IJmuider Courant
Zaterdag 5 Mei 1923. 2e blad
PREDIKBEURTEN
VOOR ZONDAG A.S.
IJMUIDEN.
NED. HERV. KERK.
10 uur: Dt. Erdman.
5 uur: Ds. van Oostrom Soede.
Zaterdagavond 8 uur Bidstond.
Doopsgez. Gem. Afd. Prot. Bond.
10.30 uur: Ds. W. Luikinga.
GEREF. KERK.
10 uur: Ds. Jansen.
5 uurDezelfde.
CHR. GEREF. KERK.
10 uur: Ds. Croes. Tijdpredikatie.
5 uur: Ds. Croes.
LEGER DES HEILS.
7 uur: Bidstond.
10 uur: Heiligingsdienst.
12 uur: Kindersamenkomst.
3 uurOpenluchtmeeting, Velseroord.
5 uur: Kindersamenkomst.
8 uur: Verlossingsdienst.
Leidster der bijeenkomsten Kapiteine Brou
wer van Amsterdam.
VELSEROORD.
NED. HERV. KERK.
10 uurDs. Kroese, Doopsbediening.
5 uur-Dezelfde.
GEREF. KERK.
10 uur: Ds. Wissink.
5 uurDezelfde.
VELSEN.
NED. HERV. KERK.
10 uur: Ds. Eggink, Doopsbediening.
WIJKEROOG.
GEREF. KERK.
10 uur Ds. Boerkoel.
5 uurDezelfde.
SANTPOORT.
NED. HERV. KERK.
10 uur: Dr. O. A. v. d. Bergh van Eysinga.
EVANGELISATIE.
10 uur: Ds. van Oostrom Soede,
te IJ muiden.
PLAATSELIJK NIEUWS.
IJMUIDEN.
25-Jarig bestaan der Chr. School.
2 Mei 1898 werd hier ter plaatse de
eerste Chr. school geopend. Destijds be
gon het toenmalig hoofd, de heer H.
Bijkerk, met hulp van een onderwijze
res in een school van 3 lokalen met 74
kinderen.
Thans is deze comité-school uitge
breid tot een school met 8 klassen en
volledig personeel. Voorts zijn er nog 2
scholen met den bijbel bijgekomen na
dien, zoodat er voor de aanhangers van
dit onderwijs alle reden tot feestvieren
was nu het 25 jaren geleden was dat
men begon.
Een feestcommissis, bestaande uit
oud-leerlingen, bijgestaan door het per
soneel had de regeling daarvan op zich
genomen.
Dinsdag was het schoolfeest. Des
middags trokken de leerlingen in op
tocht met de onderwijzers en met de
muziek van het Chr. fanfare-korps YVil-
helmina naar het terrein van „Storm
vogels" waar ze om prijzen konden
zakloopen en dergelijke spelen afge
wisseld door het drinken van chocola
demelk enz.
Des avonds waren de ouders der
leerlingen met de kinderen der hoog
ste klassen vereenigd in het gebouw
voor Chr. Belangen. Na een kort ope
ningswoord van den heer Severs wer
den hier diverse samenspraken ten
beste gegeven, waarvan een ons ver
plaatste in een der gezinnen van de
leerlingen der school bij de voorberei
ding dezer feestviering, waarin ten
slotte, overgaand tot de werkelijkheid,
namens de leerlingen aan het bestuur
eeri voorzittershamer werd overhan
digd. Bijzonder treffend waren ook
eenige tableaux vivants, voorstellende
het Chr. onderwijs, dat het kind en het
kruis moest vasthouden en een voor
stellende het Angelus waarhij een
mooie damesstem het betreffende lied
zong.
Kon aantal jonge dames hadden de
lang niet gemakkelijke taak in deze
volle zaal, voor het onderhouden der
inwendige mensch te zorgen.
Deze bijeenkomst werd gesloten door
*d< n vooratter van het schoolbestuur,
den heer Dunnebier.
Woensdagavond waren de oud-leer
lingen in hetzelfde lokaal vereenigd.
Nadat Ds. v. Oostrom Soede de bijeen
komst had geopend met het voorlezen
van Psalm 126 en een kort welkomst
woord werd voor een gedeelte weer het
zelfde programma afgewerkt van 'den
vorigen avond.
