Zaterdag $2 September 19S8
No. 93
80 Jaargang
Abor nementsprijsf I.per 3 maanden, franco per post f 1.35
Aboi nementen worden aangenomen aan bet Bureau en bij de
Ager ten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente
VEL SEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie
bureau P. F. C. ROELSE, IJMUIDEN. - - -
Advertentiën uiterlijk in te zenden
V/OFNSDAG tot 0 uur v.m. en VRIjDAQS tot 4 uur n.ns.
Yerschjjnt "Woensdags Zaterdags
Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUIDEN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL
Wlllemsplein 11 Telefoon 153 IJmulden
lagetond» modedcelingen 40 ets. per regel Advertenties ven 11. en m. 6 regels
t i 1 £ïe .r°ageI 111661 °*8'Compact gezette advertenties van t. earn. 6
regels f 1.26, iedere regel meer 25 ets. Kleine advertenties en familieberichten
zoomede vereenigings advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij vpoiuitbeta-
hng, van 1 tot cn met 5 regels f0.76, iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante
betaling worden de gewone prijzen berekend Advertenties adres bureau van
dit blad' 10 ets. extra j voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven
wordt 10 ets. in rekening gebracht - Bovenstaande rcgelprijzen worden met
6 ets. verhoogd voor advertenties van buiten de gemeente Velaen
DRINGEND VERZOEK
o» bij verhuizing hei oude en
hei nieuwe adres, NIET aan
den looper, doch aan ons bu
reel WILLEMSPLEIN 11, op ie
Cer on De Administratie.
Kleine Advertenties
en Familieberichten kosten bij
VOORUITBETALING
slechtslS Cent per regel.
VAN DEN WACHTTOREN.
Internationale solidariteit.
De naties zijn evenals de individuen
onberekenbare grootheden, vaten vol
tegenstrijdigheid, ook tot alle kwaad en
tot alle goed in staat. Er bestaat al ja
ren lang vijandschap en wantrouwen
tusschen Amerikanen en Japanners.
De laatsten nestelen zich vooral in het
verre Westen en werken zich daar door
hun soberheid en geweldige energie
omhoog; ze worden daarom door de
Amerikanen als indringers en onge-
wenschte vreemdelingen beschouwd.
Daarbij komt nog, dat Japan en Ameri
ka beiden een ruimere plaats onder de
zon begeeren en met elkaar in botsing
van belangen komen. Japan is te dicht
bevolkt en is eerzuchtig, twee redenen,
om te gaan streven naar de opper
heerschappij in het verre Oosten. En
geland, voor eenige jaren nog de bond
genoot van Japan, ziet ook met arg
waan het streven van Japan, om zijn
macht en grondgebied te vergrooten
aan. Onze koloniën vormen een zeer
begeerlijk doel voor de zucht van Ja
pan naar heerschappij en grootheid.
De conferentie te Washington heeft
wellicht een oorlog in de zee, die Paci
fic heet, maar licht een oorlogszee had
kunnen worden, afgewend. Maar de
spanning en de argwaan zijn gebleven.
Zij spelen in de plannen van Engeland,
om in Singapore een vlootbasis te vor
men, en ook in de vlootplannen onzer
regeering een rol. De Japanner is de
Pruis van het Oosten: op en top mili
tair en zeer nationalistisch.
De geweldige aardbeving, die Japan
geteisterd heeft, bewijst een goede
dienst aan de zaak van de vrede. Ja
pan heeft rust noodig, om zich te her
stellen. Maar bovenal is er een ont
spanning gekomen tusschen Japan en
de andere staten: leed brengt de men-
schen en de naties tot elkaar. Als de
een de wonden van den. ander verbon
den heeft, gaat men daarna niet aan
het vechten. Amerika telt vele fami-
lieledcn van den barmhartigen Sama
ritaan en heeft in korten tijd een reus
achtige som bijeen gebracht, om Japan
te helpen. Ook Engeland heeft de hand
in de beurs gestoken. De collectebus
voor het gemeentehuis in de City van
Londen, steeds bestemd voor gaven, om
groote wereldrampen te lenigen, staat
thans open voor Japan. In ons land
heeft zich een Centraal Comité „Ramp
Japan 1923" gevormd, waarbij de man
nen van handel en finantiewezen de
leiding hebben genomen. De hulp, die
Japan ontvangt, zal zekejr niet weinig
bijdragen, om een betere verstandhou
ding tusschen dezen kleinen maar
machtigen staat, die in vele opzichten
doet denken aan onze republiek in de
zeventiende eeuw, en de andere mo
gendheden te doen ontstaan.
