zijn
de leerlingen ook in de andere vakken
verder, als ze tevens onderricht in handen
werk ontvangen, dan waar deze nieuwigheid
althans voor de jongens nog ontbreekt.
De jongens vinden het handenwerk heer
lijk, het prikkelt hun ambitie het maakt hen
handig en prachtisch en leert hen wat
steviger aan te pakken en door te zetten
ook bij het werken met het hoofd.
De grootste veranderingen zullen in den
eersten lijd wei komen bij het bewaar
VELSEROORD
Geeft altijd het mooiste, altijd
het nieuwste *^ÜSI
schoolonderwijs. Die oude naam bewaar
school zal ook; wel verdwijnen en daarmee
het karakter dier scholen ook sterk gewijzigd
worden. Een deel van die scholen dient
thans inderdaad, om de kinderen te bewaren,
door wat] met hen te spelen, 't Is een
groot gemak voor de ouders Zoo worden
die scholen gewoonlijk aanbevolen. Maar
dit onderwijs is er niet om de ouders maar
om de kinderen, het is voorbereidend onder
wijs en reeds Fröbel heeft begrepen, dat
in de prilste jeugd niets zoo vormend en
ontwikkeld is als een spel, dat bij den
aard van het kind hoort, zijn belangstel
ling heeft en waarbij zich zijn persoontje
en geest gaan ontvouwen als een knop
in de lentezon.
„Goedige gekken".
Wij spreken liever van krankzinnigen
dan van gekken, omdat in dit laatste woord
de hoon en verachting ligt, waarmee deze
ongelukkigen eeuwenlang behandeld zijn.
Een krankzinnigengesticht is feitelijk een
ziekenhuis, een sanatorium voor geestes-
kranken. Maar het publiek ziet er een soort
gevangenis in en vindt het min of meer
een schande, daarin te worden opgenomen.
Het oude bijgeloof, dat krankzinnigheid
veroorzaakt wordt een boozen geest, werkt
nog altijd na. Onder de krankzinrrgen zijn
rustige patiënten, goeierds, die geen mensch
eenig kwaad doen. In de gewone samen
leving hooren zij niet thuis; ze kunnen
zich niet redden en worden allicht het
mikpunt van laffe plagerijen. Maar in een
krankzinnigengesticht hooren ze ook niet
thuis. Zij behoeven wel toezicht maar geen
volkstrekte afzondering van de wereld der
gezonden van geest. In Gheel, België heeft
men een kolonie van dergelijke „goedige
gekken" onder de landelijke bevolking. Zij
worden uitbesteed onder de vele kleine
boeren, werken een weinig mee, en men
laat hen daar hun gang gaan, zonder ze
te hinderen.
Deze verpleging is veel goedkooper dan
opname in een gesticht en voor de patiënten
ook veel passender en prettiger. Zij zijn
min of meer nuttige burgers en genieten
veel meer vrijheid. In Beilen is een begin
gemaakt met een dergelijke gezinsverpleging
van krankzinnigen. Beilen is daarvoor heel
geschikt. Het is een rustig Drenthsch dorp
ook met vele kleine boeren. Er is een huis
ingericht, om toezicht op de patiënten te
houden en ze, als eens een lastige bui komt,
op te nemen.
De bevolking zal wel spoedig aan hen
gewend raken en ook leeren. ze als gewone
menschen te behandelen. Op de zeer dure
krankzinnigenverpleging kan bespaard wor
den, er komt plaatsruimte in de gestichten
en het is in het belang der patiënten zelf.
„Beileroord", zoo is de naam van het
centrale huis, van waaruit de gezinsver
pleging wordt gecontroleerd, zal zeker een
toekomst hebben en de krankzinnigen zelf
krijgen het heerlijke gevoel, dat zij vrij zijn
en zich nuttig kunnen maken.
Arbeid is ook voor hen de beste medicijn
meester, althans de beste trooster.
VISSCHEBIJ.
