IJmuider Courant
28
I 29
30
Zaterdag 24 November 1923. j2e blad
Watera tand IJmuiden.
Hovember 1923 H. water L. water
Dagen
25
26
27
v.m.
4.03
4.33
5.08
5.41
6.20
7.05
n.m.
4.13
4.44
5.18
5.55
6.39
7.28
0.16
0.47
1.17
1.53
2.33
0.29
1.00
1.33
2.13
2.54
ONZE VISSCHERIJEN EN
VISCHVERBRUIK.
In De Telegraaf schrijft J. N. J. de
Booy onder dit opschrift het volgende
artikel:
Eet visch! Dit woord mocht in
dezen tijd van nationaal-economische
inzinking wel van de daken worden ge
predikt.
Het is nu al weer twee jaren geleden,
dat in de Residentie op bescheiden voet
een Visscherijdag gehouden
werd.
Spottend werd toen gevraagd: of dit
een dag voor hengelaars was?
Het uit visschen gaan ieder op zijn
getij zit een deel van ons volk in het
bloed.
Echter de Visscherijdag had een
schooner doel. Dank zij den pioniers in
deze beweging, dank zij vooral den
krachtigen steun van Willy Mullens'
Visscherijfilm en de belangstelling van
onzen energieken leider der afdeeling
Visscherijen aan het toenmaligen
Landbouwdepartement, den heer dr.
H. J. Lovink, kregen wij naar buiten de
stem, die elke beweging behoeft, om bij
het groote publiek belangstelling te
wekken voor zaken, die het in gewone
omstandigheden eenigszins onverschil
lig voorbij gaat.
Zoo een zaak die belangstelling
en heel krachtig behoeft dan onze
Visscherijen en het Vischverbruik.
Eet visch! moet de suggestieve
leuze zijn, die aanstonds ook den on
dernemers van de Tentoonstelling voor
Volksvoeding, in het laatst dezer
maand in de hoofdstad te houden, tot
de krachtige daad inspireert (22 Nov.
5 Dec. in Volksvlijt).
De Franschen zijn ons voorbeeldig
voorgegaan. De vischweek te Boulogne
was een mooi stuk propaganda voor
een nationalen tak van volkswelvaart
bij uitnemendheid. Jammer genoeg, dat
ten onzent de bezuiniging paal en perk
stelt aan een even krachtig en even ver
strekkend initiatief, al doet het vreemd
aan met alle waardeering jegens de
Franschen en hun actie dat onze Re
geering wel een oorlog sschip naar
Boulogne zond, ter opluistering der
Fransche Vischweek, maar voor de pro
paganda van het particulier inititief
in eigen land slechts een afwijzen
de beslissing gereed hield. De Fran
schen doen nog veel meer voor de be
vordering van het vischeten, veel meer
met Staatssteun. Hun practische uitga
ven, met tallooze recepten voor het ge
reed maken van vischgerechten, zijn
voorbeeldig, en zij streelen reeds bij de
lectuur den smaak van den fijnproever.
Eet visch! Is het niet een ty
pisch verschijnsel, dat ons volk, in zijn
geheel genomen, het vischeten telken
male eenigszins doet verslappen.
Men bestemt in breede kringen al
leen den Vrijdag voor het visch
eten en dringt zoo dit kostelijk gebruik
van een zoo krachtig voedsel naar het
einde der week.
Van die eenvormigheid in het ver
bruik is het gevolg, dat de vraag op
zoo'n dag soms het aanbod overtreft
en vanzelf den prijs beïnvloedt en even
eens het soort- en kwaliteitsverschil.
Juist die prijszetting van visch is me-
nigen gebruiker, en vooral onzen huis
vrouwen, soms een bron van ergernis
en helaas ook daardoor van afschuw
jegens het vischverbruik wekkend. Om
die reden is de publiciteit in onze dag-'
bladen een krachtig wapen tot het
doen veldwinnen van een juiste mee
ning over onze vischproductie, en het
vischverbruik. Het groote publiek ziet
nog al te veel in het vischvangen een,
al te gemakkelijke, taak. Zij, die
Heijerman's „Oeuvre" kennen; zij, die
den arbeid van de Helden der Zee bij
ervaring hebben doorvoeld, en medege
leefd; zij, die onze Visscherijfilms heb
ben bewonderd; zij allen weten, dat
„vischvangen" zeer harde en weinig
loonende arbeid is. Frits Lapidoth zong
het eens onzen zee-schilder Mesdag toe:
„Gij hebt het zeeënwoeden diep door
voeld,
Het dreigt in Gods Toorn op uw
schoonste doeken,
Waar d'einder streep den Oceaan
bespoelt,
Hebt gij den Oceaanlach willen zoe
ken".
