ORGAAN VOOR D
VEL
!fo. 8
Zaterdag 17 November 192S
9e Jaargang
Versehjjnt Woensdags Zaterdags
IJMUID
COURANT
lbor nementsprijsfl.— per 3 maanden, franco per post f 1.35
Iboi nementen worden aangenomen aan het Bureau en bij de
tgerten. Tot plaatsen van advertentiën van Buiten de gemeente
(EL SEN in dit blad is uitsluitend gerechtigd het Advertentie-
ureau P. F. C. ROELSE, 1JMUIDEN.
Advertentiën uiterlijk in te zenden
fOFNSDAQ tot 9 uur v.m. en VRIjDAOS tot 4 uur n.ro.
Uitgave van de N. V. UITGEVERS Mij. „IJMUIDEN"
ADRES VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
N. V. DRUKKERIJ SINJEWEL
Willemsplein 11 Telefoon 153 IJmuiden
Ingezonde mededeelingen 40 ets. per regel Advertenties van 11. en m. 6 regels
fl. iedere regel meer 20 ets. Compact gezette advertenties van 1 t. enm. 6
regels f 1.26, iedere regel meer 25 ets. Kleine advertenties en familieberichten
zoomede vereeniglngs advertenties nit de gemeente, uitsluitend bij vooruitbeta
ling, van 1 tot en met 6 regels f 0.76, iedere regel meer 15 ets. Bij niet contante
betaling worden de gewone prijzen berekend Advertenties ,adreB bureau van
dit blad' 10 ets. extra; voor bezorging van op advertenties ingekomen brieven
wordt 16 ets. in rekening gebracht Bovenstaande regelpr^zen worden met
6 ets. verhoogd voor advertentie» van buiten de gemeente Velgen
NUMMER BESTAAT UIT TWEE
tf)EN. EERSTE BLAD
DRINGEND VERZOEK
om bij verhuizing het onde en
het nieuwe adres, NIET aan
dei? looper, doch aan ons bu
reau WILLEMSPLEIN 11, op te
geven De Administratie.
Kleine Advertenties
en Familieberichten kosten blf
VOORUITBETALING
slechtsl5 Cent per regeL
OFFICIEEL.
HERHALINGSOEFENINGEN.
)e Burgemeester van Velsen roept den
jet verlofgangersregister dezer gemeente
tschreven verlofganger, hieronder ver-
1, bij dezen op om in 1924, voor
achter zijn naam aangegeven tijdvak,
chtens art. 31, eerste lid, in verband
I art. 33 der Dienstplichtwet (Staatsblad
2, no. 43), voor herhalingsoefeningen
werkelijken ^dienst te komen,
ohan Pieter Vincent, lichting 1915, 18e
riment Infanterie 3e Schoolcompagnie,
14 Januari—27 Januari 1924, Amersfoort
Velsen 14 November 1923.
De burgemeester voornoemd,
RIJKENS.
rember 1923 H.
water
L.
water
en v.m.
n.m.
v.m.
n.m.
11.43
7.07
7.24
0.14
0.40
8 12
8.26
1.06
1.28
9.03
9.15
.47
2.01
9.47
9.57
2 24
2 35
10.23
10.36
V.M. 2.56
3.08
10 56
11.11
3.30
3.42
11.29
11.47
Waterstand IJmuiden.
VAN DE WACHTTOREN.
Noodlijdende gemeenten.
lal het nog zoo ver komen, dat Neder-
d zal bestaan uit enkel noodlij den-
gemeenten? De meeste raden zijn
t de begrooting aan den gang en
m daarbij tegenover reusachtige
?aven en de inkomsten moeten ook
sachtig zijn, om de begrooting slui-
le te maken. Hef Rijk heeft in den
p der jaren aan de gemeenten zware
en opgelegd en nu het inkomen dei-
gerij daalt, moeten de belastingen
hoogd worden, om hetzelfde bedrag
krijgen, terwijl men bovendien niet
;er is van de Rijksbijdrage. Er kan
wat bezuinigd worden, maar het
komen der begrooting wordt daar
c weinig gunstiger door. Vooral in
gemeenten met een groote arbeiders-
olking en veel werkloosheid is de
stand benauwend.