Dr. P. A, Roeper Bosch, een zeer
warm vriend van Japan, komt op te
gen de meening, dat dit land door de
aardbeving voor langen tijd gebroken
zou zijn en tot den rang van een twee
de mogendheid neergetuimeld. Hij is
verontwaardigd, omdat hij leedwezen
meent te ontdekken bij hen, die wijzen
op de politieke gevolgen der ramp. Hij
vergist zich echter zeker, veeleer is 't 'n
gevoel v. opluchting en blijdschap, dat
de wereldvrede versterkt is door deze
aardbeving en het verzwakte Japan in
den eersten tijd niet aan oorlog zal
denken. Wij verblijden ons niet om het
leed van Japan maar om de beveili
ging van den vrede.
Waarschijnlijk heeft Dr. Roeper
Bosch gelijk in zijn verwachting, dat
Japan zich spoedig zal herstellen. Zelfs
wanneer een percent der bevolking ge
dood zou zijn, zoo schrijft hij, zal nog
de vruchtbaarheid van dit ras het ver
lies spoedig weer aanvullen. De kracht
van dit land schuilt in de volharding
en het aanpassingsvermogen van dit
volk van naarstige en sobere werkers.
Wij verwachten meer van een bete
ren geest tusschen de concur-reerende
machten in het Oosten door hulpbe
toon, dat Japan thans ontvangt, dan
van de verzwakking zijner kracht dooi
den dood van honderdduizenden en
het verlies van een deel der bronnen
zijner welvaart; immers een jong cn
krachtig volk komt zulken slag v el
spoedig te boven.
Iets onverklaarbaars in den loop der
tuberculosesterfte.
In de eerste jaren dezer eeuw kon
men een vrij geleidelijke, niet onbe
langrijke daling in de tuberculosesterf
te constateer en; in de oorlogsjaren
maakte deze daling plaats voor stij
ging. Maar na '18 is er in de meeste
landen opnieuw een daling aan den
gang. Hoe moet deze loop verklaard
worden?
Er is een nauw verband tusschen de
tuberculose en slechte sociale toestan
den, in het bijzonder slechte volkshuis
vesting en voeding. Er zijn dan ook ve
len, die aan de sociaal-hygiënische be
strijding der tuberculose de grootste
waarde toekennen. Anderen verwach
ten meer van de directe bestrijding en
de voorkoming der besmetting, van
commissies, consultatiebureaux, i
spectie, huisbezoek enz. Deze beide
stroomingen kunnen en moeten naast
elkander gaan. Men kan het een doen
en het ander niet nalaten. Niemand
twijfelt er aan, of beide stroomingen
werken heilzaam.
Volgens W. Schuurmans Stekhoven
in de „Geneeskundige Gids" doet er
zich nog 'n onbekende invloed op de tu
berculosesterfte over de geheele we
reld gelden. In de oorlogsjaren in het
bijzonder van '15'18 was er ook in
Amerika ©en ware golf van tuberculo
sesterfte maar daarna is er een om
slag, ©en daling van buitengewoon ka
rakter gekomen, die niet alleen ver
klaard kan worden, uit herwonnen
welvaart, immers de oude welvaart is
in de meeste landen niet teruggekeerd
In '20, zoo deelt de heer Schuurmans
Stekhoven mee, was het cijfer der tu-
berculo&esterfte te Berlijn en te Lon
den, te Amsterdam en te New-York ge
daald tot of beneden het peil van voor
den oorlog. Er moet dus, zoo conclu
deert hij, een voorloopig onbekende
factor zijn, die over de geheele wereld
invloed uitoefent op de tuberculose
sterfte.
Deze ligt nog buiten ons weten, wel
licht ook geheel buiten menschelijke
macht, maar wij kunnen ermee samen
werken door de directe bestrijding der
ziekte en ook door verbetering der so
ciale toestanden. Deze laatste is toch
©en factor van groote beteekenis. Im
mers in de lahden en de steden vooral,
waar de oorlog door den honger het
ergst plaagde, nam de tuberculose
sterfte ook het sterkst toe. En in de ge
zinnen, die in de slechtste woningen in
de donkerste achterbuurten wonen, is
de sterfte ook het grootst.
