De heer Tusenius zegt iets naar aan leiding van de motie der aid. Velsen— IJ muiden van den Alg. Bond van Poli tiepersoneel. Spr. zegt nimmer de be doeling te hebben gehad de politie in ecu kwaad daglicht te stellen, hij wil de kwestie slechts in geheime zitting behandelen. Betreffende het verzoek der afd. IJmuiden van den Chr. Zeeliedeubond zegt de heer Dalmeyer dat er een schrij ven uit Scheveningen is, waaruit zou blijken dat wel een hoogere uitkeering zou worden gegeven. De Voorzitter zou dan de beslissing willen aanhouden, maar wijst er op dat, waar de Haagsche raad zulk een beslis sing kan nemen, dit nog niet door den Minister van Arbeid wordt goedge keurd. De heer Baarda zegt dat het hem be vreemdt, dat voorgesteld wordt op het verzoek van den heer te Boekhorst om vergoeding der verhuiskosten afwij zend tc beschikken. Deze ambtenaar is niet vrijwillig gegaan, maar moest door bezuinigingsmaatregelen weg. De heer Vermeulen stelt voor dit be drag wel uit te keeren. Dit wordt aan genomen met 115 stemmen. Tegen de jbceren Poortenaar, Peek, Handgraaf, Dunnebier en Tuseniiu. De heer Schilling spreekt over de aan vraag van den heer llogeland. Spr. be grijpt niet dat B. en W. meenen dat sub- sidiëering niet op den weg der gemeen te legt. Spr. meent dat het voor IJmui den juist van .groot belang is, temeer waar het verkeer voor IJmuiden zoo slecht is. De Voorzitter gelooft dat het heter is te confereeren met de Tramdirectie, op dat we misschien spoedig een geregel- den dienst Haarlem-IJmuiden krijgen. De heer Schilling: Maar dat kan nog wel 25 jaar duren. De Voorzitter: Neen, zoo lang duurt dat niet. De heer Schilling: Dan toch 20 jaar. De heer Dunnebier meent dat de aan vrager kan beginnen. Mocht het niet gaan, dan kan hij bij de gemeente ko men, tenzij de dienst natuurlijk slaagt. De heer Tusenius zegt dat het toch niet gaat, te wachten tot de exploitant zelf op is. Spr. gelooft niet, dat het waar is, wat de voorzitter zei, dat het goede het hetere kan verdringen. Er zijn van IJmuiden autodiensten op Katwijk en Egmond gekomen en die gaan heel goed. Als er later een electrische tram komt, zal deze de menschen toch wel trekken. Alleen moet men niet met oude vrachtauto's gaan rijden, waarop een kap is gebouwd. De heer Schilling wijst er nog op hoe slecht de verbinding is van IJmuiden naar Velseroord, Velsen en Driehuis. De heer Tusenius zegt nog dat er te Driehuis steeds meer gebouwd wordt, hoewel met het oog op het verkeer het wonen aldaar veel bezwaren meebrengt De heer Nijssen wijst er op dat er meerdere auto-diensten zijn geopend het gaat toch niet aan er nu één te steu nen. De Voorzitter zegt dat B. en W. de clausule, als -zou een subsidie niet op don weg der gemeente liggen, terugne men. Het voorstel van B. en W. wordt daar op aangenomen met 124 stemmen. Tegen de hoeren Poortenaar, Peek, Sluiters en Tusenius. Goedgekeurd worden -de voorstellen tot verhuur van woningen en grond; tot verpachting van een gedeelte zeestrand tc IJmuiden en tot vaststelling-op- nieuw van de jaarlijksche uitkeering aan den directeur van den reinigings- en ontsmettingsdienst. Bij het voorstel tot het verleenen van goedkeuring tot gunning van don houw van 50 woningen op het terrein van de Kon. Ned. Hoogovens en Staalfabrieken te Wijkeroog zegt de heer Schilling ge hoord te hebben dat ook aannemers uit de gemeente hebben ingeschreven. Spr. hoorde dat het verschil tusschen iemand uit de gemeente en de laagste inschrijf ster f 1500 was en vraagt of het niet mogelijk is het werk aan de aan nemer uit de gemeente te gunnen, op dat zooveel mogelijk menschen