h nemen als voorbeeld Emmen,
ir het al eerder gekraakt beeft'. Het
eelig saldo voor '24 wordt geraamd
f 60.000, bovendien begint men al
met een nadeelig saldo van vroe-
van f 44000. De subsidie voor de
ibesturen is er geraamd op bijna
00.000 en voor werkverschaffing en
in aan werkloozen is uitgetrokken
eveer f 800.000. Als het Rijk hier-
r geen bijdrage geeft, is Emmen
loren. Alleen aan hoofdelijken om-
wordt f 435.000 begroot, ruim
i.OOO meer dan het vorige jaar; boe-
de draagkracht der ingezetenen
niinderd is, zal er meer belasting
ebracht moeten worden,
gemeente Emmen telt 40.000 inwo-
s. Een groot deel daarvan bestaat
arbeiders, die geen cent belasting
en betalen; de middenstand en de
ïrgegoeden zullen bijna een half
lioen moeten opbrengen,
omt hierin geen verandering, dan
en op den duur de aangeslagenen
*eel mogelijk de gemeente gaan
%chten. Bij een overstrooming
kt men de hooger gelegen plaatsen.
Waar het aantal armen en werk
loozen het kleinst is, zal de belasting
ook het laagst zijn. Er is iets onbillijks
in, dat juist in de armste streken de be
lastingdruk het zwaarst is. Er zijn uit
zonderingen, maar over het algemeen
is dit het geval. Ook is het niet in orde,
dat het Rijk de gemeenten dwingt tot
belangrijke uitgaven, zonder ze te hel
pen, althans voldoenden steun daarbij
te geven. Er is in de laatste jaren een
enorm bedrag door de gemeenten meest
tegen hooge rente geleend, maar met
een leening stelt men alleen maar
moeilijkheden uit. Ze komen terug,
nog ernstiger dan te voren. Zullen de
gemeenten kunnen voortgaan hun
mooie taak te volbrengen, dan zal het
Rijk moeten helpen. Wij hooren al de
bedenking, dat het Rijk zelf finantieel
in de misère zit, maar het heeft meer
crediet dan vele gemeenten en kan wel
nieuw,e bronnen van inkomsten aan
boren en is ten slotte de vader, die voor
deze zijn kinderen heeft te zorgen.
Duitsche armoede.
Burgeroorlog en hongersnood teiste
ren tegenwoordig Duitschland. Het
eens zoo machtige en eensgezinde Duit
sche rijk schijnt uiteen te zullen vallen.
Een dik stuk van de muur is al geval
len en dan volgen gewoonlijk meer. Er
zal nu gevochten worden om de macht.
We wagen ons niet aan een voorspel
ling over den uitslag daarvan. Mis
schien, dat de seperatisten in het Rijn-
land door den steun van Frankrijk
nog slagen, hoe slecht hun zaak er
thans ook voor staat. Misschien dat
Hitler nog ten val gebracht wordt door
de velen, die de wapenen voor het be
houd der republiek wel willen opne
men, hoewel zijn zaak er lang niet
slecht voor staat. Zullen Saksen, Thü-
ringen en andere staten ook niet re-
belsch worden en de regeering te Ber
lijn in plaats van öp eer. sterk en gaaf
schip als kapitein op een wrak komt
te staan, waarvan groote gedeelten zijn
weggeslagen? De komende weken zul
len het antwoord geven.
Maar alle deze woelingen maken den
nood in Duitschland nog grooter. De
werkloosheid neemt toe, de Marken zijn
minder dan oud papier waard. Dat lijkt
een paradox. Maar als men het stapel
tje papier ziet, dat men voor een cent
kan krijgen, in Marken, dan blijkt het
waar te zijn. Duizenden gezinnen in
Duitschland hebben een inkomen,
waarvan men niet eens meer zeggen
kan: Te veel, om-te sterven en te wei
nig, om te leven. Alleen het laatste is
waar. De honger in zijn verschrikkelij-
ken vorm, de doodelijke honger waart
rond door Duitschland. Toch is de oogst
niet slecht geweest, toch zijn er in de
laatste jaren reusachtige kapitalen ge
wonnen en in het buitenland in veilig
heid gebracht! Toch is een Stinnes een
der rijkste mannen van de wereld. De
Duitsche industrie heeft een tijd van
grooten bloei achter zich en was voor
vele landen een geduchte concurrent.
De landbouwers hebben wel een moei
lijken maar toch niet bepaald een
slechten tijd evenmin als de onzen in
de mobilisatfejaren. En toch is de hon
ger als voorbode van den dood in vele
Duitsche gezinnen binnengegaan.
