ORGAAN VOOR DE G
LSEN
Versehjjnt Woensdags Zaterdags
Ufo. 95
Zaterdag 29 September 192S
8e Jaargang
IJMUIDER COURANT
Abor nementsprijs1.— per 3 maanden, franco per post fl.35
Abor nementen worden aangenomen aan bet Bureau en bij de
Agenten. Tot plaatsen van adverténtiën van Buiten de gemeente
VELSEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Adverteniie-
bureau P. F. C. ROELSE, IJMUIDEN.
Advertentiën uiterlijk in te zenden
WOENSDAG tot 0 uur v.m. en VRIjDAOS tot 4 uur n.m.
Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUIDEN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
T N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL
Willemsplein 11 Telefoon 153 IJmuiden
Iageicmde mededeelingeii 40 ets. per regel Advertentie?, van 11. en m. 5 regels
fl. -, iedere regel meer 20 ets. Compact gerette advertenties van 1 t. enm.5
regels f 1.25, iedere regel meor 25 ets, Kleine advertenties en familieberichten
zoomede vereeniglngs advertenties uit de gemeente, uitsluitend bij vooruitbeta-
u5'rTan en me* reK®b f0.75, iedere regel meer 15 ets. By niet contante
betaling worden de gewone pryzen berekend Advertenties u-adres bureau van
dit 10 ets. extra; voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven
wordt 10 ets. in rekening gebracht Bovenstaande regelprijzen worden met
6 ets, verhoogd voor advertenties van buiten de, gemeente Velsen
DIT NUUMER BESTAAT UIT TWEE
BLADEN. EERSTE BLAD
DRINGEND VERZOEK
om bij verhuizing het onde en
het nieuwe adres, NIET aan
den looper, doch aan ons fen-
rean WILLEMSPLEIN 11, op te
geven De Administratie.
Kleine Advertenties
en Familieberichten kosten by
VOORUITBETALING
slechtsl5 Cent per regeL
VAN DEN WACHTTOREN.
De goede, onde tijd voor de school.
Ten bate van het Herstellingsoord te
Lunteren is de rede uitgegeven, die door
wijlen P. Barentsen, in leven direc
teur der Rijksnormaallessen te Oost
burg gehouden is in 1904.
Er worden duizenden redevoeringen
gehouden, die het aanhooren niet of
nauwelijks waard zijn, enkelen,
waarvan men nog graag wel eens een
uitvoerig verslag naleest en een hoogst
enkele, die waard is door den druk
voor korten tijd bewaard te blijven.
Beroemde Romeinsche redenaars heb
ben hun redevoeringen „gebundeld" en
ze worden nog gelezen. Maar Cicero's
zijn zeldzaam. Met uitzondering wel
licht van Dr. A. Kuyper kennen we
van onzen tijd niemand, wiens rede
voeringen of preeken nog door vele
volgende geslachten gelezen zullen
worden. Misschien behoort Dr. Kuyper
over een kwart eeuw ook wel tot de
vergetenen.
En hier hebben we een rede, die ne
gentien jaar geleden gehouden is en
thans pas wordt uitgegeven. Of ze dan
zoo schitterend is? De stijl is prettig en
genoegelijk maar volstrekt niet van
verheven schoonheid. De spreker is
een leukerd geweest, die graag een
goede grap plaatste; zijn humor is ge
moedelijk, een enkele maal is hij be
paald flauw. Fijn geestig is de rede
zeker niet. Maar de rede heeft een uit
gave verdiend om haar inhoud. Wij
krijgen er een helder beeld door van
de onderwijstoestanden uit het lange
schoolmeestersleven van den heer Ba
rentsen. Al causeerend heeft hij door
zijn. vele herinneringen de schoolwe
reld van den goeden ouden tijd zich
en zijn hoorders voor den geest ge
bracht. Daar leeren we den school
meester kennen, die een klas van on
geveer honderd kinderen regeerde en
verder wist te brengen in rekenen,
schrijven en lezen dan tegenwoordig
mogelijk schijnt, die van een paar
honderd gulden per jaar wist rond te
komen en ook het geslacht van onze
groot- en overgrootouders als kinde
ren. zooveel gehoorzamer, leergieriger,
eerbiediger en dankbaarder dan het
ontaarde geslacht, dat tegenwoordig in
korten broek en met vlechten rond
loopt.