uit on ze gemeente aan 't. werk komen. De heer Dunnebier zegt dat het ver schil f 3500 is. Wij hebben uit den Haag goedkeuring ontvangen, dat de wonin gen gebouwd mogen worden, maar bet voorschot is precies zoo groot, dat het werk aan de laagste inschrijfster ge gund moet worden. De heer Schilling vraagt of dan aller eerst menschen uit de gemeenie zullen worden aangenomen. De heer Dunnebier: Zooveel mogelijk, dat staat in de algemeene voorwaarden Goedgekeurd wordt dat de .voningen gebouwd zullen worden door de N.V. van Ommeren en Ketelaar's Aanne mersbedrijf te Haarlem voor f 138.500. Bij de regeling inzake de. verkiezin gen vraagt de heer Tusenins waarom de leden der hoofdstembureaux beloond moeten worden. De heer Vermeulen: Vroeger kregen de leden hun natje en droogje op de stembureaux De heer Schilling: En goéd ook! De heer Vermeulen: Omdat hiervan misbruik werd gemaakt, is dit afge schaft. Maar als we nu deze f 2 ook niet geven, zullen we wellicht groote moei lijkheden krijgen om leden te vinden. De heer Schilling zegt dat het werk overdag gedaan wordt, als er arbeiders in de stembureaux zitten, hebben die allicht verzuim. De heer Tusenius stelt voor geen be looning toe te staan. Dit wordt met de stemmen van de heeren Poortenaar en Tusenius vóór verworpen. Goedgekeurd wordt het voorstel tot herdruk van de verordening tot rege ling der bezoldiging van de ambtena ren. Vastgesteld wordt de rekening en verantwoording der Kamer van Koop handel en Fabrieken over 1921, in ont vangst op f 791.56, in uitgaaf of f 290.85, saldo f 500.71. Aan de orde is de benoeming van twee leden der Commissie tot wering van schoolverzuim te IJmuiden. De heer Vermeulen zegt gehoord te hebben waarom de heer Nuyens had be dankt, ofschoon deze 23 jaar lid ge weest is. De werkzaamheden van het secretariaat zijn thans zoo toegenomen door de nieuwe onderwijswet, dat niet makkelijk een nieuwe functionaris zal worden gevonden. Is het niet mogelijk de heeïë kwestie der commissie tot we ring van schoolverzuim onder de oogen te zien. De zaken der Leerplicht wet worden nu krachtig aangepakt en 't zou jammer zijn, als daar weer ver slapping in kwam. De heer Tusenins wijst er op 'dat op de twee voordrachten dezelfde perso nen staan. De Voorzitter: Het is een aanbeveling u moogt ook anderen stemmen. De heer Tusenius: Kunnen we de be noeming nog niet aanhouden, waar de heeren Nuyens en v. d. Poll aftreden, zou spr. liever een andere voordracht hebben gezien. De heer Langendijk wijst er ook op dat de vacature Nuyens een B. Katli. vacature is. De Voorzitter: Weet u anderen, dan gaarne. De heer Langendijk: Zoo gauw niet. De heer Schilling: Ik weet wel wie de heer de Waal is, maar als men over richtingen gaat spreken, vindt spr. de S. D. A. P. over 't algemeen ook slecht vertegenwoordigd. De Voorzitter: Ik ben blij, dat er zoo veel liefhebbers zijn, wil men de benoe mingen aanhouden, mij goed. Het voorstel van den heer Tusenius tot aanhouding wordt verworpen. Be noemd worden de heeren Ph. A. Risch en A. de Waal te IJmuiden. De Voorzitter houdt de rondvraag. De heer Langendijk klaagt over de vele honden hij het woonwagenpark. De heer Peek spreekt over een post voor trottoirs van de Zeestraat tot het Willemsplein. De heer Schilling heeft toen gewezen op de vele kuilen, maar toen spr. daar eens naar wilde kijken en ze niet vond, zei de heer Schilling dat ze dan zeker net weggenomen wa ren. Spr. vindt het echter weggegooid geld. De heer Schilling: Dat is nu hooge politiek. De heer Tusenius: Stemt Peek! De heer Peek: Neen, dan moet je de Vrijheidsbond hebben. De heer Vermeulen