Vervolgonderwijs.
De kinderen noemen het „herhaling'
of avondschool, de wet spreekt van ver
volgonderwijs. Bij de technische her
ziening der Lager-Onderwijswet is de
verplichting der gemeenten, om het te
geven, vervallen. De kosten komen
voortaan geheel voor rekening van de
gemeenten, die het vervolgonderwijs in
stand houden. v
Het is helaas waar, dat het vervolg
onderwijs door vele ouders niet ge
waardeerd is en er veel minder kinde
ren gebruik van maakten, dan wen- j
schelijk en mogelijk was. De onderwij-
zers moesten zich ervoor spannen en
leerlingen zien te winnen en anders j
was het aantal liefhebbers vrij gering. 1
Dat alles cloet echter, niets af aan de
waarde van dit onderwijs, dat wij groot
achten voor die kinderen, die na het
verplichte lager onderwijs van geen
enkele gelegenheid, om te leeroh, meer
gebruik maken en het dus voor hun
geheele leven met het onderwijs van
zes, hoogstens zeven leerjaren moeten
doen. Voor de algemcene ontwikkeling
is het vervolgonderwijs van beteekenis.
Bovendien leert het de kinderen loeren,
nadenken, onthouden, goed lezen enz.
De plattelandsjeugd staat in gelegen
heid, om te leeren, bij de stadsjeugd
veel ten achter. Immers in de steden
heeft men verschillende inrichtingen,
die aan jongelui gelegenheid geven
zich des avonds na het werk verder te
ontwikkelen. Daarom heeft het ver
volgonderwijs voor de landelijke ge
meente Me grootste waarde.
Te Apeldoorn meent men, dat liet
vervolgonderwijs vervangen kan wor
den door de avondschool van de Ver.
tot Bevordering van het Ambachtson-
derwijs of eventueel op te rich tun land-
bouwcursussen, voor de meisjes door
naai- en breischolen, huishoudcursus
sen en dergelijk en.
Apeldoorn wordt wel niet tot de ste
den gerekend, maar heeft 'n bevolking
grooter dan menige stad. Daar kan
men het vervolgonderwijs des noods
missen. We leggen de nadruk op des
noods missen; liever zouden we het
overal in stand willen houden. Maar er
zijn in ons land duizenden dorpen, die
te ver van de stad gelegen zijn en die
zelf geen enkele leergelegenheid bezit
ten, waar de jongelui vaak met de lan
ge winteravonden geen raad weten en
hun ontwikkeling na het bezoek dei-
lagere school staan blijft of daalt. En
juist voor die dorpen zal over het alge
meen het vervolgonderwijs afgeschaft
worden. De raden der landelijke ge
meenten zijn erg op de penning en vin
den het onderwijs niet van zoo bijzon
der .groote waarde, ze komen er ten
minste makkelijk toe, daarop te bezui
nigen. De vrij belangrijke uitgave van
het vervolgonderwijs, thans geheel uit
den gemeentekas, wordt allicht door
hen afgewezen.
Het valt te betreuren, omdat het
geestelijk peil der landelijke bevolking
erdoor lijden zal. Ook in dit geval blijkt
de technische herziening der Lager-
Onderwijswet inderdaad tot achteruit
gang van het onderwijs te leiden. De
naam dezer herziening klink heel on
schuldig, maar haar strekking is in
vele opzichten nadeelig voor het volks
onderwijs.
Finantieele steun voor groote gezinnen
Vooral in de oorlogsjaren is het stel
sel van kindertoeslag zeer toegenomen
Boven het gewone loon wordt dan een
zeker bedrag voor ieder kind toege
voegd. Het stelsel wordt alleen door. de
overheid toegepast; geen of slechts een
heel enkele particuliere werkgever
geeft kindergeld. Er is vaak met min
achting gesproken over „de fokpremie'
Het gevaar bestaat, dat het kindergeld
het gewone loon drukt. Het loon wordt
dan gezinsloon, gegeven niet naar den
arbeid, die gedaan wordt maar naar
het aantal personen, waarvoor de wer
ker heeft te zorgen. Dan zou dus de on
gehuwde minder moeten verdienen dan
de gehuwde, de inwonende ongehuwde
zoon minder dan de kostganger, de we
duwnaar meer dan de gehuwde met ge
lijk kindertal enz. Men ziet uit deze
voorbeelden, dat er ernstige bezwaren
tegen het stelsel zijn in te brengen.
