VEL:
Verschijnt Woensdags Zaterdags
Oliën met
gegarandeerde analyse
No. 60
Zaterdag 26 Mei 1923
8e Jaargang
UIDER COURANT
Abonnementsprijs: f 1.per 3 maanden, franco per post f 1.35
Abonnementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de
Agenten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente
VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie
bureau P. F. C. ROELSE, IJMUIDEN. -
Advertentiën uiterlijk in te zenden
WOENSDAG tot 9 uur v.m. en VRIjDAGS tot 4 uur n.m.
Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUIDEN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
- N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL
Willemsplein 11 Telefoon 153 IJmuiden
Ingezonde mededeelingen 40 ets. per regel Advertenties van 11. en m 5 regels
fl. iedere regel meer 20 ets. Compact gezette advertenties van 1 t.enm. 5
regels fl.25, iedere regel meer 25 ets. Kleine advertenties en familieberichten
zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij vooiuitbeta-
ling, van 1 tot en met 5 regels f 0.75, iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante
betaling worden de gewone prijzen berekend Advertenties .adres bureau vac
dit blad" 10 ets. extra; voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven
wordt 10 ets. in rekening gebracht Bovenstaande regelpnjzen worden met
5 ets. verhoogd voor advertenties wan buiten de gemeente Velsen
DRINGEND VERZOEK
om bij verhuizing het oude en
het nieuwe adres, NIET aan
den looper, doch aan ons bu
reau WILLEMSPLEIN 11, op te
geven De Administratie.
Kleine Advertenties
en Familieberichten kosten bij
VOORUITBETALING
slechtsl5 Cent per regel.
VAN DEN WACHTTOREN.
Het Fascisme.
Het Fascisme is een nieuw en belang
rijk verschijnsel in de wereld na den
oorlog. Het is volstrekt niet alleen Itali-
aansch, alleen heeft het in Italië zijn
groote triumphen behaald. Het leeft ên
werkt in Beieren, in Zwitserland, in ons
land, in Amerika en feitelijk openbaart
zich zijn geest in alle landen. Zijn pro
gram verschilt naar de landen, waar het
naar macht streeft. Maar het wil overal
het zelfde middel toepassen: door mid
del van zijn gewapende aanhangers het
bewind veroveren en tegen'de meerder
heid en haar wettige regeering in zijn
idealen verwezenlijken. Het is dus een
tweelingbroeder van het Bolsjewisme,
al loopen de wegen der broeders verder
ook geheel uit elkaar. Beiden verlaten
den weg der demokratie en gaan in ver
schillende richting den weg der revolu
tie op.
Sterke regeeringen hebben de staten
tegenwoordig niet: de zwakheid der re
geering is de kracht van het Fascisme.
Het pootige optreden der overheid in
Amerika tegen de Ku Klux Klan heeft
aan deze samenzweerdersbenden de
kans op succes ontnomen.
Een uiterlijk kente^ken van het Fascis
me is nog het gebruik van geheime tee
kenen en van rooversvermommingen
De Ku Klux Klanmannen dragen een
masker, de Fascisten een zwart hemd
en de Ilitlermannen in Beieren hebben
zich om het zonderlinge svasticateekcn,
het haakkruis verzameld.
Een vriend van Mussolini, die begon
als een metselaar en thans een der in
vloedrijkste staatsmannen van Europa
is, Pellizzi heeft in een Engelsch blad,
Foreign Affairs, het streven der Fascis
ten verdedigd en verklaard. Het harde
leven en de voortdurende gevaren en
groote verantwoordelijkheid heeft de
geesten van jonge menschen tot het
Fascisme gevormd, zoo meent hij. Zeker
heeft de oorlog den avonturiersgeest
gewekt en daardoor de vele misdaden in
de hand gewerkt, maar ook de plannen
tot groote, plotselinge en gewelddadige
veranderingen.