vraagt of er nog politie-toezicht op het vracht-autover- keer is. Het is hier meer dan erg, pas nog kwam spr. een auto-trein tegen. De Voorzitter: Het ongeluk is, dat Gedep. Staten daartoe toestemmin: verleenen en ons daarvoor de briefjes thuis sturen. De heer Vermeulen vraagt of 't g wicht wel eens gecontroleerd wordt. Spr. is overtuigd dat de verordening schandelijk overtreden wordt. Voorts vraagt de heer Vermeulen of er niets gedaan kan worden aan het plantsoen op het Koningsplein te IJmuiden. Daar zouden ecnige werk- loozen nuttig werk kunnen doen. De heer Tusenius vraagt om nog eens ter visie te leggen een adres van hoofd ambtenaren in onze gemeente, waarin allerlei kletspraatjes en onwaarheden worden gezegd. De leden hebben er niet voldoende kennis van kunnen nemen. De heer Davidson vraagt of wel eens pogingen zijn gedaan tot verbreeding van het begin der Corverslaan. De heer Dunnebier antwoordt beves tigend, maar dat gaat niet. De heer Davidson vraagt of het niet kan door onteigening. Daarop gaat de raad in besloten zit ting, ter behandeling van belastingza ken en verzoeken van ambtenaren in zake het bekleeden van bijbetrekkin gen. BINNENLAND. Boeken en Tijdschriften. Het Geïll. Gemeenteblad {uitgever H. C. Pons te 's Gravenhage), Jan. nr., bevat op de voorpagina een portret met bijschrift van den Burgem. van Wa- geningen, voorts Amstelodamia, den Haag-Loosduinen; een automobielbe- lasting; De reorganisatie van de brand weer te De Bildt (daar is onze brand weer niets bij!); een monumentaal ge bouw in Helder; de Haagsche plantsoe nen en parken; gymnastieklokaal te Apeldoorn enz. Het is en blijft een lezenswaardige periodiek. De Statenverkiezingen. Het gehouden referendum onder dc leden der afdeelingen van den Vrijz.- Dem. Bond in de kieskringen Haarlem, Velsen en Weesp, heeft het volgende re sultaat gehad: 1. H. v. Leeuwen, te Schoten (aftr. lid); 2 mr. M. Slingenberg te Haarlem; 3 A. G. Boes, te Haarlem; 4 P. J. Ravesteijn, te Hilversum; 5 J. Over Azn., te Haarlem; 6 E. W. Goed hart, te Haarlem; 7 mej. Meta Hugen- holtz te Haarlem; 8 J. F. H. Pruschen te Schoten; 9 W. B. van Aken, te Naarden; 10 P. Groenhart, te Naarden; 11 mevr. J. AvisDekker, te Beverwijk; 12 C. Kruisweg, te Bussum; 13 mevr. W. J. VromansRit, te Schoten; 14 W. F. J. Meijer, te Velsen. De StD. A. P. Volgende week Maandag vergadert de afdeeling Haarlem der S. D. A. P. Aan de orde komt o.m. Verslag van het Congres en Candidaatbespreking voor de Prov. Staten-verkiezing. Tevens is den leden toegezonden de groslijst van de voordracht door de be sturen opgemaakt. De eerste 5 namen zijn gerangschikt naar voorkeur, de vol gende zijn geplaatst in volgorde door het lot bepaald, ingevolge het besluit van het j.l. gehouden Congres. De voordracht luidt naar Hl. Dbl. meldt, als volgt: de heeren M. A. Rei- nalda, Haarlem; W. v. d. Vall, Heilo; Mevr. MiedemaZondervan, Amster dam, en de heeren J. A. Dalmeyer, Sant poort, J. Bramson, Zandvoort; J. Visser, Beverwijk; Waterberg, Schoten; D. F. G. Schilling, IJmuiden; C. Spaargaren Dzn., Aalsmeer en P. de Boer, Haarlem. De uitslag der stemming wordt opge maakt op 3 Februari in het gebouw der Centrale te Haarlem. De herclassificatie. De voorzitter van het classificatie comité heeft aan de leden thans weer een gewijzigde indeeling der gemeenten in klassen doen toekomen. De indeeling wordt nu aldus voorge steld: le Klasse: Amsterdam (stadsgedeelte), Delft, 's-Gravcnhage, Haarlem, Leiden, Rotterdam (behalve Hoek v. Holland, Schiedam, Utrecht en Zaandam. 