De helden der zee hebben in stormen
en gevaren een veelszins zuur stuk
brood, maar het is een bedrijf, dat in
derdaad, meer dan menige vorm van
moderne productie, karakters vormt en
den menschelijken moed staalt:
„de kleine menschen helden groot
maakt".
In den distributietijd stond de visch
hoog aangeschreven. Lange rijen bur
geressen schaarden zich voor den
vischwinkel. De overheid richtte hare
hallen op.
Eet visch! was de populaire leu
ze.
Zeestad» Verhalen
door
CARRL BRENSA.
III.
De Poppekast. I
Gij moet dan weten medelotgenoo-
ten van het zwaargeteisterde IJmuiden
dat mijn vrouw en ik ons sinds kort
in deze ietwat zonderlinge zeestad
gevestigd hadden! We waren, dank zij
een drie-dubbel hooge huur en een slor
dig sleutelgeld, in het gelukkige bezit
gekomen van een allerliefste woning!
En we waren den hemel te rijk! Ten
gevolge van een kleine bepaling in het
contract, waarbij wij zelf aansprakelijk
waren voor de kosten van reparatie en
onderhoud, hadden we er eenige stui
vers aan ten koste gelegd, alsvorens de
nieuwe woning te betrekken! Maar toen
was het ook wat je kunt noemen: In
orde!
De voorgevel was geschilderd en de
binnenbetimmering was geschilderd.
(Roomgeel met groene biesjes Schit
terend, gewoon!).
De kamers waren opnieuw behangen
met 'n nogal prijzig papiertje (Ook
'n' gelen ondergrond en daarop gouden
bloemetjes M'n jongste schoonzus
je vond 't beslist „snoepig") Er
was geplemuurd en er was gestuca-
öoord Er was nieuw zeil gelegd, en
er waren imitatie-oud-Hollandsche doe
ken tegen de muren gespijkerd In
één woord: 't Was 'n juweel!
Bovendien was de woning uiterst
gunstig gelegen: Op 't rijkste gedeelte
van de Kanaalstraat Hemelsbreed
gemeten precies tusschen het postkan
toor en de wereld beroemde „American
Jazz-band"-zaal van gebouw de „Cy
cloop" in de Prins Hendrikstraat in
Dus wat wil je meer!
We dachten dan ook niet anders dan
dat we nu een hemel op aarde zouden
krijgen!
En we trokken welgemoed de woning
in, schreven opschepperige uitnoodi-
gingen aan onze verwanten om ons te
komen opzoeken (niet met de bedoeling,
dat ze ons zouden bezoeken, maar met
de heimelijke bedoeling u begrijpt
dat wel dat ze ons puikje van de wo
ning zouden zien!)
Het was toen op 'n maandag! En den
aanstaanden zondag zouden de eerste
komen!
o
Maar wat wil het geval?
Dinsdagmorgen Ik was nog niet
een3 opwordt er gebeld. Er is 'n me
neer.
Ik ben onder-assistent-adjunct
leerling-waarnemend Inspecteur
zegt-ie.
Van Politie? schrikt m'n
vrouw.
Nee Van de P-e-g-e-m
Van de Piegem?
Nèe Van de Pegem! Dat is de
nieuwe naam van de oude P. E. N.
U krijgt nieuw electrisch licht!
Maar ons oude electrisch licht is
héél goed, zegt m'n vrouw.
Jawel, maar u krijgt toch nieuw....
D'r komt 'n ombouw Van 't boven-
grondsche net Laagspanning 150
Volt naar 't ondergrondsche net
Hoogspanning 220 Volt
O! Gunst! zegt m'n vrouw Is
dat gevaarlijk?
Heelemaal niet! zegt de man te
rug Goeie Morgen!
En weg was hij. 's Avonds brandde
het licht schitterend, 't Is nogal ge
makkelijk gegaan, meende m'n vrouw.
Want we dachten dat 't al afgeloopen
was!
Maar nee. Den volgenden morgen
komt er een andere meneer.
Ik kom eens zien waar de nieuwe
meter moet komen te zitten, zegt de
ze En hij teekent met wit krijt een
groot kruis in den gang precies te
gen een Japansch scherm, dat we daar
pas hadden opgehangen Goeie
Morgen
Twee dagen zitten wew met het reu
ze kruis van wit krijt. Toen kwam er
voor dag en dauw een groote wagen
Sindsdien is er een keer gekomen.