Het meer belangrijke van deze bij
eenkomst was echter dat verschillende
gasten genoodigd waren en dientenge
volge vele toespraken gehouden.
Zoo spraken achtereenvolgens de
heeren H. Bijkerk het vorige hoofd der
school en de hoofden der Insinger-
school alhier en der Chr. school te
Wijk aan Zee, die beiden aan de jubi-
leerende school als onderwijzer werk
zaam waren geweest.
Ook de heer v. Popta, hoofd dei-
Groen v. Prinsterer-school sprak een
hartelijk woord. Van de oud-leerlingen
werd, behalve de bovèngenoemde
hoofdonderwijzer uit Wijk aan Zee het
woord gevoerd door de heeren H. Wes-
seldijk en J. M. Jimmink welke laatste,
namens een comité van oud-leerlingen
de school een geschenk aanbood, be
staande uit een eikenhouten boeken
kast, een tafel, eenige studiewerken
voor de onderwijzers en een oorkonde
in lijst.bevattende de namen der deel
nemers. Aan het slot werd nog een
woord gesproken door den heer Dunne
bier, die verschillende documenten
voorlas op de stichting der school be
trekking hebbende en door den heer
F. P. Vermeulen als oud-voorzitter van
het bestuur, die tevens de geheele ont
wikkeling van het Chr. onderwijs in
onze gemeente heeft meegemaakt.
Het sluitingswoord was van Ds. Erd
man die daarop in dankgebed voorging
Maar, nu eenmaal oude herinnerin
gen opgéwekt waren kon dit niet ver
hinderen dat ook nog na de officiëele
sluiting der bijeenkomst nog verschil
lende heeren voor het eerst of bij ver
nieuwing het woord voerden. De bo
ventoon in al die toespraken was dat,
met dank voor hetgeen voorbij is, er
gebeden moet worden dat de school ook
voortaan ten zegen van de IJmuider
jeugd mag strekken.
VELSEROORD.
De Dageraad.
Donderdagavond was in de zaal Flora
een openbare vergadering belegd door
de pas opgelichte af deeling Velseroord
der Vereeniging tot bevordering der
vrije gedachte De Dageraad.
De belangstelling was ontzettend
groot. De zaal was opgepropt met men-
schen en vele honderden moesten bui
ten blijven. De vergadering werd ge
leid door den heer Hijman Croiset van
Amsterdam, die in 't kort de bedoeling
der Vereeniging uiteenzette. Hij deelde
mede dat als spreker zou optreden de
heer David de Kok, gewezen R. Kath.'
Priester, die zijn kerk heeft verlaten
en nu zijn veranderde meening zal uit
eenzetten. Waar de spreker op andere
plaatsen wel mishandeld is, hoopt de
voorzitter dat de vergadering hier or
delijk zal verloopen.
Hierna nam de heer Stadhouder uit
Rotterdam, lid van het Hoofdbestuur
het woord, die zijn blijdschap uitsprak
over de oprichting der afdeeling. Er is
toch moed toe noódig om zich bij de
vrijdenkers te voegen, want de tegen
kanting is groot. Maar laat men zich
troosten hiermede, dat de vrijdenkers
de dragers zijn van een nieuwe cul
tuur. Spr. roept allen hoorders toe het
oude Bijbelwoord „Onderzoek alle din
gen en behoudt het goede."
De heer de Kok, met applaus begroet,
zeide ook met vreugde .de oprichting
der afdeeling Velseroord te begroeten.
Maar gij moet bewuste vrijdenkers
worden, 't moet niet alleen gaan tegen
de kerk. Gij moet u laten leiden dooi
de wetenschap en het denken.
Spr. zegt dat de godsdienst niets dan
ellende brengt in de wereld, vooral het
Roomsch-Katholicisme. Het Christen
dom tracht alle ellende en ziekte te ver
klaren, maar het breekt daar ook den
nek over. Spr. wil vanavond alleen de
tegenstelling behandelen: Christus en
de Paus. Christus werd geboren in een
beestenstal, Jozef verdiende slechts een
schamel stuk brood met timmeren.
Toen Jezus begon te prediken, deed hij
dit aan armen en verdrukten. Rijken
en woekeraars verdreef hij uit den tem
pel. Tot zijn metgezellen koos hij zich
arme apostelen.