De waardeloosheid van den Mark is
daarvan de oorzaak. Wat haat het mil-
liarden Marken weekloon te ontvan
gen, als die teii slotte maar een paar
dubbeltjes waard zijn? Renteniertjes
en gepensionneerden en ambtenaren
met 'n tractement in Marken, een deel
van den middenstand, zij allen lijden
thans bitter in Duitschland.
Allerlei verschijnselen van hongers
nood doen zich daar voor. Engelsche
ziekte, verzwakking van het beende
renstelsel, sterke toename van tubercu
lose, stilstand in den groei en zelfs te
ruggang in gewicht hij vele kinderen.
De Duitsche correspondent van de N.
Rr. Crt. vertelt twee droeve gevallen
van honger. Een boekhouder in '18
wegens oogziekte zonder pensioen ont
slagen. Zijn zoon sneuvelde; zijn vrouw
is ziekelijk. Ze moeten leven van eenige
centen per week. Brood kunnen ze niet
koopen, ze leven van erwten en boonen.
Wat men maar leven noemt. De oude
man is op straat van zwakte in elkaar
gestort.
Een ander geval. Een oude man werd
bij avond gezien in een park, zoekende
naar wormen, die hij opat!
Toen de keizer de eerste slachtoffers
van den oorlog in een hospitaal zag,
moet hij gezegd hebben: Dat heb ik niet
gewild! Dat waren de eersten, wanneer
zal men van de laatsten kunnen spre
ken? De verzotheid op macht, de glans
van gouden uniformen, de begeerte
naar rijkdom, de booze driften van haat
en vechtlust, de internationale politiek
van bedreiging en wantrouwen, de ge
wapende vrede, dat alles is schuld aan
het lijden van den oorlog en ook a^n
den nasleep van ellende, die de oorlog
meebracht.
De schrijfmachine.
De schrijfmachine is een halve eeuw
geleden uitgevonden, waarschijnlijk
door den Amerikaan Alex Bell. Er wor
den echter ook voor anderen aanspraak
gemaakt op de eer dezer uitvinding.
De handige kwajongen, die vijf griffels
aan elkaar bond met de punten op kor
ten afstand van elkaar en met die ma
chine vijf strafregels tegelijk schreef,
zou zich ook wel de uitvinder der
schrijfmachine kunnen doemen.
De meeste kunstenaars kunnen op de
schrijfmachine niet werken. Het
schijnt, dat de geest te veel afgeleid
wordt door het tikken, het zoeken der
letters, ook al gaat dit maar half bewust
evenals het vinden der toetsen bij het
pianospel. Dichters geRruiken de pen,
omdat zij daarmee kunnen schrijven,
zonder dat zij aan een pen denken, ge
heel werktuigelijk dus. Het getypte is
duidelijk maar mist het persoonlijke
karakter, het eigene van het hand
schrift. Niemand zal een liefdesbrief
aan zijn meisje typen, of hij moet wel
een ware Uriah Heep zijn, een man
zonder hart maar met een steeds
rekenend verstand. De hartelijkheid
spreekt duidelijker uit eer: geschreven
dan uit een getypte brief.
Het groote voordeel der schrijfmachi
ne is het duidelijke schrift, het snelle
tikken en vooral het maken van door
slagen. Met de pen werkt men echter
nauwkeuriger. Een Amerikaansche
courant, New-York Leader neemt een
loopje met de vele fouten, die vaak in
het getypte staan. Er is een artikel in
opgenomen over het jubilee der schrijf
machine, alsof de zetter daarbij de
schrijfmachine had gebruikt. De aan
hef is:
DE SchRijfmachine.
Gisteren was het het goiden jgbilee
van de shryfmachine. Als de ScHryf-
maChine niet bestond, zouden wY n9iet
in steet zijn, dit 3rtik31 zoo s"el te
schryven/Met d% pen sRchryvEn we
veel langzamer en onduidelyker.
Toen we dezen mop lazen schoot ons
een van de nummers uit het Geheim
Dagboek in De Haagsche Post te bin
nen, waarin de Haagsche Jonkheer
vertelt, dat hij ook aan het typen is en
dan ook een dergelijk staaltje van zijn
typkunst geeft.
Een fijne mop is zulk geschrijf met
opzettelijke typfouten niet, maar wel
eigenaardig, dat Jhr. Goeree er zich
mee vermaakt heeft en onafhankelijk
van hem eenigen tijd later een Ameri
kaansche journalist.