De heel dure stoomvischbooten uit
dien tijd liggen thans hier en daar tot
lagen prijs te koop. De Haagsche Ge
meenteraad door Rijkssteun en me
dewerking daartoe in staat verleen
de de Trawlvisscherij subsidie
pl.m. f 1000 per schip, met dat subsidie
zal men den werkloozen visscherman
arbeid verschaffen en den reeder het
bedrijf mogelijk maken, zij het zonder
winst.
Afgedacht van deze belangen is ook
de vorming van den vischer een volks
belang. Immers op den duur mag deze
nationale bron van inkomsten niet ver
kwijnen bij gebrek aan geoefend perso
neel.
Toch is de toestand heel kritiek.
Een dagblad is niet de plaats voor
het in bijzonderheden nagaan van alle
factoren, die het vraagstuk beïnvloe
den. Even aanstippend herinneren wij
aan den strijd der Duitschers op onze
IJmuidensche markt; aan het verkoo-
pen op de Engelsche markt; aan het ge
mis van afzetgebied in de Centrale lan
den; aan den invloed van ons duur
spoorwegvervoer. Het zijn er slechts
enkele van het groote geheel der in
vloeden, die den kritieken toestand on
zer visscherijen heel sterk in mineur
toon doen zetten.
Om die reden is elke poging, die in
eigen land, het verbruik opvoeren wil,
uitnemend werk in het nationaal be-
staansbelang.
Wanneer wij den economischcn toe
stand van Nederland vooral met het
oog op onzen voorraad volksvoeding
ernstig indenken dan kan niet. worden
ontkend, dat er na den crisistijd nog
veel te weinig is verbeterd. In die da
gen denkt aan Posthuma's krachtig
werken werd er met onze nationale
bronnen voor volksvoeding gewoekerd.
Het publiek voelde aan den lijve in
den dikwijls noodlijdenden, toestand;
in het gebrek aan het allernoodigste en
eenvoudigste eten, wat het is om ge
brek te lijden in een land, dat den
naam heeft „over te vloeien van melk
en honing".
Dat onze oogst slechts voor enkele
maanden ons eigen volk voedsel levert,
drong toen wel en nu niet meer tot de
massa door.
Inmiddels gaat Amerika op heden
onze graanleverancier met de meel-
productie en den tarwe-export al meer
in protectionistische banen. Juist om
die redenen moet elke steun en wel
zoo krachtig mogelijk aan onze vis
scherijen worden geboden.
Hoe heerlijk bezong onze Speenhof f
de eerste nieuwe haring en toch. hoe
eet ons publiek die visch alleen in den
tijd, dat de venters langs de straten er
„reclame" voor maken: nieuwe ha-
ring-g-g!
voor de deur. Met'drie man sterk. Ze
beginnen pardoes den grond voor on
zen voorgevel om te woelen en zetten
er zoo 'n ding boven als waarmee we
tegenwoordig gewend zijn te gaan
kampeeren op de Laarder hei.
Voor de buiten-aansluiting!
zei de voorman en ze hakten met hou-
weelen tot er 'n soort onderaardschen
gang geschapen was Toen gingen
ze weer heen! Zaterdags-morgens kwa
men er ni,euwe mannen zetten een
groote vuurpot met pek te walmen,
zoodat onze nieuwe vitrages bedorven
zijn en we met gesloten deur en ramen
hebben moeten wonen, 's Avonds was
het gat in den grond dicht gegooid met
zand en midden in onze lieve hal stak
een zonderling zwart monster van 'n
taaie pijp uit den vloer omhoog
Toen ik even in den kelder was, liep
H ik twee builen en 'n neusbloeding op.
Want de zwarte kabel liep met 'n flau-
we bocht van den voormuur naar den
kelderzolder. Voor buigen langs den
muur hadden de mannen geen tijd ge
had!
We schreven onze familie af en zaten
des Zondags treurig bijeen wach
tend op de dingen die nog komen zou
den!
o
En ze kwamen.
Allereerst kwam er een man, die een
afschuwelijk zwart ijzeren ding tegen
onzen halmuur aanhei -deDe
Hoofd-zekeringen" lichtte hij in en
ik antwoordde: Dank u! M'n
vrouw huilde meer dan een uur en
veegde zeven blikken uitgehakte kalk
op!
Den volgenden dag kwam er 'n
beetje hooger 'n tweede muurplaat
bij. Daar moest de meter komen.
Vervolgens overstroomden veertien
dagen lang uitgenomen den kerktijd
en den Zondagmiddag een leger van
nieuwe mannen onze kamers de sa
lon de achterkamer, de slaapkamer,
de keuken, den zolder, den gang 't
zijkamertje en nog 'n klein vierkant lo
kaaltje Ze sleepten onafgebroken
met draden sloegen onbarmhartig
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Zijn uw handen jan lippen
pijnlijk, schraal of gesprongen door de koude,
gebruik dan de heerlijk verzachtende en
snel genezende Purol. In doozen van 30, 60
en 90 ets. Bij apoth. en "drogisten.