2e Klasse: Amersfoort, Amstenrade (Treebeek), Arnhem, Bloemendaal, Bussum, Dordrecht, Groningen, Heer len, Helder, Hilversum, Hoensbroek, Hoorn, Koog a. d. Zaan, Maastricht, Nijmegen, Wormerveer en Zaandijk. In de 3e klasse worden o.m. voorj steld Assendelft, Beverwijk, Heemstede Nieuwer Amstel, Noordwijk, Schoten, Velsen en Zandvoort en in de vierde klasse o.m.: Aalsmeer, Bennebroek. Haarlemmer lie de en Spaarnwou de. Haarlemmermeer, Hillegom, Lisse, NoordwijkerhoutUitgeest, Wijk aan Zee en Duin. VISSCHERIJ. Visch als voedsel. Zeevisch is een gezond en smakelijk voedsel. Er wordt in ons land weinig zeevisch gegeten. Deze stellingen worden door dr. J. Metzelaar in „Volksvoeding" aldus toe gelicht: Als een haringvisscher des ochtends zijn netten inhaalt vliegen er vaak om zijn schip eenige Genten (Sula bassana) groote, witte vogels met zwarte vleugel einde. Zij draaien in groote kringen rond; plotseling stopt er een, sluit de vlerken en ploft praeceps in het water om een oogenblik later weer op te dui ken met een harinkje in den bek. Tal looze malen heb ik dit heerlijke schouwspel genoten; de manoeuvre wordt met onfeilbare zekerheid uitge voerd, maar de gent kan ook niet anders; deze wijze va n visch vangst vormt zijn eenige „middel van bestaan" en zoo is het ook tot op zekere hoogte met den aalscholver en met eenige an dere zeevogels, die hun leven al vliegen de en duikende doorbrengen, steeds in volle actie en intense stofwisseling. Het merkwaardige hierbij is: hoe Noordelij ker men komt in den Atlantischen Oce aan, hoe rijker de piscivore vogelwereld ontwikkeld is, ondanks de toenemende koude. Een ander voorbeeld. Eens voer ik met een zeilscheepje over de Doggersbank begeleid door een schare „bontevisschen," die zoover het oog reikte hun dolle buitelingen uit voerden. Deze dolphijnen (Lage-nor- hynchus acutus) springen n.l. buiten gewoon hoog hoven het water uit en men kan slechts bij benadering de kracht hunner staartslagen schatten. Welnu, deze zoogdieren eten niets dan visch: indien zij wellicht ook eens an dere dieren van den bodem lezen, zoo treden deze dan toch geheel op den ach tergrond. De mensch is echter minder gespecia liseerd in zijn voedsel. Indien wij hem als vischeter willen leeren kermen, dan moeten we vooral niet naar een delica- tessenwinkel of fijn restaurant gaan, maar op zee naar den visscherman in zijn ruwe, dagelijksche bedrijf. Als een trawlerman 4—5 uur slaap krijgt, is hij al tevreden; een haringman komt om den Noord menigmaal al om één uur 's morgens uit zijn kooi; een beugvis- schor is des winters zoolang in de weer dat hij van vermoeidheid soms staande inslaapt. Al deze menschen eten dage- lijksch visch; liefst gebakken, op som mige dagen bovendien nog een keer gestoofd. Het avond- (niet middag-) maal op een logger bestaat onverander lijk uit een half dozijn gebakkei: harin gen, rijst-met-boter-en-stroop en bier (soms een sneedje brood). Ik heb dit dieet een volle maand zoo meegemaakt fn mij er zeer wel bij gevonden, Er moet dus wel „pit" zitten in deze spijs. De visscherslui nu hebben omtren visch als voedsel een buitengewone er varing gekregen en wij doen verstandig om deze ten nutte te maken. De makreel staat hij allen het hoogst aangeschreven. Het liefst wordt zij met, wat zout en ongevild in een stuk grauw papier droog gestoofd; niet te lang, op dat er niet onnoodig vet verloren ga Aldus verkrijgt men werkelijk een no bele spijs en licht verteerbaar. Het is aan boord natuurlijk verboden, om de dure vischsoorten zelf te eten, De keuze is daardoor iets beperkt en makreel heeft men lang niet altijd ter beschikking. Wat eet een trawlvisscher nu het meest? Voorzoo