Wie voor goed genezen wil worden
van de waan, dat vroeger eeuwen de
goede oude tijd waren, moet dit aar
dige boekje lézen. Het is amusant en
interessant en wie het boekje koopt,
steunt er tevens het bekende herstel
lingsoord voor onderwijzers te Lunte
ren mee.
Een enkele aanhaling uit het boekje
moge inzicht geven in de haast onge
looflijke schooltoestanden een eeuw
geleden.
„Nog in het begin der vorige eeuw
was de bekwaamste sollicitant naar
Oostburg een afgedankt wachtmeester
der dragonders, dien men echter niet
benoemde omdat hij al te uitstekend
vloekte, om de vijf woorden een ma
troosje. Men liet er dan ook maar een
komen van het huur- en verhuurkan
toor van schoolmeesters, dat door den
heer Jacquemars te Amsterdam was
gevestigd en die er een voor 5 gplden
leverde, als het salaris beneden de 100
gulden was; voor 7 gulden als het tus-
schen de 100 en 200 liep, en voor 10
gulden, als het meer bedroeg.
Vooral de avondscholen, verlicht
met kaarsen, gas was alleen in de
groote steden, petroleum kwam eerst
in de jaren '60, waren toonbeelden van
tuchteloosheid. Alle kaarsen in het
geniep met een draadje te verbinden
om bij het omvertrekken ineens eene
Egyptische duisternis te brengen, was
een der meest geliefkoosde spelletjes,
ook zeer ten genoege van de halfvol
wassen mannelijk en vrouwelijke
jeugd."
Aan het slot van zijn rede vraagt de
heer Barentsen:
„Had ik recht om te spreken over
den ouden tijd? Waar vindt men meer
die schoolhokken van weleer, de plak
en het Spaansche rietje, waar de poë
ten, die Apollo zoo dikwijls het leven
zuur hebben gemaakt, waar de man
nen, wier verwaandheid het: 100
schoolmeesters 99 gekken" in leven
riep, dikwijls verhoogd tot 101, om toch
niemand uit te sluiten."
Zoo blijkt uit dit aardige boekje niet
veel goeds van den goeden, ouden tijd!
eerbied moet men echter hebbeh voor
menigen ouden schoolmeester, die on
danks de jammerlijkste schooltoestan
den en een leven van vale zorg en ar
moede zijn leerlingen nog zoo ver wist
te brengen. Hoeveel er aan de school
wereld ook ontbrak, zij hebben het
beste gehad: toewijding en liefde voor
hun vak en hun leerlingen.
Een kwart eeuw geestelijk leven.
Het regeeringsjubilee heeft velen een
terugblik doen slaan op de laatste vijf
en twintig jaren: in de gedenkboeken
vindt men een overzicht van de ont
wikkeling op ieder gebied. Dat is de
waarde van zulke werken; ze zullen
eens gebruikt worden door den ge
schiedschrijver, die deze periode zal
willen leeren kennen en beschrijven.
Prof. R. Casimir geeft in „Vragen
van den Dag" een overzicht van het
geestelijk leven in het tijdvak, dat
achter ons ligt. Hoort men al de klach
ten en. het gejeremieer over den tijd
geest, de ontaarding en verwildering
en den zedelijken val, die de oorlog ver
oorzaakte, dan zou men verwachten,
dat Prof. Casimir het geestelijk levert
van dit tijdvak teekende als de rivier
den Rijn in zijn, eindloop. Al trager en
onbeduidender wordt zijn strooming,
totdat hij doodloopt. Prof. Casimir wijst
ook op deze stemming van ontmoedi
'ging en somberheid, maar acht haar
niet juist. Immers hij oordeelt:
„Wie zich inleeft in de geestelijke ge
steldheid van ons land in 1898 en den
toestand van nu er mee vergelijkt, ziet
sommige lijnen als doodgeloopen,» ziet
nieuwe bewegingen ontstaan, ziet ver
wachtingen vervuld en teleurgesteld,
maar ziet een rijk en een vol leven."