Revoluties tegen de demokratische en
vertegenwoordigende instellingen heb
ben in Rusland en Italië een zekere
vastheid van regeering gebracht, die el
ders ontbreekt. Zelfs in Engeland verte
genwoordigt de regeering niet, wat het
volk voor de naaste toekomst het meest
:ioodig heeft. Het Fascisme wil een zui
verder vertegenwoordiging van den
volkswil zijn dan de demokratie is. Het
is daarom een ontwikkeling en hervor-
ïïïïïig der demokratie volgens Pellizzi.
Hij merkt ook op, dat deze beweging
overal samengaat met een warme liefde
voor het eigen land en volk. Hij noemt
het daarom een ontwikkeling van liet
nationalisme, dit gevoel beschouwd-als
een vlam en hartstocht, die met traditie
godsdienst en huisgezin de naties voort
drijft op den weg van arbeid en bescha
ving.
Dit is het Fascisme bezien door den
bril van een viend. Een der heftigste te
genstanders van het Fascisme is de En-
gelsche schrijver Zangwill. Het Fascis
me is over het algemeen antisemitisch
en Zangwill is een man van het oude
volk en niet alleen Jood van afkomst
maar ook van hart. Hij noemt de Itali-
aansche Fascisten ruwe, halfgewapen
de jongelui, fluiten, waarop iedere de
magoog kan blazen. Hij verzekert, dat
Mussolinie van alle wegen den kortste
naar Rome heeft gevonden, maar ook
de slechtste naar een vooruitgang der
beschaving. Ook ai zou het Fascisme
Italië vooruitbrengen, zal het toch, naar
zijn meening, de wereld achteruitbren-
gcn.
Arm Duitschland.
Tijdens den oorlog hebben de Duit-
sehers vaak verzekerd, dat zij het minst
finantieel leder.. Immers daar zoo on
geveer de ge nee ie wereld tégenover
hen stond, konden zij in het buiten
land niet leenen. De oorlogsleeningcn,
steeds nieuwe mibiarden werden door
het Deutsche volk opgebracht; het vijkj
deed al zijn hestellingen aan zijn eigen
burgws Het geld bleef in het land. Het
werd slechts van dc-n eenen zal<. van
denzelfden persoon, in den andere j
overgebracht.
Deze redeneering was valsch. Im
mers het geld bleef er wel, maar veel
productieve arbeid werd nagelaten,
veel inproductieve arbeid der oorlogs
industrie werd gedaan, omzettend
veel kapitaal verwoest. Reeds gedu
rende de oorlogsjaren daalde de Mark
sterk: een teeken van verarming -van
Duitschland.
De oorlog heeft Duitschland veel ge
kost, maar de vrede evenzeer. Toch
beweren de Franschen, dat het zich ar
mer houdt dan het is, om zoo weinig
mogelijk oorlogsschatting te betalen.
Het doet als de rijke boer, die in zijn
werkkleeren bij een als goedhartig
bekenden tandarts zich een kies laat
trekken in de hoop, dat hij niet meer
dan een paar kwartjes voor het geval
zou behoeven te betalen, als hij er zoo
als een arme arbeider uitzag. De lief
de tot het geld maakt slim!
Nu heeft Frankrijk eenigszins ge
lijk. Duitschland is niet zoo arm, als
men uit den bijna waardeloozen Mark
zou kunnen opmaken. De staat is
straatarm. De groote massa arbeiders
en middenstanders moeten zeer sober
leven; vele rijken zijn arm geworden.
Maar er is een groep industrie el en en
kooplui, die schatten verdient. Maar
deze groep houdt de band op de beurs
en is niet bereid den staat te helpen te
genover zijn schuldeischers, de geal:
lieerden.
Ontegenzeggelijk wordt er dus door
de overgroote menigte in Duitschland
veel geleden. Voor den oorlog kwa
men er per -jaar 1200 en thans 60000
zelfmoorden voor; dat cijfer getuigt
van onnoemelijk veel levensstrijd en
wanhoop en lijden. We zagen voor
kort in een of andere illustratie een
vader, die met een kistje onder de
arm naar het kerkhof ging: het lijkje
van zijn kind in een margarinekistje,
omdat er geen geld was een kistje te
laten maken. Men heeft een goedkoop
soort doodkisten van hard karton of
men begraaft in een mooie kist, die de
eenvoudige en goedkoope omsluit; de
eerste wordt na de begrafenis uit bet
graf gehaald. De schijn is dan gered.