Er zijn ware navolgers van Christus
geweest, doch slechts zeer weinige zegt
spr. Reeds in de eerste eeuwen onder
de Romeinen kwam de rijkdom in de
kerk. Antonius en anderen zonderden
zich toen van de wereld af en trachten
aldus Christus na te volgen. Dit was
echter verkeerd, want Jezus leefde te
midden van de volle Joodsche maat
schappij.
In de middeleeuwen was het verderf
aan het Pauselijke hof zoo groot, dat
een Franciscus van Assisie zich afzon
derde en in armoede de navolging van
Christus zocht.
De spreker schilderde daarna den
rijkdom en den luister aan het hof van
paus Innocentius III in 1227 en hoe
Dante in zijn Divini Comedia daarte
gen opkwam.
Het verval onder de regeering der
pausen van de Renaissance word daar
na geschetst. Spr. citeert boetpredikers
en schrijvers van dien tijd „zalig zijn
de vreedzamen" had Christus gespro
ken, maar de pausen waren voortdu
rend in strijd. Onder het tijdperk der
drie pausen (één te Rome, een te Avig
non en een aan het hof van Lodewijk
der Beier, was er voortdurend strijd.
Groot was echter de verwildering on
der paus Innocentius VIII. Deze had
bijkans heel Europa tegen zich. En ook
hoorden we van de uitspattinge n der
Borghia's.
Hiertegenover stelt spr. Christus, die
geen geld en geen goed had, die vreed
zaam was en den mensch.m zachtmoe
digheid leerde. Voor spr. zijn de pau
sen dan ook niet de plaatsbekleeders
van Christus. De ware volgelingen van
Christus zijn de zachtmoediger:, die lie
ver in de gevangenis geworpen worden,
dan om opgeleid te worden tot mon-
schenmoorders.
Spr. behandelt dan op welke wijze
de Pausen kwamen aan de rijkdom
men. Eerstens door den aflaathandel,
waarvan spr. opbrengsten in de middel
eeuwen noemt in de Nederlanden en
prof. Paul Fredericq citeert aangaande
de misbruiken daarbij. Spr. wijst er op
dat deze aflaathandel zeker niet van
Christus afkomstig is.
Naast de aflaten had men nog ver
schillende pauselijke gunsten, die alle
geld inbrachten. Ook nu is dit nog zoo.
Er zijn verschillende pauselijke ridder
orden, die flinke inkomsten geven.
Groote misbruiken gebeuren ook bij
de heilig- en zaligverklaringen. Spr.
vertelt van de groote kosten daarbij,
o.a. bij de heiligverklaring van Fran-
ciscus Xavcrius, die een enorm bedrag
kostte. Een andere heilig verklai-ing
kostte f 3.600.000, nl. die van Carolus
Bonomeüs.
Spr. wijst op den hofstoet van den
paus, die verschillende lijfgardes heeft
enz. en stelt daartegenover weer den
eenvoud van Christus.
Onder paus Alexander VI geschied
den 88 heilig- en zaligverklaringen. Spr
zegt, dat waar de pausen schatten op
schatten zamelen, Christus, wanneer
hij in Rome kwam, hen uit het Vati-
caan zou jagen, als eens de woekeraars
uit den tempel.
Spr. zegt dat Christus zeker zou pro
testeeren tegen de gewelddaden, thans
in het Roergebied gepleegd, wat de
Paus echter niet durft. Spr. zegt dat
Christus zou protesteeren tegen den
woeker en de diplomatie, tegen het mi
litairisme enz., wat de Paus niet doet.
Met een geestdriftig applaus wordt de
d-ede van den spreker beloond.
Als debater trad op de heer B. Th. de
Wolff uit Amsterdam, de bekende R.K
propagandist. Deze kwam allereerst op
tegen de stelling van den spr., dat het
Christendom de oorzaak is van alle
maatschappelijke ellende. Want Chris
tus buitee. liet Christendom te plaatsen,
is toch al te naïef. En op deze vergade
ring van De Dageraad is steeds Cnris-
tus naar. voren gebracht. En bij zijn
siotpredikatie zag debater in den spre
ker weer den R.-Kath. priester.