Eerst geeft hij een overzicht der
wijsgeerige ontwikkeling en hij besluit
aldus: „Een wending tot het leven, tof
het geestelijke is een overhèerschende
trek geweest en' geworden van dezen
tijd en zij vond haar uitdrukking in de
triumphkreet van den geleerden Jezuïet
Dr. J. v. Ginneken: De ziel overwint".
Op wijsgeerig en godsdienstig gebied
ziet Casimir een worsteling om een
nieuwen levensinhoud, die levenskracht
en nieuwe idealen zou kunnen geven
aan 't zinkend Europa. Merkwaardig
is deze uitspraak: „Onze somberheid
geldt onzen tijd, onze beschaving, in
ons westelijk Europa. En daarom vin
den die stroomingen zoo levendigen
aanhang, die uit den poel des onder-
gangs aan de enkele ziel dan den in-
wendigen vrede bieden.
Een begin van nadering on eenheid
van het stoffelijke en geestelijke vindt
Prof. Casimir in het feit, dat wij in de
natuur confereeren over geestelijke
dingen en in vrijen tijd lichamelijke
oefening en spel meemaken. Over
school en opvoeding lezen we dit oor
deel: Er is aan den eenen kant minder
liefde voor de school gekomen, aan de
andere zijde heerscht er groote belang
stelling in opvoedkundige vragen.
Het opstel van Prof. Casimir geeft
een schat van gegevens, een heenwij-
zen naar verschijnselen, waardoor meri
inzicht krijgt in het geestelijk leven
der laatste vijf en twintig jaar. Het is
gelukkig, dat we niet behoeven te spre
ken van geestelijken dood, integendeel
er is- leven, kracht, groei, verandering,
beweging allerwegen. Dat is niet alles
goed en schoon, er is veel dwaling en
dwaasheid hij, maar uit den waterval
met zijn schuim en rumoer komt de
harmonisch ruischende en stroomende
breede rivier te voorschijn. In het gees
telijk leven is veel, dat hoop geeft voor
de toekomst.
Dictator of demokratie.
In de Zuidelijke staten van Europa
begint men almeer de demokratie te
verloochenen. In Spanje heeft men nu
ook zijn Mussolini en is liet parlement
naar huis toegestuurd. In de verwar
de politieke toestanden en de algemee-
ne malaise hoopt men ook in ons land
wel op een sterken man, die zijn zin
doorzet ondanks alles. Een kapitein op
het schip tijdens gevaar en storm, die
onverbiddelijk gehoorzaamheid van al
len eischt met de revolver in de vuist
en ook zonder aarzeling neerschiet,
wie hem durft weerstaan.
Ieder volk heeft de regeering, die het
verdient en er zijn er wellicht, die nog
zoo despotisch en hardhandig gere
geerd moeten worden. Maar een deel'
der bevolking en waarlijk niet het min
ste wordt door den dictator onder
drukt. De sabel is wel het slechtst
denkbare instrument, om mee tc regec
ren en toch zonder sabel kan een dic
tator het niet stellen. De dictator
steunt zijn macht vaak op de gevaar
lijke nationalistische gevoelens bij het
volk. We zien dit in Italië. In Spanje
heeft men een militaire dictatuur ge
kregen; het wordt daar d.e omgekeer
de wereld: het leger niet in dienst van
den staat maar de staat in dienst van
het leger. In de West-Europeesche lan
den is de demokratie al diep gewor
teld en voelt ieder te zeer zijn recht van
meezeggenschap, dan dat een dictator
lang heerschappij zou kunnen uitoefe
nen. Wij behoeyen voor een fascisti
sche beweging in ons land dan ook niet
te vreezen.
GEMEENTERAAD.
Zitting van Dinsdag 25 Sept. 1923.
(Vervolg).
Grediet voor uitbreiding der straatver
lichting in de Trompstraat
te Velseroord.
Naar aanleiding van een verzoek van
den heer Schilling in de raadsvergade
ring van 14 Augustus 1923, deelen B.
en W. mede, dat van het P. E. N. bericht
is ontvangen, dat nog dit jaar een ge
deelte kabel zal worden aangebracht in
de Trompstraat, zoodat vijf straatlan
taarns kunnen worden aangesloten,
ïi.l. 4 ondergronds en 1 bovengronds.'
