Umuider Courant
7aterdag 13 Oct. 1023. 3e blad
Waterstand IJmuiden.
October 1923 H.
water
L.
water
Dagen
v.m.
n.m.
v.m.
n.m.
14
5.36
5.55
1.23
1.35
13
6.22
6.44
2.03
2.22
16 E.K.
7.16
7.41
2.49
3.12
17
8.22
8.55
3.41
4.03
18
9.45
.10.26
4.52
5.21
19
11.14
11.49
6.25
6.54
20
0.24
7.54
8.08
21
0.50
1.16
8.52
9.05
UIT DE GEMEENTE,
De gemeente Velsen in 1922,
Aan het verslag der gemeente over
1922 ontleenen wij nog het volgende.
Politie. Op 31 December was ons po
litiekorps sterk (behalve commissaris
en inspecteur), 2 klerken, 6 hoofdagen
ten en 21 agenten voor IJmuiden en
Velseroord, 4 hoofdagenten en 4 agen
ten voor Wijkeroog en 3 veldwachters,
n.l. te Velsen, Santpoort en Jan Gijsen-
vaart.
Voor het houden van politietoezicht
op de terreinen behoorende bij het
Staatsvisschershavenbedrijf zijn 1
hoofdagent en 10 agenten werkzaam,
die door het Rijk worden bekostigd.
In 1922 werden 269 processen-verbaal
opgemaakt wegens misdrijven en wel
18 wegens beleediging, 3 wegens brand,
71 wegens diefstal (hiervan waren 14
rijwiel- en 5 spoorwegdiefstallen), één
wegens het veroorzaken van dood door
schuld; 4 wegens het vinden van een
lijk, 25 wegens mishandeling, 3 wegens
oneerlijke concurrentie, 16 wegens on
gelukken (waarvan 6 met doodelijk ge
volg), 14 wegens oplichting, 25 wegens
verduistering; 10 wegens zedenmisdrij
ven en 3 wegens zelfmoord.
Voorts werden 2211 processen-ver
baal opegmaakt wegens overtredingen,
waarvan 383 tegen de Alg. Politiever
ordening, 44 wegens de Arbeidswet, 14
tegen de Drankwet, 925 tegen de Motor
en Rijwielwet, 22 tegen de Leerplichtwet
(bovendien werden 269 aanzeggingen
inzake de Leerplichtwet uitgereikt).
Voorts werden bekeurd voor stroope-
rlj één, wegens openbare dronkenschap
169, ordeverstoring bij dronkenschap 6,
wegens loopen op verboden grond 107.
Brandweer. In 1922 kwamen in on
ze gemeente 4 branden voor, geen van
alle van ernstigen aard. De totale kos-
bedroegen f 437.30.
Kerkelijke zaken. Er zijn 14 kerken
in onze gemeente, waarvan 3 Ned. Her
vormde met 5 predikanten, 4 R.-Kath.
met 11 geestelijken, 1 Oud-Katholieke
met 1 geestelijke, 3 Gereformeerde met
3 predikanten, benevens een Doopsge
zinde, een Apostolische en een Chr. Ge
reformeerde met ieder 1 predikant.
Hierbij dient opgemerkt dat er wel 3
Ned. Herv. Gemeenten zijn, echter met
4 kerken, omdat Velseroord wel onder
Velsen behoort, maar een eigen kerkge
bouw heeft. Onder de 4 R.K. kerken is
de Paterskerk te Velseroord, waarvan
de 5 paters ook dienst doen buiten de
gemeente.
Bewaarscholen. In onze gemeente
zijn 10 bewaarscholen, n.l. één gemeen
telijke met (op 31 Dec. j.l.) 169 leerlin
gen, 4 R.K. met 331 leerlingen, 3 Prot.
Chr. met 283 leerlingen en 2 neutrale
met 169 leerlingen.
Landbouw en veeteelt. De algemee-
ne toestand van. den landbouw was gun
stig.
De resultaten van den tuinbouw wa
ren minder gunstig als gevolg van de
voorafgegane droogte; die van de bloe
misterij vooruitgaande.
De toestand van den veestapel was
stationnair, de prijzen van het vee be
wogen zich In dalende richting.
Aan onze markt werden in 1922 aan
gebracht 348 stuks hoornvee.