Voor het jaar 1923 zijn benoemd in de
commissie voor de examens ter verkrij
ging van diploma's van machinist-sto
ker en van machinist aan boord van
stoomvisschers vaartui gen
tot lid en voorzitter de heer J. W. van
Aalst, gepensioneerd kapitein-luitenant
ter zee, te 's-Grav-junage;
tot plaatsvervangend lid en plaatsver
vangend voorzitter de heer A. M. van
Roozendaal, gepensionneerd kapitein
luitenant ter zee titulair, te 's Grave?i-
hage;
tot lid en secretaris, de heer J. J. Knot-
ter, gepensionneerd inspecteur-titulair
van den Marine-stoomvaartdienst te
's Gravenhage;
tot plaatsvervangend lid en plaats
vervangend secretaris de heer B. Ver-
hey, gepensioneerd officier-machinist
der 1ste klasse te 's Gravenhage;
tot leden de heeren: A. P. Duinker,
arts, te 's GravenhageD. Geuzenbroek,
oud-werktuigkundige bij de Stoom
vaartmaatschappij Nederland, te Wa
tergraafsmeer; E. H. J. Savenije, oud-
hoofdmachinist hij de Holland-Ameri-
ka-lijn, expert bij de British Corpora
tion, te Rotterdam; ir. A. C. v. d. Stadt,
ingenieur der 1ste klasse voor het
Stoomwezen, te Bussum:
tot plaatsvervangende leden de hee
ren: dr. C. J. de Bruin Kops, gepo.nsion
neerd schout bij nacht bij den genees
kundigen dienst der Koninklijke Mari
ne, te 's Gravenhage; B. de Groot, ge
pensionneerd officier-machinist der iste
klasse, te 's Gravenhage; N. H. Klaas-
sen, gepensionneerd inspecteur-titulair
bij den Marinestóomvaartdienst, te
's Gravenhage; G. P. W. v. d. Klugt, ge
pensioneerd officier-machinist der 1ste
klasse, te 's Gravenhage; J. J. Knaap,
expert, te Scheveningen; J. J. Schoo,
surveyor to Lloyd 's Register of Britisli
and Foreign Shipping, te Rotterdam; C.
Wakerlin, gepensioneerd officier-ma
chinist der 1ste klasse, te Haarlem.
Geen schadevergoeding.
Een Engelsche trawler die indertijd
vischte binnen den door de Russische
Sovjetregeering gestelde limiet werd
aangehouden en opgebracht. Daarbij is
het schip met man en muis vergaan,
Twee gijzelaars die aan boord van het
Russische patrouillevaartuig waren ge
nomen, bleven gespaard.
De schadeloosstelling, welke van de
Russische regeering is verlangd be
draagt 95.891 pd.st., waarvan 5.591 pd.st.
zou worden uitbetaald als schadever
goeding aan de beide overlevenden, nl.
de mannen, die aan boord van het Rus
sische patrouillevaartuig waren geno
men, cn aan de nagelaten betrekkingen
der omgekomen leden der bemanning,
terwijl het overblijvende bedrag als
schadeloosstelling-werd geëischt door
de eigenaars van het schip voor het door
hen geleden verlies.
De Russische regeering heeft de scha
deloosstelling geweigerd.
Uit Panama wordt aan de „Daily
Mail" een verhaal gemeld over een
merkwaardigen strijd met een zaag-
visch. Mr. Frank Mitchel-Hedges, een
bekend amateur-visscher diepzeeon
derzoeker kreeg in de buurt van Tabo-
guilla Point een zaagvisch aan den
haak, die over buitengewone krachten
bleek te beschikken. Hij begon, met de
kleine visschersboot van mr. Hedges
met groote snelheid over 400 Meter
voort te trekken. Daarbij sloeg hij de
richting in naar het jacht van den vis-
scher, en passeerde dat van zoo dicht
bij, dat men een lijn naar de visschers
boot kon werpen die daar opgevangen
werd en vastgemaakt. De zaagvisch
had thans ook het jacht te trekken en
hij deed dat met gemak. Hij rukte het
van de ankers los, en sleepte het drie
uur lang de baai rond. Toen waren ein
delijk zijn krachten uitgeput. Vanaf het
jacht nam men hem daarop onder
schot, en joeg hem vijf ontplofbare ko
gels in de huid, hetgeen aan alles een
einde maakte. Met groote moeite werd
het doode heest daarna op de kust ge
sleept, en met behulp van het getij op
het strand gezet. Hij bleek 29 voet lang
te wezen en 18 voet hoog, terwijl zijn
HET CONSULTATIEBUREAU
zal geopend zijn Woensdagmiddag van
2—3 nor, Willemsbeekwag 42, Velser
oord.