Men „vertikt" zich vaker dan dat
men zich verschrijft. Zoo bar als het
echter in dezen mop wordt voorgesteld,
is het echter gelukkig niet. De een tikt
veel nauwkeuriger dan de ander, er
zijn er, die het bijna vlekloos doen.
Maar fouten en veel fouten maakt
ieder, als hij snel wil werken en moe is.
Men merkt het zelfde op bij zetsel,
dat ten slotte haastig afgemaakt moest
worden, dan neemt het aantal zetfouten
toe en als men er een statistiek van
maakt, zou het zeker blijken, dat er in
het laatste werkuur van den dag, als de
zetter moe, althans niet frisch meer is,
de meeste vergissingen in zijn werk
voorkomen.
Ongemerkt zijn we van het typen in
het. letterzetten verdwaald geraakt. Het
zijn trouwens zusje en broertje. De ma-
chinezetter doet het een en ander tege
lijk.. 7
De politie, dé vriend der burgerij.
In een lezing over de sociale taak
der politie sprak de Rotterdamsche
hoofdcommissaris van politie ook over
de verhouding van het publiek tot de
politie. Hij noemde den eigenaardigen
lust van het publiek, om den misdadi
ger te vergoelijken een ernstige sta-in-
den-weg voor de rechte waardeering
der politietaak. Bij arrestaties is de pu
blieke opinie vaak zeer sprekend op
de hand van ernstige misdadigers. De
politie trachtte de verhouding tus-
schcn haar en het publiek steeds te
verbeteren, maar het publiek is vaak
zeer onwillig en extra dom. Het pu
bliek diene te begrijpen, dat hardhan
dig optreden zeer vaak noodzakelijk is,
om de orde te bewaren en de veilig
heid te verzekeren. De gedachte, dat de
politiman de vriend der burgerij is, die
haar weg veilig maakt, is nog te wei
nig doorgedrongen.
De heer Sirks kan het weten en ze
ker is in een groote stad als Rotterdam
de houding van het publiek tegen de
politie vaak niet bijzonder welvallend,
igpm het heel zacht uit te drukken.
Een deel van het publiek ziet overal
in de politie zijn vijand. Dat zijn de op
geschoten jongens, die niets mooier
vinden, dat de politie een loer te draai
en of door de politie gezocht maar niet
gepakt worden. Een groot deël der ou
deren begrijpt echter heel goed de uit
nemende diensten, die de politie aan
de gemeenschap bewijst.
Waar zou men veilig zijn, als er geen
politie was, om te waken en te bescher
men? Maar er is een ander deel, dat in
de politie zijn vijand ziet, die om zijn
manieren en neigingen allicht met de
politie in aanraking komt en deze aan
raking is meestal niet genoegelijk. Het
zijn de misdadige elementen uit de
achterbuurten, de kroegloopers en lan
terfanters, die graag het leven der po
litie zuur maken en alles in het werk
stellen, om een arrestant te bevrijden
Daarbij komt nog het natuurlijk ver
langen, om den zwakkere tegen den
sterkere te helpen. Wanneer een dief,
die uit armoe een brood stal, achter
volgd wordt, zullen velen, ook al hel
pen zij niet mee, toch met genoegen
zien, dat de vluchteling ontkomt. Hij
is immers de weerlooze en de politie,
beschikt over alle middelen om hem te
krijgen, maar overigens vindt de politie
die tegenwoordig veel beschaafder en
voorkomender optreedt, dan vroeger
wel het geval was, toch waarlijk meer
waardeering bij het publiek, dan de
heer Sirks meent. Er is nog een ander
publiek dan het Rotterdamsche en
daar ook nog een ander dan uit dé
achterbuurten.
VISSCHERIJ.
DE AMSTERDAMSCHE
TENTOONSTELLING.
Eet Zeevisch!
Donderdag over een week dus reeds
wordt de tentoonstelling voor volks
voeding, waarin de afdeeling visch een
zoo belangrijke plaats inneemt, ge
opend. Men begrijpt dat in het Paleis
voor Volksvlijt op dit oogenblik vele
handen zich reppen om alles tijdig
geïnstalleerd te krijgen, waaraan we
ken-, ja maandenlange overleggingen
reeds zijn voorafgegaan.
Alles gebeurt onder het motto „Eet
Zeevisch", deze leus zal den bezoekers
rusteloos worden voorgehouden; ze
zullen zich praktisch in de door de
leus uitgedrukte werkzaamheid kun
nen oefenen 's morgens, 's middags,
's avonds en in woord en beeld zul
len ze er van worden doordrongen.'