Van de 4208 H.A. oppervlakte, die
onze gemeente beslaat, zijn 412 H.A.
bouwland, 1260 H.A. grasland, 254 H.A.
tuingrond, 567 H.A. bosch, 1394 H.A.
duin enz.
Industrie. Het verslag bevat een
lijst van de in onze gemeente gevestigde
fabrieken. De voornaamste daarvan
zijn de Papierfabriek met een perso
neel van 983 personen, de N.V. Ind. Mij.
Hera met 133, de Amsterdamsche Bal
last Mij. met 73, de N.V. Plaatwellerij
met 62 en de Ijsfabriek voor de Visch-
handel-Vereeniging met 45 man perso-
neel, )AWM
BINNENLAND.
Juist bijtijds gered.
De plotselinge vloed van Woensdag
nacht heeft aan een echtpaar te Oud-
Beijerland een angsgtigen nacht be
zorgd. Om gezondheidsredenen voor de
vrouw woonden zij in een lighal, die ge
plaatst was in een boomgaard aan de
noordzijde van het dorp. Toen de man
's nachts wakker werd, ontdekte hij,
dat het rivierwater den boomgaard had
overstroomd en dat het hun lighal was
binnengedrongen, waarin het reeds tot
den onderkant der bedden gestegen
was. Onmiddellijk begon hij hulp te
roepen, wat de aandacht trok van een
politieagent, die bij zijn pogingen om
de in nood verkeerenden te bereiken
tot den hals in het water geraakte, doch
er niet in mocht slagen, hulp te bieden.
Intusschen waren ook anderen ont
waakt en met vereende krachten trok
men een boot over den kant, waarmede
men den overstroomden boomgaard in
voer. Aldus mocht het gelukken, het
echtpaar uit de inmiddels gevaarlijk
overhellende lighal te bevrijden.
Boeken en Tijdschriften.
Het Geïll. Gemeenteblad, dir. uit
gever H. C. Pons te 's-Gravenhage,
heeft in het Sept.-nr. (nr. 1 van den 5en
jaargang) prachtige foto's van de Ko
ninklijke familie en artikelen over het
Nationaal Huldeblijk, Amstelodamia-
na, het vraagstuk der Waaloverbrug
ging te Nijmegen, Zeeland in de 18e
eeuw; Jubileum-Varia met vele prach
tige kieken. Een rijk nummer.
Van Deutz Oliehandel, Keizers
gracht 746, Amsterdam, ontvingen wij
een boekje over „De smering van den
Ford", waarin uiteengezet wordt, hoe
men een Fordauto moet smeren. Als
Henry Ford ons nu ook eens ter beoor
deeling een Fordje cadeau doet, zullen
wij van deze wenken dankbaar kennis
nemen.
De N.V. Electr. Drukkerij A. C.
Westerbaan te Leeuwarden zond ons
de bij haar uitgegeven brochure „Vloot
wet of geen Vlootwet?" door Rudolf
Bossinade. Actueel staat er op en dat is
deze kwestie zeker. De schrijver is fel
gekant tegen de Vlootwet en zijn be
toog is waard door ieder gelezen te
worden.
Van denzelfden schrijver ver
scheen (uitgave van J. v. d. Veen A. Hz.
te Hallum Fr.) „Vuistrecht of Ethische
Politiek", een Christelijk standpunt
contra de vlootpolitiek van ons christe
lijk Kabinet. Ook een uitnemende uit
eenzetting. Maar 30 cents is veel te
duur voor deze brochure van 23 bladz.,
dat kan makkelijk 10 cent zijn.
Wie wil lezen van de ellendige ge
volgen van het militairisme, koope de
„Bede om Hulp", uitgegeven door het
Verbond van Vereenigingen van Oud-
onderofficieren van het Nederlandsch-
Indische Leger. Daarin komen mede-
deelingen voor van mannen, die tien
tallen, soms 40 jaar, in het Indische le
ger hebben gediend, gedecoreerd zijn en
die aan armoede en publieke liefdadig
heid zijn prijsgegeven. Velen van hen
hebben ridderorden en medailles. De
portretten van sommigen dezer man
nen, waaronder ook Hollanders, die
wel nooit meer Holland zullen zien, zijn
in het boekje opgenomen en vaak
dringt ons een traan naar het oog bij
't aanschouwen van die ongelukkige
invaliden.