De Zuiderzeeplannen doen ons straks
een deel van het product derven, maar
onmetelijk zijn nog de terreinen waar
ons stoere visschersvolk voor onze na-
tie kan opdiepen de schatten der zee.
- Arm aan industrie, ligt op den bodem
der zee Hollands rijkdom, mits het ver-
bruik van die schatten toeneme, en
krachtiger worde gewaardeerd. Daar
om nog eens: Eet visch!
Toenemend verbruik in eigen land
zal de vormen van distributie allicht
goedkooper en moderner kunnen doen
inrichten.
Mits men het particulier initiatief zijn
vrijen loop laat en alleen, gelijk thans
hoogst zuinig plaats vindt, met subsi
dies de pogingen tot verlevendiging
der productie en van den afzet steunt.
Dat er ten aanzien van de kust-
visscherij eveneens veel meer te
handelen valt, stip ik hier terloops aan,
ook al omdat de Fransche regeering,
met een millioenencrediet, in ons land
hare aankoopen laat verrichten, tot op
bloei van eigen productie en cul
tuur. Ten onzent zoekt men helaas de
economische kracht, naar het schijnt,
meer in een gewone oorlogs- dan in een
visscher ij-vloot.
En onze visscherijen, zoowe,l als het
vischverbruik, zijn bronnen van de eer
ste grootte, tot het bevorderen van
meer evenwicht in onze nationale han
delsbalans, die wel eens heel onnoodig
door import van krachtvoedsel uit an-
dere landen in verkeerde richting wordt
beïnvloed.
Telkens weer hebben de deuren der Ne
derlanders zich voor deze kleinen ge
opend; dit geeft ons de hoop, dat er
stellig ook nog wel liefderijke pleeg
ouders te vinden zullen zijn voor dezen
HOLLANDSCHEN JONGEN!
Gaarne zullen wij U, zoowel schrifte
lijk als mondeling alle verdere inlich
tingen verstrekken.
Aanmelding: Centraal Bureau voor
Maatschappelijk Hulpbetoon, Heeren
gracht 174, Amsterdam.
UIT BOEK EN BLAD.
Wij ontvingen nr. 27 van „Demo
cratie", het orgaan der Democratische
Partij. Dit blad met zijn bekwame me
dewerkers is zeer lezenswaard, ook
voor niet-leden der partij.
Voorts ontvingen wij een ex. van
de brochure „De geldverslindende per
soneelsformatie bij het Staatsbedrijf
der posterijen, telegrafie en telefonie",
uitgave van den Ctr. Ned. Ambtenaars-
bond. In deze brochure wordt uiteenge
zet op welke wijze er, naar de meening
van den C. N. A. op dit staatsbedrijf be
zuinigd kan worden.
Het is goed dat in dezen tijd, nu er
werkelijk bezuinigd moet worden, ver
schillende meeningen daarover ge
hoord worden. En de ambtenaren, als
direct betrokkenen, hebben alle recht
ook hun zienswijze uiteen te zetten.
BINNENLAND.
INGEZONDEN.
HEBT GE PLAATS VOOR EEN
MOEDERLOOS KNAAPJE?
Hebt U nog een plaatsje in huis en
hart voor een armen negenjarigen jon
gen? Het is een zwak kind, dat in het
nauwe slopje van de groote stad waar
hij thans verblijft, zienderooge in ge
zondheid achteruit gaat. Kon hij slechts
buiten zijn in een frissche gezonde
streek aan zee, dan was er alle kans,
dat hij volkomen zou herstellen en op
zou groeien tot een flink, krachtig man.
Lezers, hebt U niet een klein plaatsje
voor hem? Wilt U dit kind, dat tot dus
verre moederlijke zorg en liefde moest
ontberen, dit gemis eenigszins vergoe
den? Reeds zoovele malen is de hulp
van Nederlanders ingeroepen voor
Duitsche en Oostenrijksche kinderen.
Faillissementen in Nederland.
Volgens mededeeling van het handels
informatiebureau van VAN DER GRAAF
Co's Bureaux voor den Handel zijn over
de afgeloopen week, eindigende 16 Nov.
in Nederland uitgesproken 89 faillissemen
ten tegen 86 faillissementen in dezelfde
week van het vorige jaar.