Het Berlijnsche gemeentebestuur
heeft kleinere maat voor de doodkis
ten voorgeschreven; ze moeten ook uit
minderwaardig hout vervaardigd
worden. Ook de graven moeten minder
diep gemaakt worden, om arbeidsloon
te besparen. Er moet extra-belasting
betaald worden door hen, die van deze
bepalingen willen afwijken. Versobe
ring dus zelfs ten opzichte van de laat
ste eer aan de dooden. Wel een bewijs
dat de armoede voor een groot deel van
het Duitsche volk nijpend groot is ge
worden en dat men gerust van het ar
me Duitschland mag spreken.
De tuberculose in beeld.
Voor eenigen tijd hebben we Dr. Vos.
den bekenden directeur van het sana
torium te Hellendoorn zijn lichtbeelden
zien vertoonen over de tuberculose en
haar bestrijding. Er ging een rede aan
INGEZONDEN MEDEDEBLING.
Het beste adres voor
HARINGKADE TELEF 298
vooraf, een model van een prettige en
leerzame volkslezing. En een kind
mocht de beelden, die volgden, zien en
kon ze begrijpen. Mooie plaatjes van
sanatoria, lighallen, openluchtscholen,
slechte woningen en kamers, het ge
zonde Jiooggebergte, portretten van
mannen, die in den strijd vooraan
staan, dat alles werd vlug vertoond en
vlot toegelicht. De avond was om,
voordat men het wist en ieder ging
dankbaar en voldaan naar huis. Wij
zijn nu gelukkig zoo ver, dat men over f
tuberculose durft spreken en dat voor-!
al door het werken der Centrale Ver.
tot Bestr. der Tuberculose de meesten
eenvoudige waarheden over de tuber-!
culose en haar bestrijding kennen. De
huisbezoekers lichten in en waarschu
wen en houden toezicht en men weet
dat vooral van deze ziekte geldt, dat
voorkomen beter en ook gemakkelijker
is dan genezen
Er zal thans een éuberculosefilm ver
toond worden. Deze geeft vooral een
wetenschappelijke inzicht in de ziekte.
Men ziet zelfs operatie en lijkopening,
Röntgen foto, vivisecctie enz. enz. Lee-
ken kunnen menig beeld niet begrijpen
en de groote.massa zal het als een gru
welkamer zien, een sensatie van ge
heimzinnige en onbekende dingen krij
gen, maar niet op de klare en goede
wijze van Dr. Vos ingelicht worden.
Werd deze film alleen voor deskun
digen vertoond, dan zou hij nuttig wer
ken. Hoewel de deskundigen waarlijk
zouden zeggen: Niets nieuws onder de
zon. Maar de bedoeling is deze film aan
het volk te gaan vertoonen. Het effect
zal wezen, dat vele bang, ongerust, ze
nuwachtig worden gemaakt en de lee-
ken op een verkeerde wijze in den
strijd tegen de tuberculose worden in
gelicht. Het is uitstekend, dat de we
tenschap populair gemaakt wordt.
Maar niet alle wetenschap is voor ie
dereen Operatie en lijkopening late
men aan de deskundigen over; de deur
van de snijkamer en de operatiezaal
blijven echter voor de menigte goed
gesloten.
Waarschijnlijk zal de menigte voor
dezen film ook niet veel gaan gevoelen.
Ze rilt veel krasser en prettiger van: De
wraak der bedrogen bruid. De schijn-
doode in het boudoir, De listen der
zwarte hand en dergelijken dan van
de bloederige, maar wetenschappelijke
platen van lijkopening en operatie.
Daarom zal deze film waarschijnlijk
geen Schlager worden.
Ned. Nansen-Comité
Onderstaande brief werd door het
Ned. Nansen-Comité ontvangen:
Dimitriefka, 30 April 1923
Aan
het Nederlandsch Nansen-Comité
Scheepvaarthuis, Amsterdam.