Een populair geschriftje, samenge
steld door den heer Vermeulen, te IJ
muiden, zal in duizenden exemplaren
worden, uitgedeeld; het werkje ziet er
keurig uit, en zal stellig door een mas
sa der bezoekers bewaard worden, zoo-
Het Consultatie-Bnrean van de Ver-
eeniging tot bestrijding der tuberculose
is voortaan gevestigd Briniostraat, Vel-
seroord, vlak bij het station Velsen.
Eiken Woensdag van 23 wordt
hier spreekuur gehouden. Het onder
zoek is kosteloos en geschiedt door Dr.
Anema van Haarlem.
Ouders laat vooral nw kinderen on-
dsrzoekenï
dat het blijvend zijn nut zal doen.
Dichterlijke wijsheid zal er de wan
den en voorwerpen sieren, waarin
vooral de lof van de haring wordt ge
zongen.
Illustratie versieringen zullen in
beeld brengen van hoeveel belang de
visch voor de volksvoeding, en* hoe
weinig dit belang hier in Nederland
nog wordt ingezien, vergeleken bij
zooveel andere landen.
De visscherijfilm zal rustig draaien,
geacompagneerd niet door beroeps-ex
plicateurs, maar door explicateurs uit
het beroep der visscherij.
De Amsterdammers zijn goede ten
toonstellingsbezoekers, zoodat op een
zeer groot bezoek gerekend kan wor
den. Het nut der tentoonstelling zal
daaraan evenredig zijn.
Iemand, die als ongeoefend vischeter
de tentoonstelling binnentreedt, heeft
kans als visch-maniak er vandaan te
komen, zooveel heerlijkheden zullen
er hem worden verteld en aangebo
den.
Wapt de stands zullen goed voorzien
zijn: dagelijks heerlijke gebakken
visch van IJmuiden, op dc tentoon
stelling speciaal gebakken, dus versch
uit de pan; haring in iederen ge-
wenschten vorm, fijne maatjesharing,
gefileerd opgediend met een beschuitje
van Lensveld, gemarineerde haring,
rolmops, gestoomde haring, gekruide
haring, hokking, makreel en ansjovis,
enz. enz.
Er bestaat vrees dat sommige smul
papen zich voor veertien dagen op de
ze tentoonstelling zullen abonneeren,
en 's avonds elf uur niet dan men eeni
gen aandrang te nopen zullen zijn het
Paleis voor Volksvlijt te verlaten!
Het kan niet uitblijven, of dit pogen
zal veel belangstelling trekken, ook
van de groote en de kleine pers, zoodat
ook ver buiten den kring der bezoekers
de propaganda zal doordringen.
Reeds thans bestaat er onmisken
baar in de pers een veel grooter be
langstelling voor visch en visscherij,
dan tot voor eenigen tijd, en ontegen
zeggelijk komt deze aan het bedrijf ten
goede.
Ophet ingeslagen pad moet en zal
worden voortgegaan, in het vertrou
wen dat de binnenlandsche markt van
steeds grooter beteekenis voor het zee-
visscherijbedrijf zal worden. Hoe onaf
hankelijker dit, vooral bij de tegen-
'woordig bestaande onzekerheid in een
groot deel der wereld, van het buiten
land wördt, hoe steviger het gegrond-
vest.zal staan, hoe grooter de kans is
dat langzamerhand weer onze heele
vloot, liefst zomer en winter, aan den
gang kan worden gehouden, en hoe sta
bieler ook voor den handel de toestand
zal worden.
Zooals we reeds vroeger meldden, is
dan ook het voornemen om een perma
nente instelling te vormen, welke zich
speciaal, ten doei stelt mee^ belangstel
ling in Nederland te wekken voor visch
en visscherij, reclame te maken voor
het verbruik van haring en andere zee
visch, na te streven dat een stijgend
deel onzer visschersvloot zal kunnen
varen, uitsluitend ten behoeve van den
hinnenlandschen afzet.
Nogmaals, is dit niet iets waar de
heele reederij en de heele handel het
grootste belang bij hebben, en waaraan
dus op de ruimste wijze steun en me
dewerking behoort te worden ver
leend?
En raakt deze zaak niet de welvaart
van allen, die hetzij rechtstreeks, het
zij zijdelings bij de visscherij betrokken
zijn? Het is niet alleen een zaak van