De tegenstelling Christus en de R.K
Kerk gaat niet op. Died Christus vee1
voor do afmen, de R K. Kerk deel dit
ook.
Wat het verval onder de pausen be
treft, iedere Katholiek weet dat. Ma ér
nog geen enkele ja-uis heeft de ke-k
verraden of de Ketterij.
Spr. zegt dat Christus toch wel ge
wild heeft dat Zijn kerk zou groei- n «»n
in omvang toenemen. Waar paus- o
vroeger oorlog voerden, wijst sp- bp
paus I'ins X, die alles deed om den oor
log te voorkomen.
Spr. zegt wel te v. illen hooren waar
het geld van den aiJaathandel bleef on
wat er met het geld van de ridderorden
gedaan wordt.
Debater zegt dat de spreker slechts
eritiek heeft kunnen oefenen op enkele
pausen, wat wij Katholieken ooi do:".
Maar over de honderden goede pausen,
die alles hebben gedaan om de kek te
verhoogen, heeft hij gezwegen. Spr. wil
don hr. de Kok niet volgen in zijn slot
woord, hij besluit met te zeggen. Wee
degenen, die den weg geweten hebben".
(Daverend applaus).
De heer de Kok constateert dat de
heer de Wolf heeft toegegeven wat spr.
zei over het vei val onder de pausen,
over de kosten van heiligverklaring tn
don aflaathandel, waarvoor spr. don
debater dankt.
Waar over vrijheid gesproken is,
wijst spr. op het den kop indrukken
der N. Kath. Paitij door de bisschop
pen. Zoo doet men ook met do R.K.
Vollcspat tij.
Als de heer de Wc Iff critiseert dat de
paus niet genoodigd is op de Vredes
conferentie, blijkt daar juist uit, dat uo
paus een diplomatiek en politiek stand
punt inneemt. Wil men dit, dan moet
men ook protestantsche Kerkverte-
genwoordigers toelaten. Dit is tegen
den geest van Christus, zegt spreker.
In den oorlog heeft de paus te laat
gesproken, toen men hem niet meer ge
hoorzaamde. Spr. zegt alles uit eerlij
ke overtuiging gezegd te hebben en
heeft niet noodig iets te herroepen.
Nadat de debater en de spreker nog
maals het woord hadden gemaakt,
waarbij het soms zeer warm toeging,
sloot de heer Croiset deze vergadering,
die den heer de Wolff uitnoodigde voor
eeri openbaar debat alhier.
VELSEN.
De heer p. van Heyst Czn., te ij
keroog, heeft, het getuigschrift voor
den vervolgcursus burgerlijke bouw
kunde, bedoeld in art. 29 der Nij ver-
fa eidsonderv.jjswet, verworven wegens
afgelegd eindexamen aan de genie n-
telijke avondschool voor Nijverheids
onderwijs te Haarlem.
Het examen heeft geloopen over V.ik-
teekenen, Materialen kennis, Sterkte-
leer en Graphostatica, Burgerlijke
bouwkunde en Boekhouden.
De raadsverkiezingen.
Zaterdagmorgen had een zitting
plaats van het Centraal Stembureau
voor de nummering der lijsten. Deze is
als volgt:
1. S. D. A. P.
2. Ant. Rev. Partij.
3. R.K. Staatspartij.
4. R. K. Volkspartij.
5. Chr. Sociale Partij.
6B. Vrijz. Dem. Bond.
6A. Vrijz. Dem. Bond.
7. Chr. Hist. Unie.
8. Vrijheidsbond.
De verbindingen der lijsten (R. K.
Volkspartij en Vrijheidsbond-Burger
plicht.) werden in orde bevonden.
De afd. Wijkeroog van den Alg.
Ned. Geheel-Onth. Bond besloot zich
aan te sluiten bij het Beverwijksche
Drankweer-Comité. Tot afgevaardig
den werden benoemd de heeren C.
Poem en W. v. d. Wal, tot plaatsver
vangend afgevaardigde W. Rol.
De afdeeling zal deelnemen aan de
gewestelijke meeting in de Blauwe
Week te Amsterdam.
Ned. Vereen, voor Koeltechniek.
De Ned. Vereeniging voor Koeltechniek
hield Vrijdag haar jaarvergadering in Hotel
„De Prins" alhier.