Als men 't boekje koopt, steunt men
er een goed doel mede. Men kan het
(voor 35 cent) krijgen bij den secr.-penn.
van het V. O. O. N. I. L. Gang Blakang
Schout 31, Weltevreden.
Wij ontvingen het jaarverslag van
de Eerste Nederl. Coöp. Kunstmestfa-
briek te Vlaardingen.
De decoratie van Prof. Ernst Cohen.
Zooals is medegedeeld, heeft prof. dr.
Ernst Cohen te Utrecht verzocht, zijn
benoeming tot ridder in de orde van den
Ned. Leeuw (d.d. 30 Aug. j..) in te trek
ken. De redenen zou hij later bekend
maken.
Thans deelt prof. Cohen aan wiens
verzoek inmiddels bij K. B. is voldaan
in de „N.- R. Ct." die redenen mede.
Zij komen hierop neer, dat prof. Cohen
in het onderhavige geval de hem toege
dachte onderscheding, daar zij een be
oefenaar der wetenschap gold als niet
aan haar doel beantwoordende heeft
beschouwd.
De professor is van meening, dat bij
decoraties de man van wetenschap in
den hoogleeraar moet worden geschei
den van den ambtenaar en dat gevallen,
waarin aan een professor eene onder
scheiding wegens buitengewone be
kwaamheid wordt toegekend alleen
omdat hij dank zij eener goede ge
zondheid gedurende zeker aantal ja
ren zijnen leerstoel bezet heeft kunnen
houden, tot de geschiedenis moesten
behooren.
Bijkans honderd jaren geleden al
dus gaat prof. Cohen voort werd het
belichaamd in de Friedensklasse van
den Ordre pour le Mérite, in welke al
leen beoefenaars van wetenschap of
kunst worden opgenomen. Werd het
thans te onzent vigeerend systeem in
dien zin gewijzigd, menige onbillijk
heid zou z.i. worden vermeden. Verder
maakt prof. Cohen nog deze opmerking:
„Terwijl talloozen, met wie men het
bovenbehandelde onderwerp binnens
kamers bespreekt, de hier ontwikkelde
opvattingen in allen deele onderschrij
ven, wijken zij in hun gedrag daarvan
af, zoodra hun een onderscheiding ten
deel valt".
„Zoude het" zoo vraagt hij ten slot
te „niet liggen op den weg van onzen
tegenwoordigen minister van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen, die
meer dan eens heeft getoond, reorga
nisatie van minder gewenschte toe
standen aan te durven, in dezen het ini
tiatief te nemen, der Wetenschap ter
eere en ten heil?"
De staking bij de Ned. Scheepsbouw
Mij. te Amsterdam.
De staking van de nageljongens hij
de Ned. Scheepsbouw Maatschappij
duurt onveranderd voort. De federatie
heeft den jongens van de oude fabriek
van de Scheepsbouw Mij. afgeraden
zich bij de staking aan te sluiten, waar
op deze aan het werk zijn gebleven. De
staking wordt door de federatie niet ge
steund. Het bestuur neemt een- afwach
tende houding aan.
BURGERLIJKE STAND.
Egmomd aan Zee.
Geboren: Reyer Albertus, zoon
van Albertus Wijker en Neeltje Zwaan.
1 Benoemd tot Gemeente-bode met
ingang van 1 November 1923 te Egmond
aan Zee, G. B. Doedens, Gemeente-veld
wachter, alhier.
Visch eis weer viscb.
(Voor de V. E. M. te IJmuiden)
Onder dezen titel dicht J. H. Speen-
hoff in de Kenn. Ed.
Nooit genoeg kan men bedichten
Al die versche, blanke visch
Die zoo goed voor drukke menschen
En hun zenuwstelsel is.
Nooit genoeg kan men 't eten
Wat de visscher voor ons vangt
Waar de fijnbetongde smullen
Toch zoo smakkend naar verlangt.
Nooit genoeg kan men het prijzen
Wat de zilte zee ons biedt
Maar helaas, de Nederlanders
Zeggen ja maar doen 't niet
Ziet de Engelschen eens smullen
Kilo's eten ze per week
Door gebruik van al dit heerlijks
Zijn hun magen nooit van streek
Ziet de Belgen en de Franschen
Smullen doen ze van een rog.