Toch valt er veel voor te zeggen, dat
de groote gezinnen steun ontvangen.
Het gebeurt reeds eenigermate door
onze belastingregeling. In Frankrijk
wordt een premie uitgekeerd voor een
groot aantal kinderen, afgescheiden
van het loon. Het gebeurt daar in het
belang van den staat, omdat zijn
kracht bedreigd wordt door een afne
mend geboortesterfte, dat op den duur
tot achteruitgang van de bevolking zal
lijden. De premie wordt ter aanmoedi
ging van het vormen van groote gezin
nen gegeven. Heel veel helpt het nog
niet, want ook de laatste jaren ondanks
de vurige opwekking van Clemence.au,
om tc zorgen voor volle wiegen, neemt
het geboortetal af. Dit jaar is de wet,
die den steun der groote gezinnen re
gelt, herzien. Niet alleen de behoeftige
gezinnen maar ook de middenklasse
zal thans de ondersteuning ontvangen.
De uitkeering wordt aan de gezinnen
gegeven, die meer dan drie kinderen
beneden dertien jaar tellen. Aanvanke
lijk was het bedrag gesteld op 360 franc
maar de bezuiniging bracht de Senaat
ertoe deze som te besnoeien tot. 90 fr.
Dat geeft de staat, de gemeenten kun
nen het bedrag verhoogen. Veel betee-
kent zoo'n steuntje niet; de groote ge
zinnen ontvangen er niet veel meer dan
een fooi mee en dè onverbiddelijke da
ling van het geboortecijfer zal er niet
door gestuit worden. 1-Iet neomulthusi-
anisme breekt Frankrijk den nek, is
wel gezegd; het is erger vijand dan de
Duitscher.
HET CONSULTATIEBUREAU
zal geopend zijn Woensdagmiddag van
2—3 uur, Wiilemsbeekweg 42, Velser-
oord.
Het onderzoek Is kosteloos en ge
schiedt door Dr. Anerna uit Haarlem.
Voorzitter van het Consultatiebureau
aldaar.
VISSCHERIJ.
BEGEERINGSHULP VOOR DE
VISSCHERIJ.
De zeer moeilijke omstandigheden,
waarin na den oorlog de Noordzeevis-
s.cherij, in 't bijzonder de haringvis-
scherij, geraakt is, heeft in en huiten de
kringen van hen, die rechtstreeks bij
dit bedrijf betrokken zijn, krachtig de
vraag naar voren gebracht, of het niet
op den weg der Regecring zou liggen
belangrijke hulp aan de visscherij te'
verleenen, waai- in den korten tijd van
bedrijfsbloei gedurende een paar oor
logsjaren, èn zelfs nog buiten verband
met iederen bloei, zeer groote financi-
eele offers zijn gevraagd, afgescheiden
van de drukkende belastingen en be
langrijke heffingen, waaraan toch de
visscherij reeds onderworpen was.
Over deze vraag Is reeds heel wat te
doen geweest. Tal van betoogen zijn ge
leverd, om don plicht der Regeering in
deze aan te' toonen, verschillende po
gingen werden aangewend ten einde
eenige teruggaaf te verkrijgen van de
vroeger opgebrachte gelden, maar
eenig resultaat werd vooralsnog niet
bereikt.
Het is ook bekend dat drie maanden
geleden een verzoekschrift, ondertee
kend door ongeveer alle haringreede-
rijen, aan de Koningin overhandigd is,
waarin, na een opsomming van alle
offers, in den crisistijd door de haring-
visscherij gebracht, gewezen wordt op
den depiorabelcn bedrijfstoestand van
thans, en op de billijkheid van specia
le hulp.
Dit verzoekschrift is op ruime schaal
gepubliceerd, en aan vele instellingen
is gevraagd er steun aan te verleenen,
hetgeen sofnmige ook gemeend hebben
te moeten doen.
Voorzoover wij weten hebben adres
santen echter tot heden nog geenerlei
antwoord ontvangen.