Mijne Heer en,
Ik heb het genoegen U onderstaand
een overzicht te geven van het Hol-
landsche werk in het Wolgagebied.
Dank zij de lading van het stoom
schip Eüterpe, waren wij in de gele
genheid, ons terrein van werkzaam
heid nog cenigszins uit te breiden en
omvat dat thans de dorpen en gemeen
ten: Dimitriefka, Podem-Miehailofka,
Bogdanofka, Mokscha, Aleksandrofka,
19 Klein Russische nederzettingen,
Kaldiban, Samarofka, Stolipina, Wol-
schanka, Ivolkolzofka met bijliggend
10 kleinere dorpen en Pestrafka.
Wij voeden op het oogenblik circa
20.000 menschen in het district en hou
den bovendien een hospitaal met 150
bedden te Samara in stand, vrat provi
andeering van professoren, doktoren
verder personeel en patiënten betreft.
Zaaigranen. Wij hebben gemeend in
de nieuw door ons gevoeclde dorpen
ook wat zaaigraan te moeten geven,
wat wij bereikten door eèhige andere
goederen om te ruilen. Daardoor be
reikten wij, dat ook hier na den oogst
geen verdere hongersnood komt. De
hulp in de nieuw geopende plaatsen is
niet zoo effectief als wij wel zouden
willen, doch in elk geval een mooie
steun. Er zijn daar nog een groot aan
tal menschen, die zeker in de termen"
voor steun vallen, doch gezien wij geen
verdere middelen verwachten, mogen
wij niet verder gaan. Voor wat wij nu
reeds doen, is de dankbaarheid onein
dig groot, doch natuurlijk ook de te
leurstelling van hen,die een weinig
meer bezitten.
Kleeren en Schoeisel. Met de Euter
pe mochten wij wederom een aantal
gedragen kleeren en laarzen ontvangen
en hoewel het natuurlijk slechts een
druppel in de zee van ellende is, is ook
dat een groote steun. Alleen de verdee
ling is een moeilijk punt, daar het
slechts voor een deel der bevolking
reikt en vast elk met zijn laatste stuk
hemd loopt.
Dekstieren. Wij schaften een zeven
tal aan, die over verschillende dorpen
verdeeld zijn en in een groote behoefte
voorzien. De boeren zijn individueel
niet in staat dekstieren te koopen en
zoodoende zouden zij ook het volgend
jaar weer zonder kalveren en melk ko
men.
Voeding. Met het oog op den voor-
jaarsarbeid, hebben wij de porties
eenigszins verhoogd. In den winter
hadden wij wat geëconomiseerd. Daar
er thans geen medicijnen meer zijn,
hebben wij ook op wat grootere schaal
een uitgifte van ziekenrations op touw
gezet. Vele menschen zijn nog niet
over het vorige jaar geleden gebrek
heen.
Kinderhuizen. Wij gaan langzaam
over tot de likwidatie van deze instel
lingen, doch op zoo'n wijze, dat die
stumperds toch niet ten gronde gaan.
Wij hadden vroeger gedacht aan een
voortbestaan, doch het zal niet moge
lijk zijn personen te vinden, öie de lei
ding op zich kunnen nemen. Er zijn
natuurlijk wel eerlijke menschen. doch
wanneer dit zelfstandige menschen
zijn, hebben zij er veel meer belang bij,
hun uiteengeslagen economisch bestaan
weer op te bouwen. Wij gaan nu volgen
derwijs te werk. Vele van de kinderen
hebben wel oudere broers of zusters die
getrouwd zijn of ooms en tantes. Indien
dit fatsoenlijke menschen zijn, krijgen
zij hunne kleine familieleden in het ge
zin. Wij geven voor de kinderen uitrus
ting voor een paar jaar, terwijl wij bo
vendien een flinke reserve levensmidde
len geven, waarvan zij lang kunnen le
ven. De kinderen, die'geen verwanten
of vrienden hebben, worden bij fatsoen
lijke moesjieks ondergebracht, die daar
voor eene vergoeding bekomen. Dat is
de beste oplossing. Ik heb nu wel zoo
veel kijk op het zieleleven van den Rus-
sischen boer gekregen dat ik zeker ben,
dat, tenzij er nog weer een hongersnood
zou komen, deze kinderen gered zijn.