De kosten, aan deze uitbreiding ver
bonden, bedragen:
eerste aarilegkosten, komende ten
laste der gemeente f 288, jaarlijksche
kosten f 132.90.
In verband met het bovenstaande
stellen B. en W. den gemeenteraad
voor, hen het benoodigde crediet te ver-
leenen.
Goedgekeurd.
Voorloopige vaststelling van de
volgende rekeningen over 1922.
a. der gemeente, b. van het bedrijf
openbare werken, c. van het bedrijf rei
nigings- en ontsmettingsdienst, d. van
het grondbedrijf, e. van de burgerlijke
armbesturen, f. van de gezondheids
commissie, g. varf de commissie van
toezicht op het lager onderwijs.
De commissie van bijstand voor de
financiën heeft deze rekeningen onder
zocht en geene opmerkingen gemaakt.
Alle bescheiden zijn voorts door den
verificateur der gemeentefinanciën na
gezien en, wat de becijfering aangaat,
in orde bevonden.
De daarover uitgebrachte rapporten
zijn bij de stukken gevoegd.
De verschillende rekeningen wijzen
het volgende aan:
a. van de gemeente:
Gewoon.
Ontvangsten- f 3.868.157.405
Uitgaven f 3.813.302.58
Buitengewoon.
Ontvangsten
54.85i.825
f 634.622.81
f 306.270.03
f 328.352.78
b. van het bedrijf openbare werken.
Debet f 43.202.495
Credit f 2.078.065
Verlies f 41.124.43
c. van het bedrijf reinigings- en
ontsmettingsdienst.
Debet f 27.906.52
Credit f 4.105.61
Verlies f 23.800.905
d. van het grondbedrijf.
Gewoon.
Ontvangsten f 64.980.85
Uitgaven f 64.980.85
Buitengewoon.
Ontvangsten,
Uitgaven
nihil.
f 34.883.99
f 34.883.99
Saldo nihil
e. van de burgerlijke armbesturen:
1. het scliaalarmbestuur.
Ontvangsten f 47.947.33'
Uitgaven f 47.755.115
Batig saldo f 192.22
2. het Roomsch-Katholiek burger
lijk armbestuur.
Ontvangsten f 25.137.75
Uitgaven f 25.087.435
Batig saldo f 50.315
f. van de gezondheidscommissie.
Ontvangsten f 2000.—
Uitgaven f 1188.85
Batig saldo f 819.15
g. van de commissie van toezicht
•op het lager onderwijs.
Ontvangsten f 611.73
Uitgaven f 289.
Batig saldo f 322.73
De rekeningen worden vastgesteld.
Benoemd worden tot tijdelijk leeraar
in de practische scheepswerktuigkunde
aan de Visscherijschool L. M. Lavoo te
IJmuiden, tot leeraren aan de Handels
avondschool T. van Popta voor han
delsrekenen en boekhouden en S. v. d
Werff voor de Engelsche taal; tot tij
delijke leeraren J. H. de Groot voor de
Duitsche taal en handelsrekenen, W.
Renes voor de Engelsche taal, F. de
Vries voor het handelsrekene.n en boek
houden en C. E. Coppée voor de Neder-
landsche taal.
In behandeling komt dan het voor
stel der Soc. Dem. fractie om een motie
te zenden tot het niet-aannemen der
Vlootwet. Tegen het voorstel om deze
in behandeling te nemen stemden de
heer en ten Broeke, Handgraaf, Ver
meulen, Tusenius, Langendijk "n War
denaar.
De heer Dalmeijer zegt dat het terecht
gewoonte is dat de gemeenteraden geen
moties zenden aan de Staten-Generaal.
Maar deze zaak is zóó belangrijk, dat
wij gemeend hebben als vertegenwoor
digers van deze gemeente onze mee
ning te moeten kenbaar maken. Spr.
zal geen groote politieke speech hou
den, hij weet ook niet of dit hem goed
zal afgaan.
De heer Tusenius: Dat zal wel gaan.
De heer Dalmeijer: Dat kon wel te
genvallen. Met genoegen heeft spr. ge
hoord wat de heer Sluiters straks zei
over de opvoeding der kinderen. Daar
wordt nu aan getornd. Veel dingen op
sociaal gebied, die moeizaam zijn ver
worven, worden afgebroken. Alleen het
Dep, van -Marine vraagt 2 ton meer.