Wegens verhindering van den voorzitter,
Prof. Dr. H. Kamerlingh Onnes te Leiden,
werd de vergadering geleid door den 2en
voorzitter, den heer T. P. Löhnis, oud-
inspecieur van den Landbouw.
De voorzitter wijdde een woord van
hulde aan het overleden lid Prof. J. D.
van der Waal Sr. te Amsterdam.
Uit het jaarverslag van den secretaris,
den heer J. F. H. Koopman, stippen wij
aan dat de algemeene neiging tot bezuini
ging oorzaak was van het inkomen van
tal van bedankbrieven, o.a. zelfs van een
groot belanghebbend lichaam. Gelukkig
waren er andere, die juist meenden onder
deze omstandigheden hun steun aan de
Vereeniging te moeten verhoogen, o.a. de
Bataafsche Petroleum Maatschappij en de
Unie van Ijsfabrieken, beiden te 's-Graven-
hage.
Het totaal aantal leden bedraagt 212,
waarvan 55 donateurs.
De financiëele toestand der Vereeniging
is, ondanks vermindering van leden, niet
achteruitgegaan.
Ten behoeve der onderzoekingen om
trent het conserveeren van visch door
middel van kunstmatige koude konden in
den loop van dit jaar de onderzoekingen
in het Kryologisch-Biologisch Proefstation
der Vereeniging te Leiden worden voort
gezet, aangezien voor dit doel, dank zij de
ondersteuning der Nederlandsche Regeering
wederom voldoende geldmiddelen beschik
baar waren. Met dit onderzoek werd Dr.
J. Mulders, onder leiding van Prof. Dr. D.
A. de Jong en den Hoofdinspecteur der
Visscherijen belast.
Het financiëel verslag toonde een eind
cijfer van f 5705.80 met een batig saldo
van f 366 60.
De verslagen werden onder dankzegging
goedgekeurd.
Op de vergadering werd visch bezichtigd
(en later geconsumeerd), die bevroren was
volgens het patent Ottesen.
Voor te houden congressen te Chicago
en Straatsburg werden bijdragen van f 250
en f 100 genoteerd.
Als bestuurslid werd gekozen Prof. Dr.
M. de Haas te Delft. De voorzitter wenschte
de vereeniging hiermede geluk en noemde
het een voorrecht Prof. de Haas als be
stuurslid te mogen houden.
Vanwege het bestuur werden mededee-
lingen gedaan over het vierde Internationale
Koude-Congres in 1924 te Londen, waaraan
een tentoonstelling zal worden verbonden.
Naar de dit jaar te houden Hygiène-ten-
toonstelling te Straatsburg werd de voor
zitter, Prof. Dr. H. Kamerlingh Onnes, naar
de jaarvergadering der Fransche Zuster
vereniging te Parijs, Prof Dr. D. A. de
Jong te Leiden, afgevaardigd.
Besloten werd aan de Oostenrijksche
zustervereniging voor het zenden van het
orgaan een bijdrage van f25 te verleenen.
Hierna hield het lid, Ing. J. D. B. Olie,
directeur der N.V. Plaatwellerij alhier, zijn'
voordracht over „De koeltechniek bij de
bereiding van samengeperste gassen en het
gebruik dier gassen bij het lasschen van
metalen".
De voorzitter dankte den heer Olie voor
zijn belangwekkende voordracht, naar aan
leiding waarvan eenige vragen werden
gesteld.
Hierop werd de vergadering gesloten,
waarna een excursie plaats had naar de
fabriek der N.V. Plaatwellerij, waar demon
straties van vloeibare gassen en het las
schen van metalen door middel van de
oxy acetyleenvlam, de watergasvlam en den
electrischen lichtboog werden gehouden.
Met belangstelling werden de demonstra
ties door de leden gevolgd en het was
interessant het lasschen der groote en
kleine platen te zien. Men was de heer
Olie dan ook zeer dankbaar voor zijn rede
en zijn voorlichting bij de demonstratie.
Met een diner in Hotel „De Prins" werd
de vergadering gesloten.
SANTPOORT.
Maandag j.l. werd in „Zomerlust"
door de afd. Santpoort-BIoemendaal
van de S. D. A. P., de .Soc. Democr.