Tegen haaien-vleesch en -vinnen
Zeggen wij: wat is dat toch?
Haarlem, denk eens aan IJmuiden
En die trotsche visschersvloot
Eet wat minder worst en lappen
Proeft een rulle schelvisc.h-moot.
Toe, betrouwt uw dichter-zanger
Die verzot is op wat visch
Die daardoor uw liedjes-zanger
En uw visch-bedichter is.
Nooit genoeg kan hij het schrijven
Dichten, zingen en maar voort
Dat een wel gezoden vischmaal
Bij uw week-menutje hoort.
Visch geeft energie en werklust
Zoo gegeten, zoo verteerd
Heeft niet Laurens Janszoon Koster
Ons dat in der tijd geleerd?
Haarlem laat het water kooken
Doet de olie in de pan
Zorgt dat men daar in IJmuiden
Lustig voor u visschen kan
Velen uwer stemmen heftig
Tegen onze oorlogsvloot
Maar bezorgt de vloot der visschers
Werk en brood.
GEMENGD NIEUWS.
Een fonetische schrijfmachine.
Uit Genève wordt aan de Engelsche
bladen mededeeling gedaan van een
merkwaardige door 'n Zwitser, Martin
Bandli uit Davos, die een „fonetische
schrijfmachine" zou hebben bedacht,
die automatisch gesproken woorden
opschrijft. De uitvinder zelf laat er zich
nog met groote reserve over uit, omdat
hij nog wacht op zijn patent, dat hij te
Bern heeft aangevraagd, maar hij ver
telde toch, dat de door hem geconstru
eerde machine het gesprokene vlot op
schrijft, zelfs als er met een snelheid
van 90 tot 100 woorden per minuut
wordt gesproken en dat evenveel af
schriften kunnen worden gemaakt als
met een gewone schrijfmachine
De twee groote moeilijkheden waar
mee de uitvinder te maken had waren
die van een correcte spelling en het
schrijven van cijfers. De eerste leek
aanvankelijk een onoverkomelijke hin
derpaal, omdat er vooral in 't Engelsch
in sommige gevallen wel een half do
zijn verschillende lettercombinaties
zijn voor eenzelfde klank.
Ten slotte had hij echter een middel
gevonden, waardoor de korte tusschen-
poozen van een vijfde of een tiende se
conde, tusschen twee woorden of let
tergrepen automatisch worden gebe
zigd om de groote lettercombinaties te
vinden.
De tweede „harde noot om te kraken"
was, hoe getallen anders dan in den
vorm van woorden moesten worden ge
schreven. Maar ook die moeilijkheid
werd opgelost door de stem belangrijk
lager te laten klinken als cijfers opge
schreven moesten worden.
De machine is niet groot, een kubus
van ca. 40 c.M., die een 40 pond weegt.
Ze staat op een kastje waarin een klei
ne electro-motor van 1/16 P.K. en een
batterij zijn geplaatst.
We zouden deze merkwaardige vin
ding eerst wel eens in werking willen
zien, voordat we zoo maar voetstoots
gelooven aan dit technisch wonder dat
alle stenografen en typisten overbodig
dreigt te maken.
Zwijgende echtelieden.
In de „Daily Chronicle" lezen wij de
geschiedenis van een echtpaar, dat zes
jaren lang geen woord tegen elkaar
heeft gezegd.
De man is spoorwegarbeider en het
zwijgzame echtpaar, dat 20 jaar ge
trouwd was, heeft drie zoons. De vrouw
verhaalde aan een verslaggever van de
„Chronicle", dat zij des avonds uren
lang in de keuken zaten, en geen woord
tusschen hen de stilte verbrak. Had de
man iets noodig, dan schreef hij zijn
verlangen op een papiertje, en prikte
dat op den schoorsteenmantel.
Zes jaren geleden hebben de echte
lieden eens woorden met elkaar gehad,
en de man heeft toen bij wijze van straf
sedert dien dag tegen zijn vrouw geen
mond meer open gedaan.