ver mijn ervaring strekt vooral gebakken schar en -schol en voorts -blok of -poontjes of een schelvischje. Schar is kleiner dan schol en wat ruw van huid, en staat dan ook maar ten onrechte bij het publiek aan den wal slecht aangeschreven Dooreengenomen zit er echter nog wel zooveel visch aan als aan een even groo te schol. Van deze laatste kunnen we per pond rekenen op 3748 gram eiwit en 211 gram vet, al naar het jaarge tijde, enz. Als gestoofde visch prefereert de vis- scherman schol, kabeljauw en leng (met boter en azijp). Bevischt men echter de Noordelijke en steenachtige gronden, dan worden alle genoemde soorten nog verre in de schaduw gesteld door den zeewolf (Anarrhichas lupus). Dit dier heeft een onzeggelijk sterk gebit, waarmede hij zware schelpen kan kraken; dik week- dierendieet, geeft aan het „vleesch" een bijzondere fijnheid en bovendien heeft het haast geen toevoeging van vet noo dig (het bevat minstens •21/2 pet. vet.) Deze eigenschappen en het geringe aan tal graten maken het tot een der meest gevierde nummers van ons menu aan boord. Dubbel jammer is het daarom, dat men er aan den wal niet „aan" wil misschien, omdat de kop een terug- stootende uitdrukking heeft en aan dien van een kat doet denken („cattish") maar dat is een vrij dwaas vooroordeel, Voorts geeft wolf, ook in leven, een eigenaardigen reuk, die echter bij afko ken (met azijn) of bakken verdwijnt. Ik ben aan boord werkelijk enthousiast voor dezen visch geworden en voel mij gedrongen hier een goed woordje voor hem te doen. Want, zijn weinige popu lariteit drukt ook den prijs; en zoo hen ik er eens getuige van geweest, dat ei op de IJslandsche kust een 200 tegelijk overboord gingen. Dat was in 1920, en zooiets moest toch eigenlijk in deze be narde tijden niet voorkomen. Al zal zee wolf nooit de plaats van scheivisch of kabeljauw in onze volksvoeding kun nen innemen, zeer zeker kan hij een hoogere plaats op onzen disch verwer ven. Dit goede woord zou ik ook gaarne doen voor de pekelharing, op gevaar af te subjectief te worden. Is het geen merkwaardig feit, dat in de 3 haring produceercnde landen: Noorwegen, Gr.- Brittannië en Holland relatief veel min der haring wordt gegeten dan in het hartje van Rusland, Polen en Oost Duitschland? Wellicht, dat wij in deze nooddruftige tijden het haring eten weer evenzeer leeren waardeeren als onze voorouders. Hoor slechts naar het volgend gedicht: O Haring met Uw pekelsmaakje, o hartversterkend, zeeziek snaakje, hoe dorstig, hoe gelukkig maak je de maag, die van Uw lekkers houdt! Gij zijt een fraai en snoeprig visch je, een malsche beet voor jong en oud. Geef andren spekstruif of pasteitjes of fransche lever-lekkernijtjes; Geef andren haas- of herte-bloed, of wel doortruffeld zvvijnepootje, mij is Uw lieflijk middelmootje het fijnst en smaakt Uw zout als zoet! De rug is beter dan de buikzijde. Dit weten ook de visschen en zoo schudt men vaak een haring uit de vleet, wiens i rug door een kleinen haai is uitgebeten! Menige huismoeder is minder goed op hoogte. De kwaliteit loopt buitenge woon uiteen en men moet er bij inkoop" bepaald eenigen kijk op hebben; men doet daarom het verstandigst om bijv. een kwart ton bij een vertrouwd hande laar te bestellen; dit kost thans ca. f 6. He gem. eiwitgehalte is 16.4 pet., vet 13.4 pet. Beschouwen we nu den vischprijs nog uit een meer algemeen gezichts punt, dan kunnen we vaststellen, dat vischeiwit minder urinezuur vormt dan dat van vleesch, in voedingswaarde echter volkomen daarmede gelijk staat. Visch bevat echter meer water 1 dan „vleesch" (in verhouding ca. 9.7 per eenheid