Mede in verhand met deze adresbe
weging, doch vooral in het besef van
den in de haringvisscherij heerschen-
den noodtoestand, hebben voor eenige
weken ook de dagelijksche besturen
der gemeenten 's Gravenhage, Vlaar-
dingen, Katwijk cn Maassluis met el
kaar de vraag onder de oogen gezien,
of er aanleiding bestaat op bijzondere
hulp van regeoringswege voor dit be
drijf aan te dringen, cn zoo ja, of zoo
danige hulp praktisch mogelijk moet
worden geacht en er dus bij de Regee
ring op aangedrongen zou kunnen wor
den, ook voor de besturen der recht
streeks hij de visscherij betrokken ge
meenten.
Beide vragen werden bevestigend be
antwoord, waarna besloten werd om af
gescheiden on geheel onafhankelijk van
oonige adresbeweging door betrokke
nen, een gezamenlijk request to lich
ten aan de ministers van Binncnland-
sche Zaken en Landbouw, en van Fi
nanciën.
Dit adres, ondertcekcnd door de da
gelijksche besturen der vier genoemde
gemeenten, is in den loop van Augus
tus verzonden, en luidt als volgt:
Zooals aan Uwe Excellenties bekend
is, verkeert het visscherij bedrijf in de
gemeenten 's Gravenhage, Katwijk,
Maassluis en Vlaardingen in zeer moei
lijke omstandigheden.
Sedert 1919 werden de resultaten van
het bedrijf steeds ongunstiger. liet is
voor de reeders steeds moeilijker ge
worden hun ondernemingen te doen
functionnccrcn met het gevolg, dat
thans verschillende reeders hun onder
neming hetzij vrijwillig hetzij na
faillissement hebben opgeheven, tal
van anderen zwaar met schulden zijn
belast, het aantal in de vaart gebrach-
te schepen zeer gering is cn de werk
loosheid onder dé visschers en werk
lieden in aanverwante vakken buiten
gewoon groot.
De toestand is thans zoo ernstig, dat
gevreesd moet worden voor ondergang
van een groot deel van het visscherij-
bedrijf, hetgeen, daargelaten nog het al
gemeen nationaal belang, een econo
mische en financieele ramp zou zijn
voor de laatstgenoemde drie gemeen
ten en zich ook in 's Gravenhage sterk
zou doen gevoelen.
Ondergeteekcnden zijn dan ook van
oordeel, dat het bedrijf niet aan zijn lot
kan worden overgelaten.
I De Regeering heeft trouwens reeds
getoond tot medewerking bereid te zijn
door den steun, verstrekt aan de trawl-
j visscherij en door de garantie, die zij
j verleend heeft ten behoeve van de z.g.
I Haringcombinatie.
j Ondergeteekenden meenen echter,
dat het onvermijdelijk zal blijken ver
der te gaan. Zij beseffen, dat aan finan-
J ciëelen steun of credietverschaffing
groote bezwaren verbonden zijn, ook in
verband met den schuldenlast, die
reeds op vele reederijen drukt en zij er
kennen de moeilijkheid om aan te ge-
ven hoe het bedrijf weder tot bloei ge
bracht kan worden of althans staande
gehouden kan worden. Zij achten het
echter niet onmogelijk, dat een vorm
zal kunnen worden gevonden om van
Regeeringswege steun en medewerking
te veideenen op zoodanige wijze, dat
het bedrijf in zijn geheel daardoor zal
worden gebaat. Zij denken daarbij o.a.
aan het steunen van pogingen tot het
f uitbreiden van het afzetgebied voor
visch.
De vraag of doeltreffende maatrege
len kunnen worden genomen, en zoo ja,
welke, dient naar het oordeel van on
dergeteekenden zoo spoedig mogelijk
ernstig onder de oogen te worden ge
zien. Ondergeteekenden zouden daar
om Uwe Excellenties willen verzoeken
een Commissie in het leven te roepen,
met de opdracht een onderzoek in te
stellen naar den toestand van het vis
scherij bedrijf, in het hijzonder van de
haringvisscherij. en na te gaan, wat zou
kunnen worden gedaan om den onder
gang van dat bedrijf te voorkomen. De
Commissie zou dan de bevoegdheid
moeten hebben om zich met belangheb
benden en met de betrokken gemeente
besturen in betrekking te stellen.
N. VI. Ct.