Van 1 Januari tot en roet 16 Nov. 1923
3651 faillissementen tegenover 2789 over
hetzelfde tijdperk van het vorige jaar.
i Kamer van Koophandel e n^!
i Fabriekenvoor
Haarlem en Omstreken.
Op de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Haarlem en Omstreken,
Kruisweg 70 Haarlem, ligt ter inzage de
prospectus van het 4-d e 1 n t e r n a t i o-
nale Koud e-Congres, hetwelk van
Maandag 16 tot en met 20 Juni 1924 te
Londen plaats heeft.
BURGERLIJKE STAND.
Oemeente Egmond aan Zee.
Geboren: Leendert, zoon van Willem
ZwarL en Antje Groen.
gaten scheurden het behang, teeken
den allerlei zwarte figuren op het ge-
stucadoorde plafond, schroefden in het
hout en in de muren, braken twee
binnendeur-glazen, treiterden ons
hondje en zongen als maar van „Jès-
wie héf-noo-banaanes
M'n schoonzusje ging ergens anders
logeer en en m'n vrouw kon vijf dagen
van de hoofdpijn niet opstaan. Ik zelf
bracht m'n dagen door in de gelagka
mer van de „Cycloop". Als ik 's avonds
thuis kwam zag ik de porte-manteau
voor de nieuwe Electrische meter aan.
Het gaf natuurlijk scenes van belang!
M'n vrouw sprak over echtscheiding.
Na twee weken was het afgeloopen.
De Binnenleiding zit! vertelde een
van de mannen me en omdat ik be
greep wat hij bedoelde gaf ik ze den
man 'n gulden
Maar de leiding zat niet! Want
's morgens kwam er een nieuwe me
neer Voorman-controleur van den
binnen-aanleg! zeide hij
En hij keurde de helft van den bin-
nen-leiding af Er kwamen nieuwe
mannen en begonnen te hakken
Moet daar 'n deur kommen?
vroeg ik.
Nee zei de man daar moet
de kabel door
Dank u! antwoordde ik en huur
de een sleeperswagen af voor het weg
ruimen van de puin Toen zat-ie
eindelijk. Dat wil zeggen er zat nu in
den hal dat monster van 'n dikke ka
bel. Daarboven een zwart ijzeren blok
de Hoofdzekeringen Daarboven
een zwarte plaat Daar moest de
meter kommen En verder overal
in het huis spinnenwebben van dra
den Ze grijnsden je aan! Maar er zat
niemandal vast M'n Vrouw zou
wel naar een sanatorium moeten
meende den dokter.
'n Week of acht gebeurde er verder
niets. Het zat zooals het zat en het
bleef zitten.
Maar op een morgen zonder dat ik
het wist had een nieuwe werkman
den meter geplaatst Toen kon de
buitendeur niet open. 't Moest weer ai-
gebroken worden, 'n Halve meter ver
der kwam 'n nieuw gat en het oude
bleef zitten
Geeft niks! meende de „mon
teur" 'n straal witkalk d'r over
Zoo leefden we vroolijk verder
o
En toen kwam het ergste!
'n Paar maanden waren verloopen.
Ons behang was onherkenbaar, de deu
ren en de muren eveneens. M'n vrouw
was ongenees'lijk en ik besteedde drie
kwart van m'n inkomen in de IJmuider
herbergen om van 't gezeur af te wezen.
Het was een ruïne
Maar de leiding zat en langzamerhand
door telkens nieuwe mannen
kwam de boel ook aan elkaar!
Toen kwam er op een dag een man
met een groote korf met lampen!
U krijgt nieuwe lampen lichtte
hij in ert schroefde overal 'n ander
lampje in Tegen den avond was hij
klaar en begon te rekenen op 'n papie
ren kladje Vijf maal één ls vijf en
zes maal twaalf is twee en zeventig
Meneer ik krijg negentien gulden
acht en tachtig cent van u
Wat zegt u?
Ja meneer voor bijbetaling
van de lampen De ouwe deugen
niet meer
Toen werd ik helsch!
Dat betaal ik niet! riep ik uit!
Dan krijgt u geen licht zei de
man, raapte de lampen weer bij elkaar
en verdween.
Ik stak het petroleumstel aan om
wat licht te krijgen en zette 'n kaars op
een leegen wijnflesch
Nou daar heb je nou 't nieuwe
licht meende mijn vrouw we
zijn er niet op vooruit gegaan sinds we
220 Volt hebben
Daags daarop kwam er een deur-
waarders-exploit van de directie van de
P.e.g.e.m. wegens wan-betaling van
de nieuwe lampen
Ik heb m'n ontslag gevraagd aan de
directie van de IJmuider courant en we
gaan IJmuiden weer verlaten