eiwit) en geeft meer afval. Voor een bepaald gewicht eiwit moeten we daarom 2 X zooveel visch koopen, ver geleken met mager rundvleeseh. Voorts eischt de meeste zeevisch toevoeging, van vet, maar goede makreel, haring en ook wel wolf in het eigen vet gebakken,* Ten slotte nog een woord over een der hijproducten, n.l. den traan. Als we we derom ons licht opsteken bij de be- roepsvisschers, dan zien wij, hoe op hun vaartuig allerlei gezouten visschen voor eigen gebruik te drogen hangen (bolk, wolf, rog en daartusschen tien tegen één een paar kabejauwsmagen, gevuld met lever. De traan, die zich hierop vormt, wordt voor allerlei (ook inwendige) doeleinden gebruikt; het meest in trek is die van den Lom (Brosmius brosme) en den Pijlstaart (Trygon pastinaca). Nu is de heilzame werking van lever-; traan in het algemeen genoegzaam be kend en schijnt voornamelijk op de aan wezigheid van jodium en bepaalde vi taminen te berusten (nieuwere onder zoekingen hebben aangetoond, dat oc!^ de geslachtsorganen deze bevatten; al? zoodanig komt vooral de kuit van leng in aanmerking). Intusschen weet ik niet, of de specifieke werking van resp. „lompetraan" en pijlstaartolie" reeds onderzocht is. Een vergelijkend experi ment zou hier echter zeer voorzichtig uitgevoerd moeten worden, daar onze eigen levertraan in werkelijkheid mede is bereid van allerlei andere visschen buiten kabeljauw, soms ook vau haaien en roggen. Hoe komt het nu, dat de Hollandera zoo weinig waardeering hebben voor dëj schatten der zee, die hun zoo rijkelijk ten dienste staan? Weliswaar is het vischverbruik in ons land toenemende. Van de versche zeevisch, die in 1921 to IJmuiden werd aangevoerd, werd 57.2 pet. binnen de grenzen verbruikt. Deze aanvoer schat ik voor dat jaar op ruim 32 millioen K.G. in ons land aangevoer de zeevisch moge het grootste deel bin nenslands zijn gegeten. Niettemin blijkt voo] onze 7 millioen menschen het jaar lijksche verbruik nog zeer gering, veel kleiner bijv. dan in Engeland. Pogingen om uit sociaal-hygiënische en economische motieven het vischver bruik te bevorderen, zouden m.i. ziet* vooral moeten richten op gerookte P1 gebakken visch, vooral op de Bakken voegt het zoo noodige vet de spijs toe, maakt een deel derjgtrffW bros en eetbaar en verhoogt den smaak. Vischbakken geeft echter een onaange name lucht en kost veel brandstof. We moeten daarom het Engelsche voor beeld volgen: men heeft daar tal va? vischbakkerijen die het product (tot eef gevorderd uur) voor lagen prijs aan 'i publiek beschikbaar stellen, daar de grondstof (wijting en kleine scheivisch, hier „piepers" genoemd) zeer goedkoop is. Alle vischprijzen bewegen zich trou wens in dalende richting en hadden ia 1921 reeds weer het peil van 1915 bfl reikt. Oedurende de week van 18 t/m. 24 januari 1923 kwamen alhier de na volgende vaartuigen binnen52 Hollandsche 48 Duitsche stoomtrawlers, 27 zeilloggers 1 Sloep, 8 Stoombeugers, 2 Hollandsche Stoomtrawlers (Deensche-visscherij), 2 Engelsche Stoomharingdritters en 64 Kus£ visschers. De besommingen waren als volgt: Hollandsche Stoomtrawlers van f 800.tot f 3648. Duitsche Stoomtrawlers f 882.f 5359.— Zeilloggers f 9.n f 1036.^ Sloepen ff f f 529^! Stoombeugers f 1913.f3290.— Stoomtrawlers Deensche Visscherlj f 249.— f 429.— Engelsche Stoom- haring-drifters f 2742.— 13532.- terwijl de kustvisschers totaal f 2225.— bt- somden. De aanvoer bestond uit 840.121 K. O trawlvisch en 40515 K. O. beugvisch. 1154 kisten en 387 manden drijfnetvisch. f De totaal opbrengst bedroeg f255.709,13

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1923 | | pagina 2