Eindelijk, na zes jaren zwijgen, heb
ben zij dezer dagen voor het eerst, en
waarschijnlijk ook voor het laatst,
weer met elkaar gesproken. Dit ge
schiedde in de zitting van de rechtbank
te Mary-lc-bone, die tusschen deze
zwijgers de echscheiding heeft uitge
sproken.
De man, die zijn ega moedwillig had
verlaten, zag zich bovendien nog ver
oordeeld tot de betaling eener uitkee-
ring van 15 sh. per week.
D© ramp in Japan.
De firma Phs. van Ommeren te Rot
terdam ontvangt van de Nippon Yusen
Kaisha te Kobe het volgende telegram:
Het totale aantal vluchtelingen van
verschillende nationaliteit, dat te Kobe
is aangekomen, bedraagt 41.463, waar
van 22.402 aangebracht door schepen
van de Nippon Yusen Kaisha, 2376 dooi
de Shosen Kaisha en 2368 door de Toyo-
kisen. De Yusen Kaisha verleende vrije
passage aan 3461 Chineesche vluchte
lingen.
Nederlanders omgekomen.
Het weekblad voor de Nederlandsche
Kolonie in Argentinië „Nederland" van
13 Sept. j.l. bericht, dat een tragische
dood enkele leden heeft getroffen van
de bemanning van de Montferland, het
vrachschip van den Kon. IToll. Lloyd,
dat nog steeds gestrand op de kust van
Uruguay ligt, sinds den storm van 10
Juli j.l.
Op 3 September wilden vijf der opva
renden van den Montferland een be
zoek brengen aan de Rugia, het Duit-
sche schip, dat op denzelfden dag als de
Montferland, en dicht in de buurt van
het Nederlandsche schip, eveneens op
de Uruguaysche kust gestrand is. Na
dat het bezoek aan boord der Rugia was
beëindigd, en de mannen zich weer in
de roeiboot bevonden, die hen daarheen
had gebracht, deed een hooggaande
zee de sloep omslaan, zoodat de opva
renden te water raakten en op jammer
lijke wijze verdronken.
De namen der omgekomenen zijn,
naar „De Msb." meldt: J. Pieters uit
Rotterdam, J. C. Redekers uit Amster
dam, H. F. J. de Rijk, uit Amsterdam,
P. I-Toogendijk uit Zandvoort en W.
Kaiser, uit Amsterdam.
Advertentie-., humbug".
De speciale correspondent van de
„Daily Chronicle" te Parijs meldt het
volgende staaltje van advertentie-
„humbug", ditmaal niet uit Amerika,
doch uit Parijs.
Dezer dagen stond in de bladen eep
groote annonce van een cabaret, lui
dende:
„Een Volkenbondsafgevaardigde als
zanger en danser in ons cabaret!"
Natuurlijk trok deze annonce de
aandacht en bij nader onderzoek bleek,
dat inderdaad de voorstelling van za
ken niet geheel overeenkwam met de
feiten. Wat toch is het geval?
„White Elk" een geboren Canadee-
sche Indiaan, die naar Genève was ge
gaan als vertegenwoordiger van de Ca-
nadeesche Indianen, was naar Parijs
gegaan, om die stad eens van nabij te
leeren kennen. Daar hij echter in de
noodzakelijkheid verkeerde om in zijn
levensonderhoud te voorzien, nam hij
'n engagement hij een van de Parijsche
cabarets aan, waar hij nu des avonds
inheemsche liederen zal zingen en In-
dianendansen zal uitvoeren.
Hij trekt op de Boulevards, waar hij
in volle Indianenuitrusting rondwan
delt zeer de aandacht, zijn schilderach
tige en kleurrijke kleedij maakt een
zeer welkome afwisseling met de
„stemmige" kleeding der Europeanen,
die de Parijsche boulevards bevolken.
Het gaat echter wel wat heel ver, zoo
voegt de correspondent van de „Daily
Chronicle" aan zijn verhaal toe, om
„White Elk" een Volkenbondsafge
vaardigde te noemen.
Maar een advertentie is nu eenmaal
een advertentie, nietwaar?
De kwestie der schadevergoeding.