Trots de zware tijden zijn er thans bij
HET CONSULTATIEBUREAU
zal geopend zijn Woensdagmiddag van
23 uur, Willemsbeek weg 42, Velser-
oord.
Het onderzoek is kosteloos en ge
schiedt door Dr. Anema uit Haarlem.
Voorzitter van het Consultatiebureau
aldaar.
vele boeren aangenomen kinderen van
familie of kennissen in huis. Ons werk
is overigens een groot succes dat zeer
veel waardeering ondervindt. Wij staan
er veel béter voor dan hét Zweedsche
Roode Kruis, dat geleidelijk hun heele
hebben en houden verkoopt om op gang-
te blijven en hun hulp tot een minimum
bepalen. Dat behoeven wij eerst op het
laatst, voor den nieuwen oogst, te do-ui.
Wij krijgen nog dikwijls aanvragen
van verschillende kanten om hulp te
verleenen, zoo dezer dagen nog van de
universiteit, die niet meer in staat zal
zijn zijne professoren en ander perso
neel te onderhouden en tot verval ge
doemd schijnt te zijn. Het is eene kwes
tie van levensmiddelen, waar alles liier
(?m draait, doch wij hebben onze boog
juist zoo gespannen, dat wij mei. de
nieuwe oogst (midden Juli) klaar zijn.
Het ware een zeer sympathiek idee, in
dien wij de universiteit ook konden hel
pen, daar juist zeer veel jongelui, van
ouders die vroeger in goeden doen ver
keerden, thans arm zijn en niet in staat
aan een andere hoogeschool te gaan
studeerenDie kunnen dan niet afstu-
deeren, wat natuurlijk zeer jammer is.
Wij hebben verschillende studenten in
onze inrichtingen aangesteld, die de stu
die een jaar aan den kant gezet hebben,
teneinde met het door ons gegeven voed
selrantsoen, kleeren en wat salaris,
hunne familie te steunen.
Er is nog enorm veel ellende, doch
waar wij niets meer uit Holland, dat zoo
enorm veel gedaan heeft kunnen ver
wachten, moeten wij ons maar troosten
en denken, dat wij dank zij de gaven en
het werk van onze landgenooten in
staat waren vele duizenden van een wis
sen dood te redden en ook weer wat in
het zadel hebben gezet. In een streek
van ruim 2000 K.M.2 zal de naam Hol
land nog lange jaren met groote dank
baarheid genoemd worden.
Ik heb U in een vorig schrijven reeds
gemeld, dat wij de zaaigranen voor den
zomeruitzaai niet als geschenk, doch
als leening hebben gegeven. Wij krijgen
die, als de oogst tenminste gelukt, terug
en verdeelen die granen dan onder die
armen, die in den tusschentijd nog van
alles ontbloot uit Siberië, Turkestan en
andere oorden terug keeren. Verder aan
weduwen en weezen, die niet in staat
waren behoorlijk te zaaien en voorts een
deel voor die familiën, die de kinderen
1 uit onze weeshuizen hebben opgenomen.
Tevens hebben wij zelf vrij groote vel-
den bezaaid en nog te bezaaien. De op-
brengst daarvan komt ook ten goede
aan die menschen. Wij kunnen dan met
een voldaan idee naar Holland terug-
keeren en weten dan, dat geen der door
Holland geredden te gronde gaat.
De opdooi is thans in vollen gang en
ik ben geheel van de wereld geïsoleerd.
Over een paar dagen begint de voor—
jaarszaai. Dan nog een paar dagen en ik
hoop eens weer naar Samara te kunnen,
waar wel veel post op mij zal wachten.
Hoogachtend,
w.g. E. RIEMERSMA.
NATUURWANDELINGEN.
2e Serie.
VI.
Wilde Meibloemen.
In de maand Mei is bijna overal rloch
in 't bizonder hier in de Duinstreek de
Wilde Flora op haar schoonst.
Talloos zijn de wilde planten en hun-