Het Consultatie-Bureau van de Ver-
eeniging tot bestrijding der tuberculose
is voortaan gevestigd Briniostraat, Vel
seroord, vlak bij het station Velsen.
Eiken Woensdag van 23 wordt
hier spreekuur gehouden. Het onder
zoek is kosteloos en geschiedt door Dr.
Anema van Haarlem.
Onders laat vooral uw kinderen on
derzoeken!
Dan wordt 300 millioen voor de vloot
wet gevraagd en komen er 60 millioen
per jaar bij voor onderhoud. Het is on
ze plicht te protesteeren met klem en
de Staten-Generaal te vragen hieraan
niet mede te doen.
De heer Vermeulen zegt dat deze mo
tie niet op dj.i weg van den raad ligt,
want noch de gemeentewet, noch de
kiezers hebben ons opgedragen actieve
landspolitiek te voeren. Ook de motie
ven vindt spr. niet zoo waarachtig en
spr. had gedacht dat de heer Dalmeyer
ook de eerlijkheid zou betrachten.
Want de lasten van de vlootwet zullen
niet drukken op ons land, maar op In-
dië (geroep: Nog erger!) Spr. zegt dat
er bezuinigd moet worden van een te
kort van 150 millioen weg te werken.
De Voorzitter hoopt dat van iedere
fractie slechts één lid het woord zal
voeren.
De heer Nijssen zegt dat de Kamerle
den er voor zijn om deze dingen uit te
zoeken.
De heer v. d. Steen herinnert er aan
dat straks gezegd is geworden dat een
oude ketel dikwijls gerepareerd moet
worden. Waar ook een oude vloot ge
regeld moet worden opgelapt, is het
goed een nieuwe aan te schaffen.
De heer Schilling weet niet wat voor
belangen de heer Vermeulen in Indië
heeft.
De heer Vermeulen: Ik heb er mijn
thee vandaan.
De heer Schilling: Maar ik weet wel
dat de menschen daar nog harder dan
hier mopperen over de vlootwet.
De heer Tusenius zegt er te weinig
van te weten/Persoonlijk is spr. tegen
de vlootwet, maar hij zal tegen de mo
tie stemmen.
Als de heer Schaar het woord wil
voeren, maakt de Voorzitter bezwaar.
De motie wordt met 14>7 stemmen
ver-worpen, vóór stemden de heeren
Dalmeijer, Schilling, Visser, Schaar,
Roelse, Schuitenmaker en Groenevelt.
De heer Schaar zegt dat het hem ziel
kundig een raadsel is, dat een dusdani
ge motie worót afgestemd door heeren,
die zich Christelijk noemen.
De heer Sluiters protesteert hierte
gen. Spr. zegt nipt enthousiast te zijn
voor de vlootwet, maar deze behoort
hier niet thuis.
De Voorzitter houdt de rondvraag.
De heer ten Broeke vraagt meer be
scherming der beplantingen.
De Voorzitter zegt dat men daar in
IJmuiden weinig voor gevoelt.
De heer Schaar had liever gezien
dat hoogere klassen van school D naar
Velsen verplaatst waren.
De heer Vermeulen vraagt of de be
grooting in afdeelingen behandeld zal
worden.
De heer v. d. Steen vraagt toezicht op
het verkeer naar het zeestrand per mo
torbooten. Voorts om te zorgen dat ook
arbeiders van hier gebruikt worden
bij den sluisbouw.
De heer Schilling klaagt over de nat
te wegen bij de voormalige Tuchtschool
en dat de menschen in den Breesaap
geen water hebben.
Hij vraagt ook om te zorgen dat ar
beiders uit de gemeente bij den sluis
bouw aan 't werk komen en om prae-
advies op een adres van K. L. G. Mol-
levanger over de levering van druk
werk.
De heer Sluiters vraagt op 31 October
geen commissie-vergadering te houden
en of er al sollicitanten opgeroepen zijn
als hoofd van den Keuringsdienst. Spr.
zou geen heele man willen aanstellen,
stellen.