Vrouwen club, de afd. Bloeniendaal v.d.
Bond van werklieden in Openbare
Diensten en Bedrijven, de afd. Sant
poort van Spoor- en Tramwegperso
neel en de afd. Bloemendaal van den
Centralen Ned. Ambtenaarsbond het
1 Mei-feest gevierd. Door vaardige han
den was des middags de groote zaal
kwistig met groen en bloemen versierd,
terwijl verder een aantal vaandels,
waaronder het mooie van de zang'ver-
eeniging „Morgenrood" het geheel aan
vulden.
De bijeenkomst zelve was goed be
zocht. Toen tegen acht uur de avond
werd geopend door den afdeelings-
voorzitter der S. D. A. P., was de zaal
zoo goed als geheel gevuld. In dit ope
ningswoord herinnerde de voorzitter
er aan, hoe in 1889 besloten werd jaar
lijks het 1 Mei-feest te vieren en op
dien dag te ageeren voor den acht-uri-
gen werkdag. Dit ideaal is thans ver
wezenlijkt en de tegenwoordige reacti
onaire beweging in oogcnschouw ne
mend, heeft het er meer van, dat we
moeten ageeren, om dezen acht uren
te behouden. Tevens vestigt spr. de
aandacht op het feit. dat op dezen
avond voor het eers.t vertegenwoordigd
is de S.D. Vrouwenclub. Dat deze
„baby" er echter wezen mag, wordt wel
hierdoor bewezen, dat van de 403 nieu
we abonné's, die „De Proletarische
Vrouw" in Noord-Holland-Zuid kon
boeken en 109 door de Santpoortsche
Vrouwenclub waren aangebracht.
Onder leiding van haar directeur zet
dan de Arb. Zangvereeniging „Morgen
rood" „Eens" van Otto de Nobel in, om
daarna van denzelfden componist
„Vaandellied'* ten gehoore te brengen.
Als de laatste klanken van dit aar
dige strijdlied zijn weggestorven neemt
Ds. van der Heyde uit Britswerd het
woord, teneinde „De beteekenis van
den „Eersten Meidag" uit te leggen.
„Italië en' Beieren uitgezonderd"
aldus de spr. zijn er in Europa geen
landen te vinden, waar de „Eerste Mei
dag" niet gevierd wordt. Dat dit met
e :n groote opgewektheid van geest zal
geschieden, durft spr. niet beween
Immer we beleven donkere tijden. De
wereld is een chaos, de ellende van den
grooten wereldkrijg is nog overal merk
baar. Zoogenaamd leven we in een tijd
van vrede, maar wie zijn oogen don
kost geeft en zijn oor te luisteren legt,
weet wel beter. Een Duitsch generaal
zeide eens, toen het nog oorlog was:
„De oorlog is een voortzetting van dat
gene, wat in vredestijd maar met an
dere middelen gebeurt". De omstan
digheden, waaronder wij thans leven,
gedoogen echter beter, dat wij spreken
van: „De vrede is een voortzetting van
datgene, wat in oorlogstijd gebeurt,
doch met andere middelen". We slaan
dan slechts een blik op het Roerbekken,
waar het Fransche imperialisme bezig
is zijn klauwen naar uit te slaan. Men
gaat voort zijn legers te vergrooten,
maar zoo komen wij er niet. Met angst
vraagt spreker zich af: „Waar gaan
wij heen?" Moet er een alleenheerscher,
een tiran opstaan, om in dien chaos re
geling te brengen, of moet er een nieu
we oorlog komen.
De menschheid schijnt haar onder
gang te '«villen verhaasten. Lord Robert
Cecil, die thans in Amerika ijverige
propaganda voor de Volkenbond voert,
heeft ons zoo duidelijk gezegd, welken
kant het heen moet. We hebben slechts
te kiezen tusschcn den ondergang en
ontwapening. Een middenweg bestaat
er niet. En 't heeft er allen schijn van,
dat men zich tot het laatste het minst
voelt aangetrokken. Ook in ons land
worden de uitgaven voor leger en vloot
steeds opgevoerd, terwijl op die voor
de volksgezondheid, het onderwijs enz.
beknibbeld wordt. Maar wij zullen
voortgaan met de menschen te waar-