Er zijn heel wat comité's in de laat
ste jaren opgericht en kort na de ge
boorte overleden. De oprichtingsverga
dering is soms de ecnige. Toen we ecni-
ge weken geleden lazen van het nieuwe
„Herstcl-Europa-Comité" hebben we
ook gedacht aan zoo'n pasgeborene, die
nauwelijks het levenslicht voor het
eerst heeft aanschouwt, of hij sluit de
oogen er voor goed voor.
Het „Herstel-Europa-Comité" leeft
echter nog, er is een zacht geluidje uit
zijn wieg gekomen. Prof. Kohnstamm,
een der leiders heeft aan de pers mee
gedeeld, dat er een internationale bij
eenkomst van deskundigen op komst is,
om te onderzoeken, hoeveel vergoeding
Duitschland economisch in staat zou
de zijn te betalen voor de schade, door
zijn strijdkrachten en bezettingslegers
aan particulieren en de geallieerde
landen berokkend. Dat is een zwak le-
vensteeken. Het wichtje is een half ons
je gegroeid. Het comité is nu zoo ver,
dat 10 Nov. in den Haag een bijeen
komst wordt gehouden van vertegen
woordigers van verschillende lichamen
van internationale beteekenis, ook op
vakvereenigingsgebied, tot definitieve
voorbereiding van de deskundigen-con
ferentie, die nog voor het eind van dit
jaar in Nederland zal worden gehouden
Wij hebben dus een comité, dat een
bijeenkomst samenroept tot voorberei
ding van een conferentie, wellicht be
sluit deze conferentie tot bet houden
van een congres enz. enz. Waar een wil
is, is een weg. De goede wil is er zeker,
maar de weg kan wel eens heel lang
worden en zelfs in het geheel niet tot
het doel brengen. We hebben er een
zwaar hoofd in, dat dit comité de re
geerders van hun waanzin en de volke
ren van hun bitterheid en wraakzucht
zal genezen.
Men heeft wel eens voorgesteld, om
alle leiders der verschillende politieke
partijen te verdrinken, dan zou men tot
veel zuiverder politieke verhoudingen
kunnen komen en de politiek werkelijk
een middel worden, om het gemeene-
best te dienen. Men mocht ook wel eens
een groote opruiming houden onder de
personen, die tegenwoordig voor de
internationale politiek verantwoorde
lijk zijn. Wij zonden ze niet willen ver
drinken, maar vijf jaar lang dwangar
beid laten verrichten, om akkers te ont
ginnen en huizen te bouwen in de ver
woeste gebieden.
Het is wel heel ongelukkig, dat de
Franschen de Duitschers blijven wan
trouwen. Ze vreezen, dat de Duitschers,
zoodra ze weer wat op krachten geko
men zijn, een vergeldingsoorlog zullen
beginnen en ze maken het er naar, dat
die vrees steeds meer reden van be
staan krijgt. Bovendien zijn ze over
tuigd, dat de Duitschers wel kunnen
betalen en zich maar arm. houden en
de waarde van den Mark opzettelijk
tot ongeveer het nulpunt gedrukt heb
ben, om van betalen af te komen.
Dnitschland, zoo redeneert men van
Fransche zijde, heeft door de daling
van den mark geen staatsschuld meer,
door de gedwongen ontwapening is het
bevrijd van militaire lasten en het heeft
niet te zorgen, voor het herstel van zijn
grondgebied, dat door den oorlog ver-
woest is. Zijn industrie is ongeschon
den, zijn uitvoer heeft geprofiteerd van
den slechten Markenkoers, waardoor
hij sterk stond tegen de buitenlandsche
concurrentie enz. enz. Naar de Fran
sche voorstelling is Duitschland als 'n
bedelaar, die het meelijden weet op te
wekken, maar ondertusschcn een heel
kapitaaltje in het geheim bezit.
Misschien lukt het aan het „Herstel -
Europa-Comité", om vast te stellen, in
hoever Duitschland in staat is aan zijn
finantieele verplichtingen tegenover
de overwinnaars te voldoen n de pu
blieke opinie in Duitschland te over
tuigen, dat er meer gedaan had kunnen
worden en die in Frankrijk, dat
Duitschland onmogelijk aan de zware
finantieele eischen van het vredestrac-
taat van Versailles kan voldoen. Als
dat gelukt, zal men den weg ruim ge
maakt hebben, om tot het herstel van
Europa te komen.