Het onderzoek is kosteloos en ge
schiedt door Dr. Anoma alt Haarlem,
Voorzitter van het Consnltatiebarean
aldaar.
gewicht geschat werd op 2J/4 ton.
De „zaag" had 18 tanden aan de eene
en 19 aan de. andere zijde, het gebruike
lijk aantal hij volwassen visschen.
Bovendien droeg de visch nog 36 jon
gen bij zich, die naar het Santo Tomas
Hospital zijn gebracht.
De toestand der zeevisscherij in
November 1922.
Naar de afdeeling „Visscherijen" van
het Departement van Landbouw, Nij
verheid en Handel ons meedeelt, werd
ook in November de zeevisscherij op
veel kleineren schaal uitgeoefend, dan
in de overeenkomstige maand van het
vorige jaar.
De hoeveelheid en waarde der aange
voerde visch bedroegen volgens voor-
loopige opgave respectievelijk 7.902.500
K.G. en f 1.683.700, tegen 11.135,009 K.G.
en f 2.152.800 in November 1921.
Het aantal stoomtrawlers, hetwelk in
de vangst was (110), hoewel iets groo
ter dan in de vorige maand (107), bleef
toch nog onder dat van November van
het vorige jaar (116). Van de 110 stoom
trawlers losten er 6 uitsluitend en 15
gedeeltelijk hun vangsten in Engeland,
terwijl verleden jaar November 14
stoomtrawlers uitsluitend en 48 gedeel
telijk in Engeland havenden.
In het geheel voerden onze stoom
trawlers hier aan 1.587.000 K.G. visch
met een opbrengst van f 565.300 tegen
2.058.000 K.G. met éen opbrengst van
f 659.500 in November 1921. De vang
sten waren over het algemeen zeer
schraal; zij bedroegen gemiddeld per
reisdag slechts 744 K.G. (verleden jaar
November 1191 K.G.) Ofschoon de visch-
prijzen vrij goed geacht konden worden,
'waren de besommingen dan ook slechts
matig.
De Duitsche stoomtrawlers voerden
in 158 reizen 1. 333.500 K.G. visch aan,
opbrengende f 332.200.
Evenals in October namen de zeillog-
gers en mötorkustvisschers drukker, de
zeilkustvischers echter minder druk
aan de trawlvisscherij deel, dan in de
zelfde maand van het vorige jaar en wa
ren de bedrijfsuitkomsten van alle drie
dezer vaartuigsoorten weer onbevredi
gend.
Gemiddeld per reisdag vingen de zeil-
loggers 108 K.G. (243 K.G. in November
1921) en gemiddeld per reis de motor
en zeilkustvisschers respectievelijk 293
en 135 K.G. (400 en 189 K.G. in Novem
ber 1921).
De beugvisscherij werd uitgeoefend
met slechts 2 stoomschepen en 6 zeil-
vaartuigen (verleden jaar November 1
stoomschip cn 4 zeilvaartuigen). In het
geheel werd 21.000 K.G. beugvisch, op
brengst f 10.500 (verleden jaar Novem
ber 10.000 K.G., opbrengst f 6000) aange
voerd.
Een 7 tal vaartuigen had reeds de
drijfnetvisscherij op haring gestaakt,
zoodat nog slechts 31 stoom-, 14 motor
en 205 zeilloggers (in November 1921 30
stoom-, 24 motor- en 336 zeilloggers)
aan deze visscherij deelnamen.
De vangsten, hoewel voor de stoom-
en zeilloggers beter dan in November
van het vorige jaar, bleven klein, ge
middeld per reisdag bedroegen zij
voor de stoomloggers, motorloggers en
zeilloggers respectievelijk 1554, 714 en
595 K.G. (verleden jaar November 963,
741 en 511 K.G.). Bovendien werden
voor de haring gemiddeld lage prijzen
besteed. De besommingen waren dien
tengevolge ook deze maand over het al
gemeen onvoldoende.
De totale hoeveelheid en waarde der
aangevoerde drijf netvisch